Elimizde epıdemııanyń taralý tendenııasyn kásibı turǵyda baǵalaı alatyn mamandar az. Bul týraly "Adyrna" "Aq jol" partııasynyń baspasóz qyzmetine silteme jasap habarlaıdy. Qazaqstanda 2007 jyldan beri epıdemıolog mamandaryn daıarlamaǵan. Bul týraly búgin «Aq jol» frakııasynyń jetekshisi, Májilis depýtaty Azat Perýashev óziniń depýtattyq saýalynda málimdedi. Úkimet basshysyna joldaǵan saýalynda Azat Perýashev bylaı deıdi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń
Premer - Mınıstri
A.U.Mamınge
Qurmetti Asqar Uzaqbaıuly!
Eki aı boıy búkil dúnıejúzi tań atysymen koronavırýs týraly aqparatty maıdannan habar kútkendeı qaraıdy. Basqa eldermen salystyrǵanda Qazaqstan boıynsha ahýal el Prezıdenti men Úkimet qabyldaǵan karantın engizý men elimizdiń óńirlerde ózin-ózi oqshaýlaý sharalary oń nátıjesin berdi.
Bul búkil álemdik qaýymdastyq orasan shyǵyndarǵa, adamı shyǵyndarǵa ushyrap jatqanda áleýmettik –ekonomıkalyq turǵydan bolmasa da elimizde indettiń aýyr saldary joıylady degen úmit uıalatady.
Oqshaýlaý kezindegi dárigerler men memlekettik organdardyń qyzmetine túsinistikpen qarap, shydamdylyq tanytqan azamattar qurmet pen alǵysqa laıyq.
Qorytyndylar shyǵarýǵa áli de erte bolsa da, tótenshe jaǵdaı birneshe ótkir máselelerdiń basyn ashyp berdi. Olardyń kópshiligi qoǵamda qyzý talqylanýda, «Aq jol» Demokratııalyq partııasy óziniń aldyńǵy málimdemelerinde jáne depýtattyq saýaldarynda naqty faktilerdi atap ótken bolatyn.
Degenmen, myna bir másele erekshe qaraýdy qajet etedi. Bizdiń partııaǵa ótinishpen júgingen medıına salasynyń qoǵamdyq ókilderiniń aıtýynsha, Qazaqstanda on bes jyldan beri epıdemıolog mamandaryn daıarlaý júrgizilmeıdi.
Medıınalyq joǵary oqý oryndarynyń 2005-2007 jyldarǵa deıin jumys istep kelgen sanıtarlyq –epıdemıologııalyq fakýltetteri emdeý fakýltetteri men jalpy medıına fakýltetine biriktirildi. Sodan beri medıınalyq joǵary oqý oryndarynda «Epıdemıologııa» mamandyǵy joq, olardyń biliktilik talaptary da joıyldy.
Bundaı jaǵdaı obektıvtik sebepterge baılanysty týdy, óıtkeni sol kezde JOO bitirýshiler mamandyqtary boıynsha jumys taba almady, al SES organdary jumysqa ornalasýshylardyń arnaýly kásibı quzyrlaryna emes, memlekettik qyzmet talaptary boıynsha basymdyq berdi.
Búgingi tańda epıdemıologııa salasynyń sońǵy mamandary taýarlar men qyzmet kórsetý sapasy men qaýipsizdigin baqylaý organdarynda, nemese jeke menshik salada jumys isteıdi. Olar zeınetke ketken soń olardyń oryndaryn, qazirgi qoǵamdyq densaýlyq saqtaý salasynyń uıymdastyrýshylary, ıaǵnı, menedjerler men zańgerler basady. Alaıda epıdemııanyń aldyn alý jáne joıý erekshe kásibı biliktilikti, vırýsologııa, ımmýnologııa, bıohımııa jáne taǵy basqalar salalardy qajet etedi.
