Úı alam dep kooperatıvke senýge bola ma?

1930
Adyrna.kz Telegram

Úı alamyz dep kooperatıvke mıllıondap aqsha quıdyq, úıimiz de, aqshamyz da joq, memleket qaıda qarap otyr degenderdi jıi estımiz. Osyndaı alaıaqtarǵa aldanyp júrgender óte kóp.

Statıstıkaǵa sáıkes elimizde QR QK 217-baby "Qarjylyq pıramıdany qurý jáne oǵan basshylyq etý" boıynsha 2017 jyly 63 is, 2018 jyly – 103 is, 2019 jyly 14 qylmystyq is qozǵalǵan. Osyǵan "alaıaqtyq" baby boıynsha qaralǵan júzdegen isterdi taǵy qosyńyz.

Endi, jalpy tutyný kooperatıvi ne ekeninine jáne jyljymaıtyn múlik alýǵa baılanysty jumys jasaý mehanızmine toqtalaıyq.

Tutyný kooperatıvi - bul azamattardyń erikti birlestigi. Bul uıym paıda tabýdy maqsat etpeıdi.

Eger tutyný kooperatıvi adamdardy turǵyn úımen qamtamasyz etý úshin qurylǵan bolsa, onda úıdi banktik ıpotekasyz alýǵa bolady.

Ár kooperatıvtiń sharttary bir-birine uqsas, biraq mólsheri ǵana ár túrli bolýy múmkin.

Máselen, sizdiń úı alǵyńyz keledi. Qarajatyńyz tolyq jetpeıdi. Bankten kredıt alsańyz, paıyzdyq mólsheri óte kóp. 20 mıllıonǵa úı alsańyz, bankke 30 mıllıon etip tóleısiz. Al, kooperatıvke shamamen alynatyn úı somasynyń 10 ne 20 paıyzyn jáne komıssııalyq 100 ne 200 myń tengesin tóleısiz, keıinnen paıyzsyz aı saıyn tólem jasap turǵyn úı alasyz. Mıllıondaǵan aqshańyz paıyz retinde bankke tólegendeı aýaǵa ushpaıdy. Adamdardyń kooperatıvge aqsha quıýynyn sebebi de osy.

Biraq, myna nárseni este ustaǵan jón. Kooperatıvtegi aqsha aınalymy jańa salymshylarǵa baılanysty, uzaq merzim ishinde jańa salymshylar bolmaı qalǵan jaǵdaıda, onyń avtomatty túrde toqtaýyna alyp keledi.

Al, osyndaı mehanızmge zań ruqsat bere me?

Iıa, barlyǵy zań normalaryna sáıkes. Bul Tutyný kooperatıvi týraly QR zańymen jáne Azamattyq Kodekspen retteledi.

Tutynýshylar kooperatıvteri zańdy tulǵa retinde zań talaptaryna saı qurylady, olar salyq organdaryna esep beredi, kooperatıvtiń maqsatty shoty bar, oǵan salymshylardyń qarajaty jınalady jáne barlyq salymshylar aqparat ala alady. Barlyq jańa túsimder tek osy shotqa, ıaǵnı kooperatıvtiń ózine túsedi. Barlyǵy zańdy.

Alaıaq emes ekenin qaıdan bilemiz?

Buny bilý óte qıyn. Tipti, keı jaǵdaılarda múmkin emes. Joǵaryda aıtylǵandaı, bul adamdardyń erikti birlestigi, ıaǵnı demokratııalyq prınıppen, óz erkimen adamdar aqsha quıady jáne sol úshin táýekelge barady.

Alaıaq bolyp shyqsa ne isteımiz?

Alaıaq bolyp shyqsa ne sondaı quqyqbuzýshylyq bolsa, siz prokýratýraǵa shaǵym jazýyńyz kerek. Óıtkeni, tutyný kooperatıvteri týraly zańǵa saı, memlekettik organdar men jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń tutyný kooperatıviniń qyzmetine aralasýǵa quqyǵy joq. Iaǵnı, óz qalaýymen olardy teksere almaıdy.

Alaıaqtyq bolsa, salymshylardy basshylardy aldap ketse, memleketten qandaı qoldaý bolady?

Memlekettik quqyq qorǵaý organdary alaıaqtardy izdeýmen jáne tapqan jaǵdaıda jazalaýmen aınalysady. Basshylary aqshamen shetelge qashyp ketse, olardy ustaý tipten qıyn. Ustaǵannyń ózinde barlyq salǵan aqshasyn salymshylar qaıtara almaıdy. Sebebi, olardyń aqshasy bolashaqta aqsha salatyn salymshylardyń esebinen jınalady.

Memleketten tek osyndaı jaǵdaı jasalady. Sebebi, kooperatıvke kirý jáne múshesi bolý kezinde barlyq jaýapkershilikti memleket emes, áý bastan SIZ kóteresiz.

Osyǵan baılanysty kooperatıvke aqsha salý zańǵa qaraǵanda, senim men táýekelge negizdeledi. Bul atalǵan jaǵdaıda siz zańmen tolyqqandy qorǵalmaǵansyz.

Sondyqtan, salǵan aqsha arqyly úı alýyńyz ne alaıaqtarǵa aldanýyńyz kooperatıv basshylyǵynyń nıetine baılanysty. Osylaısha, aqshany tutyný kooperatıvine salarda, aqshadan aıyrylyp qalý múmkindiginde oılaǵanyńyz jón. Abaı bolyńyz!

Nazkhanov and Partners

paraqshasynan alyndy.

 

Pikirler