Jūma künı Vise-premer Smaiylov tauarlar men qyzmetter üşın mobildı audarymdarǧa salyq saludy ūsyndy. Osyǧan bailanysty tanymal zaŋger Jangeldı Süleimenov mäselenıŋ zaŋdy tūstaryna toqtalyp, salyqtyŋ būl türın zaŋsyz dep jazdy, dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly.
Aita keteiık, būl jerdegı vise-ministrdıŋ mobildı audarymdar dep otyrǧany, qazırgı kezde ekınıŋ bırı qoldanatyn ūialy telefondaǧy banking jüiesı. Iаǧni, eger sız mäselen, «KaspiGold» arqyly satyp alǧan tauarǧa aqşa audarsaŋyz, sol üşın salyq tölemı ūstaluy mümkın. Ärine, eger zaŋ qabyldansa. Būl rette "KaspiGoldty" mysalǧa beker keltırıp otyrǧanymyz joq. Sebebı, elımızde aqşa audarudyŋ osy "Gold" arqyly türın milliondaǧan adam qoldanady. Halyq arasynda keŋınen taraǧan mobildı aqşa audarudyŋ däl osy türı bilıktegılerge köpten berı türlı ūsynys jasauǧa türtkı bolyp jürgenı jasyryn emes. Osyǧan bailanysty zaŋger Smailovtyŋ ūsynysyn zaŋsyz dep sanaitynyn jäne zaŋǧa tompaq tūstaryn tūtas jazyp körsettı.
«Ükımet būl salyq satyp aluşylardan emes, käsıpkerlerden öndırıletınıne sendıredı.
Aqyr soŋynda būl salyq bızdıŋ qaltamyzǧa salmaq tüsıredı dep qorqamyn, öitkenı käsıpkerler mūndai salyq şyǧyndaryn öteu üşın baǧany köteredı.
Audarym salyǧy ideiasy salyq zaŋnamasyna qaişy keledı.
Salyq kodeksınde käsıpkerler üşın tabys salyǧynyŋ ekı türı qarastyrylǧan. Būl korporativtık tabys salyǧy jäne jeke tabys salyǧy.
Qarapaiym kırısterge salyq esepteu prinsipı-jeŋıldetılgen deklarasiia boiynşa salyqtan basqa, şyǧyndardy alyp tastaǧanda, barlyq kırısterge salyq salynady.
Tabys-būl tauarlar men qyzmetter üşın alynǧan barlyq aqşa. Tölem nysanyna qaramastan, iaǧni mobildık tölemder de.
Mysaly: JK tauardy 1 000 teŋgege satyp aldy, 1 200 teŋgege satty. Tauar bırlıgıne taǧy bır şyǧyn - 50 teŋge bolsyn, būl jalǧa alu, kommunaldyq jäne t.b. Sonda 1200-1000-50= 150 teŋge, mıne osy somadan salyq esepteledı. Eger JK jalpy belgılengen rejimde jūmys ıstese, onda JTS 150 teŋgeden 10%, sonda 15 teŋge bolady. Qazır solai.Al Qarjy ministrlıgınıŋ «armany» ne? JK sondai-aq tauardy satty jäne ony mobildı audarymmen töledı. Qarjy ministrlıgı barlyq audarymǧa salyq salǧysy keledı, salyq 1% bolsyn, sonda audarymnan salyq 12 teŋge bolady. Eger salyq 3 nemese 5% bolsa? Sız qos salyq salymyn alasyz, bırınşı ret-tabys salyǧy, ekınşısı – audarym salyǧy. Önım bır ret satyldy, bıraq ekı ret qaptaldy. Qarjy ministrlıgınıŋ mūndai ūsynysyna jol beruge bolmaidy. Deputattardan mūndai salyq engızu turaly zaŋ qabyldamaudy sūraimyn. Qarjy ministrlıgı öz ūsynysyn käsıpkerler deklarasiialardaǧy mobildı tölemderdı körsetpeitındıgımen negızdeidı. Bıraq būl üşın salyqtyq baqylau bar. Sonymen, salyq töleuşıler salyqtyq baqylaudy jeŋe almaidy jäne jaŋa salyqty engızudıŋ eŋ oŋai ädısın oilap tapty. Sondai-aq mūndai täsıl Salyq kodeksınıŋ 8-babyna qaişy keledı, oǧan säikes "salyq töleuşınıŋ salyq mındettemesın oryndauy jönındegı ıs-äreketterdı jüzege asyruynyŋ adaldyǧy közdeledı.» Mobildı tölemderge qatysty adaldyq käsıpkerdıŋ özı būl tölemderdı tabys retınde körsetıp, olardan salyq töleitının bıldıredı. Qarjy ministrlıgı adaldyq prinsipın būzady jäne käsıpkerlerge senbeidı. Eger bız jaŋa salyqqa qarsy kürespesek, erteŋ olar auaǧa salyq salady jäne būl endı äzıl emes», -dep jazady zaŋger.
Ūqsas jaŋalyqtar
