Almaty qalasyndaǵy fızıka-matematıka baǵytynda bilim beretin Nazarbaev Zııatkerlik mektebiniń 12 synyp oqýshysy Dılnaz Kamalova Garvard Ýnıversıtetinde bilim alýǵa resmı shaqyrtý aldy, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi. Bul týraly mekteptiń baspasóz qyzmeti málimdedi.
Qazirgi tańda Almatydaǵy fızıka-matematıka baǵytyndaǵy Nazarbaev Zııatkerlik mektebiniń 3 túlegi álemdegi úzdik JOO biri – Garvard ýnıversıtetinde bilim alýda. Osyǵan deıin, 2019 jyly Aqnazar Qajymurat pen Selımjan Chalyshkan, 2020 jyly Sultanáli Nurmanuly atalmysh bilim ordasyna grantqa túsken edi.
17 jastaǵy Dılnaz Kamalova oqýda ozat, ómirde belsendi. Onyń ««Medıkamentozdyq qashyqtan baqylaýǵa arnalǵan aqyldy qorapsha» jobasy patent jeńip aldy. Smart dári qobdıshasy dári-dármekti ýaqytyly qabyldaýdy umytyp ketetin jandarǵa arnalady. Osylaısha dárini qandaı dozada, qashan ishý keregin únemi eskertip turady.
-Bul qorapshanyń esimi Sequence (aǵyl. «júıe»). Bul qorapsha sozylmaly aýrýǵa shaldyqqan naýqasqa dárýmenin ýaqytyly qabyldaýǵa kómek kórsetedi. Bul qurylǵymen birge júretin mobıldi qosymsha bar. Naýqastyń týǵan-týysqandary osy mobıldi qosymsha arqyly eskertý qoıady. Ýaqyt kelgen kezde naýqas vızýaldy jáne aýdıo sıgnal retinde osy eskertýlerdi qorapshadan kórip, dárýmendi qabyldaǵan sátte nemese qabyldaýdy umytqan sátte, qate dozany qabyldaǵan kezde, týysqanyna mobıldi qosymsha arqyly eskertýler jiberedi,- deıdi joba avtory.
Qazir qobdıshada 5 sekııa bar. Iaǵnı bes túrli dári saqtaýǵa bolady. Dılnazdyń aıtýynsha, bul qurylǵy dárigerlerdiń jumysyn jeńildetedi. Oǵan qosa, jaqynyna janashyr bolǵysy keletin jandarǵa taptyrmas qural. Túrli aýrýǵa shaldyqqan naýqastar, ne bolmasa egde jasqa kelip, umytshaqtyqqa dýshar bolǵandar endi osy qurylǵynyń kómegimen densaýlyǵyn baqylaýda ustaı alady.
-Aldymen men osy jobany dosymmen bastadym. Qazir ony ózdigimshe damytýdamyn. Basynda biz bul qorapshany algeımer aýrýyna shaldyqqan adamdarǵa dep oıladyq. Sebebi olar dárýmen qabyldaýdy umytyp qalýy múmkin. Alaıda ýaqyt óte biz tek algeımer aýrýy ǵana emes, sozylmaly aýrýlar, dıabet, astma sekildi aýrýǵa shaldyqqandardyń da qabyldaıtyn dárýmen sany óte kóp jáne umytyp ketýi múmkin degen oıdy qoryttyq,- deıdi Dılnaz.
Aqyldy dári qobdıshasynyń taǵy bir ereksheligi, ony qol sómkesine salyp, ózińmen birge alyp júrý óte yńǵaıly. Al qorapshanyń korpýsyn Dılnaz 3D prınteri arqyly basyp shyǵarǵan. Joba barysynda oqýshyǵa Almaty fızıka-matematıka baǵytyndaǵy NZM tehnotorııa-laboratorııa meńgerýshisi Bekzat Inkarov kóp kómektesken.
-Men qazir 12 synypta oqıtyndyqtan, jobaǵa kóp kóńil bóle almaı júrmin. Biraq joǵary oqý ornyna túskennen keıin, «aqyldy dári qobdıshanyń» mobıldi qosymshasyn ári qaraı damytamyn degen oıdamyn»,-dedi ol.
Dılnaz Kamalovanyń «Aqyldy qobdısha» jobasy Google Science Fair jarysynda «Úzdik 20 ıdeıa» qataryna endi.
Osylaısha Dılnaz Kalıfornııadaǵy Google-dyń shtab-páterinde bolyp qaıtty. Aldaǵy ýaqytta 17 jastaǵy ónertapqysh Qazaqstandaǵy BUU Balalar qorymen (IýNISEF) birlesip, Almatydaǵy aǵzasynda AITV bar naýqastardy emdeıtin aýrýhanada qobdıshany is júzinde paıdalanyp kórýdi josparlap otyr. Al ázirshe jas ónertapqysh joǵary oqý ornyna túsýge daıyndyq ústinde.
Aıta ketý kerek, Garvard ýnıversıtetinde mamandyqty 2-shi kýrsta tańdaý múmkindigi berilgen. Dılnaz mechanical engineering/computer science mamandyǵy boıynsha bilim alýdy josparlap otyr. Qarjylyq kómek pen shákirtaqy jónindegi tolyq aqparatty Garvard Ýnıversıteti sáýir aıynda joldaıdy.
«Adyrna» ulttyq portaly
