«Eden juuşyny da jūmysqa paramen qabyldaityn bırden-bır oblys» (elbasynyŋ qaibır jyly oblys basşysy J.Tüimebaevqa aitqan sözı) – Türkıstanda soŋǧy jyldary mektepke maman qabyldau «Sitsen» baǧdarlamasy arqyly jüzege asyrylyp keledı.
Onyŋ basty maqsaty aitpasa da tüsınıktı – bılım salasyn äbden dendep alǧan paraqorlyqtyŋ jolyn kesu, ūstazdyq qyzmetke öz ısın jaqsy bıletın, naǧyz käsıbi mamandardy ırıkteu. Alaida qaǧazdaǧy keremet dünieler şynaiy ömırde ädemı oryndalmaityn siiaqty. Būǧan oblys kölemınde paramen ūstalǧan mektep direktorlaryna, balabaqşa meŋgeruşılerıne şyǧarylǧan sot ükımderı dälel bola alady. Al onyŋ ar jaǧynda bız bılmeitın mälımetter tıpten köp körınedı.
Juyrda «Jas Alaştyŋ» Türkıstan oblysyndaǧy qosynyna Jetısai audany Qoǧaly eldı mekenınıŋ tūrǧyny Ömırbek Nūrahov degen azamat habarlasty. Ol on jyldan berı mūǧalımdık diplomy bar kelınşegın mektepke jūmysqa tūrǧyza almai kele jatqanyna şaǧymdandy. Sebebı mektep mūǧalımı bolu üşın para beru kerek. Aqşa bermeseŋ, mektep direktorlary türlı syltaularmen aldyŋa kedergıler qoiady.
– 2012 jyldary bız jaqta mūǧalım boludyŋ qūny 500 myŋ teŋge edı. Qazır endı 1 million 200-300 myŋ teŋgege şyqty. Bıraq būrynnan qalyptasqan dästür boiynşa eşkım direktorǧa para bergenın aitpaidy, – degen aryzdanuşy mūnşama aqşany beruge jaǧdaiynyŋ kelmei jürgenın, özı de, jūbaiy da jūmyssyz ekenın, otbasyn balalardyŋ järdemaqysymen asyrap otyrǧanyn mälım ettı.
Ömırbektıŋ jūbaiy Saltanat Bolǧanbaeva Jetısaidaǧy kolledjdı qazaq tılı jäne ädebietı, būdan keiın Şymkenttegı universitettı bastauyş synyp mūǧalımı mamandyǧy boiynşa bıtırgen. Alǧaşqyda auyldaǧy jekemenşık balabaqşada jūmys ıstep, 25 myŋ teŋge jalaqy alyp jürıptı. Tärbieşılıkke qaraǧanda mūǧalımnıŋ ailyǧy köpteu. Alaida auyldaǧy mektepte bastauyş synyp mūǧalımdıgıne oryn tabylmaǧan. Mektep direktorynyŋ jūbaiy zeinetkerlıkke şyǧuy tiıs eken. Alaida küieuı onyŋ kelısımşartyn ūzartyp bergen. Osydan keiın Ömırbek Nūrahov ary-berı aryzdana bastaidy. Aqyr aiaǧynda audandyq bılım bölımınıŋ talabymen direktor äielın zeinetkerlıkke jıberıp, bos oryndy «Sitsen» portalyna qoiuǧa mäjbür bolǧan.
Alǧaşqyda test tapsyruǧa üş ümıtker qatysqan. Üşeuı de ötpegen. Saltanattyŋ aituynşa, sebebı eşkım aqşa bermegen, eşkımmen kelısım jasamaǧan.
– Ekınşı testıge de artymdaǧy otbasymnyŋ, tuǧan-tuystarymnyŋ senımın arqalap kırgenımmen, taǧy da qūladym. Tört ai boiǧy daiyndyǧym aqtalmady. Bar-joǧy bır ball jetpedı. Bır qyzyǧy, test kezınde köp närse qūpiia küiınde qalady eken. Qai sūraqqa dūrys jauaptyŋ berılmegenı körsetılmeidı. Kökeiımde köp närse kümändı bolyp qaldy, – dedı Saltanat.
