5 mamyr - dúnıejúzilik bronh demikpesine qarsy kúres kúni

2941
Adyrna.kz Telegram

Alǵash ret demikpege qarsy dúnıejúzilik kúres kúni 1988 jyly atap ótildi. Ótkizý maqsaty - jalpy osy aýrý týraly paıentterdiń, dárigerlerdiń jáne turǵyndardyń aqparat alýyn jaqsartý, bronh demikpesi bar paıentterdiń máselesin sheshýge jáne olarǵa kórsetiletin medıınalyq kómektiń sapasyn jaqsartýǵa qoǵam nazaryn aýdartý.

        Bronh demikpesi – bul qabyný, isiný jáne qaqyryq paıda bolý saldarynan durys tynys alýǵa kedergi keltiretin, sonyń nátıjesinde  ókpege aparatyn tynys alý joldaryn taryltatyn aýyr dert.

Statıstıkalyq derekterge sáıkes 2019 jyly Qazaqstanda bronh demikpesiniń 108 958 jaǵdaıy tirkeldi, onyń ishinde 19 040 jaǵdaı alǵash ret tirkelip otyr.

79 058 adam dıspanserlik esepte tur, onyń ishinen 17 jasqa deıingi bronh demikpesi bar balalardyń úlesi 22,7% quraıdy.

Aýrý, ádette, jas kezinen bastalady. Shamamen balalardyń 50%-y ony durys emdegen jaǵdaıda eseıgen ýaqytynda demikpe aýrýynan jazylyp jatady.

QR DSM Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ulttyq ortalyǵynyń sarapshylary bronh demikpesi kezinde asqynýdyń aldyn alý úshin belgili bir qaǵıdalardy ustanýdy usynady.

Demikpe kezinde neni jeýge bolmaıdy: balyq ónimderi, teńiz ónimderi, ýyldyryq, ettiń maıly sorty (úı qusy, shoshqa eti), qaqtalǵan taǵamdar, maıly taǵamdar, jumyrtqa, burshaq ónimderi, jańǵaq, shokolad, bal, tomat, qyzanaqtan jasalǵan soýstar, ashytqydan jasalatyn tamaqtar, ıtrýstar (apelsın, lımon, mandarın, pomelo, greıpfrýttar), qulpynaı, tańqýraı, qaraqat, órik, shabdaly, qaýyn, alkogol.

Neni qoldanýdy shekteý qajet: joǵary surypty unnan jasalǵan nan-toqash ónimderi, toqashtar, qant pen tuz, sút ónimderi (sút, qaımaq, súzbe).

Demikpe kezinde neni jeýge bolady: botqa (maımen), sorpa (maısyz), taýyq eti, maısyz sosıskalar men shujyq (doktorlyq), qara bıdaı nany, kebekten jasalǵan nan, sulydan nemese galetten jasalǵan pechene, kókónisten jáne jemisterden jasalǵan salattar, kompot, mıneraldy sý, shaı, kofe (quramynda kofeın bolsa).

Tamaqtaný tártibi – qatty toımaı, kúnine 4-5 ret tamaq jeý. Tamaqty býmen pisirgen durys, biraq qaınatýǵa, buqtyrýǵa, qyzdyryp pisirýge de bolady. Tamaqty tek jyly kúıinde jeý qajet.

Demikpeniń asqynýy

  • pnevmotoraks (ókpeqap qýysyna aýanyń túsýi)
  • jedel tynys jetispeýshiligi
  • ókpeniń emfızematozdy buzylysy

Bronh demikpesi sozylmaly aýrý ekendigine qaramastan, ony tolyǵymen baqylaýda ustaýǵa bolady. Demikpeni jaqsylap baqylaý sizge aýrý belgilerin joıyp, asqynýdyń paıda bolý qaýpin tómendetip qana qoımaı, ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa jáne qalaǵan nárseńizdi isteýge múmkindik beredi.

Aýrýdyń aldyn alý úshin Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ulttyq ortalyǵynyń sarapshylary usynǵan keńes:

- ustamalardy toqtatý úshin ózimen birge únemi ıngalıatordy alyp júrý;

- bastalyp kele jatqan ustama belgilerin bilip, ony toqtatýdy úırený;

- aýrý qozdyratyn faktorlardan aýlaq bolý;

- mindetti túrde dárigerdiń em boıynsha bergen keńesterin oryndaý;

- kóńil-kúıińiz jaqsy bolsa da, dárigerge jylyna keminde 2 ret barý;

- úıdegi tazalyqty qadaǵalaý jáne kez kelgen allergendi joıý: shań-tozań, janýarlardyń júni, kene jáne t. b.;

- temeki tútininen, gaz tútininen aýlaq júrý. Eger temeki shegetin bolsańyz, ony tastańyz;

- ustamalar jıiligin azaıtý úshin barlyq taǵaıyndalǵan preparattardy qabyldaý;

- júrek pen ókpe jaǵdaıyn jaqsartý úshin sportpen shuǵyldaný.

 

Jalpy bronh demikpesin emdeý kezindegi boljam oń nátıjeli bolady, alaıda kóp jaǵdaıda aýrýdyń anyqtalǵan deńgeıine, muqııat dıagnostıkalaýǵa, paıenttiń emdeýshi dáriger bergen barlyq uıǵarymdaryn naqty oryndaýyna jáne atalǵan aýrý ustamasyn týdyrýy múmkin faktorlardy shekteýge baılanysty bolady.

 

Ózińizdi kútińiz jáne aýyrmańyzdar!

Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ortalyǵy

Pikirler