«Adyrna» ulttyq portalynyń kezekti suhbaty Qaraǵandy oblysy TJD bastyǵy azamattyq qorǵaý polkovnıgi Qatpanov Murat Qasenulymen boldy.
– Sońǵy jyldary elimizde tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar kóbeıip ketti. Qaraǵandy oblysy olardyń aldyn alýǵa qanshalyqty daıyn?
– Jeke-jeke toqtalyp óteıin.
1) Órt sóndirý jáne avarııalyq-qutqarý jumystary boıynsha:
Qaraǵandy oblysynyń tótenshe jaǵdaılar qarmaǵynda 36 órt sóndirý bólimi jáne jergilikti atqarýshy organdarmen qurylǵan 32 órt sóndirý beketi jumys isteıdi: 1. Nura aýdany-8; Ulytaý aýdany-4; Osakarov aýdany – 4; Shet aýdany-3; Jańaarqa aýdany-3; Buqar Jyraý aýdany-4; Qarqaraly aýdany-4; Abaı aýdany-2. Olardyń qorǵaýynda jalpy halyq sany 40 myń adamnan asatyn 60 eldi meken bar. Órt sóndirý beketteri 17 birlik órt sóndirý tehnıkasymen jáne 21 birlik órt-tehnıkalyq qarý-jaraqpen tolyq jınaqtalǵan beıimdelgen tehnıka, onyń ishinde sany 35 dana hlopýshkalarmen, aspaly búrikkishtermen - 70 dana, sondaı-aq shan qural-saımandarymen (kúrektermen, qol aralarmen, aralarmen, baltalarmen jáne t.b.). Órt sóndirý beketterin qurý jáne damytý aǵymdaǵy jylǵa da josparlanǵan. Qaraǵandy oblysynyń ákimdigi bekitken 2021-2023 jyldarǵa arnalǵan órt sóndirý beketterin qurý josparyna sáıkes 3 jyl ishinde taǵy 19 órt sóndirý beketin qurý kózdelgen.
Memlekettik órtke qarsy qyzmet bólimsheleri joq eldi mekenderde dala órtteri men órtterge den qoıý úshin jergilikti atqarýshy organdar 505 erikti órtke qarsy quralymdardy (7750 adam) qurdy, olardyń jaraqtarynda 1582 birlik beıimdelgen avtotehnıka (sý tasyǵyshtar, avtosýattar, suıyq shashqyshtar, aspaly sorǵylary bar traktorlar jáne t.b.), sondaı-aq 67 birlik órt sóndirý motopompalary bar.
2) Sý tasqyny kezeńi boıynsha:
2015-2021 jyldar aralyǵynda oblysta 220 km qorǵanys bógetteri men bilikter turǵyzylyp, nyǵaıtyldy, 173 eldi mekende 76 km ózen arnalaryn jaǵalaýdy nyǵaıtý, túbin tereńdetý, túzetý jáne keńeıtý jumystary júrgizildi.
Júzege asyrylǵan is-sharalar jyl saıyn sý basatyn eldi mekenderdi sý basý qaýpin azaıtýǵa múmkindik berdi.
Jyl saıyn sý tasqyny kezeńinde Azamattyq qorǵaýdyń aýmaqtyq kishi júıesiniń avarııalyq-qutqarý qyzmetteri men quralymdarynyń kúshteri men quraldary,jeke quramnyń shamamen 6700(6741) adamy, 1600-den astam tehnıka(1629) daıyndyqqa keltiriledi.
TJ departamentiniń jaraǵynda ótimdiligi joǵary jáne ınjenerlik tehnıkanyń qajetti sany bar, onyń ishinde jeke quramdy tasymaldaýǵa jáne halyqty evakýaııalaýǵa arnalǵan ótimdiligi joǵary vahtalyq avtobýstar (8), batpaq-jol talǵamaıtyn kólikter (5), júzý quraldary (35), motopompalar (138), onyń ishinde tirkemeli (12), sondaı-aq gıdrokostıýmder (563) bar.