Sondyqtan, bizdiń eldegi pandemııa deńgeıiniń tómendigi týraly optımızmimiz faktilermen rastalǵanmen, epıdemııanyń damý tendenııalaryn kásibı túrde baǵalaı alatyn adamdardyń azdyǵyna alańdaý kerek. Sonymen qatar, qazir jumysqa qaıtyp oralyp jatqan keıbir kásiporyndardaǵy epıdemıologııalyq ahýaldy baǵamdaý tipti múmkin emes. Alaıda pandemııamen kúres dál sol jerlerde sheshiledi.
Memlekettiń nazarynan tys qalǵan epıdemıologtardyń joǵalýy - «otrıad jaýyngerdiń joǵalǵanyn baıqamadynyń» keri kelýi, elimizdegi densaýlyq saqtaý júıesiniń, onyń normalary jáne basymdyqtary - jahandyq daǵdarystar men qarsylyqtarǵa daıyn emestigin kórsetedi.
Árıne, bul jaǵdaı tek densaýlyq saqtaý júıesindegi másele ǵana emes.
Qazir bizdiń basty nazarymyz dárigerlerimizdiń jańqııarlyq eńbegine aýyp otyr, olar ózderiniń densaýlyqtaryn qurban ete otyryp burynnan kele jatqan olqylyqtardy jaýyp, kásibı biliksizdikterdi kórsetpeı, jergilikti medıına sheneýnikteriniń bassyzdyqtaryn baıqatpady. Densaýlyq saqtaý mınıstrligi shuǵyl áreket etip, jurtshylyqtyń talaptaryna nazar aýdarýda.
Kóptegen elderde qundylyqtardy qaıta qaraý júrýde, «juldyzdardyń», kásibı sport jáne shoý –bıznes ókilderiniń mıllıondaǵan jalaqylaryna qatysty keri pikirler aıtylyp, qarapaıym dáriger eńbegi qoǵam úshin qanshalyqty mańyzdy ekeni aıtylýda
Ekonomıkada jáne ómir súrý deńgeıinde ǵana emes, sonymen qatar burynǵy densaýlyq saqtaý júıesi tıimsiz bolǵan densaýlyq saqtaý qaýpi salasynda da jańa, áldeqaıda qatal shyndyq paıda boldy. Koronavırýsty indettiń qaıtalanýy Japonııa men Sıngapýr sııaqty damyǵan elderde de baıqalady, halyqaralyq sarapshylar pandemııanyń uzaqqa sozylatyn sıpaty men jańa vırýstardyń paıda bolatynyn boljaýda.
Joǵaryda aıtylǵandarǵa baılanysty, Qazaqstannyń «Aq jol» Demokratııalyq partııasynyń Úkimetten shuǵyl túrde:
- Qaraǵandy memlekettik medıına akademııasy nemese Batys –Qazaqstan medıına ýnıversıteti (buryn sáıkes fakýltetter bolǵan) bazalary janynda mamandandyrylǵan Epıdemıologııalyq ortalyq (ınstıtýt) qurýdy ;
- medıınalyq joǵary oqý oryndarynda «epıdemıologııa» mamandyǵyn qalpyna keltirýdi, oqý baǵdarlamalary men biliktilik talaptaryn bekitýdi;
- jańa oqý jylynan bastap atalǵan mamandyq boıynsha abıtýrıentter úshin qosymsha granttar, onyń ishinde «Bolashaq» halyqaralyq baǵdarlamasy boıynsha shet elderde oqý granttaryn bólýdi;
- jergilikti jerlerde epıdemıologııalyq ahýaldy baqylaý úshin medıınalyq mamandardyń qajettiligi úshin qaıta daıarlaýdy;
- Taýarlar men qyzmetter qaýipsizdigi Komıteti qyzmetkerleri úshin medıına qyzmetkerleriniń beıindik deńgeıinde sanıtarlyq –epıdemıologııalyq mindetti biliktilik talaptaryn engizý boıynsha sharalar qabyldaýdy suraıdy.
Qurmetpen, «Aq jol» demokratııalyq partııasy frakııasynyń depýtattary
