«Naýqas adam dert pen dárigerdiń ortasynda turady. Eger ol dárigerdi jaqtasa, ekeýlep dertti jeńedi. Al eger naýqas dert jaqqa shyqsa, ol ekeýi birigip dárigerdi jeńedi» degen sóz beker aıtylmasa kerek. Búgingi kúnniń juldyzyna aınalǵan aq halatty abzal jandardyń qolynda jarty álemniń turatyny jasyryn emes. Degenmen 42 dárigerdi osynaý alapat shaqta aramyzdan joǵaltyp aldyq. Bul medıına mamandary jetispeıtin Qazaqstan úshin orny tolmas qasiret ekeni belgili. Degenmen jalańash qoldarymen ot kósep júrgen siz ben biz bile bermeıtin dárigerler barshylyq. Solardyń biri B.O. Jarbosynov atyndaǵy Ýrologııa ǵylymı ortalyǵynyń (ınfekııalyk aýrýhana) aq halatty abzal jandary.
Naýqastardyń sózinshe, bul aýrýhanadaǵy dárigerler ózgelerge qaraǵanda erekshe meıirimdi, asqan bilimdi deıdi. Aýysymǵa túskende kóz shyrymyn almaı, nár tatpaı, tipten qara sý da ishpeı, vırýsqa qarsy qorǵanys kıiminiń ishinde terlep-tepship júrse de emdelýshilerge jyly sózderin aıamaıdy eken. Tek 4 saǵat saıyn dezınfekııalyq dýsh qabyldaǵanda ǵana demderin alatyny bolmasa, qalǵan ýaqyttyń bári arpalyspen ótetin kórinedi.
Sol dárigerlerdiń ishindegi jasy, jasy bolsa da basy bolyp júrgen óńdeý plastıkalyq ýrologııa bólimshesiniń meńgerýshisi Nabıev Elshad Smaılovıchten suhbat alý múmkindigi týdy.
(Nabıev Elshad Smaılovıch)
- Aýrýhanańyz covid-19 indetimen qalaı kúresýde?
- Aýrýhanamyz naýqastarǵa lyq toly. Bizdiń dárigerler «Ól, tiril, biraq naýqas ómir súrýi kerek» degen urandy berik ustanýda. Qazir aýrýhanamyzda indetpen kúresýge barlyq jaǵdaı jasalýda. Bastysy dárigerler uıqysyn da, otbasyn da, bala-shaǵasyn da, ózin de umyta turyp, tek covid-pen kúresýde. Sonyń ózinde aýrýhanamyzǵa kishi jáne orta medqyzmetkerleri jetispeıdi.
- Siz qyzmet etip jatqan aýrýhanada naýqastardan aýrý juqtyryp alǵan nemese ómirlerin qurban etken dərigerler bar ma?
- Bizdiń aýrýhanadaǵy dárigerlerdiń basym kópshiligi vırýstyń jeńil túrimen aýyryp, jazylyp aldy. Men de aýyrdym. Tipten keıbireýleri jan saqtaý bóliminde 10-11 kún jatyp shyqty. Áli kúnge deıin aýyratyndary bar. Bireýleri dúnıeden ozyp ketti. Bunyń bárin kórip, bilip júrsek te antymyzǵa adalmyz.
- Ózińiz dəriger retinde bir kúnińizdi aıtyp berińizshi.
Tańerteń saǵat tili 6:30-da oıanyp, 7:40-ta jumysyma kirisemin. 8:10-da qyzyl alańǵa kiremin. Qyzyl alań soǵys alańymen para-par desem artyq aıtqanym emes-aý, sirá?! Bólim meńgerýshisi bolǵan soń tańǵy naýqastardyń barlyǵyn qarap shyǵamyn. Taǵaıyndalǵan dáriler, kimge qandaı em kerektigin qadaǵalap, tipten naýqastarǵa motıvaııa berip, jaqsy kóńil-kúı syılap ketýge tyrysamyn. Qyzyl alańnan 12:00-de shyǵamyn, meniń ornyma emdeýshi dárigerler kiredi. Jasyl alańda az ýaqyt demalyp, qyzyl alańǵa qaıta qadam basamyn. 3 kún saıyn túngi kezekshilikke qalamyn. Naýqastardyń kózinen «meni emdeńizshi» degen dármensizdikti jıi kóremin. Ondaıǵa júrek shydap tursyń ba? Janymyzdy salyp, naýqasty ajal tyrnaǵynan sýyryp alýǵa tyrysamyz. Qolymyzdan kelmeı qalsa qalyń kúızeliske túsip ketetinimiz taǵy bar. Odan bólek naýqastardyń týystaryna da arnaıy ýaqyt bólý kerek. Solaı bir kúnimiz óte shyǵady.