Onymen bırge ekınşı testıge auyldaǧy bır kelınşek qatysyp, ötıp ketken. Artynşa bos tūrǧan oryndy ielengen. Ol azamatşanyŋ küieuı osy mektepte mūǧalım bolyp jūmys ıstese, jezdesı körşı auyldaǧy bılım ūiasynyŋ direktory körınedı. S.Bolǧanbaeva onyŋ jūmysqa «barmaq basty, köz qysty» äreketter arqyly tūruy mümkın degen küdıgın jasyrǧan joq.
– Küieuımnıŋ direktordyŋ üstınen aryzdanuy da bızge kedergı bolyp tidı. Olar menı ädeiı qūlatyp jıberdı. Al «kelısım» jasaǧandarǧa sūraqtar aldyn ala berılıp qoiady degen äŋgımeler bar. Jetısaida mektepke aqşasyz kıru mümkın emes. Osyndai jolmen mūǧalım bolǧan gruppalastarym men synyptastarymnyŋ aituynşa, qazırgı stavka 1 million 300 myŋ teŋgenı qūraidy. Bıraq eşkım mūny aşyq aita almaidy. Keibıreuler testıden qūlasa da, mūǧalım bolyp ıstep jür. Bır tanysym äuelı jūmysqa tūryp aldy, sodan keiın test tapsyrdy. Altynşy märte degende äreŋ öttı, – deidı S.Bolǧanbaeva.
Jetısai audandyq adami äleuettı damytu bölımınıŋ basşysy Tūrsyn Myrzaliev aryzdanuşy keltırgen faktılermen kelısken joq. Onyŋ aituynşa, jaŋa jüie paraqorlyqqa jol bermeidı.
– Aldymen ümıtker test tapsyrady, sūraqtar onlain keledı. Test tapsyru aiaqtalǧan soŋ, nätijesı bırden şyǧarylady. 70 paiyzdan joǧary jauap bergender äŋgımelesuge jıberıledı. Saltanat Bolǧanbaeva bızge de aryzdanǧan. Ol testıge kırgen, bıraq öte almaǧan. Endı oǧan men kömek bere almaimyn. Kömek bersem, sybailas jemqorlyq bolyp tabylady, – dedı Jetısaidyŋ bas mūǧalımı.
Bölım basşysy test sūraqtarynyŋ öte qiyn ekenın joqqa şyǧarǧan joq. Mäselen, soŋǧy uaqytta testıleuge audan boiynşa 200 adam qatyssa, solardyŋ tek 11-12-sı ǧana ötken. Bölım basşysy «bır ümıtker testını alty märte tapsyrdy» degen sūraqqa da jauap berdı. Onyŋ aituynşa, eger sabaq beretın özge mūǧalım tabylmasa, direktordyŋ ümıtkerdı uaqytşa jūmysqa qabyldauyna bolady eken. Iаǧni būl mektepke maman qabyldauda «Sitsen» jüiesın ainalyp ötetın, keibıreulerge artyqşylyqtar beretın mümkındıkter bar degen söz.
Al bas mūǧalım «mektepke mūǧalım bolyp kırudıŋ qūny – 1 million 200-300 myŋ teŋge» degen sözben üzıldı-kesıldı kelıspeitının bıldırdı. Al būǧan jetısailyq oqyrmandar, ūstazdardyŋ özderı ne aitady? Türkıstanda mūǧalımderdı jūmysqa qabyldaudyŋ jaŋa jüiesı sybailastyqty joia aldy ma? Joq älde ol jai ǧana közboiauşylyq pa?
Derekköz: «Jas Alaş»
Foto aşyq derekközden alyndy.Ūqsas jaŋalyqtar
