«Adyrna» ulttyq portalynyń kezekti suhbaty naýryz meıramy týraly kópten beri zertteýler jasap júrgen belgili mádenıettanýshy, etnograf Serik Erǵalımen boldy.
«Naýryzdy zertteı bastaǵanyma 20 jyldaı ýaqyt boldy. Zertteý negizinde «Naýryz-fest» jobasy jasaqtaldy, oǵan bıyl 12 jyl. Sondaı-aq alǵashqy «Naý men yrys» kitaby basyldy»,-dep keıipkerimiz áńgimesin bastady.
Mádenıettanýshy osy jyldar aralyǵynda meıramǵa qatysty birneshe qundy derekterdi tapqan.
Oqı otyryńyz: Naýryz meıramyna qatysty qundy derekter tabyldy
Nartýǵan hám Rojdestvo
– Meniń paıymymsha, parsylardyń «nov» – jańa, «rýz» – kún, ıaǵnı jańa kún degen uǵymy ejelgi kezde jeltoqsannyń 25-inde atap ótilgen Nartýǵan merekesinen alynǵan. Bizdiń tanymymyzda 22 jeltoqsanda kún ólip, úsh kúnnen soń qaıta tiriledi degen senim bolǵan. 25 jeltoqsan – Nartýǵan kúni. Buǵan eýropalyqtar «Rojdestvo» degen ataý berip, ony Isa paıǵambar dúnıege kelgen kúnmen shendestirip júr.
Jańa jyl 14 naýryzdan bastalady
– Kún men túnniń teńelýin Shýmerlerden bastap, sonaý Amerıkadaǵy atek, maııa taıpalary da atap ótken. Maııalar Aı men Kún pıramıdalaryn saldy. Sońǵy jyldary kún men túnniń teńesýi 20 naýryzǵa keledi. Dese de, Naýryz meıramy tek kún men túnniń teńesýinen turmaıtynyn umytpaǵanymyz abzal. Qazaq úshin onyń eń birinshi qundylyǵy – jańa jyl ekendiginde. Al jańa jyl 14 naýryzdan bastalady. Bul kúndi amal merekesi dep te jatady. Buryn «amal» dep Naýryz aıynyń ataýyn aıtqan. Ol parsysha «hamal», arabsha «hamale» dep jazylǵan. Grıgorıan kúntizbesimen 14 naýryz, Iýlıan kúntizbesimen 1 naýryz biz úshin mańyzdy, qundy kún. Sıyr jyly osy kúni kiredi.
Merekege qajeti joq dúnıelerdi jasap júrmiz..
– Qazirgi tańda biz Naýryz meıramyn óziniń sıpatyna sáıkes merekelep júrgen joqpyz. Onyń aıtylǵanyna keminde 10 jyl bolǵan shyǵar. 2009 jyly bul meıramdy toılaýdyń jańasha tujyrymdasyn jarııalap, sol tujyrymdamamen alǵash ret Nur-Sultan qalasynda ulystyń uly kúnin atap ótkenbiz. Arada 12 jyl ótse de áli eshteme ózgermedi. Shyny kerek, Naýryz etnografııalyq eske alý kúnine aınalyp ketti. Murajaılardaǵy búkil eksponattardy shyǵaramaz, balany besikke salamyz, tusaýyn kesemiz. Bylaısha aıtqanda, merekege qajeti joq dúnıelerdi jasaımyz. Onyń ústine 23 naýryzdy demalys kúni etip qoıdyq. Alaıda bul kúnniń Naýryzǵa eshqandaı qatysy joq. Kerisinshe, 14 naýryz mereke kúni bolýy qajet.
Áńgimelesken Dıana ASAN,
«Adyrna» ulttyq portaly