- Siz qyzmet etip jatqan aýrýhanada neshe dəriger, neshe kovıdpen aýyryp jatqan naýqas bar?
-13 dáriger, 150-deı naýqas bar.
- Aýrýhanańyzda vırýspen belsendi túrde kúresip jatqan dárigerlerdiń aty-jónderin aıta alasyz ba? Bálkim dertke shaldyqqan naýqastarǵa kómek bolyp qalar..
- Árıne! «Dárigerdiń úsh qarýy bar. Birinshisi pyshaq, ekinshisi shóp, úshinshisi jyly sóz» degen eken. Úsh qarýyn da ózimen alyp júrgen Kojamjarov Alıjan Sovetjanovıch, Slıamkýlov Dosjan Tanabekovıch, Hahazov Iakýb Zakırovıch, Aıdarkýlov Bekaıdar Bolysbekovıch esimdi azamattardy aıtpaı ketýge bolmas. Bul azamattar aýrýhanamyzdyń maqtan tutar dárigerleri. Emdelýshilerdiń barlyǵy osy kisilerdiń emdegenin qalap turady. Degenmen aty atalǵan kisilerden bólek, ózge medqyzmetkerlerdiń eńbegin esh ete almaımyz. Olar da bilikti dárigerler. Jalpy maqsat bir bolsa, alynbaıtyn qamal joq eken. Bárimizdiń maqsatymyz bireý ǵana. Ol adam ómirin saqtap qalý.
(Slıamkýlov Dosjan Tanabekovıch)
(Aıdarkýlov Bekaıdar Bolysbekovıch)
(Qojamjarov Alıjan Sovetjanovıch)
(Hahazov Iakýb Zakırovıch)
- Bir ózińiz osy kúnge deıin neshe adamnyń ómirin saqtap qaldyńyz?
- Naýqastar óte kóp boldy. Shamamen 60-70 naýqasty aýyr hálden shyǵaryp, úıine aman-esen jibere aldym dep oılaımyn. Biraq oǵan meniń ǵana emes, áriptesterimniń de, qarapaıym medqyzmetkerlerdiń de úlesi zor.
- Dáriger retinde ókingen kezińiz boldy ma?
- 6 jyldan beri dáriger bolyp jumys jasaımyn. Aıyna bir kún ǵana ókinemin. Ol kún jalaqy alǵan kún (kúlip aldy). Kelesi kúni bárin umytyp, qýana-qýana qyzmetimdi atqaramyn.
- Koronavırýs qashan ketedi dep oılaısyz?
- Dáriger retinde shamamen qarasha, jeltoqsan aılarynda dertten arylatyn shyǵarmyz dep topshylap júrmin.
- Nege olaı oılaısyz?
- Aldymyzda kúzgi ORVI kezeńi kele jatyr. Ol támámdalǵan soń ǵana tynyshtalamyz.
- Covid jastardy bedeýlikke əkelýi múmkin degen sybystar shyǵýda. Sol ras pa? Dəriger retinde bolashaǵymyz úshin zııanyn aıtyńyzshy..
- Koronavırýspen aýyrǵandar bedeýlikke shaldyqpaıdy, tek kúshti antıbıotıkterdiń saldarynan er azamattarda 2-3 aı erektıldı dısfýnkııa bolady. Iaǵnı erlerdiń jynystyq qabileti tómendeıdi. Al negizinen koronavırýstyń bolashaǵymyz úshin zııany bar ekeni ras. Biraq ol ǵylymı túrde áli anyqtala qoıǵan joq.
Aqgúl AIDARBEKOVA,
«Adyrna» ulttyq portaly
