Qazaqstan Respýblıkasynyń Jer kodeksi

Qazaqstan Respýblıkasynyń 2003 jylǵy 20 maýsymdaǵy N 442 Kodeksi.

Mazmuny

      Eskertý. Kodekstiń orys tilindegi mátinine ózgerister engizildi, qazaq tilindegi mátin ózgermeıdi - QR 2007.07.06 № 276 Zańymen.
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "memlekettik qajettikter" degen sózder "memleket muqtajy" degen sózdermen, "sharýa (fermer) qojalyǵyn", "Sharýa (fermer) qojalyǵyn", "sharýa (fermer) qojalyǵy", "sharýa (fermer) qojalyǵynyń" degen sózder tıisinshe "sharýa nemese fermer qojalyǵyn", "Sharýa nemese fermer qojalyǵyn", "sharýa nemese fermer qojalyǵy", "sharýa nemese fermer qojalyǵynyń" degen sózdermen aýystyryldy - QR 2007.07.06 № 279 Zańymen.
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "quqyqty kýálandyratyn qujattardy", "quqyqty kýálandyratyn qujattar", "quqyqty kýálandyratyn qujat", "quqyqty kýálandyratyn qujatqa", "quqyqty kýálandyratyn qujatta", "quqyqty kýálandyratyn qujattaǵy" degen sózder tıisinshe "sáıkestendirý qujattaryn", "sáıkestendirý qujattary", "sáıkestendirý qujaty", "sáıkestendirý qujatyna", "sáıkestendirý qujatynda", "sáıkestendirý qujatyndaǵy" degen sózdermen aýystyryldy - QR 2007.07.26 № 311 Zańymen.
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "(respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń), aýdandardyń (oblystyq mańyzy bar qalalardyń)", "(respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana), aýdandar (oblystyq mańyzy bar qalalar)", "(respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń), aýdannyń (oblystyq mańyzy bar qalanyń)", "oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń)", "oblys (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana)", "Oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń)", "oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń)", "Oblystar (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana)", "oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana)", "Oblystardyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń)", "(oblystyq mańyzy bar qalalardyń)", "(oblystyq mańyzy bar qalanyń)" degen sózder tıisinshe ",respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń", ",respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń", "oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń", "Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń", "oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń", "Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń", ",oblystyq mańyzy bar qalalardyń", ",oblystyq mańyzy bar qalanyń" degen sózdermen aýystyryldy - QR 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
Eskertý. Búkil mátin boıynsha "aýyl (selo)", "aýyldyq (selolyq)", "aýyldar (selolar)", "aýyldardyń (selolardyń)", "aýyldyń (selonyń)", "aýylda (seloda)"," "Selodaǵy", "aýyldardy, selolar", "selo", "selolyq" degen sózder tıisinshe "aýyl", "aýyldyq", "aýyldar", "aýyldardyń", "aýyldyń", "aýylda", "Aýyldaǵy", "aýyldar", "aýyl", "aýyldyq" degen sózdermen aýystyryldy - QR 03.07.2013 № 121-V Konstıtýııalyq zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
Eskertý. Búkil mátin boıynsha:
"taýarly aýyl sharýashylyǵy óndirisin", "Taýarly aýyl sharýashylyǵy óndirisin", "taýarly aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń" degen sózder tıisinshe "aýyl sharýashylyǵy óndirisin", "Aýyl sharýashylyǵy óndirisin", "aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń" degen sózdermen aýystyryldy;
"komıssııaǵa", "Komıssııanyń", "Komıssııa", "komıssııanyń" degen sózder tıisinshe "jer komıssııasyna", "Jer komıssııasynyń", "Jer komıssııasynyń", "jer komıssııasynyń" degen sózdermen aýystyryldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

I bólim. Negizgi erejeler

1-taraý. Jalpy erejeler

1-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń jer qory

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń jer qory nysanaly maqsatyna sáıkes mynadaı sanattarǵa bólinedi:

      1) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer;

      2) eldi mekenderdiń (qalalardyń, kentter men aýyldyq eldi mekenderdiń) jeri;

      3) ónerkásip, kólik, baılanys, ǵarysh qyzmeti, qorǵanys, ulttyq qaýipsizdik muqtajyna arnalǵan jer jáne aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan ózge de jer;

      4) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jeri, saýyqtyrý maqsatyndaǵy, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı maqsattaǵy jer;

      5) orman qorynyń jeri;

      6) sý qorynyń jeri;

      7) bosalqy jer.

      2. Osy baptyń 1-tarmaǵynda atalǵan jer belgilengen nysanaly maqsatyna sáıkes paıdalanylady. Jerdiń quqyqtyq rejımi onyń qaı sanatqa tıesililigine jáne jerdi (aýmaqty) aımaqtarǵa bólýge sáıkes ruqsatty paıdalanylýyna negizdelip aıqyndalady.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda tabıǵı jaǵdaılary boıynsha mynadaı aımaqtar erekshelenedi:

      1) ormandy dala;

      2) dala;

      3) qýań dala;

      4) shóleıtti;

      5) shóldi;

      6) taý etegi-shóldi-dalalyq;

      7) sýbtropıkalyq shóldi;

      8) sýbtropıkalyq-taý etegi-shóldi;

      9) orta azııalyq taýly;

      10) ońtústik-sibir taýly aımaqtar.

      Eskertý. 1-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.01.06 N 529-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

2-bap. Jerdi sanattarǵa jatqyzý, olardy bir sanattan basqasyna aýystyrý

Jerdi osy Kodekstiń 1-babynda atalǵan sanattarǵa jatqyzýdy, sondaı-aq jerdi onyń nysanaly maqsatynyń ózgerýine baılanysty bir sanattan basqasyna aýystyrýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde belgilengen, jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý jónindegi óz quzyreti sheginde júrgizedi.

      Eskertý. 2-bapqa ózgertý engizildi - QR 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 № 279, 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

3-bap. Jerge menshik

Qazaqstan Respýblıkasynda jer memlekettik menshikte bolady. Jer ýchaskeleri osy Kodekste belgilengen negizderde, sharttar men shekterde jeke menshikte de bolýy múmkin.

4-bap. Jer zańdarynyń prınıpteri

Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdary:

      1) Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵynyń tutastyǵy, qol suǵylmaýshylyǵy jáne bólinbeıtindigi;

      2) jerdi tabıǵı resýrs, Qazaqstan Respýblıkasy halqynyń ómiri men qyzmetiniń negizi retinde saqtaý;

      3) jerdi qorǵaý jáne utymdy paıdalaný;

      4) ekologııalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý;

      5) jerdi nysanaly paıdalaný;

      6) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdiń basymdyǵy;

      7) jerdiń jaı-kúıi jáne oǵan qoljetimdilik týraly aqparatpen qamtamasyz etý;

      8) jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi is-sharalardy memlekettik qoldaý;

      9) jerge zalal kelýin boldyrmaý nemese onyń zardaptaryn joıý;

      10) jerdi aqyly paıdalaný prınıpterine negizdeledi.

5-bap. Jer zańdarynyń mindetteri

Qazaqstan Respýblıkasy jer zańdarynyń mindetteri: jer ýchaskesine menshik quqyǵy men jer paıdalaný quqyǵy týyndaýynyń, ózgertilýi men toqtatylýynyń negizderin, sharttary men shekterin; jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń quqyqtary men mindetterin júzege asyrý tártibin belgileý; jerdi utymdy paıdalaný men qorǵaýdy, topyraq qunarlylyǵyn udaıy qalpyna keltirip otyrýdy, tabıǵı ortany saqtaý men jaqsartýdy qamtamasyz etý maqsatynda jer qatynastaryn retteý; sharýashylyq júrgizýdiń barlyq nysandaryn teń quqyqpen damytý úshin jaǵdaılar jasaý; jeke jáne zańdy tulǵalar men memlekettiń jerge quqyqtaryn qorǵaý; jyljymaıtyn múlik rynogyn jasaý men damytý; jer qatynastary salasynda zańdylyqty nyǵaıtý bolyp tabylady.

6-bap. Jer zańdary

      1. Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy jer zańdary Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyna negizdeledi jáne osy Kodeks pen Qazaqstan Respýblıkasynyń osyǵan sáıkes qabyldanatyn normatıvtik quqyqtyq aktilerinen turady. Qazaqstan Respýblıkasy jer qory jerleriniń jekelegen sanattaryn quqyqtyq retteý erekshelikteri Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarymen belgilenedi.

      2. Jer qoınaýyn, sýdy, atmosferalyq aýany, orman-toǵaıdy jáne ózge de ósimdikterdi, janýarlar dúnıesin, ekologııalyq, ǵylymı jáne mádenı jaǵynan erekshe qundylyǵy bar qorshaǵan orta obektilerin, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy paıdalaný men qorǵaý jónindegi qatynastar Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaýly zańdarymen retteledi.

      3. Jer qatynastary sýbektileriniń ózderine tıesili quqyqtardy júzege asyrýy tabıǵı pecýpc retindegi jerge jáne qorshaǵan ortanyń ózge de obektilerine, sondaı-aq basqa tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddelerine zııan keltirmeýge tıis.

      4. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń jer, ekologııa, orman, sý zańdarynda jer qoınaýy, ósimdikter men janýarlar dúnıesi, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar týraly zańdarynda ózgeshe kózdelmese, jer ýchaskelerin ıelený, paıdalaný jáne olarǵa bılik etý, sondaı-aq olarmen mámile jasasý boıynsha múliktik qatynastar Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdarymen retteledi.

      5. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda tikeleı kózdelgen jaǵdaılardan basqa, jeke jáne zańdy tulǵalardyń jer qatynastary salasyndaǵy quqyqtaryn shekteýge bolmaıdy.

      6. Eger osy Kodekste nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa da zań aktilerinde ózgeshe kózdelmese, sheteldikter, azamattyǵy joq adamdar, sondaı-aq sheteldik zańdy tulǵalar jer quqyǵy qatynastarynda Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattarymen jáne zańdy tulǵalarymen teń quqyqtardy paıdalanady jáne sondaı mindetter atqarady.

      7. Basqa memleketterdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda jer paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarǵa sáıkes týyndaıdy.

      Eskertý. 6-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.01.09 N 213; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

7-bap. Halyqaralyq sharttar

Eger Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq shartta osy Kodekstegiden ózgeshe erejeler belgilense, atalǵan sharttyń erejeleri qoldanylady. Halyqaralyq sharttan ony qoldaný úshin zań aktisin shyǵarý talap etiletin jaǵdaılardy qospaǵanda, Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttar jer qatynastaryna tikeleı qoldanylady.

8-bap. Jerdi aımaqtarǵa bólý

      1. Aımaqtarǵa bólý - jer aýmaǵyn onyń nysanaly maqsaty men paıdalanylý rejımin belgileı otyryp aıqyndaý.

      1-1. Eldi mekenderde jerdi aımaqtarǵa bólý baǵalaý aımaqtarynyń shekaralaryn jáne jer ýchaskelerine tólemaqynyń bazalyq stavkalaryna túzetý koeffııentterin aıqyndaý maqsatynda júrgiziledi.

      2. Jerdi aımaqtarǵa bólýdi oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana, aýdandar, oblystyq mańyzy bar qalalar deńgeıinde uıymdastyrýdy oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń tıisti ýákiletti organdary júzege asyrady. Jerdi aımaqtarǵa bólý jobasyn (shemasyn) oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń tıisti ókildi organdary bekitedi.

      3. Alyp tastaldy - QR 2006.01.10. N 116 Zańymen.

      4. Jerdi aımaqtarǵa bólý kezinde belgilengen, aýmaqty paıdalanýdyń nysanaly rejımi jer quqyǵy qatynastarynyń sýbektileri úshin mindetti bolyp tabylady.

      5. Jerdi aımaqtarǵa bólý jergilikti atqarýshy organdardyń sheshimi boıynsha júrgiziledi jáne bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrylady.

      Eskertý. 8-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

9-bap. Jer úshin tólenetin tólemder

      1. Menshiktegi, turaqty jer paıdalanýdaǵy nemese bastapqy ýaqytsha óteýsiz jer paıdalanýdaǵy jer ýchaskelerine Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańdaryna sáıkes jer salyǵy salynady.

      2. Memleket ýaqytsha óteýli paıdalanýǵa (jalǵa) bergen jer ýchaskeleri úshin jer ýchaskelerin paıdalaný tólemaqysy alynady.

      Jer ýchaskelerin paıdalaný tólemaqysyn esepteý jáne bıýdjettiń kirisine tóleý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańdaryna sáıkes aıqyndalady.

Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda basqa memleketterge jer ýchaskesi jalǵa berilgen kezde jer ýchaskelerin paıdalaný tólemaqysynyń mólsheri Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq sharttarda aıqyndalady.

      3. Jer ýchaskelerin memlekettik menshikten jeke menshikke óteýli negizde satý, óziniń jer ýchaskelerin berý jónindegi quzyreti sheginde oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń sheshimi boıynsha aqysy birden tólenip ne tóleý merzimi uzartylyp júzege asyrylady, buǵan:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna - páterlerdiń menshik ıelerine kondomınıým obektilerindegi minsiz úlesi retinde;

      2) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna osy Kodekstiń 50-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes ózindik qosalqy sharýashylyǵyn júrgizý, baǵbandyq, jeke turǵyn úı jáne saıajaı qurylystary úshin;

      2-1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgilegen tártippen aıqyndalatyn halyqaralyq qatysýy bar ǵylymı ortalyqtarǵa;

      2-2) tizbesin jáne tizbege engizý úshin tańdaý krıterıılerin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıtyn otandyq ónerkásip oryndaryna;

      2-3) Qazaqstan Respýblıkasy Kásipkerlik kodeksiniń 234-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes ózderine berilgen obektiler úshin shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine;

      3) osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen ózge de jaǵdaılarda, jer ýchaskesi menshikke óteýsiz negizde beriletin jaǵdaılar qosylmaıdy.

      Jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn óteýli túrde berý (satý) (budan ári - jer ýchaskeleri úshin tólemaqy) nemese ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn óteýli túrde bepý (satý) tólemaqysy (budan ári - jaldaý quqyǵyn satý tólemaqysy) jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalaryna túzetý koeffııentterin qoldaný arqyly shyǵarylatyn kadastrlyq (baǵalaý) quny negizinde esepteledi.

      4. Memlekettiń aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin jeke menshikke satqannan túsetin qarajat Ulttyq qorǵa aýdarylady jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen paıdalanylady.

      5. Ózindik qosalqy sharýashylyq, baǵbandyq júrgizý, jeke turǵyn úı jáne saıajaı qurylysy úshin, osy Kodekste jer ýchaskelerin aqyly túrde berý kózdelgen ózge de maqsattar úshin óteýsiz berilgen jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty ózgergen jaǵdaıda, osy Kodekstiń 44-babynyń 6-tarmaǵynda belgilengen shartpen eldi mekenniń bas josparynda kózdelgen obektilerdi salý úshin berilgen jer ýchaskesin qospaǵanda, jer ýchaskesiniń menshik ıesi jer ýchaskesiniń ózgergen nysanaly maqsaty úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańynda kózdelgen kadastrlyq (baǵalaý) qunyna teń bolatyn somany bıýdjettiń kirisine tóleýge mindetti.

      Jergilikti atqarýshy organ osy tarmaqtyń birinshi bóliginde kózdelgen erekshe jaǵdaıda jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty ózgergende jer ýchaskesiniń bıýdjetke tóleýge jatpaıtyn kadastrlyq (baǵalaý) qunynyń somasyn jer ýchaskesiniń ornalasqan jeri boıynsha jergilikti ókildi organmen kelisedi.

Eldi mekenniń aýmaǵy shegindegi aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵynda paıdalanylatyn jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty, memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan jerlerdi qospaǵanda, aýyl jáne orman sharýashylyǵyn júrgizýmen

baılanysty emes maqsattarda paıdalaný úshin ózgertilgen jaǵdaıda, atalǵan jer ýchaskesiniń menshik ıesi jer ýchaskesiniń ózgergen nysanaly maqsaty úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen kadastrlyq (baǵalaý) quny men osy ýchaskeniń buryn

memleketten satyp alynǵan baǵasy arasyndaǵy aıyrmaǵa teń somany bıýdjetke tóleýge mindetti.

      6. Memlekettik zattaı granttar túrindegi jer ýchaskeleri men jer paıdalaný quqyǵy ınvestıııalyq jobanyń iske asyrylýyn júzege asyratyn Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy tulǵasyna osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ınvestıııalar salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes beriledi.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń jer ýchaskesin zattaı grant retinde berý týraly sheshimi onyń jer ýchaskelerin berý jónindegi quzyreti sheginde ınvestıııalar jónindegi ýákiletti organnyń sheshimi negizinde qabyldanady.

      7. Menshik ıesi jer ýchaskesin satqan nemese jalǵa bergen kezde, memlekettik emes jer paıdalanýshy ózine tıesili jer paıdalaný quqyǵyn basqa tulǵalarǵa satqan kezde, sondaı-aq ol jer ýchaskesin keıingi jer paıdalanýshylarǵa jalǵa bergen kezde, jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń mólsheri, merzimderi men nysany Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdaryna sáıkes satyp alý-satý nemese múlik jaldaý sharttarymen aıqyndalady.

      8. Jer ýchaskesi áleýmettik-kásipkerlik korporaııalardyń jarǵylyq kapıtalynyń (menshiginiń) tólemine jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) quny boıynsha esepteletin baǵamen berilýi múmkin.

      Bul rette jer ýchaskesin áleýmettik-kásipkerlik korporaııalardyń menshigine resimdeý jarııalanǵan akııalar shyǵarylymy memlekettik tirkelgennen keıin júzege asyrylady.

      Eskertý. 9-bapqa ózgerister engizildi - QR 2005.05.04 N 48, 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2006.07.05 N 162, 2007.07.06 N 279, 2009.02.13 N 135-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 3-baptan qarańyz), 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 21.01.2019 № 217-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 26.12.2019 № 284-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

10-bap. Jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalary jáne jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) quny

      1. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri jeke menshikke berilgen, olardy memleket nemese memlekettik jer paıdalanýshylar jalǵa bergen kezde jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalaryn, jaldaý quqyǵyn satý tólemaqysynyń mólsherin jáne memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskelerine jekeshe servıtýt belgileý úshin tólemaqynyń mólsherin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıdi.

      Jer ýchaskeleri jeke menshikke berilgen kezde olar úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalary oblys ortalyqtarynda, respýblıkalyq mańyzy bar qalalarda, astanada, oblystyq jáne aýdandyq mańyzy bar qalalarda, kentter men aýyldyq eldi mekenderde jergilikti jaǵdaılar men erekshelikterge qaraı oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń ókildi jáne atqarýshy organdarynyń birlesken sheshimderimen belgilenedi.

Bul rette jer ýchaskelerin paıdalaný tólemaqysynyń stavkalary jer salyǵy stavkalarynyń mólsherinen tómen bolyp belgilenbeıdi.

Jaldaý quqyǵyn satý tólemaqysy naqty jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyna qaraı saralanyp belgilenedi.

      2. Naqty jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn memlekettik jer kadastryn júrgizetin "Azamattarǵa arnalǵan úkimet" memlekettik korporaııasy memlekettiń jeke menshikke nemese jalǵa óteýli negizde beretin jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq mólsherlemelerine sáıkes, oǵan túzetý (arttyratyn nemese kemitetin) koeffııentterin qoldana otyryp aıqyndaıdy jáne jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn aıqyndaý aktisimen resimdeıdi.

      Astananyń jáne respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, oblys ortalyqtarynyń mańyndaǵy aımaqta jáne kýrortty aımaqta ornalasqan eldi mekenderde (kentter men aýyldyq eldi mekenderde) jeke menshikke beriletin jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalary eki ese arttyrylady.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna jeke menshikke ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý, baǵbandyq jáne saıajaı qurylysy úshin tegin berýdiń belgilengen normalarynan artyq beriletin qosymsha jer ýchaskeleriniń kadastrlyq (baǵalaý) quny baǵalanatyn ýchaskelerge neǵurlym jaqyn ornalasqan aýyldyq eldi mekenderdiń jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalaryna negizdele otyryp aıqyndalady.

      4. Eldi mekenderdiń sheginen tys ornalasqan, azamattarǵa jáne memlekettik emes zańdy tulǵalarǵa qurylys júrgizý úshin berilgen (beriletin) nemese úıler (qurylystar, ǵımarattar) men olardyń keshenderi salynǵan jer ýchaskeleri boıynsha, osy baptyń 4-1-tarmaǵynda kórsetilgen jerlerdi qospaǵanda, úılerdiń (qurylystardyń, ǵımarattardyń) paıdalanylý maqsatyna sáıkes qyzmet kórsetýge arnalǵan jerdi qosa alǵanda, kadastrlyq (baǵalaý) quny baǵalanatyn jer ýchaskelerine neǵurlym jaqyn ornalasqan, oblystyq mańyzy bar qalalarda atalǵan maqsattar úshin berilgen (beriletin) jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalarynyń on proenti mólsherine negizdele otyryp aıqyndalady.

      4-1. Eldi mekenderdiń sheginen tys ornalasqan, osy Kodekstiń 97-babyna sáıkes aýyl sharýashylyǵynyń jumys isteýi úshin qajetti úıler (qurylystar, ǵımarattar) salynǵan, sharýa nemese fermer qojalyǵyn jáne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen (beriletin) jer ýchaskeleri boıynsha, olarǵa qyzmet kórsetýge arnalǵan jerlerdi qosa alǵanda, kadastrlyq (baǵalaý) quny jer ýchaskelerin aýyl sharýashylyǵy maqsaty úshin jeke menshikke bergen kezde olarǵa tólemaqynyń bazalyq stavkalarynyń mólsherine negizdele otyryp aıqyndalady.

      5. Osy baptyń 3 jáne 4-tarmaqtarynda atalǵan jer ýchaskeleriniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn aıqyndaý kezinde, osy Kodekstiń 11-babynyń 4-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasyna sáıkes osy ýchaskelerdiń qyzmet kórsetý salasy ortalyqtarynan qashyqtyǵyna baılanysty túzetý koeffııentteri qoldanylady

      Eskertý. 10-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.15 N 461-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 25.11.2019 № 272-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2019 № 291-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

11-bap. Jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalaryna túzetý koeffııentteri

      1. Aýdandyq mańyzy bar qalalardaǵy, kentter men aýyldyq eldi mekenderdegi baǵalaý aımaqtarynyń shekaralary jáne jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalaryna túzetý koeffııentteri aýdannyń jergilikti atqarýshy organynyń usynysy boıynsha aýdandyq ókildi organnyń, al oblystyq mańyzy bar qalalarda, respýblıkalyq mańyzy bar qalalarda, astanada - oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń usynysy boıynsha oblystyq (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana) ókildi organnyń sheshimimen bekitiledi.

      Bul rette arttyratyn nemese kemitetin koeffııentterdiń shekti (eń joǵary) mólsheri eki eseden aspaýǵa tıis.

      2. Memleket aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin beretin jer ýchaskeleriniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn aıqyndaý kezinde jer ýchaskesiniń sapalyq jaı-kúıine, ornalasýyna, sýmen qamtamasyz etilýine, qyzmet kórsetý ortalyqtarynan qashyqtyǵyna baılanysty túzetý (arttyratyn nemese kemitetin) koeffııentteri qoldanylady.

      3. Alqaptardyń túri men topyraqtardyń úlgisi boıynsha jer ýchaskesiniń sapalyq jaı-kúıi jer-kadastr kartalary, topyraq, geobotanıkalyq, topyraq-melıoraııa jáne basqa zertteý materıaldary negizinde anyqtalady:

      1) egistik quramynda paıdalanylatyn jer ýchaskesiniń qunyn belgileý úshin onyń melıoraııalyq jaı-kúıi men jer betiniń eńistigine qaraı mynadaı túzetý koeffııentteri qoldanylady:

      jerdiń melıoraııalyq jaı-kúıi:

jaqsy (topyraǵy tuzdy emes jáne sortań emes, tassyz, erozııaǵa ushyramaǵan; jer asty sýlarynyń tereńdigi: tuy sý - 3 metrden astam, mıneraldy sý - 6 metrden astam) - 1,2;

qanaǵattanarlyq (topyraǵy azdap tuzdy, sortańdaý, tasy az, azdap erozııaǵa ushyraǵan; mıneraldanýy tómen jer asty sýlarynyń tereńdigi 3-6 m) - 0,9;

qanaǵattanǵysyz (topyraǵy ortasha jáne asa tuzdanǵan, ortasha jáne asa sortań, tastaq, ortasha jáne kúshti erozııaǵa ushyraǵan; 1 g/l astam mıneraldanǵan jer asty sýlarynyń tereńdigi 3 metrden kem) - 0,6;

jer betiniń eńistigi:

1 gradýsqa deıin - 1; 1-den 3 gradýsqa deıin - 0,98; 3-ten 5 gradýsqa deıin - 0,96; 5-ten 7 gradýsqa deıin - 0,93; 7 gradýstan astam - 0,86;

      2) tabıǵı jem-shóp alqaptary (shabyndyq, jaıylym) quramynda paıdalanylatyn jer ýchaskeleriniń qunyn aıqyndaý úshin ýchaskeniń sapalyq jaı-kúıi men jer betiniń eńistigine qaraı mynadaı túzetý koeffııentteri qoldanylady:

      jaqsartylǵan shabyndyqtar men jaıylymdar:

kóp jyldyq shóp egilip, túbegeıli jaqsartylǵan - 1,2;

ósimdik jamylǵysynyń túr-quramyn ózgertpeı, betki qabaty jaqsartylǵan - 1,1;

shabyndyq jerdiń jaı-kúıi:

jaqsy (lastanbaǵan, buta-shilik baspaǵan, aǵash óspegen, tassyz, aımaqtyq ósimdikterdiń belgileri jaqsy baıqalatyn jer ýchaskesi) - 1,2;

qanaǵattanarlyq (lastanǵan, buta-shilik basyp ketken, aǵash ósken, tastaq, ósimdik jamylǵysynyń aımaqtyq qurylymy buzylǵan jer ýchaskesi. Atalǵan belgiler aýmaqtyń 40 proentine deıingi alańynan kórinedi) - 0,9;

qanaǵattanǵysyz (lastanǵan, buta-shilik basyp ketken, aǵash ósken, tastaq, ósimdik jamylǵysynyń aımaqtyq qurylymy buzylǵan jer ýchaskesi. Atalǵan belgiler aýmaqtyń 40 proentinen astam alańynan baıqalady) - 0,7;

jer qabatynyń eńistigi:

3 gradýsqa deıin - 1; 3,1-den - 6 gradýsqa deıin - 0,95; 6,1-den - 10 gradýsqa deıin - 0,9; 10,1-den - 20 gradýsqa deıin - 0,85; 20 gradýstan astam - 0,5;

jaıylymdyq jerdiń jaı-kúıi:

jaqsy (lastanbaǵan, buta-shilik (azyqqa jaramaıtyn butalar) baspaǵan, aǵash óspegen, tassyz, aımaqtyq ósimdikterdiń belgileri jaqsy baıqalatyn jer ýchaskesi) - 1,2;

qanaǵattanarlyq (lastanǵan, buta-shilik (azyqqa jaramaıtyn butalar) basqan, aǵash ósken, tastaq, ósimdik jamylǵysynyń aımaqtyq qurylymy buzylǵan, qatty taptalǵan jaıylymdary, jalańash sorlary bar, sortań topyraqty, taqyr jer ýchaskesi. Atalǵan belgiler aýmaqtyń 40 proentine deıingi alańynan kórinedi) - 0,9;

qanaǵattanǵysyz (lastanǵan, buta-shilik (azyqqa jaramaıtyn butalar) basqan, aǵash ósken, tastaq, ósimdik jamylǵysynyń aımaqtyq qurylymy buzylǵan, qatty taptalǵan jaıylymdary, jalańash sorlary bar, sortań topyraqty, taqyr jer ýchaskesi. Atalǵan belgiler aýmaqtyń 40 proentinen astam alańynan baıqalady) - 0,6;

jer qabatynyń eńistigi:

12 gradýsqa deıin - 1; 13-ten - 20 gradýsqa deıin - 0,8; 20 gradýstan joǵary - 0,6.

      4. Jer ýchaskeleriniń qunyn anyqtaý úshin jer ýchaskesiniń sýlandyrylýyna, onyń sharýashylyq ortalyǵyna qaraǵanda ornalasqan jerine, qyzmet kórsetý salasynyń ortalyqtarynan qashyqtyǵyna baılanysty mynadaı túzetý koeffııentteri qoldanylady:

      1) jer ýchaskesiniń sýlandyrylýy (sýmen qamtamasyz etilýi):

      sýlandyrylǵan - 1,2; sýlandyrylmaǵan - 0,8;

      2) jer ýchaskesiniń sharýashylyq ortalyǵyna qatysty ornalasýy, kılometrmen:

      beske deıin - 1,2; 5-ten 10-ǵa deıin - 1; 10-nan 20-ǵa deıin - 0,9; 20-dan 30-ǵa deıin - 0,8; 30-dan astam - 0,7;

      3) jer ýchaskesiniń qyzmet kórsetý ortalyqtarynan qashyqtyǵy, joldardyń sapasyna baılanysty:

      ___________________________________________________________________

Qashyqtyǵy, | Tas | Qıyrshyq tas | Jaı joldar

km | joldar | tóselgen joldar |

___________________________________________________________________

20-ǵa deıin 1,4 1,1 0,7

21 - 40 1,2 0,9 0,6

41 - 60 1,0 0,7 0,5

61 - 80 0,8 0,5

81 - 100 0,6

100-den astam 0,5

___________________________________________________________________

      5. Jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn arttyratyn nemese kemitetin birneshe faktorlar bolǵan kezde koeffııentter kóbeıtiledi.

      Aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn arttyrýdyń nemese kemitýdiń jalpy mólsheri osy Kodekstiń 10-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes belgilengen tólemaqynyń bazalyq stavkalarynyń elý proentinen aspaýǵa tıis.

      Eskertý. 11-bapqa ózgertý engizildi - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

12-bap. Osy Kodekste paıdalanylatyn negizgi uǵymdar

Osy Kodekste mynadaı negizgi uǵymdar paıdalanylady:

      1) "Azamattarǵa arnalǵan úkimet" memlekettik korporaııasy (budan ári – Memlekettik korporaııa) – Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes memlekettik qyzmetterdi, tabıǵı monopolııalar sýbektileriniń jelilerine qosýǵa arnalǵan tehnıkalyq sharttardy berý jónindegi qyzmetterdi jáne kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń qyzmetterin kórsetý, "bir tereze" qaǵıdaty boıynsha memlekettik qyzmetterdi, tabıǵı monopolııalar sýbektileriniń jelilerine qosýǵa arnalǵan tehnıkalyq sharttardy berý jónindegi qyzmetterdi, kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń qyzmetterin kórsetýge ótinishter qabyldaý jáne kórsetiletin qyzmetti alýshyǵa olardyń nátıjelerin berý jónindegi jumysty uıymdastyrý, sondaı-aq elektrondyq nysanda memlekettik qyzmetter kórsetýdi qamtamasyz etý úshin Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimi boıynsha qurylǵan, ornalasqan jeri boıynsha jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeýdi júzege asyratyn zańdy tulǵa;

      1-1) alyp qoıý – jeke menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń jer ýchaskesine menshik quqyǵyn nemese jer paıdalaný quqyǵyn osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen tártippen jáne jaǵdaılarda toqtatýǵa baǵyttalǵan, memlekettik organdardyń áreketi;

      2) arnaıy jer qory - aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy alqaptardyń, sondaı-aq maqsaty boıynsha paıdalanylmaı jatqan ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylyp júrgen jer ýchaskeleriniń jáne shartty jer úlesteriniń ıeleri men jer

      paıdalanýshylar bas tartqan jerdiń esebinen quralatyn rezervtegi jer;

      3) affılıırlengen tulǵa - memlekettik emes zańdy tulǵaǵa qatysty enshiles bolyp tabylatyn nemese táýeldi akıonerlik qoǵam dep tanylatyn uıym;

      3-1) baq sharýashylyǵy – aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn jáne kópjyldyq aǵash-buta ekpelerin ósirý úshin jer ýchaskesinde júzege asyrylatyn qyzmet túri;

      4) bastapqy jer paıdalanýshylar - jer paıdalaný quqyǵyn osy Kodekstiń 32-babynda kózdelgen tártippen tikeleı memleketten ne osy quqyqtan aıyrý tártibimen basqa da bastapqy jer paıdalanýshylardan alǵan tulǵalar;

      4-1) baǵalaý aımaqtarynyń shekarasy – ınfraqurylymnyń damý deńgeıine qaraı memleket beretin jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalaryna túzetý koeffııentteri belgilenetin eldi mekender aýmaǵynyń bir bóliginiń shekarasy;

      4-2) baý-baqsha sharýashylyǵy – kópjyldyq aǵash-buta ekpelerin qospaǵanda, aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn ósirý úshin jer ýchaskesinde júzege asyrylatyn qyzmet túri;

      5) biryńǵaı memlekettik jer tizilimi - quqyqtyq, sáıkestendirý, ekonomıkalyq jáne basqa da sıpattamalardy qamtıtyn, memlekettik jer kadastry quramyndaǵy jer ýchaskelerin esepke alýdyń qorytyndy qujaty;

      6) jeke menshiktegi jer ýchaskesin ýaqytsha paıdalaný quqyǵy - jer ýchaskesiniń menshik ıesi men ýaqytsha paıdalanýshy (jalǵa alýshy nemese óteýsiz paıdalanýshy) arasyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha paıdalaný týraly shart negizinde týyndaıtyn, sýbektiniń jer

      ýchaskesin ıelený jáne paıdalaný quqyǵy;

      7) jer - Qazaqstan Respýblıkasynyń egemendigi belgilenetin shektegi aýmaqtyq keńistik, tabıǵı resýrs, jalpyǵa ortaq óndiris quraly jáne kez kelgen eńbek proesiniń aýmaqtyq negizi;

      8) jerge bılik etý quqyǵy - memlekettiń Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵyndaǵy jerdiń zańdyq taǵdyryn aıqyndaýdaǵy zańmen qamtamasyz etilgen quqyǵy, sondaı-aq jerdiń jeke menshik ıesiniń óz jer ýchaskesine qatysty Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda tyıym

      salynbaǵan mámileler jasasýǵa quqyǵy;

      8-1) jerge ornalastyrý jobasy – jer ýchaskesiniń shemasy (jospary), jer ýchaskesiniń alańy, onyń shekaralary men ornalasqan jeri týraly málimetter, jer ýchaskeleriniń aralas menshik ıeleri men jer paıdalanýshylary týraly jáne jer ýchaskelerine aýyrtpalyqtar men servıtýttar týraly málimetter.

