Ótkende osynda Ǵalym Baıtýk degen blogerdiń bir suhbatyn kózim shalyp qaldy. Ol jigit sol suhbatynda "jelidegi qazaqtildi oqyrmandarmen orystildi qaýymnyń arasyndaǵy aıyrma jer men kókteı, qazaqtildi jurtty "qandaı ánshi ne dedi, ne kıdi, ne jedi" degen máseleler kóp qyzyqtyrsa, orystildi qaýym syrtqy saıasat, ishki saıasat, Taýly Qarabaqta ne bop jatyr degen aýqymdy máselelerge bastaryn kóp qatyrady" degen eken Ǵalym.
Menińshe, bul ótirik.
Qazaqtildi qaýymdy da syrtqy saıasat, AQSh - Qytaı, Qarabaq máselesi qatty qyzyqtyrady. Taıaýda bolǵan Ázirbaıjandaǵy Qarabaq janjalyn qazaqtildi blogerler jan jaqty talqylap, ony myńdaǵan oqyrmandar oqyp taratyp jatty.
Al ákesin tanytyp turyp myqty jazylǵan saraptamalardy, jazbalardy myńdaǵan qazaqtildi qaýym ólip turyp oqyp, sol kezde opyr - topyr boldy.
Jalpy, meniń baıqaǵanym, qazaqtildi qaýym saýatty saraptamalarǵa, tereń jazylǵan dúnıelerge, aqyl qozǵaıtyn oılarǵa, jańashyldyqqa óte zárý, asa muqtaj..
Qazaqtildi qaýymnyń arasynda ondaı dúnıelerge suranys óte joǵary. Sumdyq joǵary.
Alaıda, bizdiń úlken ókinishimizge oraı bizde ony óteıtin óteý joq. Iaǵnı, bir sózben aıtsaq bizde qazir bul ortada bilikti mamandar, ıntellektýaldar, bilimdi saıasattanýshylar, oıtúrtki beretin adamdar joq nemese óte az.
Eger bizdiń qoǵamda iri ıntellektýaldar kóp bolǵan jaǵdaıda, olardyń aralarynda báseke paıda bolýshy edi, al qoǵamda ártúrli oı týdyra alatyn ıntellektýaldardyń arasynda básekeniń paıda bolýy degenimiz - ol sol qoǵamnyń jan - jaqty damýyna ákeledi. Iaǵnı, ártúrli oımen qarýlanǵan, oı túıgen oqyrman halyq ta óte saýatty bolady.
Ókinishke oraı bizde ondaı nárse joq.
Men mynda oqyp - toqyp óz shamam kelgenshe birdemeler jazǵandaı bolamyn, sosyn kóbisi "osy táýirleý birdeme jazady" dep tek meni aınalshyqtap júrgenderi... Biraq men tarıhshy emespin, saıasattanýshy emespin, basqasy emespin, tek kóppen birge jelini paıdalanyp júrip osynda óz oıyn bildirýshi qoldanýshynyń birimin. Soǵan da zar bop otyr jurt.
Al bundaı taqyryptarǵa kádimgideı múıizderi qaraǵaıdaı bilikti mamandar kerek. Eger bar ǵoıa, bizdiń qazirgi feısbýk jeli betterinde, jalpy qoǵamda jurtpen oıyn bólisip aǵartýshylyq jumysymen aınalysqan myqty qazaqtildi bloger- ǵalym, Qazaqtildi bilgir bloger - qarjyger, Qazaqtildi bilgir bloger - saıasattanýshy taǵy basqalary kóp bolsa bizdiń jurttyń kózi anaǵurlym ashyq bolar edi.
Sóz ózgerer edi, oı ózgerer edi...
Uzyn sózdiń qysqasy, qaıtalap aıtaıyn, bizdiń qazaqtildi ortada aqyldy, bilikti adamdarǵa suranys zor. Olar qoǵamǵa yqpal etip halyqtyń kóptegen nársege oılaryn ózgertý úshin kerek.
Olardy ıntellektýaldar deısiz be, saıasattanýshy deısiz be, lıder mnenııa deısiz be, ózińiz bilesiz, biraq meniń túsingenim bizdiń qazirgi qoǵamǵa olar aýadaı qajet.
Bizdiń qazaqtildi qoǵam qazir, "bileıin, oqıyn, kóreıin" degen úlken qushtarlyqpen sondaı tanymdyq dúnıelerge shólirkep otyr.
Men bu jerde shaǵyn ǵana feısbýk, áleýmettik jeli týraly áńgime qozǵap otyrmyn. Al aýqymdy televıdenıeniń jóni bir bólek... Paıdalana bilgen adamǵa TV naǵyz tárbıe quraly ǵoı.
Tap sondaı halqymyz óner bilimge, jańa tanymǵa, jańalyqqa, ǵylymǵa basqasyna shólirkep otyrǵan tusta, mıllıondar kóretin ortaǵa shyǵyp alyp dúıim halyqqa "praım taım" kezinde "aǵasy men qaryndasy tósektes boldy",
"atasy men kelini jaqyndasty" degen temalardy ǵana qozǵap deńgeıleri sondaı boqtyqtan aspaı qalǵan tok shoýlar júrgizetin jýrnalısterdiki (jýrnalıst pe?) naǵyz uıat, uıat emes masqara POZOR.
Kúlli halyqtyń aldyna shyǵyp onyń saýatyn ashyp, kózqarasyn ózgertetin, tárbıeleıtin jerge shyǵyp mynadaı nárseler kórsetý degenimiz - rasynda ol bizdiń televıdenıeni kileń óresi tómen kóldeneń kók attylar jaılap alyp oılaryna kelgenin istep jatqandyǵyn kórsetedi.
Kim bilsin, eger sol televıdenıeniń qulaǵyn ıntellektýaldar ustasa, olar ony shyr aınaldyryp halyqqa mol saýaby tıer ma edi dep qoıamyn....
Qor bolǵan efır, qor bolǵan televıdenıe, saıqymazaq tok shoýlar, jyrqyl - kvnder, bitpeıtin toı dýman, paryqsyz ánshiler - osylardyń bári menińshe, bizdiń qazaqtildi halyqtyń basyn qatyryp, damýyn tejep óristetpeı otyr.
