Pandemııa kezinde elimizde sábiz baǵasy aspandap ketkeni bárine málim. Osy oraıda Elbasy, burynǵy Prezıdenttiń kúıeý balasy sábiz baǵasyn arzandatý úshin memleketten 110 mlrd teńge nesıeni qalaı alǵany týraly "Protenge.kz" jazdy dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Memleket biraz ýaqyttan beri sábizdi, kartopty jáne basqa da jemis-jıdek, kókónis baǵasyn arzandatýǵa tyrysýda. Pandemııa kezinde úkimet búkil el boıynsha kóterme taratý ortalyqtary jelisin (KOJ) qurýǵa kóshti. Bul jerde Úkimettiń logıkasy mynadaı boldy: fermerler KOJ-ǵa óz ónimderin deldaldarsyz tikeleı satady, KOJ ónimderdi birden dúkender men bazarlarǵa jiberedi. Al "ashkóz deldaldar" bolmaǵandyqtan, baǵa tómendeıdi.
Barlyq 24 KOJ memlekettik-jekemenshik áriptestik prınıpine negizdeletin bolady. Memlekettik-jekemenshik áriptestikte bir tıimdi nárse bar: isker seriktes birden KOJ qurylysyna ınvestıııa salady. Memleket sodan keıin nysandy muqııat qaraıdy, eger qurylys minsiz salynǵan bolsa, onda bıznes shyǵyndardy óteıdi. Eger olqylyqtar bolsa, onda kásipker úkimettiń aqshasyn "kórmeıdi". Bylaı alyp qaraǵanda biz bul jobaǵa senimdi boldyq.
Keıin belgili bolǵandaı, 100 paıyz memleket menshigindegi Qazaqstannyń Damý banki jeti KOJ úshin 110 mıllıard teńge nesıe bergen, bul jerde birinshi kezeńniń quny 138 mıllıard teńge bolǵany belgili boldy. Iaǵnı, KOJ qurylysyna memleketten 10 jylǵa 13,68 paıyz mólsherinde qoldaý alyp otyrady.
Qazaqstannyń Damý bankinen nesıe alǵan JShS "Ulttyq saýda-taratý jelisi" dep atalady. Shyn máninde, bul ataý KOJ-dy damytý jónindegi memlekettik jobanyń ataýyn qaıtalaıdy. Bul kezdeısoqtyq, solaı ma?
Bul JShS 2020 jyly paıda boldy, dál sol kezde úkimet KOJ qurýǵa kiristi. Ne degen sáıkestik, ataýly kún, deseńshi?! Bul kompanııanyń ereksheligi sol, onyń túpkilikti ıeleriniń biri, burynǵy Prezıdent N.Nazarbaevtyń kúıeý balasy, dúnıejúzilik Forbes tiziminiń múshesi, 2,8 mıllıard dollar baılyǵy bar Tımýr Qulybaev.
Sonymen, eger biz "kelisimdi" shynymen jeńildetetin bolsaq, bul mámile qazaqstandyqtar úshin neni bildiredi? Bul KOJ shyn máninde memleket aqshasyna salynyp, sosyn memleket osy kóterme-taratý ortalyqtary jelisin memleket aqshasyna satyp alatynyn bildiredi. Mine, qyzyq...
"Adyrna" ulttyq portaly.