      Jerge ornalastyrý jobasynyń quramy men mazmuny osy Kodekstiń 14-baby 1-tarmaǵynyń 4) tarmaqshasyna sáıkes normatıvtik-quqyqtyq aktiler negizinde belgilenedi;

      9) jergilikti atqarýshy organdardyń sheshimderi - oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń, sondaı-aq aýdandyq mańyzy bar qalalar, kentter, aýyldar, aýyldyq okrýgter ákimderiniń jer ýchaskesine quqyq berý týraly quqyqtyq aktileri;

      10) jerdi jaldaý tólemaqysy - ýaqytsha óteýli jer paıdalaný tólemaqysy;

      11) jer ıelený quqyǵy - jerdi is júzinde ıelenýdi júzege asyrýdyń zańmen qamtamasyz etilgen múmkindigi;

      12) jer kadastry - jer týraly málimetter júıesi, memlekettik kadastrlardyń quramdas bóligi;

      12-1) jer komıssııasy – jergilikti atqarýshy organ janyndaǵy alqaly organ, ol jer ýchaskelerine quqyqtar berý týraly (sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrs jeńimpazyn aıqyndaý týraly), jer ýchaskeleriniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly jáne sý qorynyń jerin basqa sanattardaǵy jerge aýystyrý týraly ótinishterdi (ótinimderdi) qaraý jáne qorytyndylardy daıyndaý úshin osy Kodekstiń 43-babyna sáıkes qurylady;

      13) jer qatynastary jónindegi ýákiletti organ - jer qatynastary salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdarynyń qurylymdyq

      bólimshesi (budan ári - oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy);

      13-1) jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn baqylaý jónindegi ýákiletti organ – oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdarynyń jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi (budan ári – jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn baqylaý jónindegi ýákiletti organ);

      14) jer qatynastarynyń obektisi - Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵynyń shegindegi búkil jer, onda ornalasqanyna jáne olardyń jekelegen sýbektilerge bekitilip berilýiniń quqyqtyq negizderine qaramastan jekelegen jer ýchaskeleri, sondaı-aq jer ýchaskeleri men

      jer úlesterine quqyqtar;

      15) jer quqyǵy qatynastary - jerge menshik quqyǵyn jáne ózge de quqyqtardy júzege asyra otyryp, jer resýrstaryn basqarýǵa, jekelegen sýbektilerge jer ýchaskelerin bekitip berýge baılanysty jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi quqyqtyq qatynastar;

      16) jer quqyǵy qatynastarynyń sýbektileri - jer quqyǵy qatynastaryna qatysýshylar bolyp tabylatyn jáne soǵan oraı quqyqtary bar ári osy quqyq qatynasynda mindetter atqaratyn jeke jáne zańdy tulǵalar, sondaı-aq memleketter;

      17) jer paıdalaný quqyǵy - tulǵanyń memlekettik menshiktegi jer ýchaskesin óteýli jáne (nemese) óteýsiz negizde shekteýsiz merzimge (turaqty jer paıdalaný) nemese belgili bir merzim ishinde (ýaqytsha jer paıdalaný) ıelený jáne paıdalaný quqyǵy;

      18) jer resýrstary - qoǵamnyń materıaldyq, mádenı jáne basqa da qajetterin qanaǵattandyrý úshin sharýashylyq jáne ózge de qyzmet proesinde paıdalanylatyn nemese paıdalanylýy múmkin jer;

      19) jer resýrstaryn basqarý jónindegi ortalyq ýákiletti organ - jer qatynastary salasyndaǵy retteýdi júzege asyratyn memlekettik organ (budan ári - ortalyq ýákiletti organ);

      20) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);

20-1) jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimi – osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptaryna sáıkes, zańdy kúshine engen sot sheshiminiń negizinde jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan jeke jáne zańdy tulǵalardy sáıkestendirýdi qamtamasyz etetin, qaǵaz jáne (nemese) elektrondyq jetkizgishterde tirkelgen derekter jıyntyǵy;

      21) jer ýchaskesi - osy Kodekste belgilengen tártippen jer qatynastary sýbektilerine bekitilip beriletin, tuıyq shekara ishinde bólingen jer bóligi;

      22) jer ýchaskesin jaldaý quqyǵyn satý tólemaqysy - ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵymen berilgen memlekettik menshiktegi jer ýchaskesi úshin birjolǵy tólem;

      23) jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵy - azamattardyń jáne memlekettik emes zańdy tulǵalardyń ózderine tıesili jer ýchaskesin osy Kodekste belgilengen negizderde, sharttar men shekterde ıelený, paıdalaný jáne olarǵa bılik etý quqyǵy;

      24) jer ýchaskesine quqyq belgileıtin qujat - osylardyń negizinde jer ýchaskesine quqyqtar týyndaıtyn, ózgertiletin nemese toqtatylatyn zańdyq faktilerdiń (zańdyq quramdarynyń) bastalǵanyn rastaıtyn qujat, onyń ishinde sharttar, sottardyń sheshimderi, atqarýshy organdardyń quqyqtyq aktileri, muragerlikke quqyq týraly kýálik, menshik quqyǵymen jer ýchaskesine ıelengen nemese ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn satyp alǵan memlekettik emes zańdy tulǵalardy qaıta uıymdastyrý kezindegi tabystaý aktisi nemese bólý balansy;

      25) jer ýchaskesine sáıkestendirý qujaty - jer, quqyqtyq jáne qala qurylysy kadastrlaryn júrgizý maqsatynda qajetti, jer ýchaskesiniń sáıkestendirý sıpattamalaryn qamtıtyn qujat;

      26) jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salý - mindettemelerdiń oryndalýyn qamtamasyz etýdiń kepil shartyna negizdelgen ne Qazaqstan Respýblıkasy zańdarynyń negizindegi ádisi, osyǵan oraı kredıtordyń (kepil ustaýshynyń) boryshker kepilmen

      qamtamasyz etilgen mindettemeni oryndamaǵan jaǵdaıda kepilge salynǵan jer ýchaskesiniń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń qunynan osy jer ýchaskesi nemese jer paıdalaný quqyǵy tıesili tulǵanyń (kepil berýshiniń) basqa kredıtorlary aldynda qaıtarym alýǵa basym quqyǵy

bolady, buǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Azamattyq kodeksinde belgilengen alyp qoıý jaǵdaılary qosylmaıdy;

      27) jer ýchaskesin óz betinshe ıelenip alý - jer ýchaskesi menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń ruqsatynsyz bóten jer ýchaskesin ıelený, sondaı-aq memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskesin Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń nemese jergilikti atqarýshy organnyń tıisti sheshiminsiz ıelený;

      27-1) jer ýchaskesiniń jer-kadastrlyq jospary (budan ári – jer-kadastrlyq jospar) – jer, quqyqtyq jáne qala qurylysy kadastrlaryn júrgizý maqsattary úshin qajetti, eldi meken sheginde qurylys salý maqsatynda beriletin jer ýchaskesiniń sáıkestendirý sıpattamalaryn qamtıtyn qujat;

      28) jer úlesi - jer ýchaskesine quqyqtar men mindetterge basqa tulǵalarmen birge qatysýdyń osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda bólip shyǵarylýy múmkin san jaǵynan aıqyndalǵan úlesi;

      29) ımmıgraııalyq jer qory - oralmandarǵa berý úshin rezervke qaldyrylǵan jáne arnaıy jer qory quramyna kiretin jer ýchaskeleri;

      30) kadastrlyq (baǵalaý) quny - memleket jer ýchaskesin nemese ony jalǵa alý quqyǵyn satqan kezde qoldanylatyn, ınflıaııanyń jalpy deńgeıi týraly resmı statıstıkalyq aqparatqa sáıkes kezeń-kezeńimen naqtylanatyn jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq stavkalary jáne olarǵa túzetý koeffııentteri negizinde aıqyndalatyn jer ýchaskesiniń esepteý quny;

      31) keıingi jer paıdalanýshylar - óziniń bastapqy jer paıdalanýshy mártebesin saqtap qalatyn jer paıdalanýshydan keıingi jer paıdalaný týraly shart negizinde ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn alǵan tulǵalar;

      32) kondomınıým - jyljymaıtyn múlikke menshiktiń (ózge de quqyqtyń) erekshe nysany, bul rette jyljymaıtyn múliktiń jekelegen bólikteri jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalardyń bólek (derbes) menshiginde (ózge de quqyqta) bolady, al jyljymaıtyn múliktiń bólek

      menshikke jatpaıtyn bólikteri, onyń ishinde jer ýchaskesi de olarǵa ortaq úlestik menshik quqyǵymen (ózge de ortaq quqyqpen) tıesili bolady jáne bólek (derbes) menshigindegi (ózge de quqyqtaǵy) jyljymaıtyn múlik bólikterine quqyqtardan ajyratylmaıdy;

      32-1) memlekettik jer kadastrynyń avtomattandyrylǵan aqparattyq júıesi – jer ýchaskeleriniń, onyń ishinde olardyń shekaralary týraly sapalyq jáne sandyq sıpattamalardy, sondaı-aq jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar týraly málimetterdi qamtıtyn, memlekettik jer kadastryn júrgizýge arnalǵan aqparattyq júıe;

      33) memlekettik jer paıdalanýshylar - memlekettik respýblıkalyq jáne kommýnaldyq zańdy tulǵalar;

      34) memlekettik zattaı granttar – Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy tulǵasyna ınvestıııalyq jobany iske asyrý úshin osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ınvestıııalar salasyndaǵy zańnamasynda belgilengen tártippen ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen berile otyryp, keıinnen menshikke nemese jer paıdalanýǵa óteýsiz beriletin jer ýchaskeleri;

      35) memlekettik emes jer paıdalanýshylar - azamattar jáne (nemese) memlekettik emes zańdy tulǵalar;

      36) menshik quqyǵynyń obektileri - memlekettik jáne jeke menshiktegi jer;

      37) ózindik qosalqy sharýashylyq - aýyldyq jerde jáne qala mańyndaǵy aımaqta ornalasqan jer ýchaskesinde óz qajetterin qanaǵattandyrýǵa arnalǵan qyzmet túri;

      38) servıtýt - bóten jer ýchaskelerin shekteýli nysanaly paıdalaný, onyń ishinde jaıaý ótý, kólikpen ótý, qajetti kommýnıkaııalardy tartý men paıdalaný, ańshylyq jáne balyq sharýashylyqtary jáne ózge de muqtajdar úshin paıdalaný quqyǵy;

      39) topyraq qabaty - jerdiń qurǵaq ústińgi qabaty, tek ózine tán qurylymy, quramy men qasıetteri bar erekshe tabıǵı túzilim;

      40) tólemaqynyń bazalyq stavkasy - memleket jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn bergen kezde nemese ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn satqan kezde onyń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn aıqyndaýǵa arnalǵan jer ýchaskesiniń normatıvtik baǵasy;

      41) turaqty jer paıdalanýshylar - jer paıdalaný quqyǵynyń merzimi shekteýsiz sıpatta bolatyn tulǵalar;

      42) ýaqytsha jer paıdalanýshylar - jer paıdalaný quqyǵy belgili bir merzimmen shektelgen tulǵalar;

      43) ulttyq jer paıdalanýshylar - Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes qurylǵan zańdy tulǵalar;

      43-1) alyp tastaldy - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      44) shartty jer úlesi - taratylǵan nemese qaıta uıymdastyrylǵan ujymshar músheleriniń, memlekettik emes bolyp qaıta qurylǵan memlekettik aýyl sharýashylyǵy uıymdary qyzmetkerleriniń, sondaı-aq osy Kodekste atalǵan ózge de tulǵalardyń sandyq turǵydan anyqtalǵan úlesi, oǵan sáıkes atalǵan uıymdardyń jer paıdalaný quramynda budan buryn bolǵan jer ýchaskelerine quqyqtar berý júzege asyrylady nemese osy Kodekste kózdelgen ózge de quqyqtar iske asyrylady;

      45) sheteldik jer paıdalanýshylar - sheteldikter, azamattyǵy joq adamdar, shet memleket zańdaryna sáıkes qurylǵan zańdy tulǵalar (sheteldik zańdy tulǵalar), shet memleketter, halyqaralyq birlestikter men uıymdar;

      46) fýnkıonaldyq aımaq – jer ýchaskelerin paıdalanýdyń biryńǵaı rejımi bar eldi mekenderdegi olardyń nysanaly maqsatynyń tobyn qamtıtyn shartty aımaq.

      Eskertý. 12-bap jańa redakııada - QR 2007.07.06 № 279 Zańymen; ózgerister engizildi - QR 2007.07.26 № 311, 2010.03.19 № 258-IV, 2011.03.01 № 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.03.24 № 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.07.2014 № 225-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 № 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

2-taraý. Memlekettik organdardyń jer qatynastary
salasyndaǵy quzyreti

13-bap. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń quzyreti

      Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyretine mynalar jatady:

      1) Respýblıkanyń jer qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy memlekettik saıasattyń negizgi baǵyttaryn ázirleý;

      2) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      3) respýblıkalyq mańyzy bar erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurýǵa jáne keńeıtýge, halyqaralyq mindettemelerdi oryndaýǵa baılanysty jaǵdaılarda, barlyq sanattaǵy jerden jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý, onyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý;

      3-1) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardaǵy jerdi erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń usynysy boıynsha bosalqy jerge aýystyrý jáne onyń tártibin bekitý;

      4) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      4-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      4-2) respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń shekarasyn (shegin) belgileý jáne ózgertý;

      5) oblystyń jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdarynyń oblystyq mańyzy bar qalalardyń shekarasyn ózgertý máseleleri jónindegi usynystaryn kelisý, sondaı-aq oblystyq mańyzy bar qalalar tóńireginde qala mańy aımaqtaryn belgileý men ózgertý;

      6) jerdi erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarǵa jatqyzý tártibin aıqyndaý;

      7) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      7-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      7-2) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      8) alyp tastaldy - QR 2006.01.31 N 125 Zańymen;

      9) bir oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bap qalanyń, astananyń aýmaǵyndaǵy jerdi basqa oblysqa, respýblıkalyq mańyzy bap qalaǵa, astanaǵa uzaq merzimdi paıdalanýǵa berý bóliginde jer qatynastaryn retteý;

      10) oǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasymen, zańdarymen jáne Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń aktilerimen júktelgen ózge de fýnkııalar.

      Eskertý. 13-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.31 № 125(qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2006.07.05 № 162, 2007.07.06 № 279, 2008.12.01 № 94-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 № 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 № 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen; 03.07.2017 № 86-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Konstıtýııalyq zańymen; 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

14-bap. Ortalyq ýákiletti organnyń quzyreti

      Eskertý. Taqyryp jańa redakııada - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Ortalyq ýákiletti organnyń quzyretine:

      1) jer zańnamasyn qoldaný is-tájirıbesin jınaqtaý jáne ony jetildirý;

      1-1) jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrý;

      1-2) jer qatynastaryn retteý salasynda jergilikti atqarýshy organdardy úılestirýdi jáne olarǵa ádistemelik basshylyq jasaýdy júzege asyrý;

      2) jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerdiń jobalaryn ázirleý jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń bekitýine engizý;

      2-1) agroónerkásiptik keshendi damytý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi utymdy paıdalaný qaǵıdalaryn ázirleý jáne bekitý;

      2-2) jerdi rezervte qaldyrý qaǵıdalaryn ázirleý jáne bekitý;

      2-3) jer komıssııasy týraly úlgi erejeni ázirleý jáne bekitý;

      2-4) sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalanýdyń (jalǵa alýdyń) úlgi shartyn ázirleý jáne bekitý;

      2-5) sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi paıdalaný monıtorıngin uıymdastyrý men júrgizý qaǵıdalaryn ázirleý jáne bekitý;

      2-6) sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty uıymdastyrý men ótkizý qaǵıdalaryn ázirleý jáne bekitý;

      2-7) sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin – Qazaqstan Respýblıkasynyń azamatynda, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵasy men onyń úlestes tulǵalarynda bolýy múmkin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń shekti (eń joǵary) mólsherlerin aıqyndaý ádistemesin ázirleý jáne bekitý;

      2-8) Qazaqstan Respýblıkasy jer zańnamasynyń talaptaryn buzýshylyqtardy joıý týraly nusqamanyń, ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly hattamanyń, ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is boıynsha qaýlynyń nysanyn ázirleý jáne bekitý;

      2-9) jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalanýdyń (jalǵa berýdiń) úlgilik shartyn ázirleý jáne bekitý;

      2-10) jer ýchaskesin satyp alýdyń-satýdyń úlgilik shartyn ázirleý jáne bekitý;

      3) memlekettik jer kadastry men jer monıtorıngin júrgizýdiń durystyǵyn memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

      4) jerge ornalastyrý, memlekettik jer kadastry jáne jer monıtorıngi jónindegi normatıvtik quqyqtyq aktiler men normatıvtik qujattardy, ádistemelerdi ázirleý jáne bekitý;

      5) jerdi paıdalaný men qorǵaý máselelerin qozǵaıtyn, respýblıkalyq mańyzy bar jobalar men shemalarǵa saraptama júrgizý;

      6) ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdarmen jer qatynastaryn retteý máseleleri boıynsha ózara is-qımyl jasaý;

      7) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri pasportynyń nysanyn bekitý;

      7-1) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);

      7-2) eldi meken sheginde obektiler salý úshin jer ýchaskelerin berý kezinde beriletin ótinish, kelisýshi organdardyń qorytyndysy, jer ýchaskesin tańdaý aktisi, jer-kadastrlyq jospar nysandaryn bekitý;

      8) jer-kadastrlyq qujattamanyń qurylymyn, quramyn, mazmunyn jáne nysandaryn belgileý;

      9) jer monıtorıngin júrgizýdi uıymdastyrý;

      10) memlekettik jer kadastryn júrgizýdi uıymdastyrý jáne oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jer balansynyń derekteri negizinde Qazaqstan Respýblıkasynyń jer balansyn jasaý;

      11) óz quzyretine kiretin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý, jerdi bir sanattan basqasyna aýystyrý máseleleri boıynsha Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń quqyqtyq aktileriniń jobalaryn daıyndaý;

      12) jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

      13) alyp tastaldy - QR 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      13-1) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa jáne sheteldik zańdy tulǵalarǵa berý máseleleri jónindegi usynystaryn kelisý;

      13-2) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý máseleleri jónindegi usynystaryn kelisý;

      14) oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdarynyń jeke jáne zańdy tulǵalardyń ótinishteri boıynsha qabyldaǵan sheshimderiniń zańdylyǵyn baqylaý;

      15) jer zańnamasy salasyndaǵy ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly isterdi qaraý;

      15-1) jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimin qalyptastyrý jáne júrgizý;

      16) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);

      16-1) kótermeleýdiń salalyq júıesin ázirleý jáne bekitý;

      16-2) jer ýchaskesine menshik quqyǵyna jáne jerdi paıdalaný quqyǵyna sáıkestendirý qujattarynyń nysandaryn bekitý;

      16-3) memlekettik jer kadastry men jer monıtorıngin júrgizý tártibin bekitý;

      16-4) aýmaqtyq sýlar alyp jatqan jer ýchaskelerin jasandy ǵımarattar salý úshin berý qaǵıdalaryn bekitý;

      16-5) jeke turǵyn úı qurylysy úshin jer ýchaskelerine quqyqtar berý qaǵıdalaryn bekitý;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqty 16-6) tarmaqshamen tolyqtyrý kózdelgen - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (02.01.2021 bastap qoldanysqa engiziledi).

      17) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrý jatady.

      2. Alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
      Eskertý. 14-bap jańa redakııada - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2007.07.21 N 297 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2008.05.26 N 34-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.07.17 N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.01.06 N 378-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.15 N 461-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.07.2014 № 225-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.04.2019 № 241-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

14-1-bap. Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdarynyń quzyreti

      1. Oblystyń ýákiletti organynyń quzyretine:

      1) oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń jer qoınaýyn paıdalaný maqsattary (óndirý jónindegi; birlesken barlaý jáne óndirý jónindegi; barlaýmen jáne (nemese) óndirýmen baılanysty emes jerasty qurylystaryn salý jáne (nemese) paıdalaný jónindegi jumystardy júrgizý úshin), magıstraldyq qubyrjoldardy, munaı jáne gaz óńdeý obektilerin, jańartylatyn energııa kózderin paıdalaný jónindegi obektilerdi salý (rekonstrýkııalaý) úshin, ındýstrııalyq-ınnovaııalyq qyzmet sýbektileriniń ındýstrııalyq-ınnovaııalyq jobalary, ınvestıııalyq basym jobalardy Qazaqstan Respýblıkasynyń Kásipkerlik kodeksine sáıkes iske asyrý, jergilikti mańyzy bar erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurý jáne keńeıtý úshin jer ýchaskelerin berý jónindegi, sondaı-aq paıdaly qazbalardyń ken oryndary tabylǵan kezde jáne olardy ıgerý úshin, magıstraldyq qubyrjoldardy salý (rekonstrýkııalaý), jergilikti mańyzy bar erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurý jáne keńeıtý úshin jer ýchaskelerin memleket muqtajyna májbúrlep ıelikten shyǵarý jónindegi usynystaryn jáne sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      1-1) jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrý;

      2) oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń memlekettik ǵylymı-zertteý uıymdary men olardyń tájirıbe sharýashylyqtaryna, sondaı-aq memlekettik tuqym ósirý sharýashylyqtary men asyl tuqymdy mal zaýyttaryna jer ýchaskelerin berý jónindegi usynystary men sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      2-1) aýmaqtyq sýlar alyp jatqan jer ýchaskelerin jasandy ǵımarattar salý úshin berý jónindegi oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń usynystaryn jáne sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      2-2) oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý jónindegi usynystaryn jáne sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      3) jerdi rezervte qaldyrý jónindegi usynystardy daıyndaý;

      4) alyp tastaldy - QR 25.11.2019 № 272-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      5) óz quzyreti sheginde jer ýchaskeleriniń bólinetindigi men bólinbeıtindigin aıqyndaý;

      6) jerge ornalastyrýdy júrgizýdi uıymdastyrý jáne jer ýchaskelerin qalyptastyrý jónindegi jerge ornalastyrý jobalaryn bekitý;

      7) oblystyń jerdi aımaqtarǵa bólý jobalaryn, jerdi utymdy paıdalaný jónindegi jobalary men shemalaryn ázirleýdi uıymdastyrý;

      8) óz quzyreti sheginde jer saýda-sattyǵyn (konkýrstar, aýkıondar) júrgizýdi uıymdastyrý;

      9) jerdi paıdalaný men qorǵaý máselelerin qozǵaıtyn, oblystyq, qalalyq, aýdandyq mańyzy bar jobalar men shemalarǵa saraptama júrgizý;

      10) óz quzyreti sheginde jer ýchaskesin satyp alý-satý sharttary men jaldaý jáne jerdi ýaqytsha óteýsiz paıdalaný sharttaryn jasasý jáne jasalǵan sharttar talaptarynyń oryndalýyn baqylaýdy júzege asyrý;

      11) aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń derekteri negizinde oblystyń jer balansyn jasaý;

      12) alyp tastaldy - QR 2011.07.15 N 461-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      13) osy Kodekstiń 71-babyna sáıkes oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń izdestirý jumystaryn júrgizý úshin jer ýchaskelerin paıdalanýǵa ruqsat berýi jóninde usynystar daıyndaý;

      14) aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jóninde usynystar daıyndaý;

      14-1) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      14-2) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      14-3) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      14-4) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      14-5) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      14-6) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      15) alyp tastaldy - QR 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      16) jer-kadastrlyq jospardy bekitý jatady.

      17) alyp tastaldy - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      2. Respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń ýákiletti organynyń, onyń ákimshilik baǵynysyna berilgen aýmaqtaǵy quzyretine:

      1) alyp tastaldy - QR 2011.07.15 N 461-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      1-1) jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrý;

      2) osy Kodekstiń 71-babyna sáıkes respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń izdestirý jumystaryn júrgizý úshin jer ýchaskelerin paıdalanýǵa ruqsat berýi jóninde usynystar daıyndaý;

      3) aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jóninde usynystar daıyndaý;

      4) jerdi rezervte qaldyrý jónindegi usynystardy daıyndaý;

      5) respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jer balansyn jasaý;

      6) respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń jer ýchaskelerin berý jáne olardyń nysanaly maqsatyn ózgertý jónindegi usynystary men sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      6-1) respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý jónindegi usynystaryn jáne sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      7) alyp tastaldy - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;
      8) alyp tastaldy - QR 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      9) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń pasporttaryn berý;

      10) jer ýchaskesin satyp alý-satý sharttary men jaldaý jáne jerdi ýaqytsha óteýsiz paıdalaný sharttaryn jasasý jáne jasalǵan sharttar talaptarynyń oryndalýyn baqylaýdy júzege asyrý;

      11) ıesi joq jer ýchaskelerin anyqtaý jáne olardy esepke alý jónindegi jumysty uıymdastyrý;

      12) memleket muqtajy úshin jer ýchaskelerin májbúrlep ıelikten shyǵarý jóninde usynystar daıyndaý;

      13) jer ýchaskeleriniń bólinetindigi men bólinbeıtindigin aıqyndaý;

      14) alyp tastaldy - QR 25.11.2019 № 272-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      15) jerge ornalastyrýdy júrgizýdi uıymdastyrý jáne jer ýchaskelerin qalyptastyrý jónindegi jerge ornalastyrý jobalaryn bekitý;

      16) respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jerdi aımaqtarǵa bólý jobalaryn, jerdi utymdy paıdalaný jónindegi jobalary men shemalaryn ázirleýdi uıymdastyrý;

      17) jer saýda-sattyǵyn (konkýrstar, aýkıondar) júrgizýdi uıymdastyrý;

      18) jerdi paıdalaný men qorǵaý máselelerin qozǵaıtyn jobalar men shemalarǵa saraptama júrgizý;

      19) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń, sondaı-aq jer quqyǵy qatynastarynyń basqa da sýbektileriniń esebin júrgizý;

      20) alyp tastaldy - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      21) jer-kadastrlyq jospardy bekitý jatady.

      21) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      22) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      23) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      24) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      25) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi);
      26) alyp tastaldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      27) alyp tastaldy - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      3. Aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdarynyń aýdan shekarasy, qala shekarasy (shegi) shebindegi jáne onyń ákimshilik baǵynystylyǵyna berilgen aýmaqtaǵy quzyretine:

      1) ıesi joq jer ýchaskelerin anyqtaý jáne olardy esepke alý jónindegi jumysty uıymdastyrý;

      1-1) jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrý;

      2) aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń jer ýchaskelerin berý jáne olardyń nysanaly maqsatyn ózgertý jónindegi usynystary men sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      2-1) geologııalyq zertteýge jáne paıdaly qazbalardy barlaýǵa baılanysty jer qoınaýyn paıdalaný maqsattary úshin jarııa servıtýttardy belgileý boıynsha aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy usynystarynyń jáne sheshimderiniń jobalaryn daıyndaý;

      3) memleket muqtajy úshin jer ýchaskelerin májbúrlep ıelikten shyǵarý jóninde usynystar daıyndaý;

      4) jer ýchaskeleriniń bólinetindigi men bólinbeıtindigin aıqyndaý;

      5) alyp tastaldy - QR 25.11.2019 № 272-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      6) jerge ornalastyrýdy júrgizýdi uıymdastyrý jáne jer ýchaskelerin qalyptastyrý jónindegi jerge ornalastyrý jobalaryn bekitý;

      7) aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jerdi aımaqtarǵa bólý jobalaryn, jerdi utymdy paıdalaný jónindegi jobalary men shemalaryn ázirleýdi uıymdastyrý;

      8) eldi mekender aýmaǵynyń jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryn ázirleýdi uıymdastyrý;

      9) jer saýda-sattyǵyn (konkýrstar, aýkıondar) júrgizýdi uıymdastyrý;

      10) jerdi paıdalaný men qorǵaý máselelerin qozǵaıtyn, qalalyq, aýdandyq mańyzy bar jobalar men shemalarǵa saraptama júrgizý;

      11) aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jer balansyn jasaý;

      12) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń, sondaı-aq jer quqyǵy qatynastarynyń basqa da sýbektileriniń esebin júrgizý;

      13) alyp tastaldy - QR 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen;
      14) alyp tastaldy - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      15) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń pasporttaryn berý;

      16) jer ýchaskesin satyp alý-satý sharttary men jaldaý jáne jerdi ýaqytsha óteýsiz paıdalaný sharttaryn jasasý jáne jasalǵan sharttar talaptarynyń oryndalýyn baqylaýdy júzege asyrý;

      17) osy Kodekstiń 71-babyna sáıkes aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń izdestirý jumystaryn júrgizý úshin jer ýchaskelerin paıdalanýǵa ruqsat berýi jóninde usynystar daıyndaý;

      18) aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jóninde usynystar daıyndaý;

      18-1) paıdalanylmaı jatqan jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylyp jatqan jerdi anyqtaý;

      19) jerdi rezervke qaldyrý jónindegi usynystardy daıyndaý;

      20) jer-kadastrlyq jospardy bekitý jatady.

      4. Jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn baqylaý jónindegi ýákiletti organnyń quzyretine:

      1) jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

      2) jer zańnamasyn anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý jóninde oryndalýy mindetti nusqamalar berý;

      2-1) Memlekettik korporaııaǵa osy Kodekstiń 94-baby 2-tarmaǵynyń úshinshi bóligine sáıkes jer ýchaskesine quqyq aýyrtpalyǵyn belgileýge jáne toqtatýǵa nusqama jiberý;

      3) jer zańnamasy salasyndaǵy ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly isterdi qaraý;

      4) osy Kodekstiń 148-baby 1-tarmaǵynyń 4) tarmaqshasynda kórsetilgen máseleler boıynsha sotqa talap qoıýdy daıyndaý jáne berý;

      5) paıdalanylmaı jatqan ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylyp jatqan jerdi anyqtaý jáne memlekettik menshikke qaıtarý;

      6) eger qurylys, paıdaly qazbalar ken oryndaryn qazý, obektilerdi paıdalaný, geologııalyq-barlaý jáne basqa jumystar jer zańnamasyn, jerdi paıdalanýdyń belgilengen rejımin buza otyryp júzege asyrylyp jatsa, sondaı-aq bul jumystar saraptamadan ótpegen nemese teris qorytyndy alǵan jobalar boıynsha júrgizilip jatsa, olardy toqtata turý;

      7) ortalyq ýákiletti organǵa osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptaryna sáıkes, zańdy kúshine engen sot sheshimi negizinde jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalar týraly aqparat berý jatady.

      Eskertý. 14-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - 2007.07.06 № 279, 2007.07.21 № 297 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.03.01 № 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.15 № 461-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.09 № 535-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2013.01.08 № 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 12.06.2014 № 209-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.07.2014 № 225-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 № 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 25.11.2019 № 272-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

15-bap. Jergilikti ókildi organdar men jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń quzyreti

      1. Jergilikti ókildi organdardyń tıisti aýmaqtarda jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyretine mynalar jatady:

      1) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı arııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      2) oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákimderiniń qaramaǵyna berilgen aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn qosa alǵanda, eldi mekender aýmaǵynyń jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryn bekitý;

      2-1) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardy bekitý;

      3) alyp tastaldy - 2006.01.10. № 116 Zańymen.

      4) jergilikti atqarýshy organdar men uıymdar basshylarynyń jer resýrstarynyń paıdalanylýy men qorǵalýynyń jaı-kúıi týraly esepterin tyńdaý;

      4-1) aýdannyń (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organynyń nemese oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardyń iske asyrylý qorytyndylary týraly jyl saıynǵy esebin tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń jergilikti ózin-ózi basqarý ókilderiniń qatysýymen tyńdaý;

      5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde belgilengen quzyreti sheginde ákimshilik-aýmaqtyq birlikter arasyndaǵy shekarany belgileý týraly sheshimder qabyldaý;

      5-1) qala mańyndaǵy aımaqtardyń shekaralaryn osy Kodekstiń 110-babyna sáıkes bekitý;

      5-2) jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin ıelikten shyǵarý týraly sharttardyń jobalaryn kelisý;

      5-3) jer komıssııasynyń quramyn jáne komıssııa týraly erejeni bekitý;

      6) alyp tastaldy - QR 2006.01.10. № 116 Zańymen;

7) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes azamattardyń quqyqtary men zańdy múddelerin qamtamasyz etý jónindegi ózge de ókilettikterdi júzege asyrý.

      2. Jergilikti ózin-ózi basqarý organdary jer qatynastaryn retteý salasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde belgilengen ókilettikter sheginde turǵyn halyqtyń jergilikti mańyzy bar máselelerdi sheshýge qatysýyn qamtamasyz etedi.

      Eskertý. 15-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 № 279, 2011.03.01 № 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) ; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 21.01.2019 № 217-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

16-bap. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń quzyreti

      1. Oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń quzyretine mynalar jatady:

      1) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      1-1) aýdandyq mańyzy bar qalalar mańyndaǵy aımaqtardyń shekaralaryn oblystyń jergilikti ókildi organyna bekitýge tabys etý;

      1-2) jer komıssııasynyń quramyn qalyptastyrý, komıssııa týraly erejeni ázirleý jáne tıisti jergilikti ókildi organǵa bekitýge jiberý;

      2) jer qoınaýyn paıdalaný (óndirý jónindegi; birlesken barlaý jáne óndirý jónindegi; barlaýmen jáne (nemese) óndirýmen baılanysty emes jerasty qurylysjaılaryn salý jáne (nemese) paıdalaný jónindegi jumystardy júrgizý úshin), magıstraldyq qubyrjoldardy, munaı men gazdy qaıta óńdeý obektilerin salý (rekonstrýkııalaý) maqsattary úshin jer ýchaskelerin berý, sondaı-aq paıdaly qazbalardyń ken oryndary tabylǵan kezde jáne olardy ıgerý úshin, magıstraldyq qubyrjoldardy salý úshin jer ýchaskelerin memleket muqtajyna májbúrlep ıelikten shyǵarý;

      3) aýdanaralyq mańyzy bar ýaqytsha paıdalanylatyn mal aıdaý joldaryna jer ýchaskelerin berý;

      4) osy Kodekstiń 71-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes izdestirý jumystaryn júrgizý úshin jer ýchaskelerin paıdalanýǵa ruqsat berý;

      5) memlekettik ǵylymı-zertteý uıymdary men olardyń tájirıbe sharýashylyqtaryna, sondaı-aq memlekettik tuqym ósirý sharýashylyqtary men asyl tuqymdy mal zaýyttaryna jer ýchaskelerin berý;

      5-1) sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisim boıynsha jasandy qurylystar salý úshin aýmaqtyq sýlar alyp jatqan jer ýchaskelerin berý;

      5-2) jaıylymdyq ınfraqurylym obektilerin damytý jáne rekonstrýkııalaý jónindegi josparlardy ázirleý jáne bekitý;

      6) osy Kodekstiń 49-2-babyna sáıkes jerdi rezervte qaldyrý;

      7) osy Kodekstiń 13-babynyń 3) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jergilikti mańyzy bar erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurý men keńeıtýge baılanysty jaǵdaılarda jerdiń barlyq sanattarynan jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý;

      8) bir aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń aýmaǵyndaǵy jerdi basqa aýdanǵa, oblystyq mańyzy bar basqa qalaǵa uzaq merzimdi paıdalanýǵa berý bóliginde jer qatynastaryn retteý;

      9) orman qory jerin qospaǵanda, osy Kodekstiń 90-babynda kózdelgen jaǵdaılarda, jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý;

      9-1) osy Kodekstiń 69-babyna sáıkes qaýymdyq servıtýttar belgileý;

      10) jer resýrstaryn paıdalaný men qorǵaý bóliginde aýdandyq, qalalyq (oblystyq mańyzy bar) atqarýshy organdardyń qyzmetin úılestirýdi jáne oǵan basshylyq jasaýdy júzege asyrý;

      10-1) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa jáne sheteldik zańdy tulǵalarǵa berý máseleleri jónindegi usynystardy ortalyq ýákiletti organnyń kelisýine usyný;

      10-2) agroónerkásiptik keshendi damytý salasyndaǵy ýákiletti organǵa:

      jaıylymdardy utymdy paıdalaný;

jaıylymdardyń tozýymen jáne shóleıttenýimen kúres jónindegi is-sharalardy júrgizý;

jaıylymdardyń oty-sýynyń moldyǵy;

jaıylymdyq ınfraqurylym obektileriniń jaı-kúıi týraly jartyjyldyq jáne jyldyq esepterdi usyný;

      10-3) osy Kodekstiń 120-baby 1-tarmaǵynyń ekinshi bóliginde atalǵan memlekettik organdarǵa qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý máseleleri jónindegi materıaldardy kelisýge usyný;

      10-4) qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý;

      11) alyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen;

12) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrý.

      2. Respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń jer resýrstaryn retteý salasyndaǵy quzyretine mynalar da jatady:

      1) osy Kodekstiń 13-babynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin jeke menshikke jáne jer paıdalanýǵa berý;

      1-1) jańartylatyn energııa kózderin paıdalaný obektilerin salý maqsattary úshin jer ýchaskelerin berý;

      1-2) jer komıssııasynyń quramyn qalyptastyrý, komıssııa týraly erejeni ázirleý jáne tıisti jergilikti ókildi organǵa bekitýge jiberý;

      2) osy Kodekstiń 13-babynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý;

      2-1) jer ýchaskelerin eldi mekender jerindegi ortaq paıdalanýdaǵy jerlerge jatqyzý, sondaı-aq olardyń nysanaly maqsatynyń ózgerýine baılanysty ortaq paıdalanýdaǵy jerdiń

      quramynan shyǵarý;

      2-2) alyp tastaldy - QR 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      3) tıisti ókildi organnyń bekitýi úshin olarǵa ákimshilik baǵynystaǵy eldi mekender aýmaǵynyń jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryn ázirleý jáne olardyń oryndalýyn qamtamasyz etý;

      3-1) osy Kodekstiń 69-babyna sáıkes qaýymdyq servıtýttar belgileý;

      4) jerdi aımaqtarǵa bólý jobalaryn (shemalaryn) respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń ókildi organdaryna bekitýge tabys etý;

      5) alyp tastaldy - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      5-1) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa jáne sheteldik zańdy tulǵalarǵa berý máseleleri jónindegi usynystardy ortalyq ýákiletti organnyń kelisýine usyný;

      5-2) eldi mekenderdiń aýmaqtaryn jer-sharýashylyq ornalastyrýdyń bekitilgen jobalaryn turǵyndar úshin qoljetimdi oryndardaǵy arnaýly aqparattyq stendterde ornalastyrý;

      5-3) osy Kodekstiń 49-2-babyna sáıkes jerdi rezervte qaldyrý;

      5-4) osy Kodekstiń 120-baby 1-tarmaǵynyń ekinshi bóliginde atalǵan memlekettik organdarǵa qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý máseleleri jónindegi materıaldardy kelisýge usyný;

      5-5) qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý;

      6) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrý.

      Eskertý. 16-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 № 279, 2007.07.21 № 297 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.02.13 № 135-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 3-baptan qarańyz), 2009.07.04 № 166-IV, 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.09 № 535-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 12.06.2014 № 209-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) ; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

17-bap. Aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organnyń quzyreti

Aýdan shekarasynyń sheginde jer qatynastaryn retteý salasynda aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organnyń quzyretine mynalar jatady:

      1) osy Kodekstiń 13, 16, 18 jáne 19-baptarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin jeke menshikke jáne jer paıdalanýǵa berý;

      1-1) geologııalyq zertteýge jáne paıdaly qazbalardy barlaýǵa baılanysty jer qoınaýyn paıdalaný maqsattary úshin jarııa servıtýttardy belgileý;

      1-2) jer komıssııasynyń quramyn qalyptastyrý, komıssııa týraly erejeni ázirleý jáne tıisti jergilikti ókildi organǵa bekitýge jiberý;

      2) osy Kodekstiń 13, 16 jáne 18-baptarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý;

      2-1) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

      2-2) ortalyq ýákiletti organǵa osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptaryna sáıkes, zańdy kúshine engen sot sheshimi negizinde jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalar týraly aqparat berý;

      3) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      4) aýyldyq atqarýshy organdardyń quzyryna berilgen aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn qosa alǵanda, eldi mekender aýmaǵynda jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryn tıisti ókildi organnyń bekitýine ázirleý jáne olardyń oryndalýyn qamtamasyz etý;

      4-1) osy Kodekstiń 49-2-babyna sáıkes jerdi rezervte qaldyrý;

      5) osy Kodekstiń 71-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes izdestirý jumystary úshin jer ýchaskesin paıdalanýǵa ruqsat berý;

      5-1) osy Kodekstiń 69-babyna sáıkes qaýymdyq servıtýttar belgileý;

      5-2) eldi mekenderdiń aýmaqtaryn jer-sharýashylyq ornalastyrýdyń bekitilgen jobalaryn turǵyndar úshin qoljetimdi oryndardaǵy arnaýly aqparattyq stendterde ornalastyrý;

      6) arnaıy jer qoryn qurý;

      7) alyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen.

      8) jerdi aımaqtarǵa bólý jobalaryn (shemalaryn) aýdannyń ókildi organyna bekitýge tabys etý;

      8-1) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardy aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákimderimen jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organdarymen birlesip ázirleý, aýdannyń jergilikti ókildi organyna bekitýge engizý;

      8-2) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardy iske asyrýdy qamtamasyz etý jáne aýdannyń jergilikti ókildi organyna onyń iske asyrylý qorytyndylary týraly jyl saıynǵy esepti usyný;

      8-3) Memlekettik korporaııaǵa osy Kodekstiń 94-baby 2-tarmaǵynyń úshinshi bóligine sáıkes jer ýchaskesine quqyq aýyrtpalyǵyn belgileýge jáne toqtatýǵa nusqama jiberý;

      9) alyp tastaldy - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

10) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrý.

      Eskertý. 17-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

18-bap. Oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń quzyreti

Oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń qala shekarasynyń (shegi) shebinde jáne onyń ákimshilik baǵynystylyǵyna berilgen aýmaqta jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyretine mynalar jatady:

      1) osy Kodekstiń 13, 16 jáne 19-baptarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin jeke menshikke jáne jer paıdalanýǵa berý;

      1-1) jer komıssııasynyń quramyn qalyptastyrý, komıssııa týraly erejeni ázirleý jáne tıisti jergilikti ókildi organǵa bekitýge jiberý;

      2) osy Kodekstiń 13 jáne 16-baptarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý;

      2-1) jer ýchaskelerin eldi mekender jerindegi ortaq paıdalanýdaǵy jerlerge jatqyzý, sondaı-aq olardyń nysanaly maqsatynyń ózgerýine baılanysty ortaq paıdalanýdaǵy jerdiń quramynan shyǵarý;

      2-2) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

      2-3) ortalyq ýákiletti organǵa osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptaryna sáıkes, zańdy kúshine engen sot sheshimi negizinde jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalar týraly aqparat berý;

      3) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

      4) tıisti ókildi organnyń bekitýi úshin ózine ákimshilik baǵynystaǵy eldi mekender aýmaǵynda jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryn ázirleý jáne olardyń oryndalýyn qamtamasyz etý;

      4-1) osy Kodekstiń 49-2-babyna sáıkes jerdi rezervte qaldyrý;

      5) osy Kodekstiń 71-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes izdestirý jumystary úshin jer ýchaskesin paıdalanýǵa ruqsat berý;

      5-1) osy Kodekstiń 69-babyna sáıkes qaýymdyq servıtýttar belgileý;

      5-2) eldi mekenderdiń aýmaqtaryn jer-sharýashylyq ornalastyrýdyń bekitilgen jobalaryn turǵyndar úshin qoljetimdi oryndardaǵy arnaýly aqparattyq stendterde ornalastyrý;

      6) arnaıy jer qoryn qurý;

      7) alyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen.

      8) jerdi aımaqtarǵa bólý jobalaryn (shemalaryn) oblystyq mańyzy bar qalanyń ókildi organyna bekitýge tabys etý;

      8-1) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardy aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákimderimen jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organdarymen birlesip ázirleý, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti ókildi organyna bekitýge engizý;

      8-2) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardy iske asyrýdy qamtamasyz etý jáne oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti ókildi organyna onyń iske asyrylý qorytyndylary týraly jyl saıynǵy esepti usyný;

      8-3) Memlekettik korporaııaǵa osy Kodekstiń 94-baby 2-tarmaǵynyń úshinshi bóligine sáıkes jer ýchaskesine quqyq aýyrtpalyǵyn belgileýge jáne toqtatýǵa nusqama jiberý;

      9) alyp tastaldy - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

10) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrý.