3) sýǵa túsý maýsymy boıynsha
Sýdaǵy jazataıym oqıǵalardyń aldyn alý (qaýip-qaterdiń aldyn alý) úshin halyqpen aýqymdy úgit-túsindirý jumystary júrgizildi. «Sýdaǵy qaýipsizdik» taqyryby boıynsha teleefırde 43 sóz sóıleý, radıoefırde 552 sóz sóıleý jáne 28 brıfıng uıymdastyryldy, áleýmettik jelilerde 52 beınerolık taratyldy, «sýdaǵy ózin-ózi ustaý erejeleri» taqyryby boıynsha 115 kórneki stend ornatyldy. Sýǵa shomylý maýsymy bastalǵannan beri 50 myńnan astam adamdy qamtı otyryp, halyqpen 303 jıyn ótkizildi.
2021 jylǵy shomylý maýsymy kezeńinde Qaraǵandy oblysynyń sý aıdyndarynda halyqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi is-sharalar josparyna sáıkes Qaraǵandy oblysynyń qalalary men aýdandarynyń polıııa basqarmalarymen jáne bólimderimen birlesken patrýldeý kesteleri bekitildi.
JAO-men birlesip 81 qoǵamdyq qutqarýshyny tarta otyryp, sý mańyndaǵy demalys oryndarynda qutqarý beketteri quryldy.
24 mamyr men 5 maýsym aralyǵynda Balqash kólinde Halyqaralyq Azamattyq qorǵanys uıymynyń jáne qaýip-qaterdi azaıtý ortalyǵynyń qoldaýymen oqý-jattyǵý ótkizildi. On kún boıy Qazaqstan Respýblıkasy, Reseı jáne Qyrǵyz Respýblıkasy TJM nusqaýshy-mamandary óz tájirıbelerimen jáne daǵdylarymen bólisti. Trenıngke Qazaqstan óńirleriniń jedel-qutqarý jasaqtarynyń 35 qutqarýshysy qatysty.
– Oblysta qaýiptiń aldyn alý úshin naqty qandaı sharalar atqarylyp jatyr? Bólise ketseńiz.
– Tabıǵı órtterdi jáne janýdy boldyrmaý maqsatynda azamattyq qorǵaý, JPQ, JAO jáne orman mekemeleri qatarynan 45 jumyldyrý toby 624 reıdtik is-sharalar ótkizdi. Anyqtalǵan 823 órt qaýipsizdigi talaptaryn buzý faktileri boıynsha 823 ákimshilik hattama toltyryldy. Aýyldyq okrýg ákimderine órt qaýipti kezeńge daıyn emestigi týraly 121 eskertý berildi.
2947 adamdy qamtýmen 278 jıyn, 10508 adamdy qamtýmen 851 nusqama, 235 adamdy qamtýmen 20 dóńgelek ústel ótkizildi. Buqaralyq aqparat quraldarynda 262 sóz sóıleý uıymdastyryldy,onyń ishinde 72 teledıdar, 84 radıo jáne baspa basylymdarynda 106 maqala.
Sý tasqyny kezeńindegi TJ aldyn alý úshin oblysta tómendegideı is-sharalar ótkiziledi:
2022 jylǵy sý tasqyny kezeńine daıyndyq respýblıkalyq Jol kartasy jáne oblystyq ınjenerlik jumystar jospary sheńberinde júrgiziledi.
