– Á, dáriger me edińiz? – dedi Avgýst Pýkvstl, ózi uıyqtap jatqanda kelgen eńgezerdeı kisige tóseginen zorlana kúlip, – tekke áýre bolǵansyz, maǵan járdemińiz tımeıdi. Áıtse de, osy turǵanyńyzdy paıdalanyp myna halge qalaı jetkenimdi sizge qysqasha aıtyp bereıin. Men sýretshimin. Syzbalalar men keskindemeler salý meniń kásibim...
– Biraq...
– Meniń ómirim sizdi kók tıyn da qyzyqtyrmaıdy demeksiz ǵoı, – dedi Avgýst syzdana kúlip, – selk etpes, tasbaýyrdyń siz de biri me edińiz. Soqtaýyldaı azamattyń qaıtyp turmastaı tósekte búk túsip qalǵany sizdiń baqaıyńyzǵa da kirmeıtin boldy ǵoı. Ólim uıqysynan oıat dep, syrttan dos bolǵansyǵan bireýdiń kórsetýimen kelgensiz de, al bul úshin men sizge syrqatym jaıly aıtyp bersem kerek. Ámse, qandaı ómir súrgenimdi estip almaı, syrqattyń neden jabysqanyn qalaı bilmeksiz...
– Biraq...
– Meni alaqandaryna sap mápelep ósirdi, obaly kánekeı. Uzamaı, bir teseri bar bala ekenim baıqala bastaldy. Jeti jasqa shyqqanymda belgisiz janýardyń sýretin salyp júldege ıe boldym. Týrasyn aıtsam, meniń sondaǵy salmaq bolǵanym London tóbesinen batyp bara jatqan kúnniń sýreti bolatyn. Qýanǵannan esteri shyqqan ata-anam ómiri kórmegen qaǵaz-qaryndashtyń ne alýanyn aldyma úıip saldy! Tipti, ósip, shıraı tússin dep uly sheberlerdiń aldyna da jiberdi. Jıyrma bir jasymda adam beınesin salatyn jeke sýretshi retinde óz kásibimdi bastadym. Sondaı-aq, óz beınemniń on bir dana sýretin saldym. Sirá, olardy eshkimniń de alǵysy kelmegen bolar, qazir jumys bólmeme kirseńiz, ózim qaıtyp otyrýǵa jazbaǵan, tul bolǵan oryndyǵyma muńly kózderimen qadala qarap, qabyrǵada áli ilýli tur. Ó ıtkeni bul tósekten qaıtyp turý mańdaıyma jazylmaǵan...
– Biraq...
– Sýretterin saldyrýǵa kelgen kisi bolsa eken, óz sýretimdi salýdan da ábden qajydym. Quryp ketkir sol on birinshi sýretti salyp bitkenimde, meniń shydym-tózimim de sonymen birge bitken bolar dep oılarsyz. Alaıda, eń kirshiksiz sulýlyqtyń ózi de bara-bara adamdy mezi etip jibermeı me...
– Biraq...
– Sizdiń de sózińizden sonyń salqynyn sezip turǵanymdy aıtaıyn! Tek aıaqtaýǵa mursha berińiz, sodan soń, «biraǵyńyzdy» qalaǵanyńyzsha aıta berińiz. Adam sýretin salýdy qoıyp, tabıǵat kórinisin salýǵa kóshtim. Aýlanyń artqy terezeden qaraǵandaǵy toǵyz sýreti men aldyńǵy terezeden qarǵandaǵy jeti sýretin saldym. Al delik, sol artqy terezeden qaraǵandaǵy toǵyz sýret pen aldyńǵy terezeden qaraǵandaǵy jeti sýretti sata aldym ba eken? Joq, árıne. Qaltamnyń túbi bolsa kórine bastady. Ózimdi zorǵa dep júrip kóndirip, ólgen-tirilgenime qaramaı aqshaǵa sýret salmaq boldym. Sondaǵym gazetterge ájýá sýretter salý edi. Biraq, toryǵý men ashtyq meńdegen sharasyz adam óz isin tergep-teksergendeı qaı bir hali bolýshy edi...
– Biraq...
– Sizdiń ne aıtpaǵyńyzdy bilemin. Shynymen úlken júrekti sýretshi bolsam, myna qorlyqty kórgenshe jaryq dúnıege qoldy bir-aq siltesem kerek edi. Biraq, bir úzim nan úshin ulardaı shýlaǵan áıelim men balalarymdy qaıda qoımaqsyz? Al shyndap kelgende, sol áıel-balalarym rasymen bar bolsa sóıtpeı turar ma edi?! Álde, áıelim men shıetteı balalarymnyń bolmaǵany úshin kinálimin be? Qalaıda, ájýá sýretten kúnine otyz-qyryǵyn salyp gazetterge jóneltip otyrdym. Uzamaı jatyp, aqshaǵa jandy jaldaýdyń anaý aıtqandaı ońaı sharýa emes ekenin uqtym. Meıliń, sen, meıliń sen be, túske soqyr jarmaq kirisim bolmady. Sýretterim aınalyp kelip ózimdi tabatyn boldy.
– Biraq...
– Olar nege qaıtyp keldi dep suraıtyn bolarsyz. Sony ózim de bilmeımin. Tipti mysyǵyma da kórsetip, synyap kórdim. Birneshe ret onyń «kúlgende, mysyq búıirin taıanyp ap kúletindeı eken!» degenin et qulaǵymmen estidim. Soǵan kózimdi jetkize túspek bop, sýretterdi qaz-qatar tizip shyqtym da, bir basynan mysyqty alyp júrdim. Baıqus kúlkiden sazaryp qaldy... Sonyń shalyǵy bolar, qaıtyp ońala almady.
– Biraq...
– Kúıim kún sanap kete bastady. Endi jarnama qyzmeti úshin sýret salýyma týra keldi. Kıim-keshektiń, fortepıananyń, shıshalar men qylymsı kúlgen uzyn boıly áıelderdiń sýretin saldym. Olardy ondap, júzdep jiberip otyrdym. Al soǵan alǵanym: birli-jarly qumyra men kıiz qıyndylary ǵana. Bárinen, qylymsı kúlgen áıeldiń beınesin alamyn ǵoı dep kóp úmittenip em, amal neshik, pochtadan kelmegen kúıi joǵalyp ketti...
Sodan ári tirlik kúıbeńinen birjola toqtap qaldym. Júregimdi qasiret sheńbekteı quladym da, qaıtyp turmastaı boldym. Qoldan keler qaıran joq. Dáriger, esh ónerińiz jetip meni qutqara almaıdy. Osy tósekte sar tap bolyp qalý meniń pesheneme jazylǵan...
– Al, meniń pesheneme sizdi turǵyzý jazylǵan, – osylaı dep beıtanys adam Avgýst Pýkvıstldi kóterip ap, eppen ǵana kilemniń ústine jatqyzdy. – Sebebi, men munda tósekti alyp ketý úshin keldim. Jıhaz dúkeninenmin, tósektiń aqshasy tólenbegen.
Aǵylshyn tilinen aýdarǵan: Naǵyz Qapshyqbaıuly