      Eskertý. 18-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) ; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

19-bap. Aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýgter ákimderiniń quzyreti

Aýdandyq mańyzy bar qalalar, kent, aýyl, aýyldyq okrýgter ákimderiniń qalanyń, kenttiń, aýyldyq eldi mekenniń shekarasy (shegi) shebinde jer qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyretine:

      1) osy Kodekstiń 13 jáne 16-baptarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin jeke menshikke jáne jer paıdalanýǵa berý;

      1-1) osy Kodekstiń 69-babyna sáıkes qaýymdyq servıtýttar belgileý;

      2) jer ýchaskelerin alyp qoıý, sonyń ishinde memleket muqtajy úshin alyp qoıý máseleleri jóninde aýdandyq (qalalyq) ákimdikke usynystar engizý;

      2-1) alyp tastaldy - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;
      3) alyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen.

      4) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardy iske asyrýdy qamtamasyz etý jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organyna (jergilikti qoǵamdastyq jıynyna) onyń iske asyrylý qorytyndylary týraly jyl saıynǵy esepti usyný;

      4-1) Memlekettik korporaııaǵa osy Kodekstiń 94-baby 2-tarmaǵynyń úshinshi bóligine sáıkes jer ýchaskesine quqyq aýyrtpalyǵyn belgileýge jáne toqtatýǵa nusqama jiberý;

      5) Jaıylymdardy basqarý jáne olardy paıdalaný jónindegi jospardyń iske asyrylý qorytyndylary týraly jyl saıynǵy esepterdi tıisti aýmaqtarda taratylatyn buqaralyq aqparat quraldarynda jarııalaý;

      6) jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyrý;

      7) jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaý jónindegi tıisti ýákiletti organǵa osy Kodekstiń 93-babyna sáıkes, zańdy kúshine engen sot sheshimi negizinde jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalar týraly aqparat berý jatady.

      Eskertý. 19-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) ; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

19-1-bap. Arnaıy ekonomıkalyq aımaq ákimshiliginiń quzyreti

      Eskertý. 19-1-bap alyp tastaldy - QR 2011.07.21 № 470-IV (2012.04.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

2-bólim. Jerge menshik quqyǵy, jer paıdalaný quqyǵy jáne
jerge ózge de zattyq quqyqtar
3-taraý. Jerge menshik quqyǵy

20-bap. Jerge menshik quqyǵynyń túrleri

      1. Qazaqstan Respýblıkasynda jerge memlekettik menshik pen jeke menshik tanylady jáne birdeı qorǵalady.

      2. Menshik quqyǵynyń sýbektileri:

      respýblıka aýmaǵyndaǵy jerge memlekettik menshik quqyǵynyń sýbektisi - Qazaqstan Respýblıkasy;

osy Kodekste belgilengen negizderde, sharttar men shekterde jer ýchaskelerine jeke menshik quqyǵynyń sýbektisi - azamattar jáne memlekettik emes zańdy tulǵalar. Bul rette, eger osy Kodekste ózgeshe belgilenbese, azamattar dep Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary, sondaı-aq sheteldikter men azamattyǵy joq adamdar uǵynylady.

21-bap. Menshik quqyǵynyń mazmuny

      1. Menshik ıesiniń ózine tıesili jer ýchaskesin ıelenýge, paıdalanýǵa jáne oǵan bılik etýge quqyǵy bar.

      2. Jerdiń menshik ıesi retindegi memlekettiń quqyqtaryn osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde belgilengen óz quzyretine sáıkes memlekettik organdar júzege asyrady.

      3. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde kózdelgen negizderde, sharttar men shekterde menshik ıeci quqyǵyn júzege asyra alady.

22-bap. Jer ýchaskesine menshik quqyǵynyń týyndaýy

      1. Jer ýchaskesine menshik quqyǵy:

      1) menshik quqyǵyn tabystaý;

      2) menshik quqyǵyn berý;

      3) menshik quqyǵynyń ámbebap quqyqtyq mırasqorlyq tártibimen (muraǵa qaldyrý, zańdy tulǵanyń qaıta uıymdastyrylýy) aýysýy arqyly týyndaıdy.

      2. Menshik quqyǵyn tabystaý, berý jáne onyń aýysýy jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty eskerile otyryp, júzege asyrylýǵa tıis.

      3. Jer ýchaskesine menshik quqyǵy:

      1) memlekettik organdar aktileriniń;

      2) azamattyq-quqyqtyq mámilelerdiń negizinde;

      3) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen ózge de negizderde týyndaıdy.

23-bap. Azamattar men zańdy tulǵalardyń jer ýchaskelerine menshigi

      1. Osy Kodekske sáıkes jeke menshikte bolmaıtyn jer ýchaskelerin qospaǵanda, memlekettik menshiktegi jer ýchaskeleri azamattar men memlekettik emes zańdy tulǵalarǵa jeke menshikke berilýi múmkin.

      1-1. Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq beldeýinde ornalasqan jer ýchaskeleri jeke menshikke jáne ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilmeıdi.

      Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq beldeýi sheginde ornalasqan aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn halyqtyń qandaı da bir ǵımarattar (qurylystar, qurylysjaılar) turǵyzý quqyǵynsyz, jeke aýladaǵy aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn jaıý jáne shóp shabý úshin paıdalanýyna jol beriledi.

      2. Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń jeke menshiginde sharýa nemese fermer qojalyǵyn, ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý, orman ósirý, baǵbandyq, jeke turǵyn úı jáne saıajaı qurylysy úshin, sondaı-aq úılerdi (qurylystardy, ǵımapattardy) olardyń maqsatyna sáıkes qyzmet kórsetýge arnalǵan jerdi qosa alǵanda, óndiristik jáne óndiristik emes, onyń ishinde turǵyn úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) men olardyń keshenderin salýǵa berilgen (beriletin) nemese olar salynǵan jer ýchaskeleri bolýy múmkin.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý, orman ósirý, baǵbandyq, jeke turǵyn úı jáne saıajaı qurylysy úshin berilgen jer ýchaskesiniń menshik ıesi bolyp tabylatyn azamat Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵynan shyqqan kezde menshik quqyǵy ıelikten alynýǵa nemese osy Kodekstiń 66-babynyń normalaryna sáıkes qaıta resimdelýge tıis.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵalarynyń jeke menshiginde aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý, orman ósirý úshin, úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) olardyń maqsatyna sáıkes qyzmet kórsetýge arnalǵan jerdi qosa alǵanda, óndiristik jáne óndiristik emes, onyń ishinde turǵyn úıler (qurylystar, ǵımarattar) men olardyń keshenderin salý úshin berilgen (beriletin) nemese olar salynǵan jer ýchaskeleri bolýy múmkin.

      4. Aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge jáne orman ósirýge arnalǵan jerdi qospaǵanda, osy baptyń 3-tarmaǵynda kórsetilgen maqsattar úshin jer ýchaskeleri sheteldikterdiń, azamattyǵy joq adamdardyń jáne sheteldik zańdy (memlekettik emes) tulǵalardyń jeke menshiginde bolýy múmkin.

      Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq aımaǵynda ornalasqan jer ýchaskeleri sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa, sheteldiktermen nemese azamattyǵy joq adamdarmen nekede turǵan (erli-zaıypty) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna, sondaı-aq sheteldik zańdy tulǵalarǵa jáne sheteldik qatysýy bar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy tulǵalaryna menshik quqyǵymen tıesili bolmaıdy.

Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary sheteldiktermen nemese azamattyǵy joq adamdarmen neke qıǵan (erli-zaıypty bolǵan) kezde, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq aımaǵynda jáne shekaralyq beldeýinde ornalasqan jer ýchaskelerine menshik quqyǵy osy Kodekstiń 66-babynyń normalaryna sáıkes qaıta resimdelýge nemese ıelikten shyǵarylýǵa jatady.

Qazaqstan Respýblıkasy zańdy tulǵasynyń qatysýshylary (akıonerleri) quramyna sheteldik nemese azamattyǵy joq adam, sheteldik zańdy tulǵa, Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldik qatysatyn zańdy tulǵasy kirgen kezde Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq aımaǵynda jáne shekaralyq beldeýinde ornalasqan jer ýchaskelerine menshik quqyǵy osy Kodekstiń 66-babynyń normalaryna sáıkes qaıta resimdeýge nemese ıelikten shyǵarýǵa jatady.

      Eskertý. 23-bapqa ózgerister engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

24-bap. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerge menshik quqyǵy

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń birinshi bóligi jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      QR Prezıdentiniń 2016 jylǵy 6 mamyrdaǵy N 248 Jarlyǵyna sáıkes jeke jáne zańdy tulǵalarǵa memlekettik menshiktegi aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerine jeke menshik quqyǵyn berýge 2021 jylǵy 31 jeltoqsanǵa deıin moratorıı jarııalandy.
      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń birinshi bóliginiń bul redakııasy 31.12.2021 deıin qoldanysta bolady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

1. Memlekettik menshiktegi aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri osy Kodekste belgilengen tártippen jáne sharttarda Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna jáne sheteldik qatysýy joq zańdy tulǵalaryna jer paıdalaný quqyǵymen berilýi múmkin.

Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin memlekettik zattaı granttar retinde jeke menshikke berýge jol berilmeıdi.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń úshinshi bóligi jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń úshinshi bóliginiń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.
      RQAO-nyń eskertpesi!
      QR Prezıdentiniń 2016 jylǵy 6 mamyrdaǵy N 248 Jarlyǵyna sáıkes sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa, sheteldik zańdy tulǵalarǵa, sondaı-aq jarǵylyq kapıtalyndaǵy sheteldikterdiń, azamattyǵy joq adamdardyń, sheteldik zańdy tulǵalardyń úlesi elý paıyzdan asatyn zańdy tulǵalarǵa aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin jaldaý sharttarymen ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn berýge 2021 jylǵy 31 jeltoqsanǵa deıin moratorıı jarııalandy.

Sheteldikter, azamattyǵy joq adamdar, sheteldik zańdy tulǵalar, sondaı-aq jarǵylyq kapıtalyndaǵy sheteldikterdiń, azamattyǵy joq adamdardyń, sheteldik zańdy tulǵalardyń úlesi elý paıyzdan asatyn zańdy tulǵalar aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin

jıyrma bes jylǵa deıingi merzimge jaldaý sharttarymen ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen ǵana ıelene alady.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      2-tarmaq jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      2-tarmaqtyń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

2. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn tabystyrý aqyly negizde júrgiziledi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin jáne orman ósirýdi júrgizý úshin jer ýchaskesine (jer ýchaskelerine) jeke menshik quqyǵynyń tabystalýyna múddeli azamattar men memlekettik emes zańdy tulǵalardyń:

      1) jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn jer ýchaskesiniń osy Kodekstiń 10 jáne 11-baptaryna sáıkes anyqtalatyn kadastrlyq (baǵalaý) qunyna teń baǵamen satyp alýyna;

      2) jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn onyń kadastrlyq (baǵalaý) qunyna qaraı aıqyndalatyn jeńildikti baǵamen satyp alýyna bolady.

      Bul rette ákimshilik-aýmaqtyq birlikter boıynsha jer ýchaskelerine jeńildikti baǵanyń mólsherin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıdi.

Mámileler jasalǵan kezde qoldanysta bolǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes sharýa nemese fermer qojalyǵyn jáne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin jer ýchaskesine turaqty jer paıdalaný quqyǵyn (uzaq merzimdi jer paıdalaný quqyǵyn) memleketten buǵan deıin satyp alǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary men memlekettik emes zańdy tulǵalary, osy Kodeks qoldanysqa engizilgen kezden bastap osy Kodekste belgilengen jer ýchaskeleri normalarynyń sheginde jeke menshik quqyǵyn satyp alýǵa qosymsha tólemaqy alynbaı, jer ýchaskeleriniń menshik ıelerine aınalady.

Atalǵan tulǵalardyń jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn iske asyrýy osy baptyń 3-tarmaǵynda kózdelgen tártippen júzege asyrylady.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      3-tarmaqty alyp tastaý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      3-tarmaqtyń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

3. Jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn satyp alý aqysyn tolyq tólegen tulǵanyń:

osy baptyń 2-tarmaǵynyń 1) tarmaqshasyna sáıkes jer ýchaskesimen Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda tyıym salynbaǵan mámilelerdiń kez kelgen túrin jasasýǵa quqyǵy bar;

osy baptyń 2-tarmaǵynyń 2) tarmaqshasyna sáıkes, jeńildikti baǵamen satyp alynǵan jer ýchaskesimen mámile jasasýdy shekteý merzimi ótkennen keıin, jer ýchaskesimen Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan mámilelerdiń kez kelgen túrin jasasýǵa

quqyǵy bar, shekteý merzimi jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn árbir on proent tómendetý úshin eki jyldy quraıdy. Bul shekteý jer ýchaskesin kepilge salýǵa qoldanylmaıdy.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      4-tarmaqtyń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

4. Osy baptyń 2-tarmaǵynda kórsetilgen jer ýchaskelerin satyp alǵan kezde onyń somasyn tóleý osy Kodekstiń 49-babynda belgilengen tártippen tóleý merzimin uzartý arqyly júrgizilýi múmkin.

      5. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesiniń menshik ıesi Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵynan shyqqan kezde, azamattyqtan shyqqan kezden bastap úsh aı ishinde menshik ıesiniń tańdaýy boıynsha jer ýchaskesi ıelikten shyǵarylýǵa tıis nemese jer ýchaskesine quqyq on jylǵa deıingi merzimge jaldaý shartymen ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyna qaıta resimdelýge tıis ne jergilikti atqarýshy organnyń kelisimimen jer ýchaskesi osy ýchaskeni memleketten (menshik ıesinen) satyp alǵan baǵa boıynsha jer ýchaskesiniń baǵasy tólene otyryp, memleket menshigine qaıtarylady.

      6. Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq aımaǵy sheginde ornalasqan aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri, sheteldiktermen nemese azamattyǵy joq adamdarmen nekede turǵan (erli-zaıypty) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryn qospaǵanda, Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna jáne sheteldik qatysýy joq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy tulǵalaryna ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen beriledi.

      Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary sheteldiktermen nemese azamattyǵy joq adamdarmen neke qıǵan (erli-zaıypty bolǵan) kezde, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq aımaǵynda ornalasqan aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerine ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵy osy Kodekstiń 66-babynyń normalaryna sáıkes ıelikten shyǵarylýǵa jatady.

Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń shekaralyq aımaǵynda ornalasqan aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa, sondaı-aq sheteldik zańdy tulǵalarǵa jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldik qatysatyn zańdy tulǵalaryna jer paıdalaný quqyǵymen tıesili bolmaıdy.

      Eskertý. 24-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 30.06.2016 N 5-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

25-bap. Jeke menshik quqyǵyn iske asyrý

      1. Eger osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde ózgeshe kózdelmese, jer ýchaskesiniń menshik ıesi memlekettik organdardyń qandaı da bir ruqsatyn almaı, jer ýchaskesin óz qalaýynsha ıelený, paıdalaný jáne oǵan bılik etý quqyǵyn júzege asyrady.

      2. Menshik ıesi óziniń jer ýchaskesine qatysty onyń nysanaly maqsatyn ózgertpeı, Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde tyıym salynbaǵan kez kelgen mámilelerdi jasasýǵa quqyly.

      Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri atalǵan quqyqtardy osy Kodekstiń erejelerin eskere otyryp iske asyrady.

Jer ýchaskesine menshik quqyǵy basqa adamǵa mámile jasalǵan kezdegi barlyq aýyrtpalyqtarymen beriledi.

      3. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi onyń nysanaly maqsatyn ózgertpeı, jer ýchaskesin ýaqytsha paıdalaný týraly sharttyń negizinde ony ýaqytsha paıdalanýǵa berýge quqyly. Jer ýchaskesin ýaqytsha paıdalaný týraly shart jaldaý sharty (jalǵa alýshymen) nemese óteýsiz paıdalaný týraly shart (óteýsiz paıdalanýshymen) nysanynda jasalady.

26-bap. Jerge memlekettik menshik

      1. Memlekettik bılik organdaryna, memlekettik uıymdar men mekemelerge berilgen, qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajdary úshin paıdalanylatyn, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar alyp jatqan, saýyqtyrý jáne tarıhı-mádenı maqsattaǵy, orman jáne sý qorlarynyń, eldi mekender jerindegi ortaq paıdalanýdaǵy, bosalqy jer qoryndaǵy, onyń ishinde arnaıy jer qorynyń jer ýchaskeleri, jaıylymdyq jáne shabyndyq alqaptar, sondaı-aq jeke menshikke berilmegen shalǵaıdaǵy jaıylymdar men basqa da jerler memlekettik menshikte bolady.

      2. Mynadaı jer ýchaskeleri:

      qorǵanys jáne memlekettik qaýipsizdik, memlekettik menshiktegi qorǵanys ónerkásibi qajetterine; Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasyn qorǵaý jáne kúzetý úshin turǵyzylǵan ınjenerlik-tehnıkalyq qurylystar, kommýnıkaııalar ornalasqan; keden qajetterine arnalǵan jer ýchaskeleri;

erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar;

osy Kodekstiń 128-babynyń 4-tarmaǵynda sanamalanǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, orman qorynyń jeri;

osy Kodekstiń 133-babynyń 2-tarmaǵynda sanamalanǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, sý qorynyń jeri;

magıstraldyq temirjol jelileri;

Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerine sáıkes Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimi boıynsha memlekettik ıslam arnaıy qarjy kompanııasyna satylǵan ortaq paıdalanýdaǵy avtomobıl joldary salynǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, ortaq paıdalanýdaǵy avtomobıl joldary;

jeke menshik quqyǵyndaǵy úıler men ǵımarattardyń jáne olarǵa qyzmet kórsetýge qajetti jer ýchaskelerin qospaǵanda, eldi mekenderdegi ortaq paıdalanýdaǵy aýmaqtar ornalasqan jer ýchaskeleri jeke menshikte bola almaıdy.

Jerdiń qandaı da bir sanatqa tıesiligi jerdi aımaqtarǵa bólýge sáıkes nysanaly maqsatyna jáne ruqsat etilgen paıdalanylýyna qaraı aıqyndalady.

      3. Azamattar men memlekettik emes zańdy tulǵalardyń bólek menshigine jáne jer paıdalanýyna:

      turǵyn halyqtyń muqtajyna paıdalanylatyn jáne soǵan arnalǵan, onyń ishinde oblystyq jáne aýdandyq mańyzy bar qalalar, kentter, aýyldyq eldi mekender shekarasy shegindegi jaıylymdyq jáne shabyndyq alqaptar;

ortaq paıdalanýdaǵy joldar, onyń ishinde sharýashylyqaralyq jáne mekenaralyq mańyzy bar, sondaı-aq ortaq paıdalanýdaǵy jer ýchaskelerine ótýge arnalǵan joldar;

jer ýchaskeleriniń eki nemese odan kóp menshik ıeleri nemese jer paıdalanýshylar birlesip paıdalanatyn sýlandyrý qurylystary (sýlandyrý kanaldary, sýaǵarlar, qudyqtar, sýat pýnktteri) ornalasqan jer ýchaskeleri berilmeıdi.

      4. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy, magıstraldyq temirjoldardy, jalpyǵa ortaq paıdalanylatyn avtomobıl joldaryn jáne magıstraldyq qubyrjoldardy, baılanysty, jer qoınaýyn paıdalanýdy, energetıkany damytý úshin belgilengen tártippen rezervke qoıylǵan, sondaı-aq bekitilgen sáýlet-qala qurylysy jáne (nemese) qurylys qujattamasyna sáıkes ákimshilik jáne áleýmettik mańyzy bar obektiler (áýejaılar, áýeaılaqtar, vokzaldar, stanııalar, jalpyǵa ortaq paıdalanylatyn joldar, memlekettik organdardyń ákimshilik ǵımarattary, aýrýhanalar, mektepter, memlekettik turǵyn úı qory, parkter, býlvarlar, gúlzarlar jáne qoǵamdyq paıdalanýdaǵy basqa da obektiler) salýǵa arnalǵan jer ýchaskeleri rezervke qoıylǵan maqsattarda jer ýchaskelerin ıgerý bastalǵanǵa deıin jer paıdalanýshylarǵa ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen basqa maqsattar úshin berilýi múmkin.

      Osy tarmaqtyń birinshi bóliginde sanamalanǵan maqsattar úshin belgilengen tártippen rezervke qoıylǵan jer ýchaskeleri basqa maqsattar úshin jeke menshikke berilmeıdi.

      5. Eger osy Kodekske sáıkes memlekettik menshiktegi jer ýchaskeleri jeke menshikte bola alatyn jaǵdaıda, olardy azamattar men memlekettik emes zańdy tulǵalardyń menshigine berýden bas tartýǵa jol berilmeıdi.

      Eskertý. 26-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.07.04 N 166, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

27-bap. Memlekettik menshik quqyǵyn iske asyrý

Memlekettik menshiktegi jerden jer ýchaskeleri:

      1) jeke menshikke satylýy nemese óteýsiz berilýi;

      1-1) áleýmettik-kásipkerlik korporaııalardyń jarǵylyq kapıtalynyń (menshiginiń) tólemine berilýi;

      2) turaqty nemese ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilýi;

      3) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde nemese halyqaralyq sharttarda kózdelgen jaǵdaılarda ózge de quqyqtyq nysandarda iske asyrylýy múmkin.

      Eskertý. 27-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279; 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

4-taraý. Jer paıdalaný quqyǵy

28-bap. Jer paıdalaný quqyǵynyń rejımi

Jer paıdalaný quqyǵy zattyq quqyq bolyp tabylady. Osy Kodekske nemese zattyq quqyqtyń mánine qaıshy kelmeıtindikten, jer paıdalaný quqyǵyna menshik quqyǵy týraly normalar qoldanylady.

29-bap. Jer paıdalaný quqyǵynyń túrleri

      1. Jer paıdalaný quqyǵy turaqty nemese ýaqytsha, ıelikten shyǵarylatyn nemese shyǵarylmaıtyn, óteýli nemese óteýsiz alynatyn bolýy múmkin.

      2. Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde belgilengen negizderden basqa retterde eshkimdi de jer paıdalaný quqyǵynan aıyrýǵa bolmaıdy.

30-bap. Jer paıdalaný quqyǵynyń sýbektileri

Jer paıdalanýshylar:

      1) memlekettik jáne memlekettik emes;

      2) ulttyq jáne sheteldik;

      3) jeke jáne zańdy tulǵalar;

      4) turaqty jáne ýaqytsha;

      5) bastapqy jáne keıingi bolyp bólinedi.

31-bap. Jer paıdalaný quqyǵynyń týyndaýy

      1. Jep paıdalaný quqyǵy:

      1) jer paıdalaný quqyǵyn tabystaý;

      2) jer paıdalaný quqyǵyn berý;

      3) jer paıdalaný quqyǵynyń ámbebap quqyqtyq mırasqorlyq tártibimen aýysýy (muraǵa qaldyrý, zańdy tulǵanyń qaıta uıymdastyrylýy) arqyly týyndaıdy.

      2. Jer paıdalaný quqyǵyn tabystaý, berý jáne onyń aýysýy jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty eskerile otyryp júzege asyrylýǵa tıis.

      3. Jer paıdalaný quqyǵy:

      1) memlekettik organdar aktileriniń;

      2) azamattyq-quqyqtyq mámilelerdiń negizinde;

      3) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen ózge de negizderde týyndaıdy.

32-bap. Jer paıdalaný quqyǵyn tabystaý

      1. Jer paıdalaný quqyǵyn tabystaý tulǵaǵa jer paıdalaný quqyǵyn tikeleı memlekettiń beretinin bildiredi.

      2. Azamattarǵa jáne zańdy tulǵalarǵa jer paıdalaný quqyǵyn tabystaý oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń sheshimi negizinde jer ýchaskesine quqyq tabystaý jónindegi quzyretke sáıkes júrgiziledi.

      3. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jer qatynastary jónindegi ýákiletti organy óz quzyreti sheginde jer paıdalanýshylarǵa ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn tabystaǵan kezde Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń nemese jergilikti atqarýshy organnyń ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn tabystaý týraly tıisti sheshimi negizinde osyndaı jer paıdalanýshylarmen jer ýchaskesin jalǵa berý sharttary nemese ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný sharttary jasalady.

      4. Eger jer ýchaskesi jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan ruqsatty, lıenzııany nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimshart jasasýdy talap etetin qyzmetti júzege asyrýǵa nemese is-qımyldar jasaýǵa arnalsa, onda osy ýchaskege jer paıdalaný quqyǵyn berý tıisti jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan ruqsat, lıenzııa alǵannan nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimshart jasalǵannan keıin júrgiziledi.

      Osy qaǵıda Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı qurylysyna úlestik qatysý týraly zańnamalyq aktisine sáıkes úleskerlerdiń aqshasyn tartý esebinen turǵyn úıler (turǵyn ǵımarattar) qurylysyn uıymdastyrý jónindegi qyzmetti júzege asyrý úshin qurylys salýshyǵa jáne (nemese) ýákiletti kompanııaǵa jer ýchaskesi quqyǵyn berý jaǵdaılaryna qoldanylmaıdy.

      Quzyretti organ jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimsharttyń qoldanylýyn merziminen buryn toqtatqan kezde jer ýchaskesine quqyq belgileıtin qujattar "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine sáıkes quzyretti organ ulttyq kompanııamen jasasatyn jer qoınaýy ýchaskesin senimgerlik basqarý sharty negizinde senimgerlik basqarýshyǵa qaıta resimdeledi.

      Paıdaly qatty qazbalardy óndirýge, jer qoınaýy keńistigin paıdalanýǵa nemese ken izdeýshilikke arnalǵan lıenzııanyń bolýy, kómirsýtekterdi óndirýge arnalǵan kelisimshartty nemese óndirý ýchaskesiniń jáne óndirý kezeńiniń ne daıyndyq kezeńiniń bekitip berilýi kózdeletin kómirsýtekterdi barlaý men óndirýge arnalǵan kelisimshartqa tolyqtyrýdy nemese osy tarmaqtyń úshinshi bóliginde kórsetilgen jer qoınaýy ýchaskesin senimgerlik basqarý shartyn jasasý osy Kodekste kózdelgen tártippen jer ýchaskesin dereý berý úshin negiz bolyp tabylady.

      Eskertý. 32-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 275, 2007.07.06 N 279, 2009.07.10 N 180-IV, 2009.07.11 N 183-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.21 № 470-IV (2012.04.01 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 271-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi): 07.04.2016 № 487-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

33-bap. Jer paıdalaný quqyǵyn berý

      1. Jer paıdalaný quqyǵyn berý tulǵaǵa jer paıdalaný quqyǵyn basqa jer paıdalanýshynyń beretinin bildiredi.

      Jer paıdalaný quqyǵyn berý azamattyq-quqyqtyq mámileler negizinde, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen ózge de negizder boıynsha júrgiziledi.

Jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵarý azamattyq-quqyqtyq mámileler (satyp alý-satý, syıǵa tartý, aıyrbastaý jáne basqalar) negizinde júrgiziledi.

Jer paıdalaný quqyǵyn belgili bir merzimge basqa tulǵaǵa berý jaldaý nemese jer ýchaskesin ýaqytsha óteýsiz paıdalaný shartynyń negizinde júrgiziledi.

Jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn berý men ony ıelikten shyǵarýdy ýaqytsha óteýli jer paıdalaný quqyǵyn satyp alǵan tulǵalar ǵana júrgize alady.

Ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn satyp alý:

      1) kepilge berý kezinde, onyń ishinde kepil berýshi óz mindettemelerin oryndamaǵan nemese tıisinshe oryndamaǵan jaǵdaıda kepil ustaýshynyń kepilge salynǵan zatty satýy kezinde, Qazaqstan Respýblıkasynyń ońaltý jáne bankrottyq týraly zańnamasynda kózdelgen tártippen bankrottyq proedýrasyn ótkizý barysynda kepil kredıtorynyń talaptaryn qanaǵattandyrý esebine kepilge salynǵan zatty berý kezinde, sondaı-aq sharýashylyq seriktestiginiń jarǵylyq kapıtalyna salym retinde, akıonerlik qoǵam akııalarynyń tólemine nemese óndiristik kooperatıvke jarna retinde berý kezinde;

      2) orman jáne sý qorlary, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar, saýyqtyrý, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı maqsattaǵy jer quramyndaǵy, ıelikten shyǵarylatyn úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan, sondaı-aq olardy paıdalanýǵa arnalǵan jer ýchaskesine;

      3) basqarýshy kompanııa jer ýchaskelerin Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly zańnamasyna sáıkes keıingi jer paıdalanýǵa (qosalqy jalǵa) bergen kezde;

3-1) arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshysy ne arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń aýmaǵynda qosalqy qyzmet túrlerin júzege asyratyn tulǵalar arnaıy ekonomıkalyq nemese ındýstrııalyq aımaqtyń basqarýshy kompanııasynyń paıdasyna memlekettik menshiktegi jer ýchaskesin ınfraqurylym obektilerimen qosa ıelikten shyǵarǵan kezde;

4) "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine sáıkes jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵy aýysqan kezde;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń altynshy bóligin 5) tarmaqshamen tolyqtyrý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

6) respýblıkalyq jáne (nemese) kommýnaldyq menshikke óteýsiz beriletin ǵımarattar (qurylystar, qurylysjaılar) ornalasqan jer ýchaskesine;

7) senimgerlik basqarýǵa beriletin ǵımarattar (qurylystar, qurylysjaılar) ornalasqan jer ýchaskesine talap etilmeıdi.

Jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵarý jáne ony berý kezinde jer paıdalanýshylardyń jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn óz betinshe ózgertýge quqyǵy joq.

      2. Jer paıdalanýshylardyń:

      1) ortaq paıdalanýdaǵy;

      2) qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajdary úshin berilgen;

      3) orman qorynyń;

      4) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar, saýyqtyrý, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı maqsattaǵy;

      5) qyzmettik jer teliminiń;

      6) turǵyn úı qurylysyna úlestik qatysý salasyndaǵy qurylys salýshynyń ýaqytsha qysqa merzimdi óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı qurylysyna úlestik qatysý týraly zańnamasyna sáıkes Turǵyn úı qurylysyna kepildik berý qorynyń kepildigin alý úshin ýákiletti kompanııaǵa berýin qospaǵanda, ýaqytsha óteýsiz jáne ýaqytsha qysqa merzimdi óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵymen berilgen jer ýchaskeleriniń;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      7) tarmaqshany alyp tastaý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

7) kepilge, sondaı-aq sharýashylyq seriktestiginiń jarǵylyq qoryna salym retinde, akıonerlik qoǵam akııalarynyń tólemine nemese óndiristik kooperatıvke jarna retinde berýdi qospaǵanda, sharýa nemese fermer qojalyǵyn jáne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin, ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen berilgen jer ýchaskeleriniń;

      8) sý qorynyń jerinde jer paıdalaný quqyǵyna qatysty mámileler jasasýyna jol berilmeıdi.

      2-1. Osy baptyń 2-tarmaǵynda kózdelgen shekteýler jer paıdalanýshylardyń orman jáne sý qorlary, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar, saýyqtyrý, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı maqsattaǵy jer quramyndaǵy, ıelikten shyǵarylatyn úıler (qurylystar, ǵımarattar)

      ornalasqan, sondaı-aq olardy paıdalanýǵa arnalǵan jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵyna qatysty jasasatyn mámilelerine, sonyń ishinde kepilge salýǵa qoldanylmaıdy.

      3. Jer paıdalanýshynyń ózine tıesili jer ýchaskesin basqa tulǵaǵa (keıingi jer paıdalanýshyǵa) ýaqytsha jer paıdalanýǵa berýi, sondaı-aq ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵarý osy Kodekstiń 32-babynyń 4-tarmaǵynda jáne 37-babynyń 3-tarmaǵynda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly zańnamasynda kózdelgen normalardyń erejeleri eskerile otyryp júrgiziledi.

      Eskertý. 33-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.21 № 470-IV (2012.04.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 10.06.2014 № 208-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 27.10.2015 № 362-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.02.2017 № 49-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

34-bap. Turaqty jer paıdalaný quqyǵy

      1. Jer ýchaskeleri turaqty jer paıdalaný quqyǵymen mynadaı memlekettik jer paıdalanýshylarǵa:

      1) alyp tastaldy – QR 26.12.2019 № 284-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      2) aýyl sharýashylyǵy jáne orman sharýashylyǵy óndirisin júzege asyratyn zańdy tulǵalarǵa, sondaı-aq ǵylymı-zertteý, tájirıbe jáne oqý maqsattaryna;

      3) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar jerinde jer paıdalanýdy júzege asyratyn zańdy tulǵalarǵa;

      4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen ózge de jaǵdaılarda beriledi.

      2. Turaqty jer paıdalaný quqyǵy sheteldik jer paıdalanýshylarǵa tıesili bolmaıdy.

      Eskertý. 34-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279; 26.12.2019 № 284-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

35-bap. Ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵy

      1. Jer ýchaskesi azamattar men zańdy tulǵalarǵa ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) nemese ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen berilýi múmkin.

      2. Eger osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerinde ózgeshe belgilenbese, ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵy 5 jylǵa deıingi merzimge beriledi.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      2-tarmaqtyń ekinshi bóligi jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen.

      Osy Kodekste kózdelgen sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn berý jaǵdaılaryn qospaǵanda, ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵy qysqa merzimdi (5 jylǵa deıin) jáne uzaq merzimdi (5 jyldan 49 jylǵa deıin) bolýy múmkin.

      Arnaıy ekonomıkalyq aımaqty ornalastyrý úshin paıdalanylatyn jerler boıynsha ýaqytsha óteýli jer paıdalaný quqyǵy arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń basqarýshy kompanııalaryna arnaıy ekonomıkalyq aımaqty qurý merzimine beriledi.

Respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqty ornalastyrý úshin paıdalanylatyn jerler boıynsha ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵy respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń basqarýshy kompanııalaryna oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń ındýstrııalyq aımaq qurý týraly sheshiminde aıqyndalǵan merzimge, biraq keminde 20 jylǵa beriledi.

      3. Ýaqytsha óteýli jer paıdalanýdyń (jaldaýdyń) shekti merzimderi osy Kodekste belgilengen ýaqytsha jer paıdalaný merzimderine sáıkes jer ýchaskesin nysanaly paıdalaný erekshelikteri eskerile otyryp, jaldaýshynyń ótinishi negizinde belgilenedi.

      4. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, sondaı-aq shartty buzý tártibi onyń ózinde kórsetilgen jaǵdaılarda, atqarýshy organdardyń ýaqytsha jer paıdalaný sharttaryn birjaqty buzýyna jol berilmeıdi.

      5. Jer paıdalaný quqyǵynda berilgen jer ýchaskesin memlekettik menshikke qaıtarý jasalǵan jer ýchaskesin jaldaý shartyna nemese ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný shartyna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 35-bapqa ózgertý engizildi - QR 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

36-bap. Ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵy

      1. Jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary men Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy tulǵalaryna ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen:

      shalǵaıdaǵy mal sharýashylyǵy (maýsymdyq jaıylymdar) úshin;

turǵyn halyqtyń mal jaıýy men shóp shabýy úshin;

memlekettik jer paıdalanýshylarǵa;

baqsha ócipý úshin;

qyzmettik jer telimi túrinde;

ortaq paıdalanylatyn joldardy salý, memlekettik menshiktegi jáne áleýmettik-mádenı maqsattaǵy obektiler qurylysy kezeńine;

tozǵan jáne búlingen jerlerdi qalpyna keltirý kezinde;

memlekettik-jekeshelik áriptestik shartynyń, onyń ishinde konessııa shartynyń qoldanylý merzimine;

Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen úılerdi (úı-jaılardy) jáne ǵımarattardy ýaqytsha óteýsiz paıdalanýǵa bergen kezde;

ǵıbadat obektileri úshin;

osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen ózge jaǵdaılarda berilýi múmkin.

      2. Ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný merzimi, jer ýchaskelerin qyzmettik jer telimderi túrinde jáne tozǵan ári búlingen jerdi qalpyna keltirý úshin berý jaǵdaılaryn qospaǵanda, sondaı-aq jer ýchaskelerin memlekettik-jekeshelik áriptestik jobalaryn, onyń ishinde konessııalyq jobalardy iske asyrý úshin berý jaǵdaılarynda bes jyldan aspaýǵa tıis.

      Úıler (úı-jaılar) men ǵımarattarǵa berilgen jer ýchaskesin ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný merzimi úılerdi (úı-jaılardy) jáne ǵımarattardy, sonyń ishinde ǵıbadat qurylystaryn ýaqytsha óteýsiz paıdalaný merzimimen aıqyndalady.

      3. Ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵyndaǵy jer ýchaskelerin ıelikten shyǵarýǵa, sonyń ishinde olardy keıingi jer paıdalanýǵa bepýge jol berilmeıdi.

      Eskertý. 36-bapqa ózgerister engizildi - QR 2008.07.05 N 66-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 31.10.2015 № 380-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

37-bap. Ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵy

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaq jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

1. Jer ýchaskesine ýaqytsha óteýli (qysqa merzimdi jáne uzaq merzimdi) jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵy azamattarǵa, memlekettik emes zańdy tulǵalarǵa, sondaı-aq halyqaralyq uıymdarǵa tabystalýy múmkin.

      2. Óz mindetterin tıisinshe oryndaǵan ýaqytsha óteýli jer paıdalanýshynyń (jalǵa alýshynyń), eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda nemese jalǵa alý shartynda ózgeshe belgilenbese, osy Kodekstiń 43-baby 1-tarmaǵynyń 2), 3), 4), 5) jáne 8) tarmaqshalarynda belgilengen talaptardy qospaǵanda, jer ýchaskesiniń shekaralary ózgermegen jaǵdaıda, al sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesi úshin sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi paıdalaný monıtorınginiń nátıjeleri de bolǵan kezde, osy Kodekstiń 43-babynda kózdelgen tártippen jańa merzimge shart jasasýǵa quqyǵy bar. Ýaqytsha óteýli jer paıdalanýshy (jalǵa alýshy) osyndaı shart jasasý nıeti týraly jalǵa berýshini jalǵa alý shartynda kórsetilgen merzimde, eger shartta mundaı merzim kórsetilmese, onda jalǵa alý shartynyń qoldanylý merzimi aıaqtalǵanǵa deıin úsh aı merzimde jazbasha habardar etýge mindetti.

      Jalǵa alý shartynyń qoldanylý merzimi ótken soń óz mindetterin tıisinshe oryndaǵan ýaqytsha óteýli jer paıdalanýshynyń (jalǵa alýshynyń), eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda nemese jalǵa alý shartynda ózgeshe belgilenbese, jańa merzimge shart jasasýǵa basqa tulǵalar aldynda artyqshylyqty quqyǵy bolady.

      2-1. Alyp tastaldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      3-tarmaq jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

3. Memleketten ýaqytsha óteýli uzaq merzimdi jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn satyp alǵan, osy baptyń 5-tarmaǵynda atalǵandardan basqa memlekettik emes jer paıdalanýshylar ózderine tıesili jer ýchaskelerin (nemese olardyń bir bóligin) jalǵa (qosalqy jalǵa) nemese ýaqytsha óteýsiz paıdalanýǵa berýge quqyly, eger osy Kodekste ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyna habarlaı otyryp, jer ýchaskesi menshik ıesiniń kelisiminsiz, jer ýchaskesin jalǵa berý shartynyń merzimi sheginde ózderine tıesili ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵarýǵa da quqyly.

