Elbasynyń kóregendiginiń arqasynda shekarany delımıtaııalaý máselesi kún tártibinen alyndy

1342
Adyrna.kz Telegram

Elbasynyń saıası kóregendiginiń arqasynda Qazaqstan memlekettik shekaralardy delımıtaııalaý máselesin kún tártibinen alyp tastady. Bul týraly Memleket tarıhy ınstıtýtynyń dırektory Erkin Ábil aıtty.

«Abaıdyń jáne onyń shákirtteri men izbasarlarynyń is-áreketinen týyndaǵan qoǵamdyq sananyń jańarýy mundaı qubylysty ulttyq deńgeıde jańasha túsinýge jol ashty. Bul tujyrymdamany teorııalyq jáne praktıkalyq turǵydan negizdeýdi Alash ıdeıalarymen biriktirilgen jas qazaq zııalylary qolǵa aldy. Bul uǵym 1917 jylǵy jeltoqsandaǵy jalpy qazaq seziniń sheshimderinde óziniń zańdy kórinisin tapty.Dál sol kezde Alash respýblıkasynyń terrıtorııasy, onyń ishinde Bókeı ordasy, Oral, Torǵaı, Aqmola, Semeı, Jetisý, Syrdarııa oblystary, Samarqand, Ferǵana jáne Zakaspıı oblystarynyń qazaq okrýgteri, Ámýdarııa jerleri, Altaı gýbernııasynyń qazaq bolystary biriktirildi. Dál osy túsinik Keńestik Qazaqstannyń Alash avtonomııasy joıylǵannan keıingi soltústik shekarasynyń negizin qalady. 1920 jyly tamyzda Qazrevvoensovettiń arnaıy komıssııasynyń otyrysynda qazaq shekarasynyń orny týraly kelisim daıyndaldy. Bul kelisim 1920 jyly 26 tamyzda Lenın men Kalının qol qoıǵan «Qazaq Avtonomııalyq Respýblıkasyn qurý týraly» dekretke negiz boldy», - dedi ol «Elbasy amanaty: eldiktiń jeti tuǵyry» saraptamalyq dóńgek ústel otyrysynda.

Onyń atap ótýinshe, soǵan qaramastan, keńestik kezeńde partııalyq elıta ulttyq respýblıkalardyń, onyń ishinde Qazaqstannyń burynǵy shekaralaryn únemi qaıta qaraýǵa tyrysty. Ol taza kommerııalyq múddelerdiń jeteginde boldy. Konstıtýııalyq normalarda belgilengen ulttyq egemendikke mán bermedi. Jumabaı Shaıahmetov, Jumabek Táshenev, Shahmardan Esenov syndy halyq uldarynyń qazaq jeri úshin janqııarlyq kúresi ǵana Qazaqstannyń óz jerin saqtap qalýyna múmkindik berdi.

«Al, Táýelsizdik alǵan kezde ǵana Qazaqstan shekarasyn quqyqtyq turǵydan bekitýge birjola núkte qoıýǵa múmkindik týdy. Sheshilmegen aýmaqtyq máseleler jas memleketke qaýip tóndirýi múmkin, bul Elbasy Nursultan Nazarbaevty Ortalyq Azııadaǵy kórshilerimen de, Reseı men Qytaı sııaqty iri aımaqtyq oıynshylarmen de shekara máseleleri boıynsha ózara qolaıly ymyraǵa kelýge ıtermeledi. Sheshilmegen aýmaqtyq problemalary joq eldiń keleshek urpaǵyna mura qaldyrý úshin Elbasy óziniń bar dıplomatııalyq qabiletin jumsady. HHI ǵasyrdyń basyndaǵy Tuńǵysh Prezıdenttiń saıası kóregendiginiń arqasynda Qazaqstan memlekettik shekaralardy delımıtaııalaý máselesin kún tártibinen alyp tastady. «Endi ata-baba amanatyna adal bolyp, ulan-ǵaıyr jerimizdi qorǵaý, ony bolashaq urpaq úshin mıras etý – bizdiń ortaq boryshymyz» – deıdi Elbasy. «Eldiktiń jeti tuǵyry» atty qaǵıdattardyń oryndalýyn Elbasymyz tikeleı jastarǵa senip tapsyryp otyr. El erteńi jastar bolǵandyqtan, qaǵıdattarda sóz etilgen Táýelsizdigimizdi saqtaý, ony qorǵaý bizdiń eren eńbek etýimizge baılanysty. Jastarymyzǵa qoldaý kórsetsek, jastarymyz elimizdiń damýyna at salyssa barlyq usynylǵan «Eldiktiń jeti tuǵyry» qaǵıdattary 100% oryndalary sózsiz. Birlik pen tatýlyqty saqtaý, tarıhymyzdy qasterleý, jerimizdi qorǵaý, otbasylyq qundylyqtarymyzdy arttyrý, mádenıetimizdi tereńnen taný, rýhanı jahandanýdy arttyrý, bilim alý, básekege qabilettiligimizdi órkendetý – ulttyq qundylyqtar júıesiniń negizi dep tanýǵa bolady», - dedi Erkin Ábil.

 

Pikirler