Jol kartasy aıasynda oblys boıynsha aǵymdaǵy jyly 16 is – shara josparlanǵan, onyń ishinde 6 is-shara tolyq kólemde aıaqtaldy, onyń ishinde 5 is – shara Qarqaraly, Buqar Jyraý jáne Osakarov qalalarynda qorǵaý bilikterin nyǵaıtý boıynsha. 1 is-shara Qarqaraly aýdanyndaǵy Jarly ózeniniń arnasyn tazartý; qazirgi ýaqytta 4 is-shara praktıkalyq iske asyrý satysynda, onyń ishinde Sherýbaı-Nura ózeniniń arnasyn sanaııalaý boıynsha 1 is-shara – jumystyń 60% - y oryndaldy (16.6 – dan 10 km.), 2-Buqar Jyraý aýdanynyń aýmaǵyndaǵy oblystyq mańyzy bar avtojoldardaǵy kópirlerdi qaıta jańartý boıynsha – olardyń árqaısysynda shamamen 40% jumys oryndaldy, Osakarov aýdanyndaǵy avtomobıl jolyndaǵy sý ótkizgish qubyryn aýystyrý boıynsha 1 is-shara – aıaqtalý satysynda, jumystyń 70% - y oryndaldy.
Aǵymdaǵy jyly atalǵan is-sharalardan basqa, 2022 jylǵa josparlanǵan Buqar Jyraý aýdanynyń ákimdigmen Ǵ. Mustafın kentinde Nura ózenin tasýynan qorǵaý úshin uzyndyǵy 3,6 km «qorǵanys biligin turǵyzý jáne nyǵaıtý» is-sharasy tolyq kólemde aıaqtaldy.
Aǵymdaǵy jyly oblystyq ınjenerlik jumystar josparymen 45 eldi meken aýmaǵynda (Jańaarqa, Abaı, Osakarov, Nura, Shet, Qarqaraly,Ulytaý aýdandary, Qaraǵandy, Temirtaý qalalary) 71 is-shara josparlanǵan.
02.08.2021 j. jaǵdaı boıynsha 1,2 km salyndy jáne 12,65 km qorǵaý dambalary men valdary nyǵaıtyldy, 10,22 km ózen arnalarynyń sý tasqyny qaýipti ýchaskelerin sanaııalaý, 1400 km sý burý arnalaryn salý jáne jóndeý júrgizildi, drenajdyq jáne sý burý júıeleri tazartyldy. 12 ýchaskede sý ótkizý qabileti artty.
Sondaı-aq, kún saıyn kosmomonıtorıng, jergilikti atqarýshy organdar men jol uıymdary qardy tazalaý jáne shyǵarý jumystaryn júrgizedi, iri sý qoımalarynan sanıtarlyq tógindiler júrgiziledi, qajetti materıaldyq-tehnıkalyq quraldar (JJM, azyq-túlik, ınertti materıaldar, qaptar) daıyndalady. Departamenttiń jedel toptarynyń sý tasqyny qaýpi bar eldi mekenderdi aralaıdy. Sý tasqyny qaýpi bar eldi mekenderde jadynamalar taratylyp reıdter júrgizilýde. Aqparattyq-nasıhattaý jumystary belsendi júrgizilýde. Ózen arnalarynyń qaýipti ýchaskelerinde jarylys jáne burǵylaý (muz kesý) jumystary ýaqytyly júrgiziledi. Avtojoldarda jol tehnıkasy qalyptasady jáne daıyndyqqa keltiriledi.
– Qazirgi tańda oblystaǵy órt sóndirý qyzmetiniń ıeliginde qansha tehnıka bar?
— Qaraǵandy oblysy boıynsha órt sóndirý bólimderinde 408 tehnıka bar. Onyń ishinde 195 negizgi, 38 arnaıy jáne 175 qosalqy.
Qaraǵandy oblysy TJD qutqarý bólimshelerimen 8 sý aıdyny baqylanady. Bul: Fedorov, Samarqand, Sherýbaı-Nura, Keńgir sý qoımalarynyń jaǵalaýlary, Balqash jáne Aınakól kólderinde ornalasqan qutqarý stanııalary. Qazirgi ýaqytta oblystyń órt sóndirý qyzmetiniń qaramaǵynda 55 júzý quraly (eskekti jáne motorly qaıyq) bar.
– Jaýaptaryńyzǵa raqmet!
Áńgimelesken Dıana ASAN,
«Adyrna» ulttyq portaly