Atalǵan jaǵdaılarda, jaldaý quqyqtaryn kepilge berýdi qospaǵanda, jer ýchaskesiniń jańa jalǵa alýshysy jalǵa berýshiniń aldynda jer ýchaskesin jaldaý sharty boıynsha jaýapty bolady.

      4. Jalǵa beriletin jer ýchaskesin úılerdiń, qurylystar men ǵımarattardyń menshik ıeleri satyp alatyn jaǵdaılardy qospaǵanda, memlekettik menshiktegi jer ýchaskesin satý kezinde osy jer ýchaskesin jalǵa alýshynyń ortaq menshik quqyǵyndaǵy úlesin bógde tulǵaǵa satýy úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdarynda belgilengen tártippen ony satyp alýǵa basym quqyǵy bolady.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      5-tarmaq jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

5. Ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵy:

1) sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin:

Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna – 10 jyldan 49 jylǵa deıingi merzimge;

oralmandarǵa – 25 jylǵa deıingi merzimge;

2) aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin:

Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵalaryna qyryq toǵyz jylǵa deıingi merzimge;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      2) tarmaqshanyń úshinshi abzaynyń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdar men sheteldik zańdy tulǵalarǵa, sondaı-aq jarǵylyq kapıtalyndaǵy sheteldikterdiń, azamattyǵy joq adamdardyń, sheteldik zańdy tulǵalardyń úlesi elý paıyzdan asatyn zańdy tulǵalarǵa jıyrma bes jylǵa deıingi merzimge;

3) paıdaly qazbalardy óndirý, jer qoınaýy keńistigin paıdalaný nemese ken izdeýshilik jónindegi operaııalardy júrgizý maqsattary úshin - jer qoınaýyn paıdalanýshylarǵa jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan lıenzııanyń nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimsharttyń búkil qoldanylý merzimine;

4) syrtqy (kórneki) jarnama obektilerin ornalastyrý úshin - azamattar men memlekettik emes zańdy tulǵalarǵa bes jyldan qyryq toǵyz jylǵa deıingi merzimge;

5) osy Kodekstiń 1-baby 1-tarmaǵynyń 1), 2), 3), 4) jáne 6) tarmaqshalarynda kórsetilgen jerdi qospaǵanda, orman qory jerinde jáne bosalqy jerde jabaıy janýarlardy, onyń ishinde ańshylyq maqsatynda ósirý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna jáne memlekettik emes zańdy tulǵalaryna on jyldan qyryq toǵyz jylǵa deıingi merzimge beriledi.

      5-1. Arnaıy ekonomıkalyq aımaqty nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqty ornalastyrý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný quqyǵyn berý osy Kodekstiń 35-baby 2-tarmaǵynyń úshinshi jáne tórtinshi bólikterinde kózdelgen merzimge júzege asyrylady.

      6. Jer qoınaýyn paıdalaný maqsattary úshin berilgen jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵyn berý "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine sáıkes jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵynyń bir tulǵadan ekinshi tulǵaǵa aýysýy negizinde júrgiziledi.

Bul rette oblystyń ýákiletti organy ýaqytsha jer paıdalaný (jaldaý) shartyn jer qoınaýyn paıdalaný kelisimshartyna qosymsha kelisim nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa qaıta resimdelgen lıenzııa jáne ýaqytsha jer paıdalaný (jaldaý) sharty boıynsha quqyqtar men mindetterdi jańa jer qoınaýyn paıdalanýshyǵa berý týraly shart negizinde jańa jer qoınaýyn paıdalanýshyǵa qaıta resimdeıdi.

      Eskertý. 37-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 22.04.2015 № 308-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 08.01.2019 № 215-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin úsh aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

38-bap. Keıingi jer paıdalaný (qosalqy jaldaý) quqyǵy

      1. Bastapqy jer paıdalanýshy óziniń jer paıdalaný quqyǵyn ıeliginen shyǵarmaı, al ózine tıesili ýchaskeni (nemese onyń bir bóligin) jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyna habarlaı otyryp, basqa tulǵaǵa ýaqytsha jer paıdalanýǵa beretin jaǵdaılarda, keıingi jer paıdalaný týraly sharttyń negizinde keıingi jer paıdalaný týyndaıdy.

      Keıingi jer paıdalanýshy árdaıym ýaqytsha jer paıdalanýshy bolyp tabylady, óz quqyqtaryn basqa jer paıdalanýshylarǵa berýge quqyǵy bolmaıdy.

      2. Jer ýchaskesin keıingi jer paıdalanýǵa bergen kezde bastapqy jáne keıingi jer paıdalanýshylar jer paıdalanýshynyń memleket aldyndaǵy mindetterin tolyq kóleminde atqarady.

      3. Keıingi jer paıdalaný týraly shart jaldaý sharty nemese ýaqytsha óteýciz paıdalaný týraly shart nysanynda jasalady.

      4. Keıingi jer paıdalanýshy jer ýchaskesinde sharýashylyq júrgizýdi júzege asyrady, sondaı-aq keıingi jer paıdalaný (qosalqy jaldaý) týraly shartta belgilengen sharttardy saqtaı otyryp, jer paıdalanýshynyń basqa da quqyqtary men mindetterin (osy Kodekstiń 64 jáne 65-baptary) iske asyrady.

      5. Osy Kodekstiń 41-babyna sáıkes jer ýchaskelerin qyzmettik jer telimi tártibimen berýdi qospaǵanda, jeke jáne zańdy tulǵalarǵa ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen tıesili aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin keıingi jer paıdalanýǵa berýge jol berilmeıdi.

      Eskertý. 38-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

39-bap. Memlekettik jer paıdalanýshylardyń quqyqtyq jaǵdaıynyń erekshelikteri

      1. Memlekettik jer paıdalanýshylar jer ýchaskesinde sharýashylyq júrgizýdi júzege asyrady, sondaı-aq osy ýchaskeniń nysanaly maqsaty men jer paıdalanýshy qyzmetiniń jarǵydaǵy maqsattaryn eskere otyryp, jer paıdalanýshynyń basqa da quqyqtaryn iske asyrady.

      2. Memlekettik jer paıdalanýshy ózine tıesili jer paıdalaný quqyǵyn ıeliginen shyǵarýǵa, sondaı-aq kepilge berýge quqyly emes.

      Osy tarmaqtyń birinshi bóliginiń erejesi, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardaǵy jerdi qospaǵanda, jer ýchaskesinde ornalasqan jyljymaıtyn múlikti ıelikten shyǵarýǵa ne kepilge berýge baılanysty jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵarý ne ony kepilge berý jaǵdaılaryna qoldanylmaıdy.

      3. Memlekettik jer paıdalanýshylarǵa tıesili úılerden (qurylystardan, ǵımarattardan) kredıtorlardyń talap etýi boıynsha óndirip alýǵa baılanysty jer paıdalaný quqyǵynan óndirilip alynatyn jaǵdaılardy qospaǵanda (osy Kodekstiń 78-babynyń 3-tarmaǵy), memlekettik jer paıdalanýshylarǵa tıesili jer paıdalaný quqyǵy kredıtorlardyń talap etýi boıynsha óndirip alý nysanasy bola almaıdy.

      4. Memlekettik jer paıdalanýshy ózine tıesili úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) belgilengen tártippen jalǵa bergen jaǵdaıda, osy Kodekstiń 52-babynyń 3-tarmaǵynda belgilengen erejeler boıynsha, olarmen birge atalǵan múlik ornalasqan jáne ony belgilengen normalarǵa sáıkes paıdalaný úshin qajetti jer ýchaskesi de jalǵa beriledi.

      Úıdiń (qurylystyń, ǵımarattyń) ózin tıisinshe jalǵa bermeı turyp, úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan jer ýchaskesin basqa tulǵaǵa jalǵa berýge bolmaıdy.

      5. Jer ýchaskesi qyzmettik jer telimi tártibimen beriletin jaǵdaılardy qospaǵanda, memlekettik jer paıdalanýshynyń ózine tıesili jer ýchaskesin ýaqytsha óteýsiz jer paıdalanýǵa berýine jol berilmeıdi.

      Eskertý. 39-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.07.07 N 176 Zańymen.

40-bap. Jer paıdalaný quqyǵynyń ámbebap quqyqtyq mırasqorlyq tártibimen aýysýy

      1. Jer paıdalaný quqyǵynyń ámbebap quqyqtyq mırasqorlyq tártibimen aýysýy zań boıynsha muraǵa ıe bolý kezinde nemese zańdy tulǵa qaıta uıymdastyrylǵan jaǵdaıda quqyq mırasqorynda jer paıdalaný quqyǵynyń týyndaýyn bildiredi.

      2. Jer ýchaskesine uzaq merzimdi ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵy bap azamat qaıtys bolǵan jaǵdaıda, jer paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdarynda kózdelgen tártippen muraǵa qaldyrylady. Eger ýaqytsha jer paıdalaný shartynda ózgeshe kózdelmese, qysqa merzimdi ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵy da osyndaı tártippen muraǵa qaldyrylady.

      3. Zańdy tulǵa qaıta uıymdastyrylǵan jaǵdaıda, oǵan tıesili jer paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdarynyń normalaryna jáne osy Kodekske sáıkes quqyq mırasqoryna kóshedi.

41-bap. Qyzmettik jer telimi

      1. Qyzmettik jer telimi uzaq merzimdi ýaqytsha óteýsiz jer paıdalanýdyń erekshe bir túri bolyp tabylady.

      2. Qyzmettik jer telimine quqyǵy bar qyzmetkerler sanattarynyń tizbesin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıdi.

      3. Qyzmettik jer telimi osy telimge quqyǵy bar adamdar jumys isteıtin memlekettik zańdy tulǵalardyń jer paıdalanýyndaǵy jerden bólinedi.

      4. Qyzmettik jer telimi qyzmettik turǵyn úıdi kútip-ustaý, aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn ósirý, shóp shabý, mal jaıý, sondaı-aq omartalar ornalastyrý úshin beriledi.

      5. Qyzmettik jer telimi keıingi ýaqytsha óteýsiz jer paıdalanýǵa jatady jáne jumysqa baılanysty bólingen kezeńge beriledi. Qyzmettik jer telimine aýyl sharýashylyǵy daqyldary egilgen jaǵdaıda, jumystan bosatylǵan qyzmetkerdiń qyzmettik jer telimin paıdalaný quqyǵy ónim jınap alynǵannan keıin toqtatylady.

      6. Qyzmettik jer telimi:

      1) jasy nemese múgedektigi boıynsha zeınetkerlikke shyqqan soń eńbek qatynastaryn toqtatqan qyzmetkerlerde;

      2) Qarýly Kúshter qataryna mindetti merzimdi qyzmetke shaqyrylǵan nemese oqýǵa túsken qyzmetkerlerdiń otbasynda - bul qyzmetkerlerdiń mindetti qyzmette nemese oqý ornynda bolǵan búkil merzimine;

      3) qyzmettik mindetterin oryndaýǵa baılanysty qaza tapqan qyzmetkerlerdiń otbasynda: jumysqa jaramsyz jubaıy men qart ata-analary úshin - ómir boıy, balalary úshin - olar kámeletke tolǵanǵa deıin saqtalady.

      7. Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı zańdaryna sáıkes qyzmettik turǵyn úı-jaıda turý quqyǵy saqtalatyndyǵyna qaraı, qyzmettik turǵyn úıdi kútip-ustaýǵa arnalǵan ýchaske túrindegi qyzmettik jer telimine quqyq ta saqtalady.

      8. Qyzmettik jer telimi tártibimen jer ýchaskesin berý qyzmetker men zańdy tulǵa ákimshiliginiń arasynda jasalatyn qyzmettik jer telimin berý týraly shart negizinde júzege asyrylady.

      9. Qyzmettik jer telimin paıdalaný quqyǵyna qatysty qandaı da bolsyn mámile jasasýǵa jol berilmeıdi.

      Eskertý. 41-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

5-taraý. Jer ýchaskesi - menshik quqyǵynyń, jer paıdalaný quqyǵynyń jáne ózge de zattyq quqyqtardyń obektisi retinde

42-bap. Jer ýchaskesine quqyq shekteri

      1. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskesine quqyq osy ýchaske shekarasyndaǵy topyraqtyń ústińgi qabatyna, tuıyq sý aıdyndaryna, ekpelerge qoldanylady.

      Jer ýchaskesi menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń ózine tıesili jer ýchaskesiniń shekaralaryndaǵy jer qoınaýyn paıdalanýy osy Kodekstiń 64-babynda kózdelgen quqyqtardy iske asyrý maqsattary úshin ruqsat etiledi jáne jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyna jáne "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Kodeksiniń talaptaryna sáıkes júzege asyrylady. Keń taralǵan paıdaly qazbalardy aıyryp alý quqyqtaryn jáne óz muqtajdary úshin jerasty sýlaryn paıdalaný quqyqtaryn berý jer qoınaýynyń tıisti bóligi ornalasqan jer ýchaskesin jeke menshikke nemese jer paıdalanýǵa berýmen bir mezgilde júrgiziledi.

      2. Eger osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri nemese jer paıdalanýshylar ózderine tıesili jer ýchaskelerine quqyqtaryn óz qalaýynsha júzege asyrady.

      Jer ýchaskelerine menshik ıeleriniń jáne jer paıdalanýshylardyń jerge quqyqtary osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde belgilengen negizder boıynsha shektelýi múmkin.

      3. Jer ýchaskelerine menshik ıeleri nemese jer paıdalanýshylar qorshaǵan ortaǵa emıssııalardy júzege asyrý kezinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekologııalyq kodeksine sáıkes ekologııalyq ruqsat alýǵa mindetti.

      Eskertý. 42-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.01.09 N 213; 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

43-bap. Jer ýchaskesine quqyq berý tártibi

      1. Osy Kodekstiń 44-1-babynda kózdelgen jaǵdaıdy qospaǵanda, memlekettik menshiktegi jerden, sondaı-aq 48-babyna sáıkes saýda-sattyqqa (konkýrstarǵa, aýkıondarǵa) shyǵarylatyn jerden jer ýchaskesine quqyq berý mynadaı tártippen júrgiziledi:

      1) jer ýchaskesine tıisti quqyq berý týraly ótinishti (ótinimdi) qaraýǵa qabyldaý;

      2) suralyp otyrǵan jer ýchaskesin aýmaqtyq aımaqtarǵa bólýge sáıkes málimdelgen nysanaly maqsaty boıynsha paıdalaný múmkindigin aıqyndaý;

      3) jer ýchaskesin aldyn ala tańdaý (eldi meken sheginde obektiler salýdy qospaǵanda, obektiler salý úshin jer ýchaskesi suralǵan kezde);

      4) jer komıssııasynyń qorytyndy daıyndaýy;

      5) jerge ornalastyrý jobasyn ázirleý jáne bekitý;

      6) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshim qabyldaýy;

      7) satyp alý-satý nemese ýaqytsha (qysqa merzimdi, uzaq merzimdi) óteýli (óteýsiz) jer paıdalaný shartyn jasasý;

      8) jergilikti jerdegi jer ýchaskesiniń shekarasyn belgileý;

      9) eldi meken sheginde obektiler salýǵa arnalǵan jer ýchaskesin qospaǵanda, jer ýchaskesine sáıkestendirý qujatyn daıyndaý jáne berý.

      1-1. Eldi meken sheginde obektiler salý úshin jer ýchaskesi suralǵan kezde jer ýchaskesine quqyq berý tártibi osy Kodekstiń 44-1-babymen retteledi.

      Nysanaly maqsatyna qaraı jer ýchaskelerin berý erekshelikteri osy Kodekstiń 43-1, 44 jáne 45-baptaryna sáıkes aıqyndalady.

Arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardy nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardy qurý úshin jer ýchaskelerin berý erekshelikteri osy Kodekstiń 119-2-babyna sáıkes aıqyndalady.

Memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskeleri men jer ýchaskelerine jalǵa alý quqyǵy osy Kodekstiń 48-babynda belgilengen erejeler eskerile otyryp, saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) satý obektileri bolýy múmkin.

      1-2. Sý obektisiniń jaǵalaý jıeginen bes júz metr shekte ornalasqan jer ýchaskelerin berý, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar men memlekettik orman qorynyń jerlerin qospaǵanda, sý qorǵaý aımaqtary men beldeýleriniń shekaralaryn aıqyndaǵannan, sondaı-aq olardyń sharýashylyq paıdalanylý rejımin belgilegennen keıin júzege asyrylady.

      Jaǵalaý jıegin aıqyndaý tártibi sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy ýákiletti organ bekitken sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerin belgileý qaǵıdalarynda aıqyndalady.

      2. Jer ýchaskelerin menshikke nemese jer paıdalanýǵa berýdi oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi osy Kodekste belgilengen ózderiniń quzyreti sheginde júzege asyrady.

      Jer ýchaskesin berý týraly sheshim jer komıssııasynyń oń qorytyndysy jáne jerge ornalastyrý jobasy negizinde qabyldanady. Jer ýchaskeleri qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin suralǵan jaǵdaıda, jer ýchaskesin berý týraly sheshim jer komıssııasynyń oń qorytyndysy, jerge ornalastyrý jobasy jáne osy Kodekstiń 120-baby 1-tarmaǵynyń ekinshi bóliginde atalǵan memlekettik organdardyń oń kelisýi negizinde sońǵy qorytyndy kelip túsken kúnnen bastap jeti jumys kúni ishinde qabyldanady.

      Bul rette ázirlengen jáne bekitilgen jerge ornalastyrý jobasy jáne oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshiminiń jobasy kelisýshi memlekettik organdarǵa joǵaryda kórsetilgen sheshimniń jobasy daıyndalǵan kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde jiberilýge tıis. Sheshim jobasyn kelisý sheshim jobasy kelip túsken kúnnen bastap on jumys kúni ishinde júzege asyrylady. Sheshim jobasyna jer komıssııasynyń oń qorytyndysy jáne bekitilgen jerge ornalastyrý jobasy qosa beriledi.

      Jer ýchaskesin berýden bas tartý týraly sheshim jer komıssııasynyń teris qorytyndysy negizinde jer komıssııasynyń qorytyndysy shyǵarylǵan kúnnen bastap jeti jumys kúni ishinde qabyldanady.

      Jer ýchaskelerin alyp qoıý, onyń ishinde osy Kodekstiń 84-babyna sáıkes memleket muqtajy úshin alyp qoıý jaǵdaılaryn qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń sheshimimen resimdeledi jáne ol ýájdi bolýǵa tıis.

      Jer komıssııasynyń quramyn oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdary qalyptastyrady jáne tıisti jergilikti ókildi organǵa bekitýge jiberedi. Jer komıssııasynyń quramyna:

      1) jergilikti ókildi organnyń depýtattary;

2) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organynyń, tıisti jergilikti atqarýshy organdardyń sáýlet jáne qala qurylysy, aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimsheleriniń ókilderi;

3) qoǵamdyq keńesterdiń, agroónerkásiptik keshen salasyndaǵy memlekettik emes uıymdardyń jáne ózge de salalyq memlekettik emes uıymdardyń, sondaı-aq jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń ókilderi;

4) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq kásipkerler palatasynyń ókilderi kiredi.

      Jer ýchaskeleri osy Kodekstiń 43-1-babyna sáıkes berilgen jaǵdaıda, aýdan, oblystyq mańyzy bar qala deńgeıinde qurylatyn jer komıssııalarynyń quramyna:

      1) jer ýchaskesi aýmaǵynda ornalasqan aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákimi;

2) jergilikti qoǵamdastyq jınalysy jibergen, tıisti aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń jergilikti halyq ókilderi de kiredi.

      Oblystar, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana deńgeıinde qurylatyn jer komıssııalarynyń quramyna qorshaǵan ortany qorǵaý, aýyl jáne orman sharýashylyǵy, sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy ýákiletti organdardyń tıisti aýmaqtyq bólimsheleriniń ókilderi de mindetti túrde kiredi.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń uıǵarýy boıynsha jer komıssııasynyń quramyna basqa adamdar da kirýi múmkin.

      Jer komıssııasy turaqty negizde jumys isteıdi. Jer komıssııasy músheleriniń sany taq bolýǵa jáne toǵyz adamnan kem bolmaýǵa tıis. Bul rette qoǵamdyq keńester, agroónerkásiptik keshen salasyndaǵy memlekettik emes uıymdar jáne ózge de salalyq memlekettik emes uıymdar, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasy, sondaı-aq jergilikti ózin-ózi basqarý organdary ókilderiniń sany jer komıssııasy músheleri jalpy sanynyń keminde elý paıyzyn quraýǵa tıis.

      Jer komıssııasynyń quramy, tóraǵasyn jáne osy tarmaqtyń altynshy bóliginiń 2) jáne 4) tarmaqshalarynda, jetinshi bóliginiń 1) tarmaqshasynda jáne segizinshi bóliginde atalǵan adamdardy qospaǵanda, búkil quramy aýystyryla otyryp, kelesi kúntizbelik on eki aı ótken soń jyl saıyn bekitiledi.

      Jer komıssııasynyń tóraǵasy bolyp ákimniń jer máselelerine jetekshilik etetin orynbasary taǵaıyndalady.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń tıisti ýákiletti organy jer komıssııasynyń jumys organy bolyp tabylady.

      Jer komıssııasynyń hatshysy jumys organynyń laýazymdy adamdarynyń arasynan aıqyndalady. Jer komıssııasynyń hatshysy daýys berýge qatyspaıdy.

      Jer komıssııasynyń otyrysy, eger oǵan komıssııa quramynyń jalpy sanynyń keminde úshten ekisi qatyssa, quqyqqa syıymdy dep esepteledi. Bul rette qoǵamdyq keńesterdiń, agroónerkásiptik keshen salasyndaǵy memlekettik emes uıymdardyń jáne ózge de salalyq memlekettik emes uıymdardyń, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq kásipkerler palatasynyń, sondaı-aq jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń qatysyp otyrǵan ókilderiniń sany jer komıssııasynyń qatysyp otyrǵan músheleri jalpy sanynyń keminde elý paıyzyn quraýǵa tıis. Jer komıssııasynyń músheleri onyń otyrystaryna aýystyrý quqyǵynsyz qatysady.

      Jer komıssııasynyń sheshimi ashyq daýys berý arqyly qabyldanady.

      Daýys berý nátıjeleri otyrysqa qatysyp otyrǵan jer komıssııasy músheleri jalpy sanynyń kópshilik daýsymen aıqyndalady jáne eger oǵan jer komıssııasy músheleriniń kópshiligi daýys berse, sheshim qabyldandy dep esepteledi.

      Jer komıssııasynyń sheshimimen kelispegen jaǵdaıda, jer komıssııasynyń múshesi erekshe pikirin bildirýge quqyly, bul jazbasha túrde baıandalýǵa jáne jer komıssııasynyń sheshimine qosa berilýge tıis.

      Jer komıssııasynyń otyrysy aýdıo-, beınejazba quraldarynyń kómegimen mindetti túrde tirkeledi. Jer komıssııasynyń otyrysyn aýdıo-, beınejazba quraldarymen tirkeýdi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy júzege asyrady. Jer komıssııasy otyrysynyń barysyn tirkeýdi qamtamasyz etetin aýdıo-, beınejazba quraldaryn tehnıkalyq qoldaný, aýdıo-, beınejazbany saqtaý tártibin, sondaı-aq aýdıo-, beınejazbaǵa qol jetkizý tártibin ortalyq ýákiletti organ aıqyndaıdy.

      Jer komıssııasynyń qorytyndysy oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń tıisti ýákiletti organy jer komıssııasyna suralyp otyrǵan jer ýchaskesin aýmaqtyq aımaqtarǵa bólýge sáıkes málimdelgen nysanaly maqsaty boıynsha paıdalaný nemese jer ýchaskesin aldyn ala tańdaýdy berý (eldi meken sheginde obektiler salýdy qospaǵanda, jer ýchaskesi obektiler salý úshin suralǵan kezde) múmkindigi týraly usynysty bergen kezden bastap bes jumys kúni ishinde hattamalyq sheshim nysanynda úsh danada jasalady.

      Jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimine sotqa shaǵym jasalýy múmkin.

      Sotqa aryz berý jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimin oryndaýdy toqtata turady.

      Jer komıssııasy oń qorytyndysynyń bir danasy jerge ornalastyrý jobasyn daıyndaýy úshin ótinish berýshige bes jumys kúni ishinde beriledi.

      Osy Kodekstiń 43-1-babyna sáıkes beriletin jer ýchaskelerin qospaǵanda, jer komıssııasy oń qorytyndysynyń qoldanylý merzimi qabyldanǵan kúninen bastap bir jyldy quraıdy. Birjyldyq merzimdi ótkizip alý jergilikti atqarýshy organnyń jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldaýy úshin negiz bolyp tabylady.

      3. Jer ýchaskelerine menshik jáne (nemese) jer paıdalaný quqyqtarynyń ózderine berilýine múddeli jeke jáne zańdy tulǵalar ótinish berýshige ótinishtiń berilgenin rastaıtyn qujatty beretin, jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimine ótinish beredi.

      Ótinishte: jer ýchaskesin paıdalaný maqsaty; onyń boljamdy kólemi; ornalasqan jeri; suralyp otyrǵan paıdalaný quqyǵy; basqa jer ýchaskesiniń (osy Kodekstiń 50-babynyń 2-tarmaǵynda kórsetilgen jer ýchaskeleri boıynsha) bolýy (bolmaýy) kórsetilýge tıis.

      Jer ýchaskesi paıdaly qazbalardy óndirý, jer qoınaýy keńistigin paıdalaný nemese ken izdeýshilik maqsattar úshin berilgen jaǵdaıda, ótinishke tıisti jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan lıenzııalardyń nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimsharttyń kóshirmesi qosa beriledi.

      Suralyp otyrǵan jer ýchaskesin aýmaqtyq aımaqtarǵa bólýge sáıkes málimdelgen nysanaly maqsaty boıynsha paıdalaný múmkindigin aıqyndaý úshin jer ýchaskesine quqyq berý týraly ótinish jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdaryna jáne tıisti jergilikti atqarýshy organdardyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshelerine úsh jumys kúni ishinde kelip túsedi.

      Jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdary jáne tıisti jergilikti atqarýshy organdardyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimsheleri suralyp otyrǵan jer ýchaskesin aýmaqtyq aımaqtarǵa bólýge sáıkes málimdelgen nysanaly maqsaty boıynsha paıdalaný múmkindigin ótinish kelip túsken kezden bastap on jumys kúni ishinde aıqyndaıdy.

      Eger ótinish berýshi jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tiziliminde turǵan bolsa nemese ótinish berýshi jer ýchaskesine quqyq berý týraly ne quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldaý úshin qajetti qujattar toptamasyn tolyq usynbaǵan bolsa, jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdary eki jumys kúni ishinde ótinish berýshige ótinishti qaraýdan jazbasha bas tartý beredi.

      Qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin suraý jaǵdaılaryn qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berý týraly ótinishti qaraýdyń jalpy merzimi kelip túsken kezinen bastap eki aıǵa deıingi merzimdi quraıdy.

      Kórsetilgen merzimge:

      osy Kodekstiń 44-babynyń 3-tarmaǵyna sáıkes daıyndalatyn jerge ornalastyrý jobasyn jasaý;

      osy Kodekstiń 44-babynyń 6-tarmaǵynda belgilengen kelisý;

      jergilikti jerdegi jer ýchaskesiniń shekarasyn belgileý kezeńderi kirmeıdi.

      4. Alyp tastaldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
      5. Alyp tastaldy - QR 02.07.2014 № 225-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).
      6. Alyp tastaldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      6-1. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berýdi saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) júzege asyrý qajettigi sebebine baılanysty osyndaı quqyq berýden bas tartylǵan jaǵdaıda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi suralyp otyrǵan jer ýchaskesi boıynsha saýda-sattyqty (konkýrsty, aýkıondy) jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap kúntizbelik toqsan kúnnen keshiktirmeı ótkizýge tıis.

      7. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń jáne astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskelerine tıisti quqyqtar berý ne olardy berýden bas tartý týraly sheshiminiń kóshirmesi sheshim qabyldanǵan kezden bastap bes jumys kúni ishinde ótinish berýshige tapsyrylady (jiberiledi).

      Jer ýchaskelerin berý joǵary turǵan atqarýshy organnyń quzyretine kiretin jaǵdaılarda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi jerge ornalastyrý isin óz sheshimimen birge joǵary turǵan organǵa túpkilikti sheshim qabyldaý úshin jiberedi.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshimi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń tıisti ýákiletti organy bekitken jerge ornalastyrý jobasy jáne jer komıssııasynyń on qorytyndysy kelip túsken kezden bastap jeti jumys kúnine deıingi merzimde qabyldanady.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń tıisti ýákiletti organy jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap on jumys kúninen kesh emes merzimde, sol sheshimniń negizinde satyp alý-satý nemese ýaqytsha (qysqa merzimdi, uzaq merzimdi) óteýli (óteýsiz) jer paıdalaný shartyn jasasady.

      Jergilikti jerdegi jer ýchaskesiniń shekarasyn belgileý ótinish berýshiniń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen ótinish berýi negizinde júzege asyrylady.

      8. Jer ýchaskesine sáıkestendirý qujatyn daıyndaý men berýdi memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııa Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen alty jumys kúni ishinde júzege asyrady.

      9. Memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııa beretin mynadaı qujattar:

      jer ýchaskesi jeke menshikte bolǵan kezde - jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵy aktici;

      turaqty jer paıdalaný kezinde - turaqty jer paıdalaný quqyǵy aktisi;

      ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) kezinde – ýaqytsha óteýli (uzaq merzimdi, qysqa merzimdi) jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵy aktisi;

      ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný kezinde - ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵy aktisi jer ýchaskesine sáıkestendirý qujattary bolyp tabylady.

      Jer ýchaskesine quqyqtar aýysqan kezde sáıkestendirý qujaty satyp alýshyǵa nemese ózge de quqyq ıelenýshige beriledi. Jer ýchaskesiniń sáıkestendirý sıpattamalarynda ózgerister bolmaǵan jaǵdaıda, memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııa jańa sáıkestendirý qujatyn bermeıdi, al jer-kadastr kitabyna jáne jerdiń biryńǵaı memlekettik tizilimine jer ýchaskesine quqyqtardyń aýysýy týraly málimetter "Jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda kózdelgen quqyqtyq kadastrdyń málimetteri negizinde engiziledi.

      10. Eger oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesin berý týraly sheshiminde ózgeshe kózdelmese, jer ýchaskesiniń naqtyly (belgili bir jerdegi) shekarasy belgilengenge deıin jáne quqyq belgileıtin qujattar berilgenge deıin jer ýchaskesin paıdalanýǵa jol berilmeıdi. Osy normany saqtamaý jer ýchaskesin óz betinshe ıelenip alý dep baǵalanady jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly zańnamasyna sáıkes ákimshilik jaýaptylyqty kózdeıdi.

      Quqyq belgileıtin qujattary resimdelmegen jer ýchaskelerine qatysty mámileler jasasýǵa jol berilmeıdi.

      11. Osy Kodeks qoldanysqa engizilgenge deıin azamattar men zańdy tulǵalarǵa buryn qoldanysta bolǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes berilgen jer ýchaskelerine quqyq belgileıtin jáne sáıkestendirý qujattary Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasynda belgilengen jer ýchaskelerine quqyqtardyń ózgerýi eskerile otyryp, zańdyq kúshin saqtaıdy.

      Osy Kodekske sáıkes mundaı qujattardy jer ýchaskelerine menshik quqyǵyn nemese jer paıdalaný quqyǵyn kýálandyratyn qujattarǵa aýystyrý quqyq ıelenýshilerdiń qalaýy boıynsha júzege asyrylady.

      12. Jer ýchaskelerin Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasyna sáıkes muragerlik tártibimen alǵan kámeletke tolmaǵandarǵa jer ýchaskelerine quqyqty resimdeý jaǵdaılaryn qospaǵanda, jer ýchaskelerine quqyq kámeletke tolǵan adamdarǵa beriledi. Kámeletke tolmaǵandardyń zańdy ókilderi bul jer ýchaskelerin muragerler kámeletke tolǵanǵa deıin jalǵa berýge quqyly.

      13. Qazaqstan Respýblıkasynyń múlikti jarııa etýge baılanysty raqymshylyq jasaý týraly zańnamalyq aktisine sáıkes jarııa etilgen jer ýchaskelerine quqyq berý tártibin Qazaqstan Respýblıkasynyń Ykimeti aıqyndaıdy.

      14. Jergilikti atqarýshy organdar jer ýchaskesin alǵan tulǵalardyń tizimderi bar aqparatty jer ýchaskesin berý negizin, nysanaly maqsatyn, alańyn, ornalasqan jerin, quqyq túrin, jalǵa alý merzimin kórsete otyryp, halyqqa qoljetimdi jerlerdegi arnaıy aqparattyq stendterde, sondaı-aq óziniń ınternet-resýrsynda jáne oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń tıisti ýákiletti organynyń ınternet-resýrsynda aı saıyn, al tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birlik aýmaǵynda taralatyn merzimdi baspasóz basylymdarynda keminde toqsanyna bir ret jarııalaý arqyly ornalastyrýǵa mindetti.

      Osy tarmaqtyń erejeleri osy bapta jáne osy Kodekstiń 43-1, 44, 44-1 jáne 45-baptarynda kózdelgen tártippen berilgen jer ýchaskelerine, sondaı-aq osy Kodekstiń 48-babyna sáıkes saýda-sattyqqa (konkýrstarǵa, aýkıondarǵa) shyǵarylatyn jer ýchaskelerine qoldanylady.

      Eskertý. 43-bap jańa redakııada - QR 2011.07.21 № 470-IV (2012.04.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.07.2013 № 130-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.07.2014 № 225-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.04.2016 № 506-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik alpys kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

43-1-bap. Memlekettik menshiktegi jer ýchaskelerin sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berý erekshelikteri

      1. Memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskelerin sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵymen berý osy bapta belgilengen tártippen jáne sharttarda sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrs negizinde júzege asyrylady.

      2. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa shyǵarylatyn jer ýchaskeleriniń tizbesin aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy qalyptastyrady jáne bul qoǵamdyq keńestermen, agroónerkásiptik keshen salasyndaǵy memlekettik emes uıymdarmen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasymen jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organdarymen kelisiledi.

      Kelisýshi organdar men uıymdar sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa shyǵarylatyn jer ýchaskeleriniń tizbesi olardyń ornalasý shemasymen birge kelip túsken kúnnen bastap on jumys kúni ishinde óz ustanymynyń ýájdi negizdemesi bar qorytyndy beredi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa shyǵarylatyn jer ýchaskeleriniń tizbesi kelisýshi organdar men uıymdar jalpy sanynyń keminde tórtten úshi oń qorytyndy bergen jaǵdaıda kelisildi dep esepteledi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa shyǵarylatyn jer ýchaskeleriniń kelisilgen tizbesin aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy kelisilgen kúninen bastap úsh jumys kúni ishinde bekitedi.

Tizbege engizilgen jer ýchaskeleri sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa jerge ornalastyrý jumystary júrgizilgennen keıin shyǵarylady, jerge ornalastyrý jumystaryn júrgizý merzimi kórsetilgen tizbe bekitilgen kúnnen bastap qyryq bes jumys kúninen aspaýǵa tıis.

      3. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty uıymdastyrý men ótkizýdi aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary júzege asyrady.

      4. Aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty ótkizýdi qamtamasyz etý úshin:

      1) sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty ótkizý týraly habarlamany tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birlik aýmaǵynda taralatyn merzimdi baspasóz basylymdarynda, sondaı-aq jergilikti atqarýshy organnyń ınternet-resýrsynda jarııalaýdy;

      2) sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty ótkizý týraly habarlamany tıisti oblys shegindegi aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdaryna, sondaı-aq ortalyq ýákiletti organǵa onyń ınternet-resýrsynda ornalastyrý úshin jiberýdi júzege asyrady.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty ótkizý týraly aqparattyń qoljetimdiligin qamtamasyz etý úshin aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy osy tarmaqtyń birinshi bóliginiń 2) tarmaqshasyna sáıkes osy habarlamany óziniń ınternet-resýrsynda, sondaı-aq memlekettik organdardyń halyqqa qoljetimdi jerlerdegi arnaıy aqparattyq stendterinde ornalastyrady jáne ony aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderine olardyń ınternet-resýrstarynda jáne halyqqa qoljetimdi jerlerdegi arnaıy aqparattyq stendterde ornalastyrý úshin dereý jiberedi.

      5. Habarlamada:

      1) sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń ótkiziletin kúni, ýaqyty jáne orny, sondaı-aq ótinimder berý merzimi men orny;

      2) jer ýchaskesiniń sıpattamasy (ornalasqan jeri, alańy, alqaptardyń quramy, topyraqtyń sapalyq sıpattamasy, bonıtet baly, sýmen qamtamasyz etilýi, óńirdiń aýyl sharýashylyǵyna mamandanýy) qamtylýǵa tıis.

      6. Aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinimder qabyldaýdy sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty ótkizý týraly habarlama tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birlik aýmaǵynda taralatyn merzimdi baspasóz basylymdarynda jáne jergilikti atqarýshy organnyń ınternet-resýrsynda alǵash ret jarııalanǵan kúnnen bastap kúntizbelik otyz kún ótken soń, al konkýrs qaıta ótkizilgen jaǵdaıda, kúntizbelik on bes kún ótken soń bastaıdy.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinimderdi qabyldaý jáne tirkeý – ótinimderdi qabyldaý bastalǵan kúnnen bastap on bes jumys kúni ishinde, al konkýrs qaıta ótkizilgen jaǵdaıda, on jumys kúni ishinde júzege asyrylady.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinim mindetti túrde tirkeý nómiri berilip jáne ótinim berýshige habarlama berile otyryp, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes qaǵaz jetkizgishte nemese "elektrondyq úkimet" veb-portaly arqyly beriledi.

"Elektrondyq úkimet" veb-portaly arqyly berilgen sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinim ortalyq ýákiletti organ aıqyndaǵan tártipke sáıkes, konkýrs qorytyndysy shyǵarylǵan kúni aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna jiberiledi.

      7. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy shyǵarylǵan kún onyń aıaqtalǵan kúni bolyp esepteledi.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinimderdi berý merzimi aıaqtalǵannan keıin kelesi kúni shyǵarylady.

      8. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi ótkiziletin konkýrstarǵa jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalar tiziliminde turǵan tulǵalar, sondaı-aq osy baptyń 19-tarmaǵynyń besinshi bóliginde kórsetilgen tulǵalar qatysýǵa quqyly emes.

      9. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinimde:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵalary úshin – zańdy tulǵanyń ataýy, onyń turǵan jeri, zańdy tulǵa retinde memlekettik tirkelýi (qaıta tirkelýi) týraly málimetter, jarǵylyq kapıtaldaǵy (jarǵylyq kapıtaldyń jalpy mólsherinen) úlesteriniń mólsheri kórsetile otyryp, ótinim berýshiniń – zańdy tulǵanyń basshylary men qatysýshylary nemese akıonerleri týraly málimetter, ótinim berýshiniń úlestes tulǵalary týraly málimetter;

      2) jeke tulǵalar úshin – ótinim berýshiniń tegi, aty jáne ákesiniń aty (eger ol jeke basyn kýálandyratyn qujatta kórsetilgen bolsa), turǵylyqty jeri, azamattyǵy, jeke sáıkestendirý nómiri, ótinim berýshiniń jeke basyn kýálandyratyn qujat týraly málimetter;

      3) ótinim berýshi úmittenip otyrǵan jer ýchaskesiniń ornalasqan jeri;

      4) konkýrstyq usynys;

      5) ótinim berýshi sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń jeńimpazy dep tanylǵan jaǵdaıda, sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartyna qol qoıý qajettigi týraly habarlamany alǵan kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde kórsetilgen shartty jasasý jónindegi mindetteme qamtylýǵa tıis.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinimdi jeke tulǵanyń nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵasynyń ýákiletti ókilderi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes berilgen jáne resimdelgen senimhattyń negizinde usyna alady.

