«Qazaqtardan jerdi qaıtaryńdar dep talap etý kerek», -deıdi reseılik sheneýnik (vıdeo)

9257
Adyrna.kz Telegram

Úsh kún buryn ǵana qazaq qoǵamyn dúr silkintip, narazylyǵyn oıatqan reseılik sheneýnik V.Nıkonovtan keıin onyń áriptesi, Reseı dýmasynyń taǵy bir depýtaty Evgenıı Fedorov «Qazaqstandy qaıtaryńdar» dep suhbat berdi. Bul týraly ol Iýtýbtaǵy BELRÝSINFO  arnasynda aıtty dep jazady «Adyrna» ulttyq portaly.

Tilshiniń Nıkonovtyń Qazaqstan jerine qatysty aıtqanyna qatysty pikirin suraǵanda, Fedorovtyń bergen jaýaby: «Nıkonov anaý aıtqan jańa nárse týraly aıtpady ǵoı. Bul týraly osyǵan deıin Pýtın de talaı ret aıtyp júrdi. Tek Pýtın Qazaqstan dep atyn atap kórsetpegen edi. Belgili bir elderge jer syılyq retinde berilgenin sýbekti retinde aıtqan bolatyn. Biraq bir qazaqstandyq sheneýnik «Pýtın bul jerde Ýkraınany aıtqysy keldi» degen. Nege qazaqstandyq áldebir sheneýniktiń Pýtınniń neni aıtqysy kelgenin túsindirgenin túsinbedim.  Qazaqstannyń Nıkonov aıtqan sózge qatysty reakııasyn árıne, túsinemin. Alaıda siz ózińiz oılańyzshy, jaqyn tanysyńyzǵa kólik beresiz de, bir jyldan soń kelip: «Meniń syılyǵym qalaı, Vasıa?» dep suraısyz. Al sizdiń dosyńyz Vasıa «qandaı syılyq? Bul syılyq emes, bul kólikti men ózim senen tartyp aldym» dese, siz bul dosyńyzǵa ne aıtar edińiz?

Árıne, siz bul dosyńyzdyń laqtyrbaı ekenin, jaqsy adam emesin túsinesiz ǵoı, solaı ma? Jaqsy adam mundaı syılyqqa «kóp raqmet, keremet kólik eken, bul jaqsylyǵyń esimde jáne onyń qaıtarymyn mindetti túrde jasaımyn, múmkindigim bolǵan kezde» deıdi. Mine, bul jaqsy adamnyń áreketi. Al Qazaqstannyń resmı ókili «eshqandaı syılyq alǵanymyz esimizde joq. Bul syılyq emes, biz ony senderden tartyp aldyq» deıdi, árıne ol kezde basqasha sóılesýge týra keledi emes pe. Sondyqtan bergen syılyqty baǵalamaı, basqasha sóılesse, qazaqstandyqtar, sizdermen basqa tilde sóılesýge týra keledi. Syılyqty alyp, alǵys aıtý bar, syılyqty alyp, dostyqqa túkirý bar.

Jomart orys halqy jasaǵan syılyqqa QR SIM-niń qarsy jasaǵan áreketine qaraı 1991 jyly jerdiń aımaqtyq bólinisine qatysty zańsyz sheshimdi qaıta qaraýdy talap etýimizge bolady. Bul talapty jasaýymyzǵa tek moraldyq turǵydan ǵana kedergi bolýy múmkin. Qansha degenmen, dostarymyz, onyń ústine kórshimiz bolǵandyqtan arazdyqqa barýdy jón kórmeımiz. Al eger sender dostaryń jasaǵan syılyqty baǵalamaı, Syrtqy ister mınıstrligi álgindeı áreketke barsa, onda Reseı tarapy muny talap etýge tıis. Aqyry orystar bergen syılyqty baǵalamasańdar, onda keri qaıtaryńdar dep talap etýimiz kerek. Sebebi ol jerlerdi qazaqtar zańsyz alǵan.

Nege zańsyz? 1990 jylǵy zańda KSRO quramynan Qazaqstannyń shyǵýyna baılanysty zań bar. Sol zańda orystyń túsinikti tilinde «qandaı da bir el KSRO quramynan shyǵatyn bolsa, onda ol el odaq quramyna kirgenge deıingi paıdalanǵan jerin qaıtaryp beredi» dep anyq jazylǵan.  Mysaly, siz úıińizdi jalǵa berseńiz, pátershige ony tegin bere salmaısyz ǵoı? Dál sol sekildi Qazaqstan da kezinde jerdi KSRO-dan jalǵa alǵan bolatyn. Demek, jerdi jalǵa berýshi «bosatyp, ket» dese, Nazarbaevy bar, Toqaevy bar, bári qazirgi turyp jatqan Almaty-Vernyı qalasynan bastap, biraz jerdi bosatyp berýi kerek. «Biz qaıda baramyz?» deýi múmkin. «Qaıda baratyndaryńda bizdiń sharýamyz joq. Sender kezinde bul jerdi jalǵa alǵansyńdar, qaıda ketseńder onda ketińder, joǵalyńdar!» deýimiz kerek. Árıne, biz halyqty eshqaıda qýmaımyz. Bul jerde osyǵan jetkizgen bılikke qatysty aıtyp otyrmyn. «Qazaqstannyń terrıtorııasyn qaıtaryńdar da, Qazaqstandaryńdy Amerıkada salyńdar, joǵalyńdar!» deý kerek".

P.S Bul ne sandyraq? Reseı tarapynyń bul áreketiniń astarynda ne jatyr? Arandatý ma, álde adasý ma? Bul suraqtarǵa resmı ókilder jaýap beredi dep kútemiz. Alaıda ata-babasynan qalǵan jerdi Qazaq qasyq qany qalǵansha qorǵaıtynyn basqalar esten shyǵarmaǵany jón. Qazaqty atqa qondyratyn eń birinshi nárse - jer ekenin de kórshilerimiz eskerýge tıis.

Merýert HÝSAINOVA,

"Adyrna" ulttyq portaly. 

Foto ashyq derekkózden alyndy.

">

 

Pikirler