Reseidıŋ arnaiy mediametrikalyq zertteu ortalyǧynyŋ saiasi ekspertı İgor Nikolaichuk Qazaqstan NATO-men qarym-qatynas jasauy mümkın, bıraq olarda eşqandai da strategiialyq mındetteme joq dep otyr.
Qazaqstan Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ müşesı, Reseimen teŋ därejede (mūndai kezde teŋ därejede bolyp qalypty. Negızı Qazaqstanǧa batystyŋ yqpaly jürıp ketuınen üreilengen reseilık saiasatkerler osylai söileidı) äskeri-strategiialyq, ekonomikalyq ärıptestık ornatyp, bır odaqta jūmys jasap otyr. Sondyqtan Qazaqstannyŋ NATO-men qarym-qatynasy nätijelı bolmaidy dep toqtapty.
Reseilık saiasatker Qazaqstandy Armeniiamen salystyra kele qorqytqandai bolyp, Armeniianyŋ artynda Reseiden basqa tıreuı joq, onda Reseidıŋ bıtımgerlık äskerı bar. Al Qazaqstanǧa Türkiianyŋ (mūnda olar Tūran äskeri odaǧyn eske alady), Qytaidyŋ geosaiasi tartylysy baryn aita ketedı. Nikolaichuk Qazaqstandy älemdık nemese Orta Aziiada saiasattaǧy sentristtık el retınde moiyndap (türkı elderınıŋ ışındegı bıtımgerlık missiiany oryndai alatynyn da moiyndaidy), qazırgı bilık elitasynyŋ otyrǧanyn maqūldaidy.Nikolaichuk Qazaqstandy, Belarusttı Reseidıŋ strategiialyq odaǧy emes, äsırese äskeri-strategiialyq saladaǧy ajyramas serıktesı retınde sanaidy. Bıraq Qazaqstanǧa AQŞ pen NATO-nyŋ yqpaly jürıp ketuınen qauıptenıp, Qazaqstannyŋ täuelsızdıgı üşın Reseidıŋ atqaratyn maŋyzdy rölın aityp kettı. Al, NATO men AQŞ-tyŋ äskeri-strategiialyq, äskeri-saiasi qadamdary tek qana geosaiasi prinsipterge ǧana negızdelgen. Bıraq Qazaqstan özdıgınen qazır qandai da bır qadamǧa bara almaidy deidı. Arasynda Ukrainadaǧy jaǧdaidy qosyp, taǧy da qorytqysy keledı. Qorytyndylai kele, Qazaqstannyŋ Reseisız bolaşaǧy būlyŋǧyr dep saldy. Soŋǧy kezde reseilık saiasatkerlerdıŋ Qazaqstannan ajyrap qalu qaupı jaiynda baibalam salyp otyrǧanyn sızder de bılesızder. Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ da bızdıŋ elımız üşın tiımsız jaqtaryn, onyŋ Reseidıŋ müddesıne jūmys jasaitynynan da habardarsyzdar. Syrtqy saiasi jaǧdailarǧa zer sala qarasaq, Reseige salynatyn ekonomikalyq sanksiialardyŋ zardaby bızge de soǧady. Qazaqstan da syrtqy saiasatta tiımdı taŋdau jasaityn mejege kelıp otyrǧan siiaqty. Sız ne deisız?
Bekbolat QARJAN,
«Adyrna» ūlttyq portlaly