      10. Konkýrstyq usynysta:

      1) bıznes-jospar (ınvestıııalardyń boljamdy kólemi, aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn ósirý alańdary, aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń mal basy, qoldanylatyn agrotehnologııalar, aýyl sharýashylyǵy tehnıkasy men tehnologııalyq jabdyqtyń, aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy bilikti mamandardyń bolýy, ashylatyn jumys oryndarynyń sany);

      2) sharýashylyqishilik jerge ornalastyrý jobasyn jasaý jáne ıgerý, aýyl sharýashylyǵy ınfraqurylymyn damytý is-sharalaryn oryndaý jónindegi mindettemeler;

      3) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi utymdy paıdalaný qaǵıdalaryn qosa alǵanda, Qazaqstan Respýblıkasy jer zańnamasynyń talaptaryn oryndaý, óńirdiń mamandanýyna sáıkes aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń egis alańdary qurylymyn ártaraptandyrý boıynsha ındıkatıvtik kórsetkishterdi oryndaý, ǵylymı negizdelgen agrotehnologııalardy, fıtosanıtarııalyq jáne karantındik talaptardy saqtaý jónindegi mindettemeler qamtylýǵa tıis.

      Konkýrstyq usynys, "elektrondyq úkimet" veb-portaly arqyly berý jaǵdaılaryn qospaǵanda, betteri nómirlenip, tigilgen túrde, jabyq konvertte usynylady.

      11. Konkýrstyq usynysta ótinim berýshi usynǵan mindettemeler men bıznes-jospar sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartynyń ajyramas bóligi bolyp tabylady.

      12. Osy baptyń 9-tarmaǵynyń talaptaryna sáıkes kelmeıtin, sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinim qabyldamaı tastaýǵa jatady.

      13. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty jer komıssııasy osy Kodekstiń 43-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes ótkizedi.

      14. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń jeńimpazyn jer komıssııasy tıisti ólshemsharttardy eskere otyryp, ball berý arqyly konkýrstyq usynystardy salystyrý negizinde aıqyndaıdy.

      Jer komıssııasy konkýrstyq usynystardy baǵalaıdy, salystyrady jáne jeńip alǵan konkýrstyq ótinimdi aıqyndaıdy.

Konkýrstyq usynystardy jáne sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsqa qatysýǵa ótinimderdi qaraý kezinde, usynylǵan konkýrstyq usynystar men ótinimderdiń mánin qozǵamaıtyn, túzetýge bolatyn grammatıkalyq jáne arıfmetıkalyq qateler nazarǵa alynbaıdy.

      15. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimimen resimdeledi.

      Jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimine jer komıssııasynyń tóraǵasy jáne otyrysqa qatysqan barlyq músheleri, sondaı-aq jer komıssııasynyń hatshysy qorytyndy shyǵarylǵan kúni qol qoıady.

Jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimimen kelispegen jaǵdaıda, jer komıssııasynyń múshesi erekshe pikirin bildirýge quqyly, ol jazbasha túrde baıandalyp, jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimine qosa berilýge tıis.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy týraly jer komıssııasynyń músheleri qol qoıǵan hattamalyq sheshim bir jumys kúni ishinde aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organynyń ınternet-resýrsynda ornalastyrylady jáne úsh jumys kúninen keshiktirilmeı, barlyq ótinim berýshilerge jáne ortalyq ýákiletti organǵa onyń ınternet-resýrsyna ornalastyrý úshin jiberiledi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy týraly jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimine sotqa shaǵym jasalýy múmkin. Sotqa aryz berý jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimin oryndaýdy toqtata turady.

      16. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy týraly jer komıssııasynyń hattamalyq sheshiminde mynadaı:

      1) ótinimdi qabyldamaı tastaý sebepteri jaıly ýájdi jaýap berile otyryp, konkýrsqa qatysýǵa ótinimderi qabyldanbaı tastalǵan ótinim berýshiler týraly;

      2) ótinim berýshini jeńimpaz dep aıqyndaý úshin negiz bolǵan dálelder kórsetile otyryp, konkýrsqa qatysýǵa ótinimi maquldanǵan ótinim berýshi týraly aqparat qamtylady.

      17. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy týraly jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimi eki jumys kúni ishinde sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý týraly sheshim qabyldaý úshin aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna jiberiledi.

      Aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń qorytyndysy týraly jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimi kelip túsken kúnnen bastap úsh jumys kúninen keshiktirmeı, sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý týraly sheshim qabyldaıdy.

18. Aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý týraly sheshiminiń negizinde aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy atalǵan sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalanýdyń (jalǵa alýdyń) úlgilik shartyna sáıkes sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartynyń jobasyn daıyndaıdy jáne konkýrstyń jeńimpazyn habardar etedi.

      19. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń jeńimpazy habarlamany alǵan kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartyna qol qoıý úshin aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyna kelýge mindetti.

      Aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń jeńimpazyna habarlamany tapsyrys hatpen, tabys etilgeni týraly habarlamasy bar jedelhatpen, onyń ishinde telefonogrammamen habardar etý, uıaly baılanys arnalary boıynsha qysqa mátindik habarlamalar nemese elektrondyq poshta arqyly, sondaı-aq habarlamanyń tirkelýin qamtamasyz etetin ózge de baılanys quraldaryn paıdalana otyryp jiberedi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartyna qol qoıýdan bas tartqan jaǵdaıda, sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń jeńimpazy aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyn jazbasha nysanda habardar etýge mindetti.

Eger sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrstyń jeńimpazy sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartyna osy tarmaqta belgilengen merzimderde qol qoımasa, onda aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy qaǵaz jetkizgishte jazbasha bas tartý kelip túsken ne joǵaryda kórsetilgen shartqa qol qoıylmaǵan kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty qaıta ótkizý týraly sheshim qabyldaıdy jáne ony jer komıssııasyna jiberedi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartyna qol qoıýdan bas tartqan sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrs jeńimpazynyń bir jyl boıy kelesi konkýrstarǵa qatysýǵa quqyǵy bolmaıdy.

      20. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) jóninde jasalǵan sharttyń nátıjeleri boıynsha sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdiń paıdalanylýyna, onyń ishinde jeńimpazdyń jerdi paıdalaný jóninde qabyldaǵan mindettemelerin oryndaýyna:

      1) jalǵa alýdyń alǵashqy bes jylynda jyl saıyn;

      2) kelesi kezeńderde: sýarmaly aýyl sharýashylyǵy alqaptarynda – ár úsh jyl saıyn, sýarylmaıtyn aýyl sharýashylyǵy alqaptarynda ár bes jyl saıyn monıtorıng júrgiziledi.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdiń paıdalanylýyn qoǵamdyq keńes, agroónerkásiptik keshen salasyndaǵy memlekettik emes uıymdar jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organdary ókilderiniń qatysýymen júrgiziletin monıtorıngteýdiń oń nátıjeleri aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) shartynyń qoldanylý merzimin uzartý týraly sheshim qabyldaýy úshin negiz bolyp tabylady.

      21. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrs:

      1) konkýrsqa shyǵarylǵan árbir jer ýchaskesi boıynsha konkýrsqa qatysýǵa ekiden az ótinim kelip túsken;

      2) eger konkýrsqa shyǵarylǵan árbir jer ýchaskesi boıynsha konkýrsqa qatysýǵa ekiden az qatysýshy jiberilgen jaǵdaılarda, ótkizilmedi dep tanylady.

      Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty ótkizilmedi dep taný jer komıssııasynyń hattamalyq sheshimimen resimdeledi, ol sheshim úsh jumys kúni ishinde aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń jáne aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organynyń ınternet-resýrsynda ornalastyrylady.

      22. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrs ótkizilmedi dep tanylǵan jaǵdaıda, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy osy bapta kózdelgen tártippen jáne merzimderde qaıta konkýrs ótkizedi.

      Eskertý. 5-taraý 43-1-bappen tolyqtyryldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

44-bap. Jer ýchaskelerin obektiler qurylysy úshin berý

      1. Obekt salý úshin jer ýchaskesi suralǵan kezde jer ýchaskesin aldyn ala tańdaý júrgiziledi. Obekt salý úshin, al qajet bolǵan jaǵdaılarda onyń kúzet nemese sanıtarııalyq-qorǵaý aımaǵyn belgileý úshin de jer ýchaskesin tańdaý nátıjelerin jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy tıisti jergilikti atqarýshy organdardyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshelerimen birlese otyryp, jer ýchaskesin tańdaý týraly aktimen resimdeıdi.

      Eldi meken sheginde obektiler salý úshin jer ýchaskesin suraý osy Kodekstiń 44-1-babyna sáıkes júzege asyrylady.

Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdary, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimderi eldi meken aýmaǵynyń bekitilgen bas josparlarynyń ne ornalasý shemalarynyń múltiksiz saqtalýyn qamtamasyz etýge tıis.

      2. Jer ýchaskesin tańdaý jáne jer ýchaskesin tańdaý týraly aktini resimdeý osy Kodekstiń 43-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes keıinnen jer ýchaskesin tańdaý týraly aktini qaraý jáne qorytyndy daıyndaý úshin jer komıssııasyna jibere otyryp, on jumys kúni ishinde júzege asyrylady.

      3. Jer komıssııasynyń qorytyndysy negizinde jerge quqyq tabystaý týraly jerge ornalastyrý jobasy ázirlenedi.

      Jerge ornalastyrý jobasynyń quramynda beriletin jer ýchaskesiniń kólemi, onyń shekarasy men ornalasqan jeri, jer ýchaskesiniń aralas menshik ıeleri jáne jer paıdalanýshylar, sondaı-aq beriletin jer ýchaskesiniń aýyrtpalyqtary men servıtýttary naqtylanady.

Boljanyp otyrǵan, jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin alyp qoıý, májbúrlep ıelikten shyǵarý jaǵdaıynda, alyp qoıylatyn alqaptardyń túrine baılanysty jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri jáne jer paıdalanýshylar (jaldaýshylar) shyǵyndarynyń, aýyl sharýashylyǵy jáne orman sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasynyń esepteýleri qosa beriledi.

      4. Jerge ornalastyrý jobasynyń negizinde jer ýchaskeleri ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy jerge tıisti quqyq tabystaý týraly jergilikti atqarýshy organ sheshiminiń jobasyn daıyndaıdy.

      5. Munaı men gazdy magıstraldy munaı qubyrlarymen tasymaldaýǵa, odan keıingi saqtaý jáne kóliktiń basqa túrlerine tıeýge baılanysty munaı-gaz tasymaly ınfraqurylymy obektileriniń qurylysy úshin jer ýchaskeleri suralǵan kezde jer ýchaskesin tańdaý aktici jáne jerge ornalastyrý jobasy Qazaqstan Respýblıkasynyń munaı-gaz tasymaly ınfraqurylymy salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organymen de kelisiledi.

      5-1. Alyp tastaldy - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      5-2. Ǵıbadat úıin (qurylysyn) salý úshin jer ýchaskesin berý ony salý týraly oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly zańnamasyna sáıkes berilgen sheshimi bolǵan kezde júrgiziledi.

      5-3. Jeke turǵyn úı qurylysyn salý úshin jer ýchaskelerin berýge sý jáne elektrmen jabdyqtaý jelilerimen qamtamasyz etilgen alańdarda jol beriledi.

      Ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtalmaǵan eldi mekenderde mundaı jer ýchaskelerin berýge tek elektrmen jabdyqtaý jelileri bolǵan kezde ǵana jol beriledi.

      6. Qurylys obektisin ornalastyrýǵa tańdalǵan aýmaqta buzylýǵa nemese kóshirilýge tıisti (sonyń ishinde jerdi bólip berý kezinde ónerkásip oryndarynyń sanıtarııalyq-qorǵaý aımaǵyna kiretin) turǵyn úıler, basqa da ǵımarattar men qurylystar, sondaı-aq ınjenerlik kommýnıkaııalar jáne jasyl ekpeler ornalasqan jaǵdaıda ótinish berýshi nemese onyń senim bildirgen adamy jer ýchaskesin bólip berýde talap etiletin kelisimderdi óz betinshe qamtamasyz etedi.

      Ótinish berýshi menshik ıesine shyǵyndardy óteý talaptary týraly jyljymaıtyn múlik menshigi ıeleriniń árqaısysymen jasasqan shartty qosymsha usynady.

      Shartta sol kezdegi bar qurylystardy, ınjenerlik kommýnıkaııalardy, jasyl ekpelerdi basqa jerge aýystyrýdyń, kóshirýdiń naqty sharttary men merzimderi, qurylys júrgizýshiniń jyljymaıtyn múlikti buzýǵa baılanysty barlyq shyǵyndardy óteý jónindegi mindettemeleri kórsetiledi.

      6-1. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berýdi saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) júzege asyrý qajettigi sebebine baılanysty osyndaı quqyq berýden bas tartylǵan jaǵdaıda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi suralyp otyrǵan jer ýchaskesi boıynsha saýda-sattyqty (konkýrsty, aýkıondy) jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap kúntizbelik toqsan kúnnen keshiktirmeı ótkizýge tıis.

      7. Jer ýchaskesine quqyq tabystaý týraly oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi sheshiminiń jobasynda:

      jerge quqyq tabystalatyn zańdy nemese jeke tulǵanyń ataýy;

jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty;

jer ýchaskesiniń kólemi;

jerge quqyqtar túri, aýyrtpalyqtar, servıtýttar;

ýchaske tólemaqyǵa beriletin jaǵdaıda jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn satyp alý baǵasy, jer ýchaskesin satyp alý-satý sharttaryn jasasýdyń merzimi men sharttary;

ýchaskelerdiń ólshemderi kórsetile otyryp, jer ýchaskelerin memleket muqtajy úshin alyp qoıý, májbúrlep ıelikten shyǵarý júrgiziletin jeke tulǵanyń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan jaǵdaıda) nemese zańdy tulǵanyń ataýy;

jer ýchaskesiniń bólinetindigi (bólinbeıtindigi) týraly málimetter;

ózge de sharttar bolýǵa tıis.

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri úshin, qurylysqa arnalǵan jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty qyzmet túrlerine qaramastan, úı-jaılarǵa (qurylystar men ǵımarattarǵa) qyzmet kórsetý retinde belgilenedi.

      8. Alyp tastaldy - QR 02.07.2014 № 225-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).
      Eskertý. 44-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2006.01.31 N 125 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2007.07.06 N 279, 2009.07.10 N 180-IV, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.15 N 461-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.07.2014 № 225-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 03.11.2014 N 244-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.10.2015 № 366-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

44-1-bap. Eldi meken sheginde obekt salý úshin jer ýchaskesin berý

      1. Eldi meken sheginde obekt salý úshin memlekettik menshiktegi jer ýchaskesi suralǵan kezde jer ýchaskesin berý osy Kodekstiń 48-babynda belgilengen erejeler eskerile otyryp, mynadaı retpen júrgiziledi:

      1) jer ýchaskesine tıisti quqyq berý týraly ótinishti qaraýǵa qabyldaý;

2) jer ýchaskesin aldyna ala tańdaý;

3) memlekettik aqparattyq júıeler arqyly ne kelisý organdarynda osy júıeler bolmaǵan kezde qaǵaz jetkizgishterde jer ýchaskesin aldyn ala tańdaýdy kelisý;

4) jer-kadastrlyq jospar jasaý;

5) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer-kadastrlyq jospardy qosa bere otyryp, jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵyn berý týraly sheshim qabyldaýy;

6) ýaqytsha (qysqa merzimdi, uzaq merzimdi) óteýli (óteýsiz) jer paıdalaný shartyn jasasý;

7) jergilikti jerde jer ýchaskesiniń shekaralaryn belgileý.

      2. Obekt salý úshin jer ýchaskesin jer paıdalanýǵa berýdi oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi osy Kodekste belgilengen óz quzyreti sheginde júzege asyrady.

      Jer paıdalanýǵa berilgen jer ýchaskesin jeke menshikke satyp alý obekt paıdalanýǵa berilgennen keıin júrgiziledi.

Jergilikti atqarýshy organdar ulttyq qaýipsizdik organdarymen jáne azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń aýmaqtyq bólimshelerimen kelisý boıynsha eldi mekenderdiń bas josparlarynyń bekitilgen shemalary, egjeı-tegjeıli josparlaý jobalary, ınjenerlik kommýnıkaııalar shemalary jónindegi aqparatty ınternet-resýrsta jáne halyqqa qoljetimdi jerlerdegi arnaıy aqparattyq stendterde, derekterdi jańartyp otyrý kezeńdiligimen toqsan saıyn ornalastyrýǵa mindetti.

Jer ýchaskesi ınjenerlik jeliler men qurylystar joq aýdandarda berilgen jaǵdaılarda, atalǵan jeliler men qurylystardyń paıdalanýǵa beriletin merzimderi, sondaı-aq olarǵa qosylý núkteleri kórsetiledi.

Memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııa qalalar men aýdandardyń jer-kadastrlyq shemalaryn ınternet-resýrsta derekterdi apta saıyn jańartyp otyrý kezeńdiligimen ornalastyrýǵa mindetti.

Ótinishtiń, kelisý organdary qorytyndysynyń, jer ýchaskesin tańdaý aktisiniń, jer-kadastrlyq jospardyń nysandaryn ortalyq ýákiletti organ bekitedi.

      3. Jer ýchaskelerine jer paıdalaný quqyǵynyń ózderine berilýine múddeli jeke jáne zańdy tulǵalar jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimine Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes "elektrondyq úkimet" veb-portaly nemese Memlekettik korporaııa arqyly belgilengen úlgidegi ótinishti beredi. Bul rette ótinishke mindetti túrde ótinishtiń qabyldanǵan kúni boıynsha tirkeý nómiri beriledi. Ótinish berýshige ótinishtiń berilgenin rastaıtyn habarlama beriledi, onda kelisý úshin jer ýchaskesin tańdaý aktisi alynǵan kún kórsetiledi.

      Ótinishte Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen málimetter kórsetilýge tıis. Ótinishke elektrondyq formattaǵy jer ýchaskesiniń ornalasý shemasy qosa beriledi.

Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi jer ýchaskesine quqyq berý týraly kelip túsken ótinishti jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi tıisti jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesine bir jumys kúni ishinde jiberedi.

      4. Jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi bekitilgen qala qurylysy qujattaryna sáıkes jeti jumys kúni ishinde jer ýchaskesin tańdaý aktisin onyń ahýaldyq shemasymen qosa daıyndaıdy jáne ony kelisý úshin bir mezgilde barlyq múddeli memlekettik organdarǵa, tıisti qyzmetterge jáne memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııaǵa memlekettik organdardyń aqparattyq júıeleri arqyly ne kelisýshi organdarda osy júıeler bolmaǵan kezde qaǵaz jetkizgishterde jiberedi.

      Jer ýchaskesin tańdaý aktisinde qazirgi bar ınjenerlik kommýnıkaııalar kórsetiledi, al qajet bolǵan jaǵdaıda, ınjenerlik kommýnıkaııalardy beriletin jer ýchaskesiniń shekarasynan tys jerge kóshirý kózdeledi.

Kelisý organdary málimdelgen nysanaly maqsaty boıynsha jer ýchaskesin berý múmkindigi týraly tıisti qorytyndyny on eki jumys kúni ishinde usynady.

Memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııanyń qorytyndysyna suratylyp otyrǵan ýchaske jónindegi málimetter jáne jer-kadastrlyq jumystarǵa smeta qosa beriledi.

Suratylyp otyrǵan jer ýchaskesi bos bolmaǵan jaǵdaıda, memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııa jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesine jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartýǵa negiz bolatyn tıisti aqparatty úsh jumys kúni ishinde jiberedi.

Jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesiniń qorytyndysymen resimdeledi jáne ótinish berýshige úsh jumys kúni ishinde jiberiledi.

Oń qorytyndylar kelip túsken jaǵdaıda, jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi bes jumys kúni ishinde jer ýchaskesin túpkilikti tańdaý aktisin daıyndaıdy jáne jiberedi.

      4-1. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berýdi saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) júzege asyrý qajettigi sebebine baılanysty osyndaı quqyq berýden bas tartylǵan jaǵdaıda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi suralyp otyrǵan jer ýchaskesi boıynsha saýda-sattyqty (konkýrsty, aýkıondy) jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap kúntizbelik toqsan kúnnen keshiktirmeı ótkizýge tıis.

      5. Jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi túpkilikti tańdaý aktisin ótinish berýshimen "elektrondyq úkimet" veb-portaly nemese Memlekettik korporaııa arqyly habarlama jiberý arqyly kelisedi.

      Ótinish berýshimen túpkilikti tańdaý aktisin kelisý jáne onyń jer-kadastrlyq jumystar qyzmetterine aqy tóleýi úsh jumys kúni ishinde júzege asyrylady. Ótinish berýshimen kelisilmegen tańdaý aktisiniń qoldanylý merzimi on jumys kúnin quraıdy.

Ótinish berýshi túpkilikti tańdaý aktisin keliskennen keıin oǵan qol qoıý úshin ýaqytsha jer paıdalaný shartynyń alynǵan kúni týraly habarlama beriledi.

      6. Qol qoıylǵan materıaldar jer-kadastrlyq jospar daıyndaý úshin memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııaǵa kelip túsedi.

      7. Jer-kadastrlyq jospar on jumys kúni ishinde daıyndalady jáne oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshim jobasyn bekitip, daıyndaý úshin oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyna jiberiledi.

      Jer-kadastrlyq josparda:

jer ýchaskesiniń kadastrlyq nómiri;

jer ýchaskesiniń jospary;

jer ýchaskesiniń alańy;

jer ýchaskesine quqyq túri;

jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty;

jer ýchaskesiniń shekteýleri men aýyrtpalyqtary;

jer ýchaskesiniń bólinetindigi nemese bólinbeıtindigi;

jer ýchaskesiniń aralas menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar týraly málimetter;

jer ýchaskesiniń kadastrlyq (baǵalaý) quny nemese jer paıdalaný quqyǵynyń quny qamtylady.

Jer-kadastrlyq jospar úsh jumys kúni ishinde bekitiledi jáne oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesine quqyq berý týraly oń sheshim qabyldaýy úshin negiz bolyp tabylady.

Jergilikti jerdegi jer ýchaskesiniń shekaralaryn belgileý jer-kadastrlyq jospar bekitilgennen keıin bir aı ishinde oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi sheshim qabyldaǵannan keıin júrgiziledi.

      8. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshimi jer-kadastrlyq jospar bekitilgen kezden bastap bes jumys kúni ishinde qabyldanady.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi sheshiminiń kóshirmesi, jer-kadastrlyq jospar ýaqytsha jer paıdalaný shartyn daıyndaý úshin oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyna bir jumys kúni ishinde jiberiledi.

Jer-kadastrlyq jospar oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi sheshiminiń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Ol bolmaǵan kezde, sheshim jaramsyz bolyp esepteledi.

Jer ýchaskesine quqyqtar aýysqan kezde jer-kadastrlyq jospar satyp alýshyǵa nemese ózge de quqyq ıelenýshige beriledi. Jer ýchaskesiniń sáıkestendirý sıpattamalarynda ózgerister bolmaǵan jaǵdaıda, memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııa jańa jer-kadastrlyq jospardy bermeıdi, al jer-kadastrlyq kitap pen jerdiń biryńǵaı memlekettik tizilimine jer ýchaskesine quqyqtardyń aýysýy týraly málimetter "Jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda kózdelgen quqyqtyq kadastrdyń málimetteri negizinde engiziledi.

Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi sheshiminiń kóshirmesi jáne oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy qol qoıǵan ýaqytsha jer paıdalaný sharty Memlekettik korporaııa nemese "elektrondyq úkimet" veb-portaly arqyly ótinish berýshige qol qoıý úshin jiberiledi.

Menshik quqyqtaryn jer paıdalanýshynyń satyp alýy osy Kodekstiń 47 jáne 49-baptaryna sáıkes retteledi.

Ótinish berýshi habarlamany alǵannan keıin úsh jumys kúni ishinde ýaqytsha jer paıdalaný shartyna qol qoıady.

Ótinish berýshi jer ýchaskesine quqyqty rastaıtyn qujattardy alǵannan keıin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeýge ótinish beredi.

Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshiminiń jobasynda:

jer ýchaskesine quqyq beriletin jeke tulǵanyń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan jaǵdaıda) nemese zańdy tulǵanyń ataýy;

jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty;

jer ýchaskesiniń alańy;

jer ýchaskesine quqyq túri, aýyrtpalyqtar, shekteýler;

ýchaske tólemaqyǵa beriletin jaǵdaıda jer paıdalaný quqyǵyn satyp alý baǵasy, jer ýchaskesin jaldaý quqyǵyn satyp alý-satý sharttaryn jasasýdyń merzimderi men sharttary;

jer ýchaskeleriniń ólshemderi kórsetile otyryp, olardy memleket muqtajy úshin alyp qoıý, májbúrlep ıelikten shyǵarý júrgiziletin jeke tulǵanyń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan jaǵdaıda) nemese zańdy tulǵanyń ataýy;

ózge de talaptar qamtylýǵa tıis.

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri úshin, qurylysqa arnalǵan jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty qyzmet túrlerine qaramastan, úı-jaılarǵa (qurylystar men ǵımarattarǵa) qyzmet kórsetý retinde belgilenedi.

Jeke turǵyn úı qurylysy úshin jer ýchaskeleri suratylǵan kezde azamattardyń ótinishteri (qoldaýhattary) arnaıy esepke alynady jáne bólip beriletin alańdardyń daıyn bolýyna qaraı ne jeke turǵyn úı qurylysy úshin paıdalanylatyn bos aýmaqtar bar bolǵan kezde qanaǵattandyrylady. Azamattarǵa jeke turǵyn úı qurylysy úshin jer ýchaskelerin berý qaǵıdalaryn ortalyq ýákiletti organ bekitedi. Jeke turǵyn úı qurylysy úshin jer ýchaskelerin tegin negizde berý kezinde azamatta jeke turǵyn úı qurylysy úshin memleket quqyq bergen jer ýchaskeleriniń bar nemese joq ekendigi eskeriledi.

Arnaıy esepke qoıý kezinde azamatta jeke turǵyn úı qurylysy úshin memleket quqyq bergen jer ýchaskeleriniń bar nemese joq ekendigi eskeriledi, olar týraly málimetter memlekettik jer kadastryn júrgizetin Memlekettik korporaııadan suratylady.

Respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organdary, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi bólip berýge arnalǵan alańdardyń daıyndyǵy týraly jáne jeke turǵyn úı qurylysy úshin jer ýchaskelerin alýǵa kezektilik tizimderi týraly aqparatqa qoljetimdilikti olardy keminde toqsanyna bir ret qazaq jáne orys tilderinde arnaıy aqparattyq stendterde ornalastyrý arqyly jáne (nemese) buqaralyq aqparat quraldarynda jarııalaý jolymen qamtamasyz etýge mindetti.

Bul rette turǵyndarynyń eseptik sany jıyrma myń adamnan asatyn eldi mekenniń egjeı-tegjeıli josparlaý jobasy nemese bas josparlary jáne turǵyndarynyń sany jıyrma myń adamǵa deıingi eldi mekenniń egjeı-tegjeıli josparymen biriktirilgen bas josparlary (nemese turǵyndarynyń sany bes myń adamǵa deıingi eldi mekenderdi damytýdyń jáne qurylys salýdyń olardy almastyratyn shemasy) bolmasa, qurylys úshin jer ýchaskelerin berýge tyıym salynady.

      Eskertý. 5-taraý 44-1-bappen tolyqtyryldy - QR 02.07.2014 № 225-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); ózgerister engizildi - QR 15.06.2015 № 322-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2015 № 366-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

45-bap. Qurylysqa baılanysty emes jer ýchaskelerin berý

      1. Memlekettik menshiktegi jer ýchaskeleriniń menshikke nemese jer paıdalanýǵa berilýine múddeli tulǵanyń ótinishi negizinde oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy (eldi mekenderde sáýlet jáne qala qurylysy organdarymen birlese otyryp), suralǵan jer ýchaskesiniń jerge ornalastyrý jáne qala qurylysy reglamentterine sáıkes málimdelgen nysanaly maqsaty boıynsha paıdalanylý múmkindigin anyqtaıdy. Jer ýchaskesin paıdalaný múmkindigi týraly usynystar osy Kodekstiń 43-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes qaraý jáne qorytyndy ázirleý úshin jer komıssııasyna beriledi.

      2. Jer komıssııasynyń qorytyndysy negizinde jerge ornalastyrý jobasy jáne jer ýchaskesine tıisti quqyq tabystaý týraly oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi sheshiminiń jobasy daıyndalady.

      3. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berýdi saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) júzege asyrý qajettigi sebebine baılanysty osyndaı quqyq berýden bas tartylǵan jaǵdaıda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi suralyp otyrǵan jer ýchaskesi boıynsha saýda-sattyqty (konkýrsty, aýkıondy) jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap kúntizbelik toqsan kúnnen keshiktirmeı ótkizýge tıis.

      Eskertý. 45-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10. N 116 (01.01.2006 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06. N 279; 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

46-bap. Oralmandarǵa jer ýchaskelerin berý

      1. Oralmandarǵa ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý, baǵbandyq jáne saıajaı qurylysy úshin jer ýchaskelerin berý aýyldyq eldi mekenderdiń jerinen, aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerden, ımmıgraııalyq jer qorynyń, arnaıy jer qorynyń jerinen jáne bosalqy jerden ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen júzege asyrylady.

      2. Oralmandarǵa sharýa nemese fermer qojalyǵyn jáne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin jer ýchaskelerin berý aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerden, arnaıy jer qorynyń, ımmıgraııalyq jer qorynyń jerinen jáne bosalqy jerden ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen júzege asyrylady.

      3. Berilgen jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alǵannan keıin osy Kodekste belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda olardyń jeke menshigine ótedi.

      4. Oralmandarǵa beriletin jer ýchaskelerine osy Kodekstiń 48-babynyń normalary qoldanylmaıdy.

      Eskertý. 46-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

47-bap. Memlekettik menshiktegi jer ýchaskelerine quqyqtar alý

      1. Jer ýchaskelerin alýǵa quqyǵy bar azamattardyń jáne memlekettik emes zańdy tulǵalardyń menshigine memlekettik menshiktegi jer ýchaskelerin jeke menshikke berý óteýli negizde júzege asyrylady.

      Jer ýchaskelerin azamattardyń jáne memlekettik emes zańdy tulǵalardyń menshigine berý osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde kózdelgen jaǵdaılarda tegin júzege asyrylýy múmkin.

      2. Jer ýchaskesin satyp alýǵa múddeli tulǵalar jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimine ótinish beredi, ol ótinish jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyna qaraı osy Kodekstiń 43, 44, 44-1 jáne 45-baptarynda belgilengen tártippen qaralady.

      3. Jeke nemese memlekettik emes zańdy tulǵa buryn ózine jer paıdalanýǵa berilgen jer ýchaskesin jeke menshikke satyp alýǵa nıet bildirgen jaǵdaıda, osy tulǵa oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimine ótinish beredi.

      Ótinishke:

jer ýchaskesine sáıkestendirý qujaty nemese qujattyń notarıat kýálandyrǵan kóshirmesi;

salyq tóleýshi kýáliginiń kóshirmesi;

jer ýchaskesimen mámile jasasýǵa kedergi keltiretin aýyrtpalyqtardyń joq ekendigi týraly jyljymaıtyn múlik ortalyǵynan anyqtama;

zańdy tulǵany memlekettik tirkeý (qaıta tirkeý) týraly anyqtama qosa beriledi.

Jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy jer ýchaskesin kadastrlyq qujattama boıynsha sáıkestendiredi jáne jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn berý týraly sheshimniń jobasyn daıyndaıdy.

Jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń basqarýshy kompanııasy ózine ýaqytsha óteýli jer paıdalanýǵa berilgen jer ýchaskesiniń bir bóligin osy Kodekstiń 119-2-babynyń 2-tarmaǵy birinshi bóliginiń 2) tarmaqshasyna sáıkes respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshysyna satý týraly ótinish jasaǵan jaǵdaıda, osy Kodekske sáıkes jer ýchaskesiniń satylatyn bóligin bólip shyǵarýdy júzege asyrady.

Jer ýchaskesin menshikke berý týraly sheshim jer paıdalanýshy jergilikti atqarýshy organǵa jazbasha nysanda ótinish bergen kúnnen bastap on bes jumys kúni ishinde qabyldanýǵa tıis.

Jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy satyp alýshymen jer ýchaskesin satyp alý-satý shartyn jasasady jáne oǵan qol qoıady.

      3-1. Arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshysy ne arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń aýmaǵynda qosalqy qyzmet túrlerin júzege asyratyn tulǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly zańnamasyna sáıkes ózine berilgen jer ýchaskesin jeke menshikke satyp alýǵa nıet bildirgen kezde atalǵan qatysýshy nemese tulǵa osy Kodekstiń 119-2-babyna sáıkes arnaıy ekonomıkalyq nemese ındýstrııalyq aımaqtyń basqarýshy kompanııasyna ótinish beredi.

      4. Jer ýchaskesin alǵan satyp alýshy shartta belgilengen merzimde tólemaqy jasaý jónindegi mindettemelerdi oryndamaǵan jaǵdaıda, satýshy berilgen jer ýchaskesiniń tólemaqysyn nemese sol jer ýchaskesin qaıtaryp berýdi talap etýge quqyly.

      Satyp alýshy berilgen jer ýchaskesine tólemaqy jasaý jónindegi mindettemelerdi shartta belgilengen merzimde oryndamaǵan jaǵdaıda ári shartta ózgeshe kózdelmese, ýchaskege tólemaqy jasalýǵa tıisti kúnnen bastap satyp alýshy tólemaqyny jasaǵan kúnge deıingi merzimi ótken somaǵa turaqsyzdyq aıyby tólenýge tıis. Turaqsyzdyq aıybynyń mólsheri Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń qaıta qarjylandyrý resmı stavkasy negizge alyna otyryp esepteledi.

      5. Jer ýchaskesin satyp alý-satý sharty jáne jer ýchaskesiniń satyp alý baǵasyn tóleý týraly qujat jer ýchaskesine sáıkestendirý qujaty berý úshin negiz bolyp tabylady.

      Jer ýchaskesin tóleý merzimin uzartyp satqan kezde, satyp alýshyǵa satyp alý-satý sharty negizinde beriletin jer ýchaskesine sáıkestendirý qujatyna, ýchaskeni kepilge berýdi qospaǵanda, mámile jasasýǵa tyıym salynatyny týraly tıisti jazba jasalady.

      Eskertý. 47-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2012.12.24 N 60-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 25.11.2019 № 272-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

48-bap. Memlekettik menshiktegi jer ýchaskelerine quqyqtardy saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) alý

      1. Jer ýchaskesi nemese jer ýchaskesin jaldaý quqyǵy:

      1) Qazaqstan Respýblıkasy Kásipkerlik kodeksiniń 284-babyna sáıkes ınvestıııalyq jobalardy iske asyrý úshin;

2) halyqaralyq sharttarǵa sáıkes shet memleketterge jáne halyqaralyq uıymdarǵa;

3) Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik jer paıdalanýshylaryna;

4) memlekettik organdar ótkizetin obektilerdi salý jónindegi konkýrstardy (tenderlerdi) jeńip alǵan tulǵalarǵa jáne mundaı qurylys tikeleı atalǵan tulǵalarǵa jer ýchaskesin berýdi talap etken kezde;

5) jeke jáne zańdy tulǵalarǵa olarǵa menshik quqyǵymen jáne (nemese) ózge de zattaı quqyqpen tıesili úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) paıdalaný jáne ustaý úshin, onyń ishinde irgeles aýmaqtaǵy úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) Qazaqstan Respýblıkasynyń sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys qyzmeti týraly zańnamasynda belgilengen tártippen bekitilgen sáýlet-qala qurylysy jáne (nemese) qurylys qujattamasyna sáıkes keńeıtý jáne rekonstrýkııalaý úshin;

5-1) osy Kodekstiń 71-babyna sáıkes qurylys salý maqsaty úshin buryn jeke jáne zańdy tulǵalar izdestirý jumystaryn júrgizgen aýmaqta ǵımarattar (qurylystar, qurylysjaılar) jáne olardyń ınjenerlik-kommýnıkaııalyq jelilerin salý úshin, eger olar egjeı-tegjeıli josparlaý jobasyna sáıkes josparlanatyn qurylys sheńberinde buryn úshinshi tulǵalarǵa tıesili bolǵan jer ýchaskelerine quqyqtardy satyp alǵan jaǵdaıda jeke jáne zańdy tulǵalarǵa;

5-2) ózderine menshik jáne jer paıdalaný quqyǵymen tıesili jer ýchaskelerine ınjenerlik-kommýnıkaııalyq jeliler men júıelerdi salý úshin jeke jáne zańdy tulǵalarǵa;

6) kondomınıým obektisin paıdalaný jáne ustaý úshin kondomınıýmǵa qatysýshylarǵa;

7) jaıylymdyq jáne shabyndyq alqaptardy halyqtyń jeke aýlasyn ustaý, sondaı-aq baqsha ósirý jónindegi muqtajyn qanaǵattandyrý maqsatynda paıdalaný úshin;

8) "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine sáıkes jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan lıenzııa nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimshart negizinde jer qoınaýyn paıdalaný maqsattary úshin, sondaı-aq paıdaly qazbalardy óndirý, jer qoınaýy keńistigin paıdalaný jónindegi operaııalardy júrgizý úshin qajet ınjenerlik, kóliktik jáne ózge de ınfraqurylymdy salý jáne (nemese) ornalastyrý úshin;

9) Qazaqstan Respýblıkasynyń ınvestıııalar salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes jasalǵan kelisimsharttyń negizinde memlekettik zattaı granttar retinde;

10) Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly zańnamasyna sáıkes arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshysyna, arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń nemese ındýstrııalyq aımaqtyń basqarýshy kompanııasyna;

10-1) aýmaqtyq sýlar alyp jatqan sý qory jerleriniń quramynan jasandy ǵımarattar salý úshin;

11) temirjol, avtomobıl, teńiz jáne ishki sý, áýe, qubyrjoly kóliginiń muqtajy úshin, baılanys pen energetıka muqtajy úshin, sondaı-aq memlekettik mańyzy bar ózge de obektilerdi salý úshin;

12) halyqtyń muqtajyn qanaǵattandyrýǵa arnalǵan ortaq paıdalanýdaǵy obektilerge (sý qubyrlary, jylý trassalary, tazartý qurylystary jáne basqa da ınjenerlik-kommýnıkaııalyq jeliler men júıeler), sondaı-aq osy Kodekstiń 107-baby 3-tarmaǵy besinshi bóliginiń 8) tarmaqshasyna sáıkes arnaıy maqsattaǵy obektilerge;

13) osy Kodekstiń 121-babyna sáıkes jerdi erekshe sharttarmen paıdalaný aımaqtaryn belgileý úshin;

14) osy Kodekstiń 9-babynyń 3-tarmaǵyna sáıkes ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý, baǵbandyq, jeke turǵyn úı jáne saıajaı qurylystary úshin;

14-1) jekeshe orman ósirý úshin;

15) Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattarynda kózdelgen obektilerdi salý, memlekettik múddelerdi jáne qoǵamdyq mańyzdy maqsattarǵa qol jetkizýdi qamtamasyz etetin ınvestıııalyq jobalar úshin;

16) osy Kodekstiń 9-babynyń 3-tarmaǵyna sáıkes halyqaralyq qatysýy bar ǵylymı ortalyqtar men otandyq ónerkásip oryndaryna;

17) memlekettik-jekeshelik áriptestik jobalaryn iske asyrý úshin jekeshe áriptesterge ne konessııalyq jobalardy iske asyrý úshin konessıonerlerge;

18) ınvestıııalyq jáne ınnovaııalyq jobalardy iske asyrý úshin áleýmettik-kásipkerlik korporaııalarǵa;

19) ındýstrııalyq-ınnovaııalyq jobalardy iske asyrý úshin ındýstrııalyq-ınnovaııalyq qyzmet sýbektilerine;

20) sharýashylyq seriktestiginiń nemese óndiristik kooperatıvtiń qatysýshylaryna (múshelerine) olar osy Kodekstiń 101-babynyń 3-tarmaǵyna sáıkes qatysýshylar (músheler) quramynan shyqqan kezde;

21) qonys aýdarýshylarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaǵan óńirlerde, oblystyq mańyzy bar qalalardy qospaǵanda, eldi mekenderdiń sheginde obektiler salý úshin beriletin jaǵdaılardy qospaǵanda, memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskelerin nemese jer ýchaskelerin jalǵa alý quqyǵyn berý saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) júzege asyrylady.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń ekinshi bóligin alyp tastaý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

Ýaqytsha jer paıdalaný merzimi aıaqtalyp kele jatqan aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri ýaqytsha jer paıdalanýshy jańa merzimge ýaqytsha jer paıdalaný týraly shart jasasýdan bas tartqan jaǵdaıda ǵana saýda-sattyqqa (konkýrstarǵa, aýkıondarǵa) shyǵarylady.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      2-tarmaqtyń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

2. Saýda-sattyqtyń (konkýrstardyń, aýkıondardyń) jeńimpazdaryna – sheteldikter men azamattyǵy joq adamdarǵa aýyl sharýashylyǵy óndirisin, orman ósirýdi, qosalqy aýyl sharýashylyǵyn júrgizý úshin jer ýchaskeleri jıyrma bes jylǵa deıingi merzimmen jaldaý sharttarymen ýaqytsha jer paıdalanýǵa beriledi.

