Sanaly ǵumyrynyń jarty ǵasyrynan astam ýaqytyn til bilimi salasyna arnaǵan kórnekti ǵalym, Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan maıdanger, 500-ge jýyq irili-kishili ǵylymı eńbekterdiń, solardyń ishinde jeke kitap túrinde jaryq kórgen jalpy sany 60-tan astam monografııa, jınaq, sózdik, mektep pen joǵary oqý oryndaryna arnalǵan oqýlyqtar men kitapshalardyń avtory, túrkitanýshy, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, akademık Ábdýálı Qaıdar óziniń «Qazaq qandaı halyq?» atty ulttyq ımmýnıtetimizdi kóterýge baǵyttalǵan ulaǵaty mol kitabynda bylaı deıdi: «Shynynda da, biz kimbiz, qazaq qandaı halyq? Bul saýal búginde ózgeden góri ózimizdi, qazaq azamattaryn kóbirek oılandyratyn, tolǵandyratyn máselege aınalyp otyr. Óıtkeni óz tarıhynda alǵash ret búgingideı egemendi el, táýelsiz memleket bolyp otyrǵan qazaq halqy úshin, ásirese, onyń ózin-ózi qurmetteı biletin árbir azamaty úshin «Qazaq qandaı halyq?» degen saýalǵa durys jaýap bere bilýdiń tarıhı-áleýmettik máni zor, rýhanı, moraldyq jaýapkershiligi mol másele ekeni sózsiz. «Durys jaýap» degenimiz – jan-jaqty oılanǵan, ǵylymı negizdi, bilikti de bilgir qaýymnyń zerdesinde saralanǵan, shyndyqtyń shynaıy ózi sanalatyn jaýap degen sóz». Avtor atalmysh eńbektiń «Bir saýalǵa – myń jaýap (qazaq qaýymynyń óz pikiri)», ««Qazaq» etnonımi qalaı, qashan shyqqan? (150 shaqty etımologııalyq, etnolıngvıstıkalyq joramal-joba)», «Qazaq etnosynyń «Alashqa» qandaı qatysy bar?», «Qazaq halqynyń quramynda Úsh júz qaýymdastyǵy qalaı jáne qashan qalyptasty?», «Qazaq rámizderiniń tabıǵatynda ne syr bar? (En-tańbalar da qazaqtanýdyń bir bulaǵy)», «Eldiń atyn er shyǵarar», ««Jańa qazaq» kim?» atty taraýlarynda san sala bulaqtardan jınaqtalyp, toptastyrylǵan «Qazaq qandaı halyq?» degen suraqqa baılanysty túrli avtorlardyń 500-den astam pikirin kórsetip, olarǵa túsindirme bergen.
Búginde memleket qurýshy qazaq halqynyń rýhanı serpilýi kún tártibinde turǵany belgili. Ulttyq ıdeologııany nyǵaıtý jolynda «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý», «Uly dalanyń jeti qyry» jáne t.b. baǵdarlamalar aıasynda kóptegen aýqymdy jumystar atqarylyp jatyr. Ǵalymnyń «Qazaq qandaı halyq?» degen saýalǵa baılanysty oı salyp, baǵyt silteýi qazaqtyń etnostyq bolmysynyń saý bolýyna, bir ıdeıa tóńireginde toptasý arqyly ortaq maqsattardy oryndaýǵa óz septigin tıgizedi degen pikirdemin. Ábdýálı Qaıdar el úshin atqarǵan orasan eńbegi arqyly óz halqymen máńgi jasaıtyny sózsiz. Tarıhymyzdyń tuǵyryn bıikteter dara tulǵalarymyz kóp bolsyn!
Qýanysh JUMABEK
«Lıngvıstıka» mamandyǵy boıynsha
fılosofııa doktory (PhD),
A.Baıtursynuly atyndaǵy
Til bilimi ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri
