«Eden jýýshyny da jumysqa paramen qabyldaıtyn birden-bir oblys» (elbasynyń qaıbir jyly oblys basshysy J.Túımebaevqa aıtqan sózi) – Túrkistanda sońǵy jyldary mektepke maman qabyldaý «Sıtsen» baǵdarlamasy arqyly júzege asyrylyp keledi.
Onyń basty maqsaty aıtpasa da túsinikti – bilim salasyn ábden dendep alǵan paraqorlyqtyń jolyn kesý, ustazdyq qyzmetke óz isin jaqsy biletin, naǵyz kásibı mamandardy irikteý. Alaıda qaǵazdaǵy keremet dúnıeler shynaıy ómirde ádemi oryndalmaıtyn sııaqty. Buǵan oblys kóleminde paramen ustalǵan mektep dırektorlaryna, balabaqsha meńgerýshilerine shyǵarylǵan sot úkimderi dálel bola alady. Al onyń ar jaǵynda biz bilmeıtin málimetter tipten kóp kórinedi.
Jýyrda «Jas Alashtyń» Túrkistan oblysyndaǵy qosynyna Jetisaı aýdany Qoǵaly eldi mekeniniń turǵyny Ómirbek Nurahov degen azamat habarlasty. Ol on jyldan beri muǵalimdik dıplomy bar kelinshegin mektepke jumysqa turǵyza almaı kele jatqanyna shaǵymdandy. Sebebi mektep muǵalimi bolý úshin para berý kerek. Aqsha bermeseń, mektep dırektorlary túrli syltaýlarmen aldyńa kedergiler qoıady.
– 2012 jyldary biz jaqta muǵalim bolýdyń quny 500 myń teńge edi. Qazir endi 1 mıllıon 200-300 myń teńgege shyqty. Biraq burynnan qalyptasqan dástúr boıynsha eshkim dırektorǵa para bergenin aıtpaıdy, – degen aryzdanýshy munshama aqshany berýge jaǵdaıynyń kelmeı júrgenin, ózi de, jubaıy da jumyssyz ekenin, otbasyn balalardyń járdemaqysymen asyrap otyrǵanyn málim etti.
Ómirbektiń jubaıy Saltanat Bolǵanbaeva Jetisaıdaǵy kolledjdi qazaq tili jáne ádebıeti, budan keıin Shymkenttegi ýnıversıtetti bastaýysh synyp muǵalimi mamandyǵy boıynsha bitirgen. Alǵashqyda aýyldaǵy jekemenshik balabaqshada jumys istep, 25 myń teńge jalaqy alyp júripti. Tárbıeshilikke qaraǵanda muǵalimniń aılyǵy kópteý. Alaıda aýyldaǵy mektepte bastaýysh synyp muǵalimdigine oryn tabylmaǵan. Mektep dırektorynyń jubaıy zeınetkerlikke shyǵýy tıis eken. Alaıda kúıeýi onyń kelisimshartyn uzartyp bergen. Osydan keıin Ómirbek Nurahov ary-beri aryzdana bastaıdy. Aqyr aıaǵynda aýdandyq bilim bóliminiń talabymen dırektor áıelin zeınetkerlikke jiberip, bos oryndy «Sıtsen» portalyna qoıýǵa májbúr bolǵan.
Alǵashqyda test tapsyrýǵa úsh úmitker qatysqan. Úsheýi de ótpegen. Saltanattyń aıtýynsha, sebebi eshkim aqsha bermegen, eshkimmen kelisim jasamaǵan.
– Ekinshi testige de artymdaǵy otbasymnyń, týǵan-týystarymnyń senimin arqalap kirgenimmen, taǵy da quladym. Tórt aı boıǵy daıyndyǵym aqtalmady. Bar-joǵy bir ball jetpedi. Bir qyzyǵy, test kezinde kóp nárse qupııa kúıinde qalady eken. Qaı suraqqa durys jaýaptyń berilmegeni kórsetilmeıdi. Kókeıimde kóp nárse kúmándi bolyp qaldy, – dedi Saltanat.
Onymen birge ekinshi testige aýyldaǵy bir kelinshek qatysyp, ótip ketken. Artynsha bos turǵan oryndy ıelengen. Ol azamatshanyń kúıeýi osy mektepte muǵalim bolyp jumys istese, jezdesi kórshi aýyldaǵy bilim uıasynyń dırektory kórinedi. S.Bolǵanbaeva onyń jumysqa «barmaq basty, kóz qysty» áreketter arqyly turýy múmkin degen kúdigin jasyrǵan joq.
– Kúıeýimniń dırektordyń ústinen aryzdanýy da bizge kedergi bolyp tıdi. Olar meni ádeıi qulatyp jiberdi. Al «kelisim» jasaǵandarǵa suraqtar aldyn ala berilip qoıady degen áńgimeler bar. Jetisaıda mektepke aqshasyz kirý múmkin emes. Osyndaı jolmen muǵalim bolǵan grýppalastarym men synyptastarymnyń aıtýynsha, qazirgi stavka 1 mıllıon 300 myń teńgeni quraıdy. Biraq eshkim muny ashyq aıta almaıdy. Keıbireýler testiden qulasa da, muǵalim bolyp istep júr. Bir tanysym áýeli jumysqa turyp aldy, sodan keıin test tapsyrdy. Altynshy márte degende áreń ótti, – deıdi S.Bolǵanbaeva.
Jetisaı aýdandyq adamı áleýetti damytý bóliminiń basshysy Tursyn Myrzalıev aryzdanýshy keltirgen faktilermen kelisken joq. Onyń aıtýynsha, jańa júıe paraqorlyqqa jol bermeıdi.
– Aldymen úmitker test tapsyrady, suraqtar onlaın keledi. Test tapsyrý aıaqtalǵan soń, nátıjesi birden shyǵarylady. 70 paıyzdan joǵary jaýap bergender áńgimelesýge jiberiledi. Saltanat Bolǵanbaeva bizge de aryzdanǵan. Ol testige kirgen, biraq óte almaǵan. Endi oǵan men kómek bere almaımyn. Kómek bersem, sybaılas jemqorlyq bolyp tabylady, – dedi Jetisaıdyń bas muǵalimi.
Bólim basshysy test suraqtarynyń óte qıyn ekenin joqqa shyǵarǵan joq. Máselen, sońǵy ýaqytta testileýge aýdan boıynsha 200 adam qatyssa, solardyń tek 11-12-si ǵana ótken. Bólim basshysy «bir úmitker testini alty márte tapsyrdy» degen suraqqa da jaýap berdi. Onyń aıtýynsha, eger sabaq beretin ózge muǵalim tabylmasa, dırektordyń úmitkerdi ýaqytsha jumysqa qabyldaýyna bolady eken. Iaǵnı bul mektepke maman qabyldaýda «Sıtsen» júıesin aınalyp ótetin, keıbireýlerge artyqshylyqtar beretin múmkindikter bar degen sóz.
Al bas muǵalim «mektepke muǵalim bolyp kirýdiń quny – 1 mıllıon 200-300 myń teńge» degen sózben úzildi-kesildi kelispeıtinin bildirdi. Al buǵan jetisaılyq oqyrmandar, ustazdardyń ózderi ne aıtady? Túrkistanda muǵalimderdi jumysqa qabyldaýdyń jańa júıesi sybaılastyqty joıa aldy ma? Joq álde ol jaı ǵana kózboıaýshylyq pa?
Derekkóz: «Jas Alash»
Foto ashyq derekkózden alyndy.