      3. Satýǵa arnalǵan jer ýchaskesi:

      jer ýchaskesiniń shekarasy aıqyndalǵannan;

jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty jáne onyń kadastrlyq (baǵalaý) quny anyqtalǵannan;

saýda-sattyq (konkýrstar, aýkıondar) ótkizý týraly sheshim qabyldanǵannan;

saýda-sattyq (konkýrstar, aýkıondar) ótkizý týraly habarlama jarııalanǵannan keıin saýda-sattyqqa shyǵarylady.

      4. Jer ýchaskesin nemese jer ýchaskesin jaldaý quqyǵyn satýshy retinde jergilikti atqarýshy organ ókildik etedi.

      Saýda-sattyq (konkýrstar, aýkıondar) uıymdastyrýshy retinde menshik ıesi nemese onymen jasalǵan shart negizinde áreket etýshi mamandandyrylǵan uıym ókildik etedi.

      5. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi saýda-sattyqty (konkýrstardy, aýkıondardy) ótkizý nysanyn, saýda-sattyq nysanasynyń bastapqy baǵasyn jáne kepilaqy somasyn belgileıdi.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      6-tarmaq jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      6-tarmaq jańa redakııada kózdelgen - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (02.01.2021 bastap qoldanysqa engiziledi).

6. Jer ýchaskesin nemese jer ýchaskesin jaldaý quqyǵyn satý jónindegi saýda-sattyqty (konkýrstardy, aýkıondardy) uıymdastyrý men ótkizý, onyń ishinde elektrondyq túrde uıymdastyrý men ótkizý tártibin ortalyq ýákiletti organ aıqyndaıdy.

      6-1. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskelerin qospaǵanda, jer ýchaskesine quqyq berýdi saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) júzege asyrý qajettigi sebebine baılanysty osyndaı quqyq berýden bas tartylǵan jaǵdaıda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi suralyp otyrǵan jer ýchaskesi boıynsha saýda-sattyqty (konkýrsty, aýkıondy) jer ýchaskesine quqyq berýden bas tartý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap kúntizbelik toqsan kúnnen keshiktirmeı ótkizýge tıis.

      7. Jergilikti atqarýshy organnyń jer ýchaskesin nemese jer ýchaskesin jaldaý quqyǵyn berý týraly sheshimi saýda-sattyq (konkýrstar, aýkıondar) aıaqtalǵannan keıin eki jumys kúninen keshiktirilmeı qabyldanady. Jer ýchaskesin satyp alý-satý nemese jaldaý sharty sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap bir jumys kúni ishinde jasalady.

      Eskertý. 48-bap jańa redakııada - QR 2009.02.13 N 135-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 3-baptan qarańyz) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.21 № 470-IV (2012.04.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.01.09 N 535-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 10.06.2014 № 208-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 12.06.2014 № 209-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.10.2015 № 366-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 31.10.2015 № 380-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.04.2019 № 241-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
      RQAO-nyń eskertpesi!
      5-taraýdy 48-1-bappen tolyqtyrý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

49-bap. Memleket menshigindegi jer ýchaskelerin tóleý merzimin uzartyp satý kezinde olarǵa quqyqtar alý

      1. Memleket menshigindegi jer ýchaskesi satyp alý-satý shartyn jasasý arqyly satyp alýshynyń jazbasha ótinishi boıynsha on jyl merzimge tóleý merzimi uzartylyp satylady.

      2. Satyp alýshy satyp alý-satý shartyn jasasqan kúnnen bastap on jumys kúni ishinde jer ýchaskesi qunynyń keminde bes paıyzyn quraıtyn mólsherde avans tóleýge tıis. Budan keıin satyp alýshy jer ýchaskesi úshin tólemdi satyp alý-satý shartyna qosa beriletin jáne onyń ajyramas bóligi bolyp tabylatyn tólem kestesine sáıkes aı saıyn tólep otyrady. Jer ýchaskesi úshin tólem qolma-qol esep aıyrysý arqyly da, satýshynyń satyp alý-satý shartynda kórsetilgen shotyna aýdarý arqyly da júzege asyrylýy múmkin.

      Satyp alýshy óziniń mindettemelerin tolyq kóleminde de, ishinara da merziminen buryn óteýge quqyly. Mindettemelerdi ishinara ótegen jaǵdaıda tólem kestesi qaıtadan bekitilýge tıis.

      3. Jer ýchaskesi úshin aı saıynǵy tólemdi keshiktirgen jaǵdaıda satyp alýshy satýshyǵa keshiktirgen árbir kún úshin jer ýchaskesiniń tólenbegen satyp alý baǵasynyń 0,1 paıyzy mólsherinde turaqsyzdyq aıybyn tóleıdi.

      Eger satyp alýshy jer ýchaskesi úshin qatarynan úsh aı boıy, al aýyl sharýashylyǵy maqsatyna arnalǵan jer ýchaskesi úshin qatarynan eki jyl boıy tólem jasamasa, satýshy satyp alý-satý shartyn buzýǵa jáne satylǵan jer ýchaskesin qaıtaryp berýdi talap etýge quqyly, buǵan satyp alýshydan alynǵan tólem somasy jer ýchaskesiniń satyp alý baǵasynyń jartysynan asyp túsken jaǵdaılar qosylmaıdy.

      4. Jerdi kepilge berýdi qospaǵanda, tóleý merzimi uzartylyp satylǵan jer ýchaskesine qatysty onyń satyp alý baǵasy tolyq tólengenshe mámile jasasýǵa tyıym salynady.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      4-tarmaqtyń ekinshi bóligin alyp tastaý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

Jeńildikti baǵamen tóleý merzimi uzartylyp satylǵan jer ýchaskesimen mámile jasasý quqyǵyna osy Kodekstiń 24-babynyń 3-tarmaǵynda kózdelgen jer ýchaskesimen mámile jasasýǵa shekteý qoıylǵan jáne onyń satyp alý baǵasy tolyq tólengen kezden bastap esepteletin merzim aıaqtalǵan soń jol beriledi.

      5. Satyp alýshynyń tóleý merzimin uzartyp satqan jer ýchaskesin kepilge berýge onyń satyp alý baǵasynyń keminde elý paıyzyn tólegen jaǵdaıda jol beriledi. Bul rette jer ýchaskesiniń satyp alý baǵasy tólengen bóligi ǵana kepil nysanasy bola alady.

      6. Tóleý merzimi uzartylyp satylǵan jer ýchaskesimen mámileler jasasý boıynsha shekteýler jer ýchaskesin satyp alý-satý shartynda jáne jer ýchaskesine arnalǵan sáıkestendirý qujatynda kórsetiledi. Jer ýchaskesiniń satyp alý baǵasyn tóleý týraly qujat satyp alý-satý shartyndaǵy jáne jer ýchaskesine arnalǵan sáıkestendirý qujatyndaǵy osy shekteýdi alyp tastaýǵa negiz bolady.

      Eskertý. 49-bap jańa redakııada - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

49-1-bap. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý tártibi

      1. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý mynadaı tártippen júzege asyrylady:

      1) jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly ótinishti qaraýǵa qabyldaý;

2) jer ýchaskesin suralyp otyrǵan nysanaly maqsat boıynsha paıdalaný múmkindigin aıqyndaý;

3) memlekettik aqparattyq júıeler arqyly ne kelisý organdarynda osy júıeler bolmaǵan kezde qaǵaz jetkizgishterde jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly ótinishti kelisý;

4) jer komıssııasynyń qorytyndysyn daıyndaý;

5) eldi meken sheginde ornalasqan jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty qurylys maqsattary úshin ózgertilgen jaǵdaıda, jer ýchaskesiniń jer-kadastrlyq josparyn jasaý;

6) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń quzyreti sheginde jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly sheshim qabyldaýy;

7) jer ýchaskesine sáıkestendirý qujatyn daıyndaý.

      2. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertýge múddeli jeke jáne zańdy tulǵalar jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimine Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes qaǵaz jetkizgishte ne "elektrondyq úkimet" veb-portaly nemese Memlekettik korporaııa arqyly ótinish beredi.

      Ótinishke qabyldanǵan kúni boıynsha tirkeý nómiri beriledi jáne ótinish berýshige ótinish berilgenin rastaıtyn habarlama beriledi, onda jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý ne odan bas tartý máselesi boıynsha sheshimdi alatyn kún kórsetiledi.

Ótinishte mynadaı málimetter kórsetiledi:

jer ýchaskesiniń kadastrlyq nómiri;

jer ýchaskesiniń suralyp otyrǵan nysanaly maqsat;

jer ýchaskesiniń alańy;

jer ýchaskesine quqyq belgileıtin jáne sáıkestendirý qujattarynyń nómiri men kúni.

      3. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly ótinish kelip túsken kezinen bastap kúntizbelik otyz kúnge deıingi merzimde qaralady.

      4. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimi jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly kelip túsken ótinishti bir jumys kúni ishinde quzyreti sheginde oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organyna ne tıisti jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesine jiberedi.

      5. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy ne jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi quzyreti sheginde ótinish kelip túsken kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde jer ýchaskesin málimdelgen nysanaly maqsat boıynsha paıdalaný múmkindigin aıqyndaıdy jáne ony barlyq múddeli memlekettik organdarǵa, tıisti qyzmetterge kelisýge bir mezgilde jiberedi.

      6. Kelisý organdary bes jumys kúni ishinde jer ýchaskesin málimdelgen nysanaly maqsat boıynsha paıdalaný múmkindigi týraly tıisti qorytyndylardy beredi.

      7. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy ne jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi quzyreti sheginde qorytyndylar kelip túsken kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde jer ýchaskesin málimdelgen nysanaly maqsat boıynsha paıdalaný múmkindigi týraly usynys daıyndaıdy.

      8. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly sheshim jer komıssııasynyń qorytyndysy negizinde qabyldanady. Jer komıssııasynyń qorytyndysy jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý múmkindigi týraly usynys jer komıssııasyna kelip túsken kezden bastap bes jumys kúni ishinde hattamalyq sheshim nysanynda eki danada jasalady.

      9. Eldi meken sheginde ornalasqan jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty qurylys maqsattary úshin ózgertilgen jaǵdaıda, osy Kodekstiń

      44-1-babynyń 7-tarmaǵynda kózdelgen tártippen jer-kadastrlyq jospar jasalady.

      10. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy ne jergilikti atqarýshy organnyń sáýlet jáne qala qurylysy salasyndaǵy fýnkııalardy júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi quzyreti sheginde jer komıssııasynyń tıisti qorytyndysy kelip túsken kezden bastap úsh jumys kúni ishinde, al eldi meken sheginde ornalasqan jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty qurylys maqsattary úshin ózgertilgen kezde jer-kadastrlyq jospar bekitilgen kezden bastap úsh jumys kúni ishinde oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń tıisti sheshimin daıyndaıdy.

      11. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly ne ózgertýden bas tartý týraly sheshimi jer komıssııasynyń tıisti qorytyndysy kelip túsken kezden bastap bes jumys kúni ishinde, eldi meken sheginde ornalasqan jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty qurylys maqsattary úshin ózgertilgen kezde jer-kadastrlyq jospar bekitilgen kezden bastap bes jumys kúni ishinde qabyldanady.

      12. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertýden bas tartý ýájdi bolýǵa tıis.

      13. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertýge kelisý týraly ne odan bas tartý týraly sheshiminiń kóshirmesi sheshim qabyldanǵannan keıin úsh jumys kúni ishinde ótinish berýshige tapsyrylady.

      Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń, aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly sheshiminde:

jer ýchaskesiniń kadastrlyq nómiri;

jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty;

jer ýchaskesiniń alańy qamtylýǵa tıis.

Ótinish "elektrondyq úkimet" veb-portaly arqyly elektrondyq qujat nysanynda berilgen jaǵdaıda, oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organynyń jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertýge kelisý týraly ne odan bas tartý týraly sheshimi ótinish berýshige ol qabyldanǵannan keıin úsh jumys kúninen keshiktirilmeıtin merzimde elektrondyq qujat nysanynda jiberiledi.

      14. Jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty ózgertilgen kezde sáıkestendirý qujattaryn qaıta resimdeý merzimi alty jumys kúninen aspaıdy.

      Eskertý. 49-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2007.07.06 N 279; jańa redakııada - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen; ózgerister engizildi - QR 28.10.2015 № 366-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

49-2-bap. Jerdi rezervte qaldyrý

      1. Jerdi rezervke qoıý eldi mekenderdiń damýyn qamtamasyz etý, josparlanyp otyrǵan ınjenerlik, kóliktik jáne áleýmettik ınfraqurylymdar obektilerin, strategııalyq obektilerdi, qorǵanys jáne qaýipsizdik, ǵarysh qyzmeti obektilerin ornalastyrý, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurý, onyń ishinde qorǵanysh aǵash ekpelerin egý maqsatynda, jeke aýlasyn jáne baqsha sharýashylyǵyn ustaý boıynsha halyqtyń muqtajdaryn qanaǵattandyrý maqsatynda jaıylymdyq jáne shabyndyq alqaptardy paıdalaný úshin, sondaı-aq jer qoınaýyn paıdalaný jáne arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardy nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardy qurý maqsattary úshin memlekettik menshiktegi jerde rezervtik aýmaqtar qurý arqyly júzege asyrylady.

      2. Aýmaqtardy qala qurylysy úshin josparlaýdyń belgilengen tártippen bekitilgen keshendi shemalary, eldi mekenderdiń bas josparlary, avtomobıl joldary men temirjoldar ótýiniń jobalary (shemalary), Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattary jerdi rezervte qaldyrý úshin negizder bolyp tabylady.

      Jer qoınaýyn paıdalaný maqsattary úshin jerdi rezervke qoıý Jer qoınaýynyń memlekettik qoryn basqarý baǵdarlamasy nemese "Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine sáıkes jerdi osyndaı rezervke qoıý úshin negizder bolyp tabylatyn ózge de qujattar negizinde júzege asyrylady.

      3. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurý jaǵdaılaryn qospaǵanda, jerdi rezervte qaldyrýdy oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary, al respýblıkalyq mańyzy bar qalalardy, astanany qospaǵanda, eldi mekenderdiń shekaralarynda - aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary jıyrma jylǵa deıingi merzimge júzege asyrady.

      Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar úshin jerdi rezervte qaldyrý Qazaqstan Respýblıkasynyń erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes júzege asyrylady.

      4. Jergilikti atqarýshy organdardyń jerdi rezervke qoıý týraly sheshiminde rezervke qoıýdyń negizi, maqsattary men merzimderi, jerdiń jalpy alańy men sanaty, sondaı-aq jerdi paıdalanýda qoıylatyn shekteýler kórsetilýge tıis. Jer paıdalaný nemese shekteýli nysanaly paıdalaný quqyǵymen buryn berilgen jer ýchaskeleri rezervke qoıylǵan kezde jer paıdalanýshylar jáne servıtýttardy ıelenýshiler kórsetiledi.

      5. Osy baptyń 3-tarmaǵynyń birinshi bóliginde kórsetilgen jergilikti atqarýshy organdar jerdi rezervte qaldyrý týraly sheshim qabyldanǵan kezden bastap kúntizbelik otyz kún ishinde ýchaskeleri rezervte qaldyrylǵan jerdiń quramyna engizilgen jer paıdalanýshylar men servıtýt ıelerin habardar etýge, sondaı-aq tıisti ákimshilik-aýmaqtyq bólinistiń aýmaǵynda taratylatyn merzimdi baspa basylymdarynda jarııalaý arqyly jerdi rezervte qaldyrý týraly aqparattyń qoljetimdi bolýyn qamtamasyz etýge mindetti.

      6. Jerdi rezervte qaldyrý jer ýchaskeleri rezervte qaldyrylǵan jerdiń quramyna engizilgen jer paıdalanýshylardyń jer paıdalaný quqyǵyn toqtatýǵa ákep soqtyrmaıdy.

      Rezervke qoıylǵan jer quramynan jer ýchaskeleri rezervke qoıylǵan maqsattarda jer ýchaskelerin ıgerý bastalǵanǵa deıingi merzimge jerdiń aımaqtarǵa bólinýine sáıkes jerdiń qandaı da bir sanatqa tıesiligine jáne ruqsatpen paıdalanylýyna súıene otyryp, ýaqytsha obektilerdi ornalastyrý nemese qurylyspen baılanysty emes maqsattar úshin ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilýi múmkin.

      Eskertý. Kodeks 49-2-bappen tolyqtyryldy - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen; ózgerister engizildi - QR 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

50-bap. Jer ýchaskelerin berý normalary

      1. Azamattar men zańdy tulǵalarǵa aýyl sharýashylyǵynan basqa maqsattar úshin beriletin jer ýchaskeleriniń mólsheri qyzmettiń osy túrlerine jer bólip berýdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen bekitilgen normalar boıynsha ne sáýlet-qala qurylysy jáne (nemese) qurylys qujattamasyna sáıkes aıqyndalady.

      2. Osy Kodekstiń 48-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) satýǵa usynylatyn jer ýchaskeleriniń tizbesine engizilgenderdi qospaǵanda, jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna jeke menshikke mynadaı

      mólsherde tegin beriledi:

      1) aýyldyq jerlerde ózindik qosalqy sharýashylyq (úı mańyndaǵy jáne egistik telimderdi qosa alǵanda) júrgizý úshin - sýarylmaıtyn jerde 0,25 gektar jáne sýarmaly jerde 0,15 gektar;

      2) jeke turǵyn úı qurylysy úshin - 0,10 gektar;

      3) baǵbandyq, sondaı-aq saıajaı qurylysy úshin - 0,12 gektar.

      Osy Kodekstiń 94-babynyń 4-tarmaǵynda kórsetilgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskelerin atalǵan maqsattar úshin qaıtalap tegin berýge jol berilmeıdi.

Ózindik qosalqy sharýashylyqty (úı mańyndaǵy telim) júrgizý jáne jeke turǵyn úı salý úshin jer ýchaskelerin jeke menshikke tegin berý jer ýchaskeleri ıgerilgennen keıin júrgiziledi. Jer ýchaskelerin kórsetilgen maqsattar úshin ıgerý kezeńine berý osy Kodekstiń 92-babyna sáıkes mundaı jer ýchaskelerin ıgerýdiń talaptary men merzimderi belgilene otyryp, ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵynda júrgiziledi.

Aýyldyq eldi mekenderdiń aýmaǵynda bos jer bolǵan jaǵdaıda jeke turǵyn úı qurylysy úshin jáne ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý úshin jer ýchaskeleri osy atalǵan maqsattar úshin kózdelgen jer ýchaskeleriniń normalary sheginde birtutas alap bolyp beriledi.

      2-1. Baý-baqsha sharýashylyǵyn júrgizý úshin jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen 1 gektardan aspaıtyn mólsherde beriledi.

      3. Osy baptyń 2-tarmaǵynda sanamalanǵan, jeke menshikte bolýy múmkin jer ýchaskeleriniń shekti (eń joǵary) mólsheri jergilikti jaǵdaılar men erekshelikterge qaraı oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń ókildi jáne atqarýshy organdarynyń birlesken sheshimderimen belgilenedi.

      4. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń ókildi jáne atqarýshy organdarynyń birlesken usynysy negizinde respýblıkanyń jáne bir ákimshilik aýdannyń (qalanyń), oblystyń sheginde aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń túrleri boıynsha aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń shekti (eń joǵary) mólsherin belgileıdi, olar:

      jeke menshik quqyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń azamatynda sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin, Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵasynda jáne oǵan affılıırlengen tulǵalarda aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin bolýy múmkin;

ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń azamatynda sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin, Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik emes zańdy tulǵasynda jáne onyń úlestes tulǵalarynda aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin bolýy múmkin;

ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen sheteldikterde, azamattyǵy joq adamdarda jáne sheteldik zańdy tulǵalarda aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin bolýy múmkin.

      Jer ýchaskelerin osy tarmaqta kórsetilgen maqsattar úshin shekti (eń joǵary) mólsherden asatyn mólsherlerde berýge jol berilmeıdi.

      5. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin utymdy paıdalaný maqsatynda oblystyq ókildi jáne atqarýshy organdardyń birlesken sheshimderimen jergilikti jaǵdaılarǵa jáne kórsetilgen jerdi paıdalaný erekshelikterine baılanysty menshikke nemese jer paıdalanýǵa beriletin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń eń az mólsheri belgilenedi.

      Eskertý. 50-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2009.07.10 N 180-IV, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

51-bap. Bólinetin jáne bólinbeıtin jer ýchaskeleri

      1. Jer ýchaskesi bólinetin jáne bólinbeıtin bolýy múmkin. Óziniń nysanaly maqsatyn ózgertpeı jáne órtke qarsy, sanıtarlyq, ekologııalyq, qurylystyq jáne ózge de mindetti normalar men erejelerdi buzbaı bólikterge bólýge bolatyn, bólingennen keıin árqaısysy derbes jer ýchaskesin quraıtyn jer ýchaskesi bólinetin jer ýchaskesi bolady, bulaı bolmaǵan jaǵdaıda ol bólinbeıtin bolyp tabylady.

      1-1. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin bólý osy Kodekstiń 97-babynyń 3-1-tarmaǵynda kózdelgen normalar eskerile otyryp júzege asyrylady.

      2. Jer ýchaskesiniń bólinetindigi jáne bólinbeıtindigi sáıkestendirý qujatynda kórsetiledi.

      3. Jer ýchaskesiniń bólinetin bóligimen mámileler jasaǵan kezde, bul bólik belgilengen tártippen aldyn ala derbes jer ýchaskesi bolyp bólinip shyǵarylýǵa tıis. Qalǵan jaǵdaılarda mámile nysanasy ony shartta sıpattaý nemese jer ýchaskesiniń bóligine belgilenetin quqyqtyń qoldanylý aıasyn (jaldaý, óteýsiz paıdalaný, servıtýt jáne basqalary) sáıkestendirý qujatyna engizý arqyly aıqyndalýy múmkin.

      Eskertý. 51-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.26 N 311; 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

52-bap. Jer ýchaskesine quqyq jáne onda ornalasqan úıge (qurylysqa, ǵımaratqa) quqyq

      1. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardan basqa, úıge (qurylysqa, ǵımaratqa) menshik quqyǵy kórsetilgen úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan jer ýchaskesine zańnamada belgilengen tártippen menshik quqyǵyn bildiredi. Osy baptyń 7-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, memlekettik zańdy tulǵalardyń úıge (qurylysqa, ǵımaratqa) sharýashylyq júrgizý quqyǵy nemese jedel basqarý quqyǵy kórsetilgen obektiler ornalasqan jer ýchaskesine belgilengen tártippen turaqty jer paıdalaný quqyǵyn bildiredi.

      Kórsetilgen quqyqtar bir-birinen ajyratylmaıdy.

      2. Úılerge (qurylystarǵa, ǵımarattarǵa) jáne basqa da jyljymaıtyn múlikke menshik quqyǵy ne sharýashylyq júrgizý quqyǵy nemese olardy oralymdy basqarý quqyǵy aýysqan jaǵdaıda satyp alýshyǵa menshik quqyǵy aýysady, al osy Kodekste belgilengen jaǵdaılarda búkil jer ýchaskesine ne úı (qurylys, ǵımarat) ıelikten shyǵarylǵan kezde derbes jer ýchaskesi bolyp bólingen onyń belgili bir bóligine turaqty nemese ýaqytsha uzaq merzimdi jer paıdalaný quqyǵy, nemese eger jer ýchaskesi bólinbese nemese bólinbeıtindigine baılanysty bólinýge jatpaıtyn bolsa, jer ýchaskesine ortaq menshik quqyǵyndaǵy nemese ortaq jer paıdalaný quqyǵyndaǵy úlesi aýysady.

      Jer ýchaskesin bólgen kezde úıdi (qurylysty, ǵımaratty) satyp alýshyǵa jer ýchaskesiniń bólinetin bóligi, ıaǵnı úı (qurylys, ǵımarat) ornalasqan jáne ony paıdalaný úshin qajetti bóligi bólip beriledi. Taraptardyń kelisimi boıynsha úıdi (qurylysty, ǵımaratty) satyp alýshyǵa jer ýchaskesiniń úıdi (qurylysty, ǵımaratty) paıdalaný jáne kútip-ustaý úshin qajet bolatyn bóliginen úlken bóligi berilýi múmkin.

Eger atalǵan ýchaske bólinbeıtin bolsa ne onda ornalasqan, ıelikten shyǵarý nysanasy bolyp tabylatyn úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) kútip-ustaýǵa ádeıi arnalǵan bolsa, ol jyljymaıtyn múlikti satyp alýshyǵa tolyǵymen aýysady.

      3. Úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan, sondaı-aq olardy paıdalanýǵa arnalǵan jer ýchaskesine menshik quqyǵyn ne turaqty nemese ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵarýǵa - atalǵan jyljymaıtyn múlikti tıisti ıelikten shyǵarmaıynsha, sol sııaqty atalǵan jyljymaıtyn múlik ornalasqan jer ýchaskesin tıisti ıelikten shyǵarmaı, jyljymaıtyn múlikti ıelikten shyǵarýǵa jol berilmeıdi.

      4. Jer paıdalanýshynyń ózine tıesili úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) ýaqytsha paıdalanýǵa berýi atalǵan úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan jáne olardy kútip-ustaýǵa arnalǵan jer ýchaskesiniń naq sondaı merzimge ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilýine ulasady.

      Úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan jáne olardy kútip-ustaýǵa arnalǵan jer ýchaskesin basqa tulǵaǵa ýaqytsha jer paıdalanýǵa berýge atalǵan jyljymaıtyn múlik tıisinshe ýaqytsha paıdalanýǵa bermeıinshe jol berilmeıdi.

      5. Jer paıdalanýshynyń ózine tıesili jer paıdalaný quqyǵyn basqa tulǵalarǵa ıelikten aıyryp berýge quqyly bolmaǵan jaǵdaıda, eger osy Kodekste ózgeshe belgilenbese, onyń sol ýchaskede ornalasqan úılerdi (qurylysty, ǵımaratty) ıelikten aıyrýǵa quqyǵy joq.

      6. Ýaqytsha jer paıdalanýshy jer ýchaskesi menshik ıesiniń ruqsatymen jáne tıisti qyzmetterdiń kelisimderi bolǵan jaǵdaıda jer ýchaskesine turǵyzylǵan úılerge (qurylystarǵa, ǵımarattarǵa) osy Kodekstiń 64-baby 1-tarmaǵynyń 5) tarmaqshasynda belgilengen tártippen menshik quqyǵyn alǵan retterde shart merzimi aıaqtalǵannan keıin jer ýchaskesi qaıtarylýǵa tıis. Bóten jer ýchaskesine turǵyzylǵan úılerdiń (qurylystardyń, ǵımarattardyń) menshik ıesi quqyǵyn iske asyrýdyń ózge de tártibi taraptardyń kelisimimen belgilenýi múmkin.

      7. Osy baptyń 1-tarmaǵynyń erejeleri memlekettik jer paıdalanýshylarǵa bekitip berilgen "Baıqońyr" kesheniniń úılerine (qurylystaryna, ǵımarattaryna), sondaı-aq magıstraldyq qubyrlardyń jelilik bólikterine menshik quqyǵyna qoldanylmaıdy.

      Eskertý. 52-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2007.07.26 N 311, 2012.04.27 N 15-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.06.22 N 21-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

53-bap. Jer ýchaskesine ortaq menshik nemese ortaq jer paıdalaný

      1. Eki nemese birneshe tulǵanyń menshigindegi jer ýchaskesi olarǵa ortaq menshik quqyǵymen tıesili bolady.

      2. Jer ýchaskesine ortaq menshik Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen retterde ýchaske bólinbeıtin jaǵdaıda (osy Kodekstiń 51-baby), sondaı-aq menshik ıeleri ózderine tıesili jer ýchaskelerin bir ýchaskege erikti túrde biriktirgen kezde týyndaıdy.

      3. Jer ýchaskesi árbir menshik ıesiniń úlesi anyqtalǵan (úlestik menshik) nemese úlesteri anyqtalmaǵan (birlesken menshik) ortaq menshikte bolýy múmkin.

      4. Ortaq jer paıdalaný quqyǵy osy baptyń 1, 2, 3-tarmaqtarynda kózdelgen negizderde týyndaıdy.

      5. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskesine ortaq úlestik menshiktegi nemese ortaq úlestik jer paıdalanýdaǵy jer úlesteri jerge qatysty quqyqtar men mindetterdiń derbes obektisi bolyp tabylady.

      6. Ortaq menshiktegi (ortaq jer paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin paıdalaný tártibi ortaq menshikke (ortaq jer paıdalanýǵa) qatysýshylar arasyndaǵy shartpen belgilenedi. Olardyń arasynda kelisimge qol jetkizilmegen jaǵdaıda paıdalaný tártibin sot aıqyndaıdy. Jer ýchaskesin paıdalaný tártibi týraly qatysýshylardyń kelisimi nemese sottyń sheshimi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen memlekettik tirkelýge jatady.

      Eskertý. 53-bapqa ózgeris engizildi - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

54-bap. Ortaq menshiktegi nemese ortaq jer paıdalanýdaǵy aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin paıdalaný tártibi

      1. Ortaq menshiktegi (ortaq jer paıdalanýdaǵy) aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskesin paıdalaný tártibin úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń jalpy jınalysy qabyldaıdy. Ylestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń aldaǵy jınalysy týraly habarlama onyń ótkiziletin kúninen bir aıdan keshiktirilmeı jazbasha túrde qolhat alý arqyly júrgiziledi.

      2. Tıisinshe habarlanǵan jaǵdaıda úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń nemese olardyń ókilderiniń keminde 50%-i qatysqan kezde jınalystyń quqyqtyq kúshi bar dep sanalady. Sheshim úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń jınalysyna qatysyp otyrǵandardyń jaı kópshilik daýsymen qabyldanyp, hattamamen resimdeledi. Hattamaǵa úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń nemese olardyń ókilderiniń qatysyp otyrǵandarynyń barlyǵy qol qoıady.

55-bap. Ortaq úlestik menshiktegi aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer úlesterimen jasalatyn mámileler

      1. Ortaq úlestik menshik quqyǵyndaǵy úlesti ıelikten shyǵarýǵa baǵyttalǵan mámileler jasasý kezinde jer ýchaskesin jer úlesteri esebine bólip shyǵarý talap etilmeıdi.

      2. Jer úlesin satýshy óz úlesin bógde tulǵaǵa satqysy keletini týraly nıetin úlestik menshiktiń qalǵan qatysýshylaryn, onyń satylý baǵasyn jáne basqa da jaǵdaılaryn kórsete otyryp, jazbasha túrde habardar etýge mindetti.

      Eger úlestik menshiktiń qalǵan qatysýshylary jazbasha habarlamadan keıingi bir aı ishinde satylatyn úlesti satyp alýdan bas tartsa nemese satyp almasa, satýshy óz úlesin kez kelgen tulǵaǵa satýǵa quqyly.

56-bap. Ortaq úlestik menshiktegi nemese ortaq úlestik jer paıdalanýdaǵy jer úlesin aıqyndaý tártibi

      1. Eger ýchaskege ortaq úlestik menshikke (ortaq úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń jer úlesteriniń mólsherin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary negizinde aıqyndaý múmkin bolmasa jáne onyń barlyq qatysýshylarynyń kelisimimen belgilenbese, jer úlesteri teń bolyp esepteledi.

      2. Ortaq úlestik menshikke (ortaq úlestik jer paıdalanýǵa) barlyq qatysýshylardyń kelisimimen olardyń árqaısysynyń ortaq jer ýchaskesin satyp alýǵa jáne ıgerýge qosqan salymyna qaraı olardyń jer úlesterin aıqyndaý men ózgertý tártibi belgilenýi múmkin.

57-bap. Ortaq úlestik menshiktegi (ortaq úlestik jer paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin bólisý jáne odan úlesti bólip shyǵarý

      1. Ortaq úlestik menshikke (ortaq úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylar ortaq jer ýchaskesin bólýdiń ádisi men talaptary jóninde kelisimge kele almaǵan jaǵdaıda, árbir qatysýshy ortaq jer ýchaskesinen óziniń jer úlesin naqtyly (belgili bir jerde) bólip shyǵarýdy talap etýge quqyly, buǵan osy Kodekstiń 62-babynyń 2-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılar jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde belgilengen basqa da jaǵdaılar qosylmaıdy.

      2. Eger jer úlesin naqtyly bólip shyǵarýǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde jol berilmese nemese jer ýchaskesine jáne onymen tyǵyz baılanysty nárseniń bárine ólsheýsiz zalal keltirmeı jasaýy múmkin bolmasa, bólinip shyǵatyn menshik ıesiniń (jer paıdalanýshynyń) ortaq úlestik menshiktiń (ortaq jer paıdalanýdyń) basqa qatysýshylaryna óziniń jer úlesiniń qunyn tóletýge, ne ony osy Kodekstiń 55-babynyń 2-tarmaǵynda belgilengen erejelerge sáıkes basqa tulǵaǵa satýǵa quqyǵy bar, buǵan jer úlesi kondomınıým obektisiniń quramynda bolatyn jaǵdaı qosylmaıdy.

58-bap. Ortaq birlesken menshiktegi (ortaq birlesken jer paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin bólisý

      1. Ortaq birlesken menshiktegi (ortaq birlesken jer paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin bólý árbir qatysýshynyń jer úlesi aldyn ala anyqtalǵan jaǵdaıda júzege asyrylýy múmkin.

      2. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde nemese qatysýshylardyń kelisiminde ózgeshe kózdelmese, ortaq birlesken menshiktegi (ortaq birlesip jer paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin bólý kezinde qatysýshylardyń árqaısysynyń úlesi teń bolyp esepteledi.

      3. Ortaq birlesken menshiktegi (ortaq birlesken jer paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin bólýdiń sharttary men tártibi, qatysýshylar arasyndaǵy qatynastardyń máninen ózgeshe týyndamaıtyndyqtan, osy Kodekstiń 56 jáne 57-baptaryna sáıkes aıqyndalady.

59-bap. Bólinbeıtin dep tanylǵan jer ýchaskesin bólýge jol berilmeıtindigi

      1. Eger jer ýchaskesi osy Kodekstiń 51-babyna sáıkes bólinbeıtin bolyp tanylsa, ony bólýge jáne odan jer úlesin naqtyly bólip shyǵarýǵa jol berilmeıdi.

      2. Bul jaǵdaıda úlestik nemese birlesken menshiktiń (jer paıdalanýdyń) bólinip shyǵatyn qatysýshysynyń jer ýchaskesine ortaq menshiktiń (ortaq jer paıdalanýdyń) basqa qatysýshylaryna óziniń jer úlesiniń qunyn tóletkizýge ne ony osy Kodekstiń 55-babynyń 2-tarmaǵynda belgilengen erejelerge sáıkes basqa tulǵaǵa satýǵa quqyǵy bar, buǵan kondomınıým obektileri qosylmaıdy.

60-bap. Jer ýchaskesine erli-zaıyptylardyń ortaq menshigi

      1. Erli-zaıyptylarǵa tıesili jer ýchaskelerine menshik quqyǵynyń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń quqyqtyq rejımi erli-zaıyptylar arasyndaǵy múliktik qatynastardy retteıtin Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq jáne neke-otbasy zańdarynda kózdelgen normalarǵa sáıkes aıqyndalady.

      2. Erli-zaıyptylarǵa olar nekege turǵanǵa deıin tıesili bolǵan, sondaı-aq olardyń muragerlik tártibimen syıǵa alǵan jer ýchaskeleri men jer úlesteri olardyń árqaısysynyń menshiginde (jer paıdalanýynda) bolady.

      Eger erli-zaıyptylardyń nekede turǵan kezinde olardyń ortaq múlki esebinen osy jer ýchaskeleriniń qunyn edáýir arttyratyn salymdar júrgizilgeni anyqtalsa, erli-zaıyptylar arasyndaǵy shartta ózgeshe kózdelmese, erli-zaıyptylardyń árqaısysynyń jer ýchaskeleri olardyń birlesken menshigi (birlesip jer paıdalanýy) bolyp tanylýy múmkin.

      3. Jer ýchaskesin bólý kezinde erli-zaıyptylardyń birlesken menshiktegi (birlesip jer paıdalanýyndaǵy) úlesterin aıqyndaý tártibi osy Kodekstiń 58-babynda belgilenedi.

61-bap. Ortaq jer ýchaskesindegi jyljymaıtyn múlikke menshik quqyǵy

      1. Ortaq jer ýchaskesindegi jyljymaıtyn múliktiń menshik ıesiniń osy jyljymaıtyn múlikti óz qalaýy boıynsha ıelenýge, paıdalanýǵa jáne oǵan bılik etýge, sonyń ishinde ortaq jer ýchaskesin paıdalanýdyń Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktisinde nemese shartta belgilengen talaptaryna qaıshy kelmese, tıisti úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) buzýǵa quqyǵy bar.

      2. Ortaq jer ýchaskesindegi jyljymaıtyn múlikke menshik quqyǵy basqa tulǵaǵa aýysqan kezde, eger osy Kodekste ózgeshe belgilenbese, ol tulǵa jer ýchaskesine quqyqty jyljymaıtyn múliktiń burynǵy menshik ıesinde bolǵan kóleminde alady.

62-bap. Kóppáterli turǵyn úıdiń jer ýchaskesine jáne kondomınıýmnyń basqa da obektilerindegi jer ýchaskelerine quqyq

      1. Astananyń, respýblıkalyq, oblystyq mańyzy bar qalanyń jáne aýdannyń jergilikti atqarýshy organy kóppáterli turǵyn úıdegi kondomınıýmdy tirkegen kezde kondomınıým obektisiniń ortaq múlki quramyna kondomınıým obektisin ornalastyrý, paıdalaný jáne kútip-ustaý úshin qajetti jer ýchaskesin minsiz úles retinde óteýsiz negizde engizýdi qamtamasyz etedi.

      Eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, kóppáterli turǵyn úıdiń kondomınıým obektisiniń ortaq múlki quramyna kiretin jer ýchaskesi bólinbeıtin bolyp tabylady.

      2. Kondomınıým obektisiniń ortaq múlkindegi menshik ıesine tıesili árbir páterge, turǵyn emes úı-jaıǵa tıisti úles oǵan tıesili páterge, turǵyn emes úı-jaıǵa menshik quqyǵynan ajyratylmaıdy. Kondomınıým obektisiniń ortaq múlkindegi úlestiń mólsheri dara (bólek) menshiktegi páterdiń paıdaly alańynyń nemese turǵyn emes úı-jaı alańynyń osy kondomınıým obektisindegi barlyq páterdiń paıdaly alańdarynyń jáne barlyq turǵyn emes úı-jaı alańdarynyń jıyntyǵyna araqatynasymen aıqyndalady. Eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, mundaı úlesti naqtyly túrde bólip shyǵarýǵa bolmaıdy (minsiz úles).

      Kóppáterli turǵyn úıdiń páterleri, turǵyn emes úı-jaılary menshik ıeleri jınalysynyń sheshimimen kondomınıým obektisi ortaq múlkiniń bir bóligi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda aıqyndalǵan tártippen múliktik jaldaý (jalǵa berý) sharty boıynsha shekteýli paıdalanýǵa berilýi múmkin.

Eger osy Kodekste nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda ózgeshe belgilenbese, kóppáterli turǵyn úı páterleriniń, turǵyn emes úı-jaılarynyń barlyq menshik ıesiniń qurylys, sanıtarııalyq, ekologııalyq, órtke qarsy jáne basqa da mindetti normalar men qaǵıdalardy saqtaǵan jaǵdaıda, kóppáterli turǵyn úıdiń jer ýchaskesin qosa alǵanda, kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin paıdalanýǵa teń quqyǵy bar.

      3. Kóppáterli turǵyn úı janyndaǵy jer ýchaskesi turǵyn emes úı-jaıdyń menshik ıesine, osy jer ýchaskesi kóppáterli turǵyn úıdiń kontýrynan tys ornalasatyn jáne ony paıdalaný kondomınıým obektisiniń ortaq múlki quramyna kiretin jer ýchaskesin paıdalaný sharttaryna, sondaı-aq qurylys, sanıtarııalyq, ekologııalyq, órtke qarsy jáne basqa da mindetti normalar men qaǵıdalarǵa qaıshy kelmeıtin jaǵdaıda, bólek menshigine berilýi múmkin. Eger turǵyn emes úı-jaıdy paıdalaný úshin tek turǵyn emes úı-jaıdy paıdalanýmen baılanysty jer ýchaskesiniń bir bóligi paıdalanylsa (jeke kirý jerine ótý qamtamasyz etiletin jer ýchaskesi), onda osy jer ýchaskesin kútip-ustaýǵa arnalǵan shyǵystardy osyndaı úı-jaılardyń menshik ıeleri kóteredi.

      4. Páterge, turǵyn emes úı-jaıǵa menshik quqyǵynyń basqa tulǵaǵa aýysýy kondomınıým obektisiniń ortaq múlkindegi tıisti úlestiń aýysýyna alyp keledi.

      5. Kondomınıým obektisin basqarý jáne ǵımarat (qurylysjaı) pen jer ýchaskesin tıisinshe kútip-ustaý úshin kondomınıýmǵa qatysýshylar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes kondomınıým obektisin basqarý nysanyn tańdaıdy.

      6. Kondomınıýmǵa qatysýshylardyń ortaq menshigindegi jer ýchaskesin úshinshi tulǵalarǵa ıelikten shyǵarýǵa jol berilmeıdi. Kondomınıýmǵa qatysýshylardyń ortaq menshigindegi jer ýchaskesine jer salyǵyn tóleý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen tártippen jáne sharttarda júzege asyrylady.

      7. Garaj, saıajaı jáne basqa da tutyný kooperatıvterinde qatysýshylardyń ortaq menshigindegi jer ýchaskelerine quqyqtaryna kondomınıým týraly normalar qoldanylady.

      Eskertý. 62-bap jańa redakııada – QR 26.12.2019 № 284-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

63-bap. Jeke menshiktegi jer ýchaskesinen jáne jer paıdalaný quqyǵynan óndirip alý

      1. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, jeke menshiktegi jer ýchaskesi, sondaı-aq turaqty jáne uzaq merzimdi ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵy jeke jáne zańdy tulǵalar múlkiniń quramyna kiredi, bankrot dep tanylǵan jaǵdaılardy qosa alǵanda, olar óz mindettemeleri boıynsha osy múlikpen jaýap beredi.

      Osy Kodekstiń 26-babynyń 2-tarmaǵynda sanamalanǵan jerden, sondaı-aq memlekettik jer paıdalanýshylarǵa tıesili jerden óndirip alýdy qoldanýǵa bolmaıdy, buǵan osy Kodekstiń 39-babynyń 3-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılar qosylmaıdy.

      2. Jer ýchaskesi men turaqty jáne uzaq merzimdi ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵynan óndirip alý Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq jáne azamattyq is júrgizý zańdarynda belgilengen tártippen júrgiziledi jáne ol Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen memlekettik tirkelýge jatady.

      Eskertý. 63-bapqa ózgeris engizildi - QR 24.05.2018 № 156-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

6-taraý. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer
paıdalanýshylardyń jer ýchaskelerin paıdalaný kezindegi
quqyqtary men mindetteri

64-bap. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jer ýchaskelerin paıdalanýǵa quqyqtary

      1. Eger osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskeleri menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń:

      1) jer ýchaskesin onyń nysanasynan týyndaıtyn maqsatta paıdalana otyryp, jerde derbes sharýashylyq júrgizý;

      2) aýyl sharýashylyǵy jáne ózge de daqyldar men ekpeler sebý men otyrǵyzýǵa, óndirilgen aýyl sharýashylyǵy ónimi men jer ýchaskesin paıdalaný nátıjesinde alynǵan ózge de ónimge jáne ony ótkizýden túsken tabysqa menshik, sharýashylyq júrgizý, oralymdy basqarý;

      3) óz sharýashylyǵynyń muqtajy úshin jer ýchaskesinde nemese ózine tıesili jer ýchaskelerindegi jer qoınaýynda bar keń taralǵan paıdaly qazbalardy, ekpelerdi, jerústi jáne jerasty sýlaryn keıinnen mámileler jasaý nıetinsiz, belgilengen tártippen paıdalaný, sondaı-aq jerdiń ózge de paıdaly qasıetterin paıdalaný;

      4) jer ýchaskesi memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan jaǵdaıda keltirilgen shyǵyndy tolyq kóleminde ótetip alý;

      5) jerdi aımaqtarǵa bólýdi eskere otyryp, menshik, sharýashylyq júrgizý, oralymdy basqarý quqyǵymen jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyna sáıkestikte turǵyn úıler, óndiristik, turmystyq jáne ózge de úıler (qurylystar, ǵımarattar) salý;

      6) belgilengen qurylys, ekologııalyq, sanıtarlyq-gıgıenalyq jáne ózge de arnaýly talaptarǵa sáıkes sýlandyrý, qurǵatý jáne ózge de melıoraııalyq jumystar júrgizý, toǵandar men ózge de sý aıdyndaryn jasaý;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      7) tarmaqsha jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

7) menshik quqyǵyn, ýaqytsha uzaq merzimge óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵyn sharýashylyq seriktestiginiń jarǵylyq kapıtalyna salym retinde, akıonerlik qoǵam akııalarynyń tólemine nemese óndiristik kooperatıvke jarna retinde berý quqyǵy bar.

      2. Ýaqytsha jer paıdalanýshylar úshin osy baptyń 1-tarmaǵynyń 2), 3), 5) jáne 6) tarmaqshalarynda kózdelgen ókilettikter jer ýchaskesin berý aktisimen nemese jaldaý shartymen (ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný týraly shartpen) shektelýi múmkin.

      Eskertý. 64-bapqa ózgertý engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

65-bap. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jer ýchaskelerin paıdalaný jónindegi mindetteri

      1. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar:

      1) jerdi onyń nysanaly maqsatyna nemese eldi mekenderdegi jerlerde fýnkıonaldyq aımaqqa sáıkes, ýaqytsha jer paıdalaný kezinde – onyń ishinde, jaldaý shartyna (ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný shartyna) sáıkes paıdalanýǵa;

      2) sanıtarlyq jáne ekologııalyq talaptarǵa sáıkes óndiris tehnologııalaryn qoldanýǵa, ózderi júzege asyratyn sharýashylyq jáne ózge de qyzmet nátıjesinde halyqtyń densaýlyǵy men qorshaǵan ortaǵa zııan keltirýge, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq, radıaııalyq jáne ekologııalyq jaǵdaıdyń nasharlaýyna jol bermeýge;

      3) osy Kodekstiń 140-babynda kózdelgen jerdi qorǵaý jónindegi is-sharalardy júzege asyrýǵa;

      4) jer salyǵyn, jer ýchaskelerin paıdalaný tólemaqysyn jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary men shartta kózdelgen basqa da tólemderdi ýaqtyly tóleýge;

      5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes janýarlar dúnıesin, orman, sý jáne basqa da tabıǵı resýrstardy paıdalaný tártibin saqtaýǵa, memleket qorǵaýyndaǵy tarıhı-mádenı mura obektileriniń jáne jer ýchaskesinde ornalasqan basqa da obektilerdiń saqtalýyn qamtamasyz etýge;

      6) jer ýchaskesinde sharýashylyq jáne ózge de qyzmetti júzege asyrý kezinde qurylys, ekologııalyq, sanıtarlyq-gıgıenalyq jáne ózge de arnaýly talaptardy (normalardy, erejelerdi, normatıvterdi) saqtaýǵa;

      7) memlekettik organdarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdarynda belgilengen jerdiń jaı-kúıi men paıdalanylýy týraly málimetterdi ýaqtyly tabys etip otyrýǵa;

      8) basqa menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń quqyqtaryn buzbaýǵa;

      9) topyraqtyń lastanýyna, qoqystanýyna, tozýyna jáne onyń qunarlylyǵynyń nasharlaýyna, sondaı-aq topyraqtyń qunarly qabatyn sydyryp alý qunarly qabattyń birjola joǵalýyn bolǵyzbaý úshin qajet bolǵan jaǵdaılardy qospaǵanda, basqa tulǵalarǵa satý nemese berý maqsatymen ony sydyryp alýǵa jol bermeýge;

      10) osy Kodekste kózdelgen tártippen servıtýttar berýdi qamtamasyz etýge;

      11) ózderiniń menshigi bolyp tabylmaıtyn anyqtalǵan óndiris pen tutyný qaldyqtary týraly jergilikti atqarýshy organdarǵa habarlaýǵa;

      12) ortalyq ýákiletti organ agroónerkásiptik keshendi damytý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen birlesip belgilegen tártippen júzege asyrylatyn, topyraqqa agrohımııalyq zerttep-qaraýdy júrgizý úshin jer ýchaskelerine qol jetkizýdi qamtamasyz etýge mindetti.

      2. Ýaqytsha jer paıdalanýshylardyń ýaqytsha jer paıdalaný týraly sharttarda kózdelgen basqa da mindetteri bolýy múmkin.

      3. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men ýchaskeniń jer paıdalanýshylaryna, eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, jer ýchaskesine aýyrtpalyqtar salatyn barlyq mindetter (ony maqsaty boıynsha paıdalaný, servıtýttar berý, salyqtar men ózge de mindetti tólemder tóleý jáne basqalar) júkteledi.

      4. Jer ýchaskesin paıdalanýdyń nysanaly maqsaty men rejımin, servıtýttar men normatıvtik quqyqtyq aktiler negizinde belgilengen basqa da paıdalaný talaptaryn jer ýchaskesi menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń óz betinshe ózgertýine bolmaıdy.

      Eskertý. 65-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.01.09 N 213, 2007.07.21 N 307 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 26.12.2019 № 289-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

66-bap. Osy Kodekske oraı jer ýchaskesine quqyqtar tıesili bolmaıtyn jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń quqyqtary men mindetteri

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen negizder boıynsha tulǵa jer ýchaskesine osy Kodekste belgilengen normalarǵa sáıkes oǵan (tulǵaǵa) tıesili bolmaıtyn quqyqty alatyn jaǵdaılarda, atalǵan quqyq Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańdarynda belgilengen erejeler boıynsha úsh aı ishinde ıelikten shyǵarylýǵa tıis nemese atalǵan merzimde osy Kodekske sáıkes jerge sondaı sýbektige tıesili bolatyn quqyq etip qaıta resimdelýge tıis.

      Osy tarmaqtyń birinshi bóliginde belgilengen talap oryndalmaǵan jaǵdaıda oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy jer ýchaskesin ornalasqany jer boıynsha qaıtarý týraly talap-aryz beredi.

      2. Úılerdiń (qurylystardyń, ǵımarattardyń) ıelikten shyǵarylýyna baılanysty menshiktegi nemese jer paıdalanýdaǵy jer ýchaskesi ıelikten alynǵan kezde, alýshylar jer ýchaskesine ıelikten alynatyn quqyq tıesili bolmaıtyn tulǵaǵa osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerine sáıkes bul quqyqty sol tulǵaǵa tıesili bolatyn quqyq etip qaıta resimdeýge tıis.

      Eskertý. 66-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

7-taraý. Servıtýttar

67-bap. Servıtýt týyndaýynyń negizderi

      1. Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde kózdelgen jaǵdaılarda menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy ózine menshik nemese jer paıdalaný quqyǵymen tıesili jer ýchaskesin múddeli jeke jáne zańdy tulǵalarǵa shekteýli nysanaly paıdalaný quqyǵymen berýge mindetti.

      2. Bóten jer ýchaskesin shekteýli nysanaly paıdalaný quqyǵy (servıtýt):

      1) tikeleı normatıvtik quqyqtyq aktiden;

      2) múddeli tulǵanyń menshik ıesimen nemese jer paıdalanýshymen shartynyń negizinde;

      3) jergilikti atqarýshy organnyń aktisi negizinde;

      4) sot sheshimi negizinde;

      5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen ózge de jaǵdaılarda týyndaýy múmkin.

      3. Eger normatıvtik quqyqtyq aktide múddeli tulǵanyń menshik ıesimen nemese jer paıdalanýshymen sharty negizinde servıtýt belgileý kózdelse, olardyń mundaı shart jasasýdan nemese menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy qoıatyn sharttyń talaptarynan bas tartýyna múddeli tulǵa menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa talap-aryz berýi arqyly sot tártibimen daýlasa alady.

      4. Eger normatıvtik quqyqtyq aktide jergilikti atqarýshy organnyń aktisi negizinde servıtýt belgileý kózdelse, servıtýt belgileýge múddeli tulǵa, menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy bul aktige sot tártibimen shaǵymdana alady.

68-bap. Jeke tulǵanyń bóten jer ýchaskelerinde bolý jáne solar arqyly ótý quqyǵy

      1. Jeke tulǵalardyń jalpy jurttyń kirýine jabyq emes jer ýchaskelerinde erkin, qandaı da bir ruqsatsyz bolýǵa quqyǵy bar.

      2. Eger bireýdiń jeke menshigindegi nemese jer paıdalanýyndaǵy jer ýchaskesi qorshalmaǵan bolsa nemese jeke menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy ýchaskege óziniń ruqsatynsyz kirýge bolmaıtynyn ózge de ádispen belgilep qoımasa, eger bul jeke menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa zııan keltirmeıtin bolsa, osy ýchaske arqyly kez kelgen adam óte alady.

69-bap. Kórshi nemese ózge de jer ýchaskesin shekteýli paıdalaný quqyǵy

      1. Jeke menshik ıesi, jer paıdalanýshy nemese barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júrgizetin jer qoınaýyn paıdalanýshy kórshi jer ýchaskesine jeke menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy sýbektisinen, al qajet bolǵan jaǵdaılarda ózge jer ýchaskesine de jeke menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy sýbektilerinen osy ýchaskelerdi shekteýli paıdalaný quqyǵyn (jekeshe servıtýt) berýdi talap etýge quqyly.

      2. Kórshi nemese ózge de jer ýchaskesin shekteýli paıdalaný quqyǵy (jekeshe servıtýt):

      1) eger jeke menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń óz ýchaskesine (barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júrgizetin jer qoınaýyn paıdalanýshynyń – barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júrgizý úshin óz aýmaǵyna) basqa jolmen ótýi múmkin bolmasa, asa qıyn bolsa nemese shamadan tys shyǵystardy talap etse, kórshi jáne (nemese) ózge de jer ýchaskesi arqyly jaıaý jáne kólikpen júrip ótýdi;

      2) kórshi nemese ózge de jer ýchaskesine servıtýt belgilenbeıinshe qamtamasyz etýge bolmaıtyn, elektr taratýdyń, baılanystyń qajetti jelilerin tartýdy jáne (nemese) paıdalanýdy, sýmen jabdyqtaýdy, sý burýdy, jylýmen jabdyqtaýdy, gazben jabdyqtaýdy, melıoraııany jáne jeke menshik ıesiniń, jer paıdalanýshynyń nemese barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júrgizetin jer qoınaýyn paıdalanýshynyń basqa da muqtajdaryn qamtamasyz etý úshin belgilenýi múmkin.

      3. Kórshi nemese ózge de jer ýchaskesine jekeshe servıtýt osy ýchaskelerge jeke menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy sýbektilerimen jasalatyn shart (jekeshe servıtýtty belgileý týraly shart) nemese sottyń sheshimi boıynsha belgilenedi.

      Jer ýchaskesin shekteýli paıdalaný quqyǵy (jekeshe servıtýt) sýbektisi jeke menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa jekeshe servıtýtty belgileý týraly shartta nemese sot sheshiminde aıqyndalǵan mólsherde servıtýtqa baılanysty barlyq zalaldardy óteýge tıis.

      4. Jarııa servıtýttar, eger bul memlekettiń jáne jergilikti halyqtyń múddelerin qamtamasyz etý nemese paıdaly qazbalardy barlaýdy nemese geologııalyq zertteýdi júrgizý maqsattary úshin qajet bolǵan jaǵdaılarda, oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń, aýdandyq mańyzy bar qalalar, kentter, aýyldar, aýyldyq okrýgter ákimderiniń sheshimderi negizinde jer ýchaskelerin alyp qoımastan, olardyń jer ýchaskelerin berý jónindegi quzyretteri sheginde belgilenýi múmkin.

      Qaýymdyq servıtýttar:

      1) ortaq paıdalanýdaǵy obektilerge, zırattarǵa, qorymdarǵa jáne ózge de ǵıbadat obektilerine jer ýchaskesi arqyly jaıaý nemese kólikpen ótý;

      2) jer ýchaskesin servıtýttar belgilenbeıinshe qamtamasyz etý múmkin bolmaıtyn nemese mólsherles emes shyǵystardy qajet etetin kommýnaldyq, ınjenerlik, elektr jáne basqa da jeliler men toraptardy, sondaı-aq kólik ınfraqurylymy obektilerin júrgizý men paıdalaný maqsatynda paıdalaný;

      2-1) magıstraldyq qubyrlardyń jelilik bóligin ornalastyrý jáne paıdalaný maqsatynda jer ýchaskesin paıdalaný;

      3) jer ýchaskesinde mejelik jáne geodezııalyq belgiler men olarǵa ótý joldaryn ornalastyrý;

      4) sý alý jáne sýat;

      5) jer ýchaskesi arqyly mal aıdap ótý;

      6) jer ýchaskesin belgilengen merzimde jáne belgilengen tártippen ań aýlaý, jer ýchaskesinde ornalasqan tuıyq sý aıdyndarynda balyq aýlaý, jabaıy ósimdikterdi jınaý maqsatynda paıdalaný;

      7) izdestirý, zertteý jáne basqa da jumystar júrgizý maqsatynda jer ýchaskesin ýaqytsha paıdalaný;

      7-1) paıdaly qazbalardy barlaýdy nemese geologııalyq zertteýdi júrgizý maqsatynda jer ýchaskesin nemese onyń bir bóligin ýaqytsha paıdalaný;

      8) jaǵalaý beldeýine erkin ótý;

      9) memlekettik organdardyń sheshimimen jer ýchaskesin mádenı-kópshilik is-sharalar ótkizýge paıdalaný;

      10) qoǵamdyq jáne memlekettik múddelerge baılanysty ózge de jaǵdaılar úshin belgilenýi múmkin.

      5. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerinde ózgeshe kózdelmese, jekeshe servıtýt aýyrtpalyǵy salynǵan jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese jer paıdalanýshysy múddelerine oraı servıtýt belgilengen tulǵalardan mólsherles tólemaqy talap etýge quqyly. Jekeshe servıtýt úshin tólemaqy mólsheri jekeshe servıtýtty belgileý týraly shartpen nemese sottyń sheshimimen aıqyndalady.

      6. Memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskeleri boıynsha jarııa servıtýt belgilengen kezde, paıdaly qazbalardy barlaýdy nemese geologııalyq zertteýdi júrgizý maqsattary úshin belgilenetin servıtýtty qospaǵanda, servıtýt úshin tólemaqy bıýdjetke túsedi.

      7. Jer ýchaskesi jarııa servıtýt túrindegi aýyrtpalyqpen birge menshikke nemese jer paıdalanýǵa berilgen tulǵalardy qospaǵanda, jarııa servıtýt aýyrtpalyǵy salynǵan jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese jer paıdalanýshysy, eger servıtýtty belgileý jer ýchaskesin paıdalanýda eleýli qıyndyqtarǵa alyp kelse, jarııa servıtýtty belgilegen memlekettik organnan mólsherles tólemaqy talap etýge quqyly.

      Eger jarııa servıtýtty belgileý jer ýchaskesin paıdalaný múmkin bolmaıtyn jaǵdaılarǵa alyp kelse, jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy toqtatylǵan kezde zalaldardy jarııa servıtýtty belgilegen memlekettik organ tolyq kólemde óteı otyryp, ózinen osy jer ýchaskesin alyp qoıýdy, onyń ishinde satyp alý arqyly alyp qoıýdy ne quny teń jer ýchaskesin berýdi nemese múmkin bolmaǵan jaǵdaıda – basqa jer ýchaskesin onyń qunyn nemese oǵan quqyqtardy jerdiń baǵasyna jatqyzdyryp jáne shekken zalaldardy óteı otyryp, berýdi talap etýge quqyly.

Paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júrgizý maqsattary úshin jarııa servıtýt belgilengen jaǵdaıda, osy tarmaqtyń birinshi bóliginde kózdelgen tólemaqyny tóleýdi jáne (nemese) osy tarmaqtyń ekinshi bóliginde kózdelgen zalaldardy óteýdi tıisti jer qoınaýyn paıdalanýshy júrgizedi.

      Eskertý. 69-bapqa ózgertý engizildi - QR 2006.01.10 № 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 № 279, 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.09 № 533-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.06.22 № 21-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

70-bap. Ýaqytsha (maýsymdyq) paıdalanylatyn mal aıdaý joldary

      1. Aýdandyq (aýdan aýmaǵynda) nemese oblystyq (eki jáne odan kóp aýdan aýmaǵynda) atqarýshy organdar ýaqytsha (maýsymdyq) paıdalanylatyn mal aıdaý joldaryn jeke menshik ıelerinen nemese jer paıdalanýshylardan jerdi alyp qoımaı, jerinen tas jol ótetin jeke menshik ıelerimen nemese jer paıdalanýshylarmen, sondaı-aq mal aıdaý joly paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalar júrgiziletin aýmaq arqyly ótetin jaǵdaıda, jer qoınaýyn paıdalanýshylarmen kelisý boıynsha belgileýi múmkin.

      2. Mal ıeleri maldy tas jolmen aıdap ótken kezde keltiriletin zalaldar úshin jeke menshik ıeleri, jer paıdalanýshylar jáne servıtýttardy ıelenýshiler aldynda jaýaptylyqta bolady.

      Eskertý. 70-bap jańa redakııada - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

71-bap. Jer ýchaskelerin izdestirý jumystary úshin paıdalaný

      1. Geologııalyq, geofızıkalyq, izdeý, geodezııalyq, topyraqty zertteý, geobotanıkalyq, jerge ornalastyrý, arheologııalyq, jobalaý jáne basqa da izdestirý jumystaryn júzege asyratyn jeke jáne zańdy tulǵalar bul jumystardy jeke menshik ıelerinen nemese jer paıdalanýshylardan jer ýchaskelerin alyp qoımaı júrgize alady.

      Bul rette qurylys salý maqsaty úshin izdestirý jumystary memlekettik menshikke jatatyn jerlerde jobalanyp otyrǵan qurylys obektisiniń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys qyzmeti týraly zańnamasyna sáıkes belgilengen tártippen bekitilgen qala qurylysy jobalaryna (bas josparǵa, egjeı-tegjeıli josparlaý jáne qurylys salý jobalaryna) sáıkes kelgen jaǵdaıda jer ýchaskesine quqyq berilmeı júrgiziledi.

      2. Osy baptyń 1-tarmaǵynda atalǵan jumystardy júrgizý úshin jer ýchaskelerin paıdalanýǵa ruqsatty, onyń qoldanys merzimin kórsete otyryp aýdandyq, qalalyq atqarýshy organdar, al egistikte, jaqsartylǵan shabyndyqtar men jaıylymdarda, kóp jyldyq ekpeler bar jerde, sondaı-aq erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar jeri men orman qory jerinde jumystar júrgizý úshin oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary beredi.

      3. Atalǵan jumystardy júrgizý merzimderi, olardyń orny, shyǵyndy óteý jáne jerdi nysanaly maqsaty boıynsha paıdalanýǵa jaramdy kúıge keltirý jónindegi mindetter, sondaı-aq basqa da jaǵdaılar izdestirýshiniń jeke menshik ıesimen ne jer paıdalanýshymen nemese jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organymen (bosalqy jerde, jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylary joq basqa da sanattaǵy jerde) jasasqan shartynda aıqyndalady.

      4. Izdestirý jumystary úshin paıdalanylatyn jer ýchaskelerin tikeleı maqsaty boıynsha paıdalanýǵa jaramdy kúıge keltirý jeke menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń izdestirýshimen arasyndaǵy shartta, ýchaskelerdi maqsaty boıynsha paıdalanýǵa jaramdy kúıge keltirý jónindegi jumystar - izdestirý jumystarynyń barysynda, al bul múmkin bolmaǵan jaǵdaıda jumystar aıaqtalǵannan keıin, topyraqtyń tońdaný kezeńin qospaǵanda, bir aı merzimnen keshiktirilmeı júrgizilýge tıis ekeni eskerile otyryp aıqyndalady.

      5. Osy baptyń kúshi paıdaly qazbalardy barlaý jáne geologııalyq zertteý boıynsha operaııalardy júzege asyrý kezinde izdestirý jumystaryn júrgizýge qoldanylmaıdy.

      Eskertý. 71-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2015 № 366-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2017 № 126-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

71-1-bap. Jer ýchaskelerin paıdaly qazbalardy barlaý jáne geologııalyq zertteý úshin paıdalaný

      1. Jer qoınaýyn paıdalanýshylar paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy memlekettik menshiktegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jerde, mundaı jerdi menshikke nemese jer paıdalanýǵa almaı, jarııa servıtýt negizinde júrgize alady.

      Jeke menshiktegi nemese jer paıdalanýdaǵy jer ýchaskelerinde paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júzege asyratyn jer qoınaýyn paıdalanýshylar mundaı ýchaskelerde qajetti jumystardy jeke menshik ıelerinen nemese jer paıdalanýshylardan jer ýchaskelerin almaı jekeshe nemese jarııa servıtýt negizinde júrgize alady.

      2. Paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi operaııalardy júrgizý úshin belgilenetin jarııa servıtýt jer qoınaýyn paıdalanýshynyń ótinishi boıynsha, tıisti jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan lıenzııa nemese jer qoınaýyn paıdalanýǵa arnalǵan kelisimshart negizinde oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń, aýdandyq mańyzy bar qalalar, kentter, aýyldar, aýyldyq okrýgter ákimderiniń sheshimimen resimdeledi.

      3. Paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi jumystardy júrgizý merzimderi men orny, jerdi rekýltıvaııalaý boıynsha mindetter jáne ózge de sharttar – jekeshe servıtýtty belgileý týraly shartpen, al jekeshe servıtýtty belgileý týraly shart bolmaǵan kezde sottyń sheshimimen aıqyndalady.

      4. Eger jekeshe servıtýtty belgileý týraly shartta ózgeshe kózdelmese, jasalǵan jekeshe servıtýtty belgileý týraly shartqa nemese sottyń sheshimine sáıkes menshik ıelerine jáne jer paıdalanýshylarǵa servıtýt úshin tólemaqy tólengenge jáne zalaldar ótelgenge deıin jer qoınaýyn paıdalanýshy paıdaly qazbalardy barlaý nemese geologııalyq zertteý jónindegi jumystarǵa kirisýge quqyly emes.

      Eskertý. 7-taraý 71-1-bappen tolyqtyryldy - QR 27.12.2017 № 126-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

72-bap. Basqa da servıtýttar

Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde nemese taraptardyń kelisiminde kózdelgen jaǵdaılarda osy Kodekste atalǵannan basqa da servıtýttar belgilenýi múmkin.

73-bap. Jer ýchaskesine quqyq aýysqan kezde servıtýttyń saqtalýy

      1. Jer ýchaskesine menshik quqyǵy nemese servıtýtpen aýyrtpalyq salynǵan jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵy basqa tulǵaǵa aýysqan jaǵdaıda servıtýt saqtalady.

      2. Servıtýt mámileniń, onyń ishinde satyp alý-satýdyń jáne kepilge salýdyń derbes nysanasy bola almaıdy. Servıtýt basqa tulǵalarǵa qamtamasyz etilýi úshin servıtýt belgilengen quqyqpen birge ǵana aýysa alady.

74-bap. Servıtýttyń toqtatylýy

      1. Servıtýttyń qoldanylýy quqyq ıesiniń bas tartýy, uzaq ýaqyt (3 jyl) paıdalanylmaýy, onyń belgilengen merziminiń ótýi nátıjesinde, taraptar arasyndaǵy kelisim negizinde, sot sheshimi negizinde jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen ózge de negizder boıynsha toqtatylady.

      2. Qaýymdyq servıtýt qoǵamdyq qajetter úshin belgilenip, ol qajetter bolmaǵan jaǵdaıda jergilikti atqarýshy organnyń servıtýtty joıý týraly sheshim qabyldaýy arqyly toqtatylýy múmkin.

      3. Servıtýttyń qoldanylýy Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde nemese taraptardyń kelisiminde kózdelgen negizder boıynsha birjaqty tártippen toqtatylady.

      4. Servıtýt quqyq ıesiniń tıisinshe paıdalanbaýyna, sondaı-aq ol belgilengen negizderdiń bolmaýyna baılanysty jeke menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń talap etýi boıynsha sot tártibimen toqtatylýy múmkin.

      5. Servıtýt belgili bir merzimge belgilengen jaǵdaılarda, eger taraptardyń kelisiminde ózgeshe belgilenbese, onyń qoldanylýy belgilengen merzim aıaqtalǵan soń toqtatylady. Servıtýt shart negizinde talap etiletin kezge deıin nemese belgisiz merzimge belgilengen jaǵdaılarda servıtýttyń qoldanylýy servıtýtpen aýyrtpalyq salynǵan jyljymaıtyn múlik ıesiniń servıtýtty toqtatý týraly talap etken kezinen bastap bir aı merzim ótken soń toqtatylady.

75-bap. Servıtýtty tirkeý

      1. Eger osy bapta jáne jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktisinde ózgeshe belgilenbese, quqyq ıesine bóten jer ýchaskesin shekteýli nysanaly paıdalaný quqyǵyn beretin servıtýttardyń týyndaýy, ózgertilýi jáne toqtatylýy quqyq kadastrynda memlekettik tirkelýge tıis.

      2. Servıtýtty tirkeý kezinde, servıtýttyń týyndaýyna negiz bolǵan qujattarǵa osy servıtýtty berýshi tulǵa kýálandyrǵan, servıtýttyń qoldanylý aıasynyń shekarasy beınelengen jer ýchaskesiniń jospary qosa beriledi. Eger servıtýt barlyq jer ýchaskesine qatysty bolsa, jer ýchaskesiniń josparyn berý talap etilmeıdi.

      3. Normatıvtik quqyqtyq aktiler negizinde týyndaıtyn servıtýttar, sondaı-aq jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktisine sáıkes tirkeý obektileri bolyp tabylmaıtyn ózge de servıtýttar memlekettik tirkeýge jatpaıdy.

8-taraý. Jer ýchaskesi men jer paıdalaný quqyǵyn
kepilge salý

76-bap. Kepildiń máni

      1. Kepil berýshige jeke menshik quqyǵymen nemese jer paıdalaný quqyǵymen tıesili jer ýchaskesi kepil máni bolýy múmkin.

      2. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskesiniń jáne jer paıdalaný quqyǵynyń kepiline jyljymaıtyn múlik ıpotekasy týraly erejeler qoldanylady.

      3. Kepilge salynǵan jer ýchaskesi nemese jer paıdalaný quqyǵy osy Kodekske oraı jer ýchaskesine quqyǵy joq tulǵalarǵa qatysty kepil ustaýshynyń menshigine aınalǵan jaǵdaıda osy Kodekstiń 66-babynda belgilengen normalar qoldanylady.

77-bap. Jer ýchaskesin jáne jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýdy shekteý

      1. Jep ýchaskesine nemese jer paıdalaný quqyǵyna qatysty mámileler jasaýǵa tyıym salynǵan jaǵdaılarda (osy Kodekstiń 33-babynyń 2-tarmaǵy jáne 36-baby) jer ýchaskesin jáne jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýǵa jol berilmeıdi.

      2. Eger jer ýchaskesiniń bir bóligin nysanaly maqsatyna sáıkes derbes ýchaske retinde paıdalaný múmkin bolmasa, jer ýchaskesiniń bul bóligin nemese onyń bir bóligine jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýǵa jol berilmeıdi.

      Kepilge salýǵa berilgen jer ýchaskesinde nemese onyń kepilge salýǵa beriletin bóliginde ornalasqan úıdi (qurylysty, ǵımaratty) bir mezgilde kepilge salmaı, bólinetin jer ýchaskesin túgeldeı nemese onyń bir bóligin ne búkil jer ýchaskesine nemese onyń bir bóligine jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýǵa jol berilmeıdi.

Bólinbeıtin jer ýchaskesinde ornalasqan úıdi (qurylysty, ǵımaratty) bir mezgilde kepilge salmaı, bólinbeıtin jer ýchaskesin nemese oǵan jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýǵa jol berilmeıdi.

Úı (qurylys, ǵımarat) ornalasqan jáne ony paıdalaný úshin qajetti, bólinetin jer ýchaskesiniń bir bóligin nemese bólinetin jer ýchaskesiniń bir bóligine jer paıdalaný quqyǵyn qosa kepilge salmaı, ne úı (qurylys, ǵımarat) ornalasqan búkil bólinbeıtin jer ýchaskesin nemese búkil bólinbeıtin jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵyn bir mezgilde kepilge salmaı, ol úıdi (qurylysty, ǵımaratty) kepilge salýǵa jol berilmeıdi.

Jer ýchaskesiniń bir bóligine kepildi belgilegen kezde osy Kodekstiń 51-babynyń 3-tarmaǵynda kózdelgen talaptar saqtalýǵa tıis.

      3. Jer ýchaskesin jaldaý nysanynda uzaq merzimdi ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵyn jaldaý shartynyń qoldanylý merzimine kepilge salýǵa jol beriledi.

      Qysqa merzimdi ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı qurylysyna úlestik qatysý týraly zańnamasyna sáıkes kepildik alý úshin Turǵyn úı qurylysyna kepildik berý qoryna ýákiletti kompanııanyń kepilge berýin qospaǵanda, qysqa merzimdi ýaqytsha óteýli jáne ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýǵa jol berilmeıdi.

      Eskertý. 77-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279; 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

78-bap. Úıler (qurylystar, ǵımarattar) bar jer ýchaskesin nemese sondaı jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salý

      1. Bólinetin jer ýchaskesinde ornalasqan úıdi (qurylysty, ǵımaratty) kepilge salý, eger taraptardyń kelisimimen jer ýchaskesiniń kórsetilgennen úlken bóligi nemese jer ýchaskesiniń bóligine jer paıdalaný quqyǵy ne búkil jer ýchaskesi nemese búkil jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵy kepilge berilmese, úı (qurylys, ǵımarat) ornalasqan jáne oǵan qyzmet kórsetý úshin qajetti, bólinetin jer ýchaskesiniń bóligi nemese bólinetin jer ýchaskesiniń bóligine jer paıdalaný quqyǵy bir mezgilde kepilge beriletinin bildiredi.

      Bólinbeıtin jer ýchaskesinde nemese onda ornalasqan jyljymaıtyn múlikke qyzmet kórsetý úshin arnaıy belgilengen jer ýchaskesinde ornalasqan úıdi (qurylysty, ǵımaratty) kepilge salý sonymen bir mezgilde búkil jer ýchaskesiniń nemese búkil jer ýchaskesine jer paıdalaný quqyǵynyń kepilge beriletinin bildiredi.

Úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) kepilge salý kezinde tıisti jer ýchaskesiniń nemese onyń bólinetin bóliginiń ne jer ýchaskesine nemese onyń bólinetin bóligine jer paıdalaný quqyǵynyń quny eskerilýge tıis.

      2. Eger bólinbeıtin jer ýchaskesinde ortaq menshiktegi (ózge de ortaq zattyq quqyqtaǵy) úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan bolsa, úıdi (qurylysty, ǵımaratty) kepilge salý sonymen bir mezgilde úıdi (qurylysty, ǵımaratty) ornalastyrý, kútip-ustaý jáne paıdalaný úshin qajetti jer ýchaskesiniń kepilge salynatynyn bildiredi. Eger atalǵan jaǵdaılarda kepil máni úıdiń (qurylystyń, ǵımarattyń) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen bólingen bóligi nemese ortaq múlikke quqyqtaǵy úles bolsa, kepilge berilgen úı (qurylys, ǵımarat) bóliginiń kólemine sáıkes keletin jer ýchaskesindegi úleske kepil bir mezgilde belgilenedi. Kondomınıým obektisinde ornalasqan úı-jaıdy kepilge salý sonymen bir mezgilde kondomınıýmǵa qatysýshylar arasyndaǵy qatynastardy retteıtin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes aıqyndalatyn ortaq múliktegi jáne jer ýchaskesindegi úlestiń de kepil máni bolatynyn bildiredi.

      3. Memlekettik jer paıdalanýshylar atalǵan jer ýchaskesinde ornalasqan úıdi (qurylysty, ǵımaratty) jáne onyń osy úı (qurylys, ǵımarat) ornalasqan, oǵan qyzmet kórsetýge arnalǵan bóligin kepilge aınaldyrǵan jaǵdaıda ǵana ózderine tıesili turaqty jer paıdalaný quqyǵyn kepilge berýge quqyly (osy Kodekstiń 39-babynyń 2-tarmaǵy).

