Älem boiynşa İnstagram jäne Facebook syndy äleumettık jelılerdı basyp ozǧaly tūrǧan TİK-TOK-ty köbıne jasaöspırımder jiı qoldanady.
2016-jyly paida bolǧan būl jelı qoldanuşylary qyzyqty videolar tüsıru arqyly özderıne oqyrman jinaidy. Bıreuler üşın qyzyǧuşylyq bolsa, bıreuler osy jelını tabys közıne ainaldyryp otyr. Qazırgı taŋda TIK-TOK-tyŋ kündelıktı auditoriiasy 800 millionnan asady eken.
Trend degen ne?
Būl bır besteller syndy. Bıraq öte jyldam ötıp ketedı. Aidyŋ basynda osyndai video tüsıru trend bolsa, soŋynda müldem basqa muzyka men bi qimyldary basqa video trendke ainalyp ketedı.
Trend üşın qūrban bolǧandar..
Tik-TOK äleumettık jelısındegı trendtı tüsıremın degen är jazyluşy bıraz ter tögetını anyq. Bırneşe ai būryn belın qozǧaltatyn bidı bileimın dep süiegın şyǧaryp alǧan qyzdyŋ videosy da osy TİK-TOK-ta taraǧan bolatyn. Künı keşe Taraz qalasynyŋ 15-17 jasjasöspırımderı TIK-TOK üşın töbelesıp, bıreuı pyşaqpen jaraqattanǧan bolatyn. Būdan bölek, bırınşı retten video şyqpai qalǧan nemesemuzykaǧa ıs-qimyl säikes kelmegen jaǧdaida jastardyŋ aşuǧa bulyǧatyny anyq. Mūnyŋ özı jasöspırımder men jastardyŋ psihologiiasy men jüike jüiesıne edäuır ziianyn alyp kelerı anyq.
Nelıkten jastar, büldırşınder TİK-TOK-qa qūmar?
Karantin kezınde üide jatyp TİK-TOK-qa jazylyp, video tüsırıp bastaǧandardyŋ sany artpasa kemımegenı anyq. Odan bölek özge de qoldanuşylardyŋ jariialaǧan videojazbalaryn körıp, şyǧa almai uaqytynyŋ bärın sonda ötkızetınder köp. Sol üşın de jastar bos uaqytynyŋ barlyǧyn osy jelıde ötkızedı.
Qazırgı trendtegı videolar
Būl jelıde bilep tüsıretın videolardan bölek,basqa da jastardyŋ sanasyn ulaityn videojazbalardyŋ qarasy köbeiıp keledı. Mysaly, menıŋ jasym 18-de bolǧanda menı myna jıgıt(küieuınıŋ suretın körsetedı) ūrlap kettı. Keiın menıŋ aiaǧym auyr boldy(Jüktı kezındegı suretın qoiady). Odan soŋ menı küieuım tastap kettı dep, özınıŋ qazırgı suretın qoiady. Osy syndy videolar bıreu ǧana emes bırşama. Sonda bızdıŋ eldıŋ jastary osyndai nasihatqa qūmar ma?
Tramp jäne TİK-TOK
Osydan bırneşe apta būryn AQŞ-ta TİK-TOK äleumettık jelısınıŋ jabylatynyn habarlaǧanbolatyn. AQŞtyŋ TIK-TOK qoldanuşylary öz jazuşylarymen qoştasyp, közderıne jas alyp jatqandary da boldy.
Tramp TİK-TOK-tan nege qoryqty?
Donald Tramp AQŞ-ta Qytai firmalary jasaǧan jäne oǧan tiesılı mobildı qosymşalardyŋ taraluy "ūlttyq qauıpsızdıkke, syrtqy saiasatqa jäne Amerika Qūrama Ştattarynyŋ ekonomikasyna qauıp töndıredı"- deidı. Būl AQŞ pen Qytai arasyndaǧy tüsınbeuşılıkten tuyndaǧan mäsele me, älde Tramptyŋ bır bılgenı bar ma?
Sany artpasa azaimaityn būl jelını qoldanu bıreuler üşın maqtanyş bolsa, endı bıreuler üşın namys eken. Ne bolsa da qazaqi ädep-dästür şetke ysyrylyp, jastarymyzdyŋ boiy özge eldıŋ mentalitetıne üirenıp ketpese eken.
Bızden sızge keŋes. Ata-ana bolǧan soŋ balaŋyzdyŋ ne körıp, üirenıp jatqanyn sızdıŋ bılıp otyruǧa qūǧyŋyz bar. Tym bolmaǧanda aiyna bır ret ūialy telefon, planşet syndy qūraldaryn tekserıp, balaŋyz nege qūmar, ne köretındıgınen habardar bolyŋyz. Mümkındıgınşe balaŋyzǧa ziian keletın nemese būrys närselerdı nasihattaityn zattardan boiyn aulaq ūstaǧanyŋyz özıŋız üşın de, balaŋyz üşın de paidaly bolady.
Özı kışkene ǧana uaqytyŋyzdy paidasyz, bos ötkızgıŋız kelse osy jelıge tırkeluge keŋes beremız.
Laura TŪRSYNJAN,
“Adyrna” ūlttyq portaly
