Muhtar Maǵaýın qazasynan keıin alýan sóz áleýmettik jelini dýyldatyp tur eken. Maǵaýın týraly áńgime bir bastalsa, toqtaýy qıyn bolatyny burynnan belgili dúnıe.
Degenmen úndemeı qalsań, sózdiń atasy ólip qalýy múmkin deıtindeı bir másele maza bermeı tur.
Muhamedjan Tazabekovtyń aıtar oıy bulynǵyr, maqsaty túsiniksiz keshegi postyn men de oqydym. Soǵan oraı 3 tıyndy qyrynan qystyryp keteıin.
Birinshiden, ómirdegi kóptegen jaǵdaılarda, tipti epıkalyq bop kórinetin tarıhı oqıǵalarda kóp rette óte qarapaıym qısyn jatady.
Máselen, Muhtar Maǵaýınniń 2007 jyly shetelge ketýin alaıyq. Óz qazaǵyn keremet súıetin adam, onyń ádebıeti men tarıhyna búkil ǵumyryn baǵyshtaı salǵan kisi – jalpy aqymaq bolmasa kerek.
Óz ultynyń rýhanııatyna ǵumyryn baǵyshtaǵan eken, onda ol oıynshyq bermediń dep ókpeleıtin qyrsyq bala sııaqty burtıyp, óz týǵan eline betalbaty renjip ketpeıdi.
Onyń ústine sabalsa da, eline renjimeı, qarymta alamyz degenderdi sabyrmen toqtatqan, óziniń ıdealy bolǵan Abaıdyń oqıǵasyn Maǵaýın jaqsy biledi.
Taǵy da Maǵaýın qalaı bolǵanda da qazaqtyń qurmetiniń arqasynda, qazaqtyń ony uly jazýshy dep moıyndaǵan soń Maǵaýın boldy.
Qazaq bolmasa, Maǵaýın eshkimge kerek emes ekenin ol naqty ári jaqsy bildi. Óıtkeni ol tarıhty da, ádebıetti de asa jaqsy biletin kemeńger kisi edi.
Sondyqtan Maǵaýın qazaqqa renjip ketti, qazaqty Maǵaýın “talaq” etip ketti degen áńgime tıse terekke, tımese feısbýkke bolǵan múlde jónsiz sóz.
Nege ketti degen suraqqa - qarapaıym jaýap. Maǵaýınniń aldynda uly maqsat turdy, ony ol oryndaý kerek bolǵan, semiz núkte. Eger ol elde qalyp, bitpeıtin sharalar, toılar, ólim-jitim, astar, daý-sharlar, qonaqqa barý, bıliktiń qolqalaýymen amalsyz birdeńelerdi jazý sııaqty qyrtqan tirlikten kóz ashpaıtyn edi. Ári densaýlyǵy tez nasharlap, tipti qajıtyn edi. Olaı bolsa, qazir 4 tom “Shyńǵyshan” da joq, “Jarmaq” ta joq, “Altyn orda” da joq, birneshe tom ártúrli áńgimeler, estelikter t.b. endi ulttyń qazynasy bop qalǵan eńbekter de qazaqtyń sóresinde turmaýshy edi.
Maǵaýın - elden Qazaq úshin ketti, qazaqtyń shashylyp jatqan tarıhyn júıelep berýge ketti. Bireýden birdeńe surady ma, memleketke osyny istep jatyrmyn dep mindetsidi me?! Joq!
Talaı qazaq ne isterin bilmeı, aqshasyn qaıda shasharyn bilmeı birese elden ketip, birese qaıtyp kep, bultalaqtap júrgende, Maǵaýın dalıyp jaǵajadaıda jatqan joq, kerisinshe eshkimdi tanymaıtyn elde tas úıge kirip alyp, talmaı jumys istedi.
Allaǵa rahmet Muhtar aǵamyzǵa Edigedeı sanaly ul bergenine. Qazaqqa bergen mol qazyna úshin biz ómir boıy jaǵdaıyn jasaǵan Baqytjamal apamyzǵa da, Edige men Muhtar aǵanyń kelinine, jalpy ony uzaq-uzaq jyldar boıy qoldaǵan otbasyna da zor alǵys aıtýymyz kerek! Óıtkeni jaqynyn qoldamasa, qur eńbekten dym ónbeıdi. Shyǵarmashyl adamnyń tabıǵaty sondaı.
Elden kettim degen adamnyń qulaǵy da, telefony da tynysh bolady da, ol óziniń ómirlik úlken sharýasyna alańsyz otyrady. Jáne Maǵaýınniń bul strategııalyq qadamy - óte sátti jáne ult úshin oljaly boldy. Sondyqtan onyń elden ketýin san-saqqa júgirtip, odan ulttyq tragedııa jasaýdyń qajeti joq. Maǵaýınniń shetelge ketýinen jazýshy da, ult ta - plıýste qaldy.
Al óziniń qaı jerde jerlenýine baılanysty aıtarym - ol endi Muhtar aǵanyń óz qalaýy. Biz onyń sońǵy qalaýyn qurmetteýimiz kerek, boldy.
Aqberen Elgezek
