Almaty qalasyndaǧy fizika-matematika baǧytynda bılım beretın Nazarbaev Ziiatkerlık mektebınıŋ 12 synyp oquşysy Dilnaz Kamalova Garvard Universitetınde bılım aluǧa resmi şaqyrtu aldy, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı. Būl turaly mekteptıŋ baspasöz qyzmetı mälımdedı.
Qazırgı taŋda Almatydaǧy fizika-matematika baǧytyndaǧy Nazarbaev Ziiatkerlık mektebınıŋ 3 tülegı älemdegı üzdık JOO bırı – Garvard universitetınde bılım aluda. Osyǧan deiın, 2019 jyly Aqnazar Qajymūrat pen Selimjan Chalyşkan, 2020 jyly Sūltanälı Nūrmanūly atalmyş bılım ordasyna grantqa tüsken edı.
17 jastaǧy Dilnaz Kamalova oquda ozat, ömırde belsendı. Onyŋ ««Medikamentozdyq qaşyqtan baqylauǧa arnalǧan aqyldy qorapşa» jobasy patent jeŋıp aldy. Smart därı qobdişasy därı-därmektı uaqytyly qabyldaudy ūmytyp ketetın jandarǧa arnalady. Osylaişa därını qandai dozada, qaşan ışu keregın ünemı eskertıp tūrady.
-Būl qorapşanyŋ esımı Sequence (aǧyl. «jüie»). Būl qorapşa sozylmaly auruǧa şaldyqqan nauqasqa därumenın uaqytyly qabyldauǧa kömek körsetedı. Būl qūrylǧymen bırge jüretın mobildı qosymşa bar. Nauqastyŋ tuǧan-tuysqandary osy mobildı qosymşa arqyly eskertu qoiady. Uaqyt kelgen kezde nauqas vizualdy jäne audio signal retınde osy eskertulerdı qorapşadan körıp, därumendı qabyldaǧan sätte nemese qabyldaudy ūmytqan sätte, qate dozany qabyldaǧan kezde, tuysqanyna mobildı qosymşa arqyly eskertuler jıberedı,- deidı joba avtory.Qazır qobdişada 5 seksiia bar. Iаǧni bes türlı därı saqtauǧa bolady. Dilnazdyŋ aituynşa, būl qūrylǧy därıgerlerdıŋ jūmysyn jeŋıldetedı. Oǧan qosa, jaqynyna janaşyr bolǧysy keletın jandarǧa taptyrmas qūral. Türlı auruǧa şaldyqqan nauqastar, ne bolmasa egde jasqa kelıp, ūmytşaqtyqqa duşar bolǧandar endı osy qūrylǧynyŋ kömegımen densaulyǧyn baqylauda ūstai alady.
-Aldymen men osy jobany dosymmen bastadym. Qazır ony özdıgımşe damytudamyn. Basynda bız būl qorapşany alsgeimer auruyna şaldyqqan adamdarǧa dep oiladyq. Sebebı olar därumen qabyldaudy ūmytyp qaluy mümkın. Alaida uaqyt öte bız tek alsgeimer auruy ǧana emes, sozylmaly aurular, diabet, astma sekıldı auruǧa şaldyqqandardyŋ da qabyldaityn därumen sany öte köp jäne ūmytyp ketuı mümkın degen oidy qoryttyq,- deidı Dilnaz.Aqyldy därı qobdişasynyŋ taǧy bır erekşelıgı, ony qol sömkesıne salyp, özıŋmen bırge alyp jüru öte yŋǧaily. Al qorapşanyŋ korpusyn Dilnaz 3D printerı arqyly basyp şyǧarǧan. Joba barysynda oquşyǧa Almaty fizika-matematika baǧytyndaǧy NZM tehnotoriia-laboratoriia meŋgeruşısı Bekzat İnkarov köp kömektesken.
-Men qazır 12 synypta oqityndyqtan, jobaǧa köp köŋıl böle almai jürmın. Bıraq joǧary oqu ornyna tüskennen keiın, «aqyldy därı qobdişanyŋ» mobildı qosymşasyn ärı qarai damytamyn degen oidamyn»,-dedı ol.Dilnaz Kamalovanyŋ «Aqyldy qobdişa» jobasy Google Science Fair jarysynda «Üzdık 20 ideia» qataryna endı. Osylaişa Dilnaz Kaliforniiadaǧy Google-dyŋ ştab-päterınde bolyp qaitty. Aldaǧy uaqytta 17 jastaǧy önertapqyş Qazaqstandaǧy BŪŪ Balalar qorymen (IýNİSEF) bırlesıp, Almatydaǧy aǧzasynda AİTV bar nauqastardy emdeitın auruhanada qobdişany ıs jüzınde paidalanyp körudı josparlap otyr. Al äzırşe jas önertapqyş joǧary oqu ornyna tüsuge daiyndyq üstınde. Aita ketu kerek, Garvard universitetınde mamandyqty 2-şı kursta taŋdau mümkındıgı berılgen. Dilnaz mechanical engineering/computer science mamandyǧy boiynşa bılım aludy josparlap otyr. Qarjylyq kömek pen şäkırtaqy jönındegı tolyq aqparatty Garvard Universitetı säuır aiynda joldaidy.
«Adyrna» ūlttyq portaly
