Qoǧamdy damytpai tejep otyrǧan ne?

Ötkende osynda Ǧalym Baituk degen blogerdıŋ bır sūhbatyn közım şalyp qaldy. Ol jıgıt sol sūhbatynda "jelıdegı qazaqtıldı oqyrmandarmen orystıldı qauymnyŋ arasyndaǧy aiyrma jer men köktei, qazaqtıldı jūrtty "qandai änşı ne dedı, ne kidı, ne jedı" degen mäseleler köp qyzyqtyrsa, orystıldı qauym syrtqy saiasat, ışkı saiasat, Tauly Qarabaqta ne bop jatyr degen auqymdy mäselelerge bastaryn köp qatyrady" degen eken Ǧalym. Menıŋşe, būl ötırık. Qazaqtıldı qauymdy da syrtqy saiasat, AQŞ - Qytai, Qarabaq mäselesı qatty qyzyqtyrady. Taiauda bolǧan Äzırbaijandaǧy Qarabaq janjalyn qazaqtıldı blogerler jan jaqty talqylap, ony myŋdaǧan oqyrmandar oqyp taratyp jatty. Al äkesın tanytyp tūryp myqty jazylǧan saraptamalardy, jazbalardy myŋdaǧan qazaqtıldı qauym ölıp tūryp oqyp, sol kezde opyr - topyr boldy. Jalpy, menıŋ baiqaǧanym, qazaqtıldı qauym sauatty saraptamalarǧa, tereŋ jazylǧan dünielerge, aqyl qozǧaityn oilarǧa, jaŋaşyldyqqa öte zäru, asa mūqtaj.. Qazaqtıldı qauymnyŋ arasynda ondai dünielerge sūranys öte joǧary. Sūmdyq joǧary. Alaida, bızdıŋ ülken ökınışımızge orai bızde ony öteitın öteu joq. Iаǧni, bır sözben aitsaq bızde qazır būl ortada bılıktı mamandar, intellektualdar, bılımdı saiasattanuşylar, oitürtkı beretın adamdar joq nemese öte az. Eger bızdıŋ qoǧamda ırı intellektualdar köp bolǧan jaǧdaida, olardyŋ aralarynda bäseke paida boluşy edı, al qoǧamda ärtürlı oi tudyra alatyn intellektualdardyŋ arasynda bäsekenıŋ paida boluy degenımız - ol sol qoǧamnyŋ jan - jaqty damuyna äkeledı. Iаǧni, ärtürlı oimen qarulanǧan, oi tüigen oqyrman halyq ta öte sauatty bolady. Ökınışke orai bızde ondai närse joq. Men mynda oqyp - toqyp öz şamam kelgenşe bırdemeler jazǧandai bolamyn, sosyn köbısı "osy täuırleu bırdeme jazady" dep tek menı ainalşyqtap jürgenderı... Bıraq men tarihşy emespın, saiasattanuşy emespın, basqasy emespın, tek köppen bırge jelını paidalanyp jürıp osynda öz oiyn bıldıruşı qoldanuşynyŋ bırımın. Soǧan da zar bop otyr jūrt. Al būndai taqyryptarǧa kädımgıdei müiızderı qaraǧaidai bılıktı mamandar kerek. Eger bar ǧoia, bızdıŋ qazırgı feisbuk jelı betterınde, jalpy qoǧamda jūrtpen oiyn bölısıp aǧartuşylyq jūmysymen ainalysqan myqty qazaqtıldı bloger- ǧalym, Qazaqtıldı bılgır bloger - qarjyger, Qazaqtıldı bılgır bloger - saiasattanuşy taǧy basqalary köp bolsa bızdıŋ jūrttyŋ közı anaǧūrlym aşyq bolar edı. Söz özgerer edı, oi özgerer edı... Ūzyn sözdıŋ qysqasy, qaitalap aitaiyn, bızdıŋ qazaqtıldı ortada aqyldy, bılıktı adamdarǧa sūranys zor. Olar qoǧamǧa yqpal etıp halyqtyŋ köptegen närsege oilaryn özgertu üşın kerek. Olardy intellektualdar deisız be, saiasattanuşy deisız be, lider mneniia deisız be, özıŋız bılesız, bıraq menıŋ tüsıngenım bızdıŋ qazırgı qoǧamǧa olar auadai qajet. Bızdıŋ qazaqtıldı qoǧam qazır, "bıleiın, oqiyn, köreiın" degen ülken qūştarlyqpen sondai tanymdyq dünielerge şölırkep otyr. Men bū jerde şaǧyn ǧana feisbuk, äleumettık jelı turaly äŋgıme qozǧap otyrmyn. Al auqymdy televidenienıŋ jönı bır bölek... Paidalana bılgen adamǧa TV naǧyz tärbie qūraly ǧoi. Tap sondai halqymyz öner bılımge, jaŋa tanymǧa, jaŋalyqqa, ǧylymǧa basqasyna şölırkep otyrǧan tūsta, milliondar köretın ortaǧa şyǧyp alyp düiım halyqqa "praim taim" kezınde "aǧasy men qaryndasy tösektes boldy", "atasy men kelını jaqyndasty" degen temalardy ǧana qozǧap deŋgeilerı sondai boqtyqtan aspai qalǧan tok şoular jürgızetın jurnalisterdıkı (jurnalist pe?) naǧyz ūiat, ūiat emes masqara POZOR. Küllı halyqtyŋ aldyna şyǧyp onyŋ sauatyn aşyp, közqarasyn özgertetın, tärbieleitın jerge şyǧyp mynadai närseler körsetu degenımız - rasynda ol bızdıŋ televidenienı kıleŋ öresı tömen köldeneŋ kök attylar jailap alyp oilaryna kelgenın ıstep jatqandyǧyn körsetedı. Kım bılsın, eger sol televidenienıŋ qūlaǧyn intellektualdar ūstasa, olar ony şyr ainaldyryp halyqqa mol sauaby tier ma edı dep qoiamyn.... Qor bolǧan efir, qor bolǧan televidenie, saiqymazaq tok şoular, jyrqyl - kvnder, bıtpeitın toi duman, paryqsyz änşıler - osylardyŋ bärı menıŋşe, bızdıŋ qazaqtıldı halyqtyŋ basyn qatyryp, damuyn tejep örıstetpei otyr.