79-bap. Jer ýchaskelerin jáne jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salý tártibi

      1. Jeke menshik quqyǵynda nemese ýaqytsha óteýli uzaq merzimdi jer paıdalaný quqyǵynda jer ýchaskeleri bar jeke jáne memlekettik emes zańdy tulǵalar kepilge berýshi bola alady.

      Memlekettik jer paıdalanýshylar osy Kodekste belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda ózderine tıesili turaqty jer paıdalaný quqyǵyn kepilge berýge quqyly.

      2. Jeke jáne zańdy tulǵalar kepil ustaýshylar bolýy múmkin.

      3. Ortaq birlesken menshiktegi nemese ortaq birlesken jer paıdalanýdaǵy bólinbeıtin jer ýchaskesin kepilge berýge ortaq menshikke nemese ortaq jer paıdalanýǵa qatysýshylardyń barlyǵynyń jazbasha kelisimi bolǵan kezde jol beriledi.

      Jer ýchaskesine ortaq úlestik menshikke nemese ortaq úlestik jer paıdalanýǵa qatysýshy óz úlesin ortaq menshikke nemese ortaq jer paıdalanýǵa basqa qatysýshylardyń kelisiminsiz kepilge salýǵa quqyly.

      4. Ortaq menshik quqyǵynda jer ýchaskeleri bar tulǵalar ortaq menshikke qatysýshylardyń jalpy jınalysynyń sheshimi negizinde jer ýchaskelerin kepilge sala alady.

      Memleketten tóleý merzimi uzartylyp jeke menshikke satyp alynatyn jer ýchaskelerin kepilge salýǵa osy Kodekstiń 49-babynda belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda jol beriledi.

Strategııalyq obektiler ornalasqan jer ýchaskelerin kepilge berýge Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen jáne sharttarda Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń kelisýi boıynsha jol beriledi.

      5. Jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salý úshin jeke jáne zańdy tulǵalar yqtımal kepil ustaýshyǵa:

      jer ýchaskesine quqyq belgileıtin jáne sáıkestendirý qujattaryn;

ortaq birlesken menshikke nemese ortaq birlesken jer paıdalanýǵa qatysýshylardyń notarıattyq tártippen kýálandyrylǵan jazbasha kelisimin;

jer ýchaskesine tirkelgen quqyqtar (quqyq aýyrtpalyqtary) týraly quqyqtyq kadastrdyń málimetteri.

Jer ýchaskesiniń bóligin nemese oǵan jer paıdalaný quqyǵyn kepilge berý kezinde jer ýchaskesiniń jalpy josparynda onyń kepilge berýge kózdelgen bóligi kórsetilýge tıis.

Bul rette osy baptyń 4-tarmaǵynyń úshinshi bóliginde kózdelgen jaǵdaıdy qospaǵanda, jer paıdalaný quqyǵyn kepilge qoıý kezinde memlekettik menshiktegi jer ýchaskesi menshik ıesiniń kelisimi talap etilmeıdi.

Osy tarmaqtyń birinshi jáne ekinshi bólikterinde kórsetilgen qujattar men málimetter tizbesi tolyq bolyp tabylady.

      6. Alyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen.

      7. Jer ýchaskesiniń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń quny týraly eki jaqty kelisimge qol jetkizilgen kezde, negizgi mindettemeni qamtamasyz etý úshin kepilge berýshi men kepil ustaýshy arasynda jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salý týraly shart eki dana etip jasalady.

      8. Ipoteka týraly shartta jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn kredıtorǵa nemese úshinshi tulǵalarǵa berýdi, maqsatyna sáıkes ıpoteka týraly shart boıynsha kepilge salynǵan menshiktegi nemese jer paıdalanýdaǵy jer ýchaskesin kepilge berýshiniń jáne (nemese) úshinshi tulǵalardyń ony paıdalaný quqyqtaryn shekteýdi, sondaı-aq bul ýchaskeden jemis jáne tabys alýdy kózdeýge bolmaıdy.

      9. Alyp tastaldy - QR 2007.07.06. N 279 Zańymen.

      10. Eger kepil týraly shartta ózgeshe belgilenbese, jer ýchaskesine quqyq belgileıtin jáne sáıkestendirý qujattary kepil ustaýshyǵa nemese senim bildirilgen tulǵaǵa beriledi.

      11. Kepil jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha Memlekettik korporaııada memlekettik tirkeýden ótken kezden bastap jer ýchaskesin kepilge salý quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy týyndaıdy.

      12. Boryshker negizgi mindettemeni oryndamaǵan jaǵdaıda kepil ustaýshy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasyna sáıkes óz talaptaryn qanaǵattandyrýǵa quqyly.

      Eskertý. 79-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2007.07.26 N 311, 2011.03.25 N 421-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

80-bap. Jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salýdy tirkeý

Jer ýchaskesin nemese jer paıdalaný quqyǵyn kepilge salý jyljymaıtyn múlikke quqyqty tirkeý úshin belgilengen tártippen memlekettik tirkelýge tıis.

      Eskertý. 80-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.26 N 311, 2011.03.25 N 421-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

9-taraý. Jer ýchaskesine menshik quqyǵyn, jer paıdalaný
quqyǵyn jáne ózge de zattyq quqyqtardy toqtatý

81-bap. Jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵyn nemese jer paıdalaný quqyǵyn toqtatý negizderi

      1. Jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy:

      1) menshik ıesi - jer ýchaskesin nemese jer paıdalanýshy jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵaryp basqa tulǵalarǵa bergen;

      2) menshik ıesi menshik quqyǵynan nemese jer paıdalanýshy jer paıdalaný quqyǵynan bas tartqan;

      3) jer ýchaskesine menshik quqyǵynan nemese jer paıdalaný quqyǵynan Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen ózge de jaǵdaılarda aıyrylǵan rette toqtatylady.

      2. Menshik ıesinen jer ýchaskesin jáne jer paıdalanýshydan jer paıdalaný quqyǵyn olardyń kelisiminsiz alyp qoıýǵa:

      1) menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń mindettemeleri boıynsha jer ýchaskesinen nemese jer paıdalaný quqyǵynan óndirip alý júrgizilgen;

      2) jer ýchaskesi memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan;

      3) osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptarynda kózdelgen jaǵdaılarda, maqsatyna saı paıdalanylmaı otyrǵan nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryn buza otyryp paıdalanylyp júrgen jer ýchaskesi menshik ıesinen nemese jer paıdalanýshydan májbúrlep alyp qoıylǵan;

      4) radıoaktıvti lastanýǵa ushyraǵan jer ýchaskesi onyń menshik ıesinen nemese jer paıdalanýshydan, quny teń jer ýchaskesi berile otyryp, májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan;

      5) tárkilengen retten basqa jaǵdaılarda jol berilmeıdi.

      3. Jer paıdalaný quqyǵy budan basqa da mynadaı negizder boıynsha toqtatylýy múmkin:

      1) ýchaske berilgen merzimniń ótýi;

      2) jer ýchaskesi kepilde turǵan jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskesin jalǵa berý shartynyń nemese óteýsiz ýaqytsha jer paıdalaný shartynyń merziminen buryn toqtatylýy;

      3) jer paıdalanýshyǵa qyzmettik jer telimin berýmen baılanysty týyndaǵan eńbek qatynastarynyń toqtatylýy (osy Kodekstiń 41-baby).

      Eskertý. 81-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

82-bap. Jeke menshik quqyǵynan nemese jer paıdalaný quqyǵynan bas tartý

      1. Menshik ıesi bul týraly jarııa etip, ne jer ýchaskesine qatysty ózine tıesili quqyǵyn saqtaý nıetinsiz odan bas tartatynyn aıqyn bildiretin basqa da is-áreket jasap, ózine tıesili jer ýchaskesine menshik quqyǵynan bas tarta alady.

      Ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵynan nemese jeke menshiktegi jer ýchaskesin ýaqytsha paıdalaný quqyǵynan bas tartý jaldaý shartyn nemese óteýsiz ýaqytsha jer paıdalaný týraly shartty toqtatý úshin belgilengen tártippen júzege asyrylady.

      2. Menshik ıesi jer ýchaskesine menshik ıesi quqyǵynan bas tartqan jaǵdaıda, bul jer ýchaskesi Qazaqstan Respýblıkasy Azamattyq kodeksiniń 242-babyna sáıkes ıesi joq jyljymaıtyn zat retinde esepke alynady.

      Mundaı jer ýchaskesi ıesi joq jyljymaıtyn zat retinde esepte bolǵan kezinde basqa tulǵaǵa ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilýi múmkin.

      3. Jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵynan erikti túrde bas tartqan kezde, jer ýchaskesi menshik ıesiniń notarıat kýálandyrǵan jazbasha ótinishi jer ýchaskesin ıesi joq jyljymaıtyn zat retinde esepke alýǵa negiz bolyp tabylady.

      4. Alyp tastaldy - QR 29.10.2015 № 376-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      Eskertý. 82-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

83-bap. Menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń mindettemeleri boıynsha jer ýchaskesinen nemese jer paıdalaný quqyǵynan óndirip alý

Menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń mindettemeleri boıynsha jer ýchaskesinen nemese jer paıdalaný quqyǵynan óndirip alý kezinde (osy Kodekstiń 63-baby) menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń jer ýchaskesine menshik quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen tártippen menshik quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy aýysatyn tulǵanyń alyp qoıylǵan jer ýchaskesine menshik quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy týyndaǵan kezden bastap toqtatylady.

Kepilge berýshiniń ótinishi boıynsha sot dáleldi sebepter bolǵan kezde (dúleı apat jáne ózge de tótenshe jaǵdaılar), sondaı-aq aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer kepilge salynǵan jaǵdaıda, kepilge salynǵan jer ýchaskesinen (jer paıdalaný quqyǵynan) óndirip alý týraly sheshimde onyń satylýyn bir jylǵa deıingi merzimge keıinge qaldyrýǵa quqyly.

84-bap. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdyń jalpy erejeleri men prınıpteri

      1. Jer ýchaskesi memleket muqtajy úshin aıryqsha jaǵdaılarda, menshik ıesiniń nemese memlekettik emes jer paıdalanýshynyń kelisimimen múliktiń teń quny ótelgen kezde ne sot sheshimi boıynsha májbúrlep ıelikten shyǵarylýy múmkin.

      1-1. Aıryqsha jaǵdaılar dep memleket muqtajyn qanaǵattandyrýdyń ózge tásiliniń bolmaýy túsiniledi.

      2. Jer ýchaskeleri aıryqsha jaǵdaılarda májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan kezde:

      1) Qazaqstan Respýblıkasy ratıfıkaııalaǵan sharttardan týyndaıtyn halyqaralyq mindettemeler;

      2) qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajdary, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar, saýyqtyrý, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı maqsattar úshin jer berý jáne arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardyń qurylýy men olardyń jumys isteýi;

      3) paıdaly qazba ken oryndarynyń tabylýy jáne olardy qazý;

      4) avtomobıl jáne temir joldardyń qurylysy (rekonstrýkııasy), áýejaılar, áýeaılaqtar, aeronavıgaııa obektileriniń jáne avıatehnıkalyq ortalyqtardyń, temirjol kóligi obektileriniń, kópirlerdiń, metropolıtenderdiń, tonnelderdiń, energetıka júıeleri men elektr taratý jelileri, baılanys jelileri obektileriniń, ǵarysh qyzmetin qamtamasyz etetin obektilerdiń, magıstraldyq qubyrlardyń, ınjenerlik-kommýnıkaııalyq jelilerdiń, strategııalyq obektilerge jatatyn munaı óńdeý óndirisi obektileriniń, konessııalyq jobalardy iske asyrý, eldi mekenderdiń ortaq paıdalanýyndaǵy obektilerdiń qurylysy (rekonstrýkııasy);

      4-1) "Jaıylymdar týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 15-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes jeke aýladaǵy aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn jaıý úshin halyqtyń jaıylymdyq alqaptarǵa degen muqtajyn qanaǵattandyrý;

      4-2) eldi mekenderdi damytýdyń jáne qurylys salýdyń bas josparyna nemese shemasyna sáıkes jeke turǵyn úı salý úshin halyqtyń jer ýchaskelerine degen qajettiligin qamtamasyz etý;

      5) eldi mekenderdiń bas josparlaryn osy bapta belgilengen erekshe jaǵdaılardyń tizbesine jatqyzylatyn obektilerdi salý bóliginde oryndaý, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattarynda kózdelgen obektilerdi bıýdjet qarajaty esebinen salý memleket muqtajy bolyp tabylady.

      3. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý jeke menshiktegi nemese jer paıdalanýdaǵy (memleketten satyp alynǵan nemese satyp alynbaǵan jer paıdalaný quqyǵymen) jer ýchaskesine qatysty júzege asyrylady.

      Jer paıdalanýǵa berilgen jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý, eger jer paıdalanýshy berilgen quqyqty memleketten satyp alǵan bolsa, jer paıdalaný quqyǵyn satyp alǵany úshin tólemaqy quny jer paıdalanýshyǵa ótele otyryp júzege asyrylady, sondaı-aq onyń qalaýy boıynsha osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes basqa jer ýchaskesi berilýi múmkin.

Eger jer paıdalanýshy berilgen quqyqty memleketten satyp almaǵan bolsa, oǵan osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes ornyna basqa jer ýchaskesi berilýi múmkin.

Bul rette jer ýchaskesi memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan kezde jer paıdalanýshyǵa shyǵyndy óteý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen tolyq kólemde júzege asyrylady.

      4. Jer ýchaskesin májbúrlep ıelikten shyǵarýǵa, memleket muqtajyn qanaǵattandyrý úshin qanshalyqty qajet bolsa, sondaı kólemde ǵana jol beriledi.

      5. Kommerııalyq maqsattardy jáne memlekettik emes múddelerdi qanaǵattandyrý maqsattaryn kózdeıtin kez kelgen ıelikten shyǵarý ne memlekettik fýnkııalardy júzege asyrý maqsattarynan týyndamaıtyn jáne qoǵamdyq mańyzy bar maqsattardy kózdemeıtin ózge de ıelikten shyǵarý jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý bolyp tanylmaýǵa tıis.

      6. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý ıelikten shyǵarý rásiminiń jarııalylyǵy saqtalǵan kezde júrgiziledi.

      Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń nemese jergilikti atqarýshy organnyń jer ýchaskesin májbúrlep ıelikten shyǵarýdyń bastalýy týraly qaýlysy ony qabyldaǵan sátten bastap úsh jumys kúni ishinde atqarýshy organdardyń ınternet-resýrstaryn qosa alǵanda, tıisinshe respýblıkalyq nemese jergilikti buqaralyq aqparat quraldarynda jarııalanýǵa jatady.

      7. Osy baptyń erejelerin oryndamaý jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdan sottyń bas tartýyna jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń nemese jergilikti atqarýshy organnyń jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdyń bastalýy týraly qabyldaǵan qaýlysynyń kúshin joıýǵa negiz bolyp tabylady.

      8. Jer ýchaskesi memleket muqtajy úshin ıelikten shyǵarylatyn tulǵalardyń quqyqtaryn qorǵaý sot tártibimen júzege asyrylady.

      9. Memleket muqtajy úshin ıelikten shyǵarylatyn jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy osy Kodekske sáıkes jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdyń bastalýy týraly qaýly qabyldanǵannan keıin "Memlekettik múlik týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 6-taraýynda belgilengen tártippen kelisim rásimderine bastama jasaýǵa quqyly.

      Eskertý. 84-bap jańa redakııada - QR 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 21.01.2019 № 217-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

85-bap. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý

      1. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy "Memlekettik múlik týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 6-taraýynda belgilengen merzimde jáne tártipte májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly jazbasha habardar etilýge tıis.

      Jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly jazbasha habarlama alǵan sátten bastap memleket ony satyp alýdyń basym quqyǵyna ıe bolady.

      2. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý "Memlekettik múlik týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 6-taraýynda belgilengen tártippen júzege asyrylady.

      3. Jer ýchaskesi menshik ıesiniń menshik quqyǵynyń jáne memlekettik emes jer paıdalanýshynyń jer paıdalaný quqyǵynyń toqtatylýy jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin ıelikten shyǵarý týraly sharttyń nemese jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly sot sheshiminiń negizinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen memlekettik tirkelýge jatady.

      Eskertý. 85-bap jańa redakııada - QR 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen; ózgerister engizildi - QR 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 21.01.2019 № 217-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

86-bap. Menshik ıesiniń nemese memlekettik emes jer paıdalanýshynyń jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý kezindegi quqyqtary

1. Menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý rásiminiń bastalýy týraly habarlama alǵan kúnnen bastap jer ýchaskesine memlekettik menshik quqyǵy memlekettik tirkelgenge nemese jer paıdalaný quqyǵy toqtatylǵanǵa deıin jer ýchaskesine jáne ózge de jyljymaıtyn múlikke ózine tıesili quqyqty júzege asyrýǵa, osy múlikti onyń nysanaly maqsatyna sáıkes paıdalanýdy qamtamasyz etetin qajetti shyǵyndardy jasaýǵa quqyly. Bul rette menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy kórsetilgen kezeńde osyndaı jer ýchaskesindegi jańa qurylysqa, úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) jáne ózge de jyljymaıtyn múlik obektilerin keńeıtýge nemese rekonstrýkııalaýǵa baılanysty shyǵyndar men zalaldardy ózi kóterýge táýekel jasaıdy.

Eger menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy jer ýchaskesiniń bir bóligi memleket muqtajy úshin ıelikten shyǵarylǵannan keıin qalǵan bóligin burynǵy nysanaly maqsaty boıynsha paıdalana almasa, onda búkil jer ýchaskesi satyp alynady.

      2. Jer ýchaskesine jáne ózge de jyljymaıtyn múlikke quqyqtar osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen ýaqyt ishinde basqa tulǵaǵa ıelikten shyǵarý jolymen nemese ózge de negizder boıynsha aýysqan kezde, sondaı-aq ámbebap quqyqtyq mırasqorlyqqa baılanysty quqyq ıelenýshi aýysqan kezde jer ýchaskesin májbúrlep ıelikten shyǵarý rásimi jańa quqyq ıelenýshige de qatysty qoldanylady (jalǵasady).

      Eskertý. 86-bap jańa redakııada - QR 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

87-bap. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarǵan kezde onyń qunyn óteý

      Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarǵan kezde onyń qunyn óteý mólsheri, tólem nysandary jáne tóleý merzimderi "Memlekettik múlik týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 6-taraýynda belgilenedi.

      Eskertý. 87-bap jańa redakııada - QR 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

88-bap. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin sot sheshimi boıynsha májbúrlep ıelikten shyǵarý

      Eskertý. 88-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 21.01.2019 № 217-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Eger menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdyń bastalýy týraly qaýlymen kelispese ne jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin ıelikten shyǵarý týraly shart talaptary boıynsha onymen kelisimge qol jetkizilmese, jergilikti atqarýshy organ jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly talap-aryzben sotqa júginýge quqyly.

      2. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese memlekettik emes jer paıdalanýshy jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly habarlamany alǵan sátten bastap úsh aı ótken soń, biraq, jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdyń bastalýy týraly qaýlyda kórsetilgen memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdy júzege asyrý merziminen (kúninen) keshiktirilmeı jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly talap-aryz keltirilýi múmkin.

      3. Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý týraly talap-aryz boıynsha azamattyq ister isti sotta qaraýǵa daıyndaý aıaqtalǵan kúnnen bastap bir aı merzimde qaralady jáne sheshiledi.

      Eskertý. 88-bap jańa redakııada - QR 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen; ózgeris engizildi - QR 21.01.2019 № 217-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

89-bap. Memlekettik qajettikter úshin memlekettik jer paıdalanýshydan jer ýchaskesin alyp qoıý

Memlekettik qajettikter úshin memlekettik jer paıdalanýshydan jer ýchaskesin alyp qoıý ony alyp qoıýdy júzege asyratyn atqarýshy organnyń birjaqty sheshimi negizinde júrgiziledi.

Mundaı sheshimge joǵary turǵan organǵa ne sot tártibimen shaǵym jasalýy múmkin. Shaǵym berý alyp qoıý týraly sheshimniń oryndalýyn toqtata turady.

90-bap. Jekelegen sanattardaǵy jerlerdi alyp qoıýdy shekteý

Sýarmaly aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn, aýyl sharýashylyǵy, bıologııalyq jáne ırrıgaııalyq-melıoraııalyq, balyq sharýashylyǵy beıinindegi ǵylymı-zertteý jáne oqý oryndarynyń tájirıbelik alańdarynyń, orman jáne sý qorlarynyń jerlerin alyp qoıýǵa erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy qurýmen jáne keńeıtýmen, halyqaralyq mindettemelerdi oryndaýmen, ýchaskeniń astynan baǵaly paıdaly qazbalar ken ornynyń tabylýymen, joldardy, jańartylatyn energııa kózderin paıdalaný obektilerin, elektr berý jelilerin, baılanys jelileri men magıstraldyq qubyrlardy, eldi mekenderdiń ortaq paıdalanýdaǵy ınjenerlik-kommýnıkaııalyq jelilerin, sondaı-aq yqtımal ornalastyrýdyń basqa nusqalary bolmaǵan kezde memlekettik mańyzy bar obektilerdi salýmen baılanysty erekshe jaǵdaılarda jol beriledi.

      Eskertý. 90-bap jańa redakııada - QR 04.07.2013 № 128-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

91-bap. Tótenshe jaǵdaılar kezinde jer ýchaskesin ýaqytsha alyp qoıý

      1. Dúleı apattar, soǵys jaǵdaıyndaǵy rejım, avarııalar, epıdemııalar, indetter jaǵdaıynda jáne ózge de tótenshe jaǵdaılar kezinde jer ýchaskesi jergilikti atqarýshy organdardyń sheshimimen menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa olardyń shekken shyǵyny ótele otyryp, olardan qoǵam múddesi úshin ýaqytsha alyp qoıylýy múmkin. Menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń shekken shyǵynyn óteý baǵasy sot tártibimen daýlanýy múmkin.

      2. Tótenshe jaǵdaıdyń qoldanylýy toqtatylǵan kezde jer ýchaskesi menshik ıesine (jer paıdalanýshyǵa) qaıtarylýǵa tıis jáne daý týyndaǵan jaǵdaıda ol sot tártibimen onyń qaıtarylýyn talap etýge quqyly.

      3. Jer ýchaskesin menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa qaıtarý múmkin bolmaǵan jaǵdaıda jer ýchaskesiniń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń quny óteledi.

      4. Jer ýchaskesin ýaqytsha alyp qoıǵan kezde múlikti, sonyń ishinde jyljymaıtyn múlikti rekvızıııalaý tártibi Qazaqstan Respýblıkasy azamattyq zańdarynyń normalary boıynsha júzege asyrylady.

92-bap. Maqsaty boıynsha paıdalanylmaǵan jáne ıgerilmegen jer ýchaskesin menshik ıesinen jáne jer paıdalanýshydan májbúrlep alyp qoıý

      1. Osy bapta kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskesin ıgerýdiń merzimi men sharttaryn oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi, al arnaıy ekonomıkalyq aımaq aýmaǵynda – tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń jergilikti atqarýshy organdary nemese arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń basqarý organy jer ýchaskelerin berý jónindegi osy Kodekste belgilengen óz quzyreti sheginde, osy aýmaqta jerdi aımaqtarǵa bólýge jáne qala qurylysy reglamentterine sáıkes belgilengen beriletin jer ýchaskesiniń nysanaly maqsaty men jerdiń quqyqtyq rejımine qaraı aıqyndaıdy jáne ol satyp alý-satý nemese jer paıdalaný (jaldaý) sharttarynda kórsetiledi.

      2. Eger qurylysqa arnalǵan jer ýchaskesi ony berý týraly sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap úsh jyl (eger jobalaý-smetalyq qujattamada anaǵurlym uzaq merzim kózdelmese) ishinde maqsaty boıynsha paıdalanylmaǵan jaǵdaıda, onda Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń jeke turǵyn úı qurylysyna arnalǵan jeke menshigindegi jer ýchaskesin qospaǵanda, mundaı jer ýchaskesi osy Kodekstiń 94-babynda kózdelgen tártippen májbúrlep alyp qoıýǵa jatady.

      Eger jeke turǵyn úı qurylysyna arnalǵan jer ýchaskesi daıyn emes alańdarda jer paıdalaný quqyǵynda berilgen jaǵdaılarda, mundaı jer ýchaskesin ıgerý merzimi ony tıisti ınjenerlik (kommýnaldyq) ınfraqurylymmen qamtamasyz etken kezden bastap esepteledi.

      3. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan jer ýchaskesi paıdalanbaý faktisi alǵash ret anyqtalǵan kezden bastap qatarynan eki jyl boıy maqsatqa saı paıdalanylmaǵan jaǵdaılarda, mundaı jer ýchaskesi osy Kodekstiń 94-babynda kózdelgen tártippen májbúrlep alyp qoıýǵa jatady.

      3-1. Jer ýchaskesi eńserilmeıtin kúshtiń saldarynan maqsaty boıynsha paıdalanyla almaıtyn ýaqyt jer ýchaskesi maqsaty boıynsha paıdalanylmaıtyn, osy baptyń 2 jáne 3-tarmaqtarynda kózdelgen kezeńderge kirmeıdi.

      4. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen jer ýchaskesin maqsaty boıynsha paıdalanbaý jaǵdaılaryna:

      1) egistikte – jer ýchaskesin aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn egý úshin óńdeý jónindegi jumystardyń júrgizilmeýi;

2) shabyndyqtarda – jer ýchaskesinde shóp shabýdyń júrgizilmeýi, ony aramshópterdiń, butalardyń, shilikterdiń basyp ketýi jáne shóp bitiktigi jutańdanýynyń ózge de belgileriniń bolýy;

3) jaıylymdarda – jaıý úshin aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń bolmaýy ne olardyń sany agroónerkásiptik keshendi damytý salasyndaǵy ýákiletti organ belgilegen jaıylymdardyń jalpy alańyna túsetin júktemeniń shekti ruqsat etiletin normasynyń jıyrma paıyzynan az bolýy jáne (nemese) jemshóp daıyndaý maqsatynda shóp shabýdyń bolmaýy;

4) kópjyldyq ekpelerde – egisti kútip ósirý, jınaý jumystarynyń júrgizilmeýi jáne esepten shyǵarylǵan kópjyldyq ekpelerdiń tamyrlarynyń alynbaýy jatady.

      5. Maqsaty boıynsha paıdalanylmaǵan jáne ıgerilmegen jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý jetim balalarǵa, ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalarǵa menshik quqyǵymen tıesili jer ýchaskesine olar jıyrma bir jasqa tolǵanǵa deıin qoldanylmaıdy.

      6. Kepil múlkin óndirip alý nátıjesinde ekinshi deńgeıdegi banktiń, "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy bankter jáne bank qyzmeti týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańy 61-4-babynyń 8-tarmaǵynda kórsetilgen uıymnyń menshigine qabyldanǵan jer ýchaskesin ekinshi deńgeıdegi bankten, "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy bankter jáne bank qyzmeti týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańy 61-4-babynyń 8-tarmaǵynda kórsetilgen uıymnan májbúrlep alyp qoıýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasyna sáıkes olarda jer ýchaskesine menshik quqyǵy týyndaǵan kúnnen bastap alty aı ishinde júzege asyrýǵa bolmaıdy.

Jer ýchaskesin ıelikten shyǵarý osy tarmaqtyń birinshi bóliginde kózdelgen merzim ótkennen keıin júzege asyrylmaǵan jaǵdaıda jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý osy Kodekste belgilengen tártippen júzege asyrylady.

Ekinshi deńgeıdegi bank, "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy bankter jáne bank qyzmeti týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańy 61-4-babynyń 8-tarmaǵynda kórsetilgen uıym jer ýchaskesin ıelikten shyǵarǵan jaǵdaıda, jańa quqyq ıelenýshi úshin ıgerý merzimi osy baptyń normalaryna sáıkes oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi, al arnaıy ekonomıkalyq aımaq aýmaǵynda – tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń jergilikti atqarýshy organdary nemese arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń basqarý organy aıqyndaıtyn bastapqy merzim retinde belgilenedi.

      Eskertý. 92-bap jańa redakııada - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); ózgerister engizildi - QR 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) ; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.02.2017 № 49-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.04.2019 № 241-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

93-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylǵan jer ýchaskesin menshik ıesinen jáne jer paıdalanýshydan májbúrlep alyp qoıý

      1. Jer ýchaskesin nemese onyń bir bóligin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalaný Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine sáıkes jaýaptylyqqa ákep soǵady.

      2. Eger jer ýchaskesi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylǵan jaǵdaılarda, mundaı jer ýchaskesi osy Kodekstiń 94-babynda kózdelgen tártippen májbúrlep alyp qoıýǵa jatady.

      3. Jer ýchaskesin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalaný jaǵdaılaryna:

      1) jer ýchaskesin nemese onyń bir bóligin nysanaly maqsatyna sáıkes paıdalanbaý;

2) jer ýchaskesin nemese onyń bir bóligin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi utymdy paıdalaný qaǵıdalarynda aıqyndalǵan talaptardy buza otyryp paıdalaný;

3) osy Kodekstiń 99-babynda belgilengen talaptardy saqtamaý;

4) jer ýchaskesin ekologııalyq jaǵdaıdy edáýir nasharlatýǵa ákep soǵatyndaı etip paıdalaný jatady.

      4. Eger jer ýchaskesiniń menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzýy jer ýchaskesin nysanaly maqsaty boıynsha paıdalanbaýyn bildirse, onda jer ýchaskesiniń menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý týraly nusqamany alǵan kezden bastap eki aı ishinde jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organyna, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń, aýyldyq okrýgtiń ákimine onyń nysanaly maqsatyn ózgertý týraly ótinish bildirý quqyǵy beriledi.

      5. Eńserilmeıtin kúshtiń saldarynan týyndaǵan jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskesin nemese onyń bir bóligin paıdalaný aýyl sharýashylyǵy jeri qunarlylyǵynyń anaǵurlym tómendeýine ne ekologııalyq jaǵdaıdyń edáýir nasharlaýyna ákep soqqan jaǵdaılarda, jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasyna sáıkes memleketke zalaldy óteýge mindetti.

      Eskertý. 93-bap jańa redakııada - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).

94-bap. Maqsaty boıynsha paıdalanylmaǵan ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylǵan jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý tártibi

      1. Jer ýchaskeleriniń menshik ıelerinen jáne jer paıdalanýshylardan jer ýchaskelerin osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptarynda kózdelgendeı májbúrlep alyp qoıý jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn organdardyń talap aryzy boıynsha sot tártibimen júrgiziledi.

      Kepilge alynǵan jer ýchaskelerin osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptarynda kózdelgen negizder boıynsha májbúrlep alyp qoıý týraly talap aryz berilgen jaǵdaıda, kepil ustaýshy mundaı jer ýchaskelerin alyp qoıý rásiminiń bastalǵany týraly habardar etilýge tıis.

Kepil ustaýshyǵa habarlamany sotqa talap aryz bergen, jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn tıisti organ jiberedi.

      2. Osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptarynda kózdelgen jaǵdaıda jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý týraly talap aryz Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksinde kózdelgen jazalaý sharalary qoldanylǵannan keıin jáne jer ýchaskesin maqsaty boıynsha paıdalaný jóninde jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzýshylyqtardy joıý jóninde sharalar qoldaný úshin jer ýchaskesiniń menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa berilgen nusqamanyń merzimi ótkennen keıin beriledi.

      Jer ýchaskesin maqsaty boıynsha paıdalaný jóninde sharalar qoldaný úshin merzim – bir jyl, al Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzýshylyqtardy joıý jóninde – jer ýchaskesin maqsaty boıynsha paıdalanbaý ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzý faktisi anyqtalǵan kezden bastap úsh aı bolyp belgilenedi.

Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzýshylyqty joıý qajettiligi týraly nusqama jer ýchaskesine quqyq aýyrtpalyǵy retinde "Jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna sáıkes memlekettik tirkelýge jatady.

      2-1. Eger maqsatqa saı paıdalanylmaı jatqan ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylatyn jer ýchaskesi osy Kodekstiń 84-babyna sáıkes memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýǵa jatatyn bolsa, onda jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn tıisti organ atalǵan jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarýdy bastaý týraly qaýlyny qabyldaǵan jergilikti atqarýshy organnyń ótinishhaty negizinde jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý rásimin toqtatýǵa quqyly.

      3. Jer ýchaskesi osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptarynda kórsetilgen negizder boıynsha sot sheshimimen jer ýchaskesiniń menshik ıesinen nemese jer paıdalanýshydan májbúrlep alyp qoıylǵan jaǵdaıda, jer ýchaskesine menshik quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy (memleketten satyp alynǵan, jer ýchaskesine jaldaý quqyqtaryna qatysty) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq is júrgizý zańnamasynda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń atqarýshylyq is júrgizý jáne sot oryndaýshylarynyń mártebesi týraly zańnamasynda belgilengen tártippen saýda-sattyqta (konkýrstarda, aýkıondarda) satylady.

      4. Óteýsiz negizde berilgen jer ýchaskesi osy Kodekstiń 92-babynda kórsetilgen negizder boıynsha sot sheshimimen menshik ıesinen májbúrlep alyp qoıylǵan jaǵdaıda, osy jer ýchaskesi jer ýchaskesiniń menshik ıesine qunyn ótemesten odan ári qaıta bólý úshin arnaıy jer qoryna alynady.

      Bul rette mundaı menshik ıesiniń (alyp qoıylǵan jer ýchaskesi osy Kodekstiń 9-baby 3-tarmaǵy 2) tarmaqshasynyń negizinde berilgen jaǵdaıda) osy Kodekstiń 96-1-babynda belgilengen erejelerdi eskere otyryp, jer ýchaskesin osy maqsattar úshin óteýsiz negizde qaıtadan alýǵa quqyǵy bar.

      5. Jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý shyǵystary shegerilgennen keıin jáne oryndalýy jer ýchaskesiniń jáne jer paıdalaný quqyǵynyń kepilimen qamtamasyz etilgen mindettemeler boıynsha talaptar mólsherinde kepil ustaýshyǵa tólengennen keıin túsken soma jer ýchaskesiniń burynǵy menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa tólenedi.

      Bir jyl ishinde keminde úsh saýda-sattyq (konkýrstar, aýkıondar) ótkizilgennen keıin mundaı jer ýchaskesin nemese oǵan jer paıdalaný quqyǵyn ótkizý múmkin bolmaǵan kezde jer ýchaskesi sot sheshimimen arnaıy jer qoryna alynady.

      6. Jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý týraly zańdy kúshine engen sot sheshimi jer ýchaskesi májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵany jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tıisti tizilimine engizý úshin negiz bolyp tabylady.

      Eskertý. 94-bap jańa redakııada - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); ózgerister engizildi - QR 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 21.01.2019 № 217-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

95-bap. Tárkileý

Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerinde kózdelgen jaǵdaılarda, jer ýchaskesi menshik ıesinen nemese jer paıdalanýshydan ákimshilik nemese qylmystyq quqyq buzýshylyq jasaǵany úshin sankııa túrinde sot tártibimen óteýsiz alyp qoıylýy múmkin.

Sottalǵan adam men onyń asyraýyndaǵy adamdar úshin qajetti, sottalǵan adamǵa jeke menshik quqyǵymen tıesili nemese onyń ortaq menshiktegi úlesi bolyp tabylatyn, onda úıi men sharýashylyq qora-jaılary ornalasqan jer ýchaskeleri, sondaı-aq ózindik qosalqy sharýashylyq júrgizý úshin qajetti jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasynyń qylmystyq-atqarý zańdarynda kózdelgen tizbege sáıkes tárkilenbeýge tıis.

Tárkilengen jer ýchaskeleri memlekettik menshikke qaıtarylady. Tárkileý obektisi bolyp tabylatyn mundaı jer ýchaskeleri ne jer paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen satylýy nemese odan ári paıdalanylýy múmkin.

      Eskertý. 95-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.06.22 N 147; 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

96-bap. Menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy toqtatylǵan jaǵdaıda jer ýchaskesin baǵalaý

Menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy toqtatylǵan jaǵdaıda jer ýchaskesiniń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń quny memleketke tólengen soma sheginde belgilenedi.

Menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy toqtatylǵan jaǵdaıda jeke turǵyn úı ornalasqan jerde jeke turǵyn úı salýy úshin, jeke qosalqy sharýashylyq júrgizý úshin (egistik telimderin qospaǵanda) berilgen jer ýchaskesiniń quny jer ýchaskesiniń naryqtyq qunynan aspaıtyn quny mólsherinde belgilenedi.

Menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy toqtatylǵan jaǵdaıda menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa azamattyq-quqyqtyq mámile boıynsha nemese sot sheshimi boıynsha aýysqan jer ýchaskesiniń quny azamattyq-quqyqtyq shartta nemese sot sheshiminde kórsetilgen qun mólsherinde, biraq naryqtyq qunnan aspaıtyn mólsherde belgilenedi. Azamattyq-quqyqtyq shartta nemese sot sheshiminde jer ýchaskesiniń baǵasy kórsetilmegen jaǵdaıda, jer ýchaskesiniń quny onyń kadastrlyq (baǵalaý) quny boıynsha baǵalanady.

      Eskertý. 96-bap jańa redakııada - QR 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

96-1-bap. Jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimi

      1. Jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimin qalyptastyrýdy jáne júrgizýdi jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaý jónindegi ýákiletti organ, aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organ, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy usynatyn aqparattyń negizinde ortalyq ýákiletti organ júzege asyrady.

      2. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaý jónindegi ýákiletti organ, aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organ, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptaryna sáıkes zańdy kúshine engen sot sheshiminiń negizinde úsh jumys kúni ishinde ortalyq ýákiletti organǵa aqparat jiberedi, onda:

      1) jeke tulǵanyń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan kezde), sondaı-aq jeke basyn kýálandyratyn qujattyń derekteri, onyń jeke sáıkestendirý nómiri;

2) zańdy tulǵanyń ataýy jáne onyń bıznes-sáıkestendirý nómiri;

3) alyp qoıylǵan jer ýchaskesiniń ornalasqan jeri, alańy jáne nysanaly maqsaty;

4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buzýshylyqtyń túri men quramy;

5) sot sheshimi qabyldanǵan jáne onyń zańdy kúshine engen kúni kórsetiledi.

Ortalyq ýákiletti organ aqparatty alǵan kezden bastap eki jumys kúni ishinde ony jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimine engizedi.

      3. Jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimindegi málimetter osy Kodekstiń 92 jáne 93-baptarynyń negizinde jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý týraly sot sheshimi zańdy kúshine engen kúnnen bastap úsh jyl ótkennen keıin alyp tastalady.

      Kórsetilgen málimetter jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıý týraly sot sheshiminiń kúshi joıylǵan jaǵdaılarda da jer ýchaskesi májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵanyń ótinishi boıynsha bir jumys kúni ishinde alyp tastalady.

Ótinishke sot sheshiminiń kóshirmesi qosa beriledi.

      4. Jer ýchaskeleri májbúrlep alyp qoıylǵan tulǵalardyń tizilimindegi jeke jáne zańdy tulǵalarǵa jer ýchaskelerin berýge jol berilmeıdi.

      Eskertý. 9-taraý 96-1-bappen tolyqtyryldy - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

3-bólