Mars - Künnen eŋ alys ornalasqan törtınşı jäne Kün jüiesındegı jetınşı planeta; planetanyŋ massasy - Jer massasynyŋ 10,7% qūraidy. Mars planetasynyŋ atauy - ejelgı grek Areske ūqsas ejelgı rimdık soǧys qūdaiymen atalǧan
Marsqa bırınşı bolyp 1971 j. Keŋestık AMS Mars-3 tüsıru maşinasy qondy. Avtomattandyrylǧan Marsian stansiiasynyŋ derekterı Mars betıne qonǧannan keiın köp ūzamai berıle bastady, bıraq 14,5 sekundtan keiın qaita toqtady.
Täjıribe nätijesınen baiqar bolsaq, tırı organizmderdıŋ Marsta tau jynystaryndaǧy jaryqtarda jäne kışıgırım üŋgırlerde (ultrafiolet säulelerınen qorǧanu üşın) ūzaq uaqyt bolǧannan keiın de tırı qaluǧa mümkındıgı bar ekenın rastady. Bır jaǧynan, būl Marsta ǧalamnan tys ömır boluy mümkın degendı bıldıredı.
Ǧalymdardyŋ anyqtauynşa Marstaǧy tartylys küşı Jerdegıden äldeqaida tömen, dälırek aitsaq, 62% tömen. Būl Marstyŋ auyrlyq küşı Jerdıŋ 38% qūraidy degendı bıldıredı. Salmaǧy 100 kg bolatyn adam, Marsta 38 kg ǧana salmaqta bolady.
Abiboo studiiasynyŋ dizainerlerı, adamzattyŋ Qyzyl planetada qaida jäne qalai ömır süretının körsettı. Olardyŋ paiymdauyndaǧy Marstaǧy qala ejelgı qytai qūdaiy qūrmetıne Nuva dep ataldy. Studiia säuletşılerı men dizainerlerı planetanyŋ erekşelıkterın jaqsy tüsınu üşın Mars zertteuşılerımen bırge jūmys ıstedı jäne olar bırlesıp bırınşı qala jartasta ornalasuy kerek degen qorytyndyǧa keldı.
Mars zertteuşılerı men studiia dizainerlerınıŋ zertteuınşe, bırınşı Mars qalasynyŋ qūrylysy 2054 jyly bastalady dep kütılude. Ol jaqqa 2100 jylǧa qarai auqymdy qonys audaruǧa daiyn bolady.
Al amerikandyq önertapqyş İlon Mask Marstaǧy qalanyŋ Jerden täuelsız bolǧanyn qalaidy. SpaceX negızın qalauşy İlon Mask ta Marsta özın-özı qamtamasyz etetın qala salǧysy keledı jäne onda ömır süru Jerdıŋ qoldauyna mülde täueldı bolmaǧanyn qalaidy. Onyŋ oiynşa, būndai jaǧdai oryn alar bolsa būl üşınşı düniejüzılık soǧysqa deiın boluy kerek. Mask būl turaly adamdardyŋ Marsty zertteuge arnalǧan jyl saiynǧy konferensiiada aitty.
Milliarderdıŋ aituynşa, Jerdegı tırşılık toqtap qalǧan jaǧdaida Marstaǧy tırşılıktı ekınşı nūsqa retınde, tūrǧylyqty meken retınde qarastyryp, josparlar qūrǧan abzal. Sonymen qosa, Jerde bırqatar yqtimal jaǧdailar tuyndauy mümkın. Atap aitqanda, kometanyŋ soqqysy, janartau atqylauy nemese tıptı Jerdegı «iadrolyq armageddonnyŋ» mysaldaryn keltırdı. Bız eşqaşan Üşınşı düniejüzılık soǧys bolmaidy dep ümıttenemız. Bıraq soǧystan bölek tabiǧat apattarynyŋ özınıŋ yqtimaldylyǧy joǧary. Sondyqtan bız Marstyq qalany kez-kelgen mümkın bolatyn üşınşı düniejüzılık soǧysqa deiın täuelsız etuge tyrysuymyz kerek, - dep qorytyndylady Mask.
"Onda 250 myŋ adamǧa deiın ömır süre alady. Tūrǧyndardy radiasiialyq jäne atmosferalyq qysymnan qorǧau üşın ǧimarattardy kümbezben jabu kerek. Al qala tūrǧyndary ösırılgen ösımdıkterdıŋ ottegımen qamtamasyz etıledı. Işkı jüielerdıŋ jūmysyna arnalǧan energiia, quatty kün panelderınıŋ kömegımen alynady. Barlyq ǧimarattar Marsta bar materialdardyŋ kömegımen jasalady. Eger ol aimaqtan su közı tabylsa, būl joba boiynşa jūmysty jeŋıldetedı - sudan kömırtek tüzıluı mümkın, būl öz kezegınde bolat jasauǧa kömektesedı", deidı Abiboo studiiasynyŋ mamandary.
Mars zertteuşılerı men studiia dizainerlerınıŋ zertteuınşe, bırınşı Mars qalasynyŋ qūrylysy 2054 jyly bastalady dep kütılude. Ol jaqqa 2100 jylǧa qarai auqymdy qonys audaruǧa daiyn bolady.
Al amerikandyq önertapqyş İlon Mask Marstaǧy qalanyŋ Jerden täuelsız bolǧanyn qalaidy. SpaceX negızın qalauşy İlon Mask ta Marsta özın-özı qamtamasyz etetın qala salǧysy keledı jäne onda ömır süru Jerdıŋ qoldauyna mülde täueldı bolmaǧanyn qalaidy. Onyŋ oiynşa, būndai jaǧdai oryn alar bolsa būl üşınşı düniejüzılık soǧysqa deiın boluy kerek. Mask būl turaly adamdardyŋ Marsty zertteuge arnalǧan jyl saiynǧy konferensiiada aitty.
"Marstaǧy eldı mekenderdıŋ jobalary äzırlenude. Alaida, olardy jer betınde kez-kelgen auqymdy kataklizm paida bolǧanǧa deiın aiaqtau kerek. Marstyŋ öz-özın qamtamasyz etuı kez-kelgen kolonizasiialauda sättılıkke jetudıŋ negızgı baǧdary bolar edı. Jerdegı örkeniet damuy tym keremet bolyp körınbeidı, kerısınşe alaŋdauly. Marsta täuelsız qala qūru josparlary bolǧany jaqsy. Bırneşe adam nemese baza ǧana emes, naǧyz täuelsız qala qūrylsa tamaşa bolmaq", - dep atap öttı SpaceX bas direktory.
Milliarderdıŋ aituynşa, Jerdegı tırşılık toqtap qalǧan jaǧdaida Marstaǧy tırşılıktı ekınşı nūsqa retınde, tūrǧylyqty meken retınde qarastyryp, josparlar qūrǧan abzal. Sonymen qosa, Jerde bırqatar yqtimal jaǧdailar tuyndauy mümkın. Atap aitqanda, kometanyŋ soqqysy, janartau atqylauy nemese tıptı Jerdegı «iadrolyq armageddonnyŋ» mysaldaryn keltırdı. Bız eşqaşan Üşınşı düniejüzılık soǧys bolmaidy dep ümıttenemız. Bıraq soǧystan bölek tabiǧat apattarynyŋ özınıŋ yqtimaldylyǧy joǧary. Sondyqtan bız Marstyq qalany kez-kelgen mümkın bolatyn üşınşı düniejüzılık soǧysqa deiın täuelsız etuge tyrysuymyz kerek, - dep qorytyndylady Mask.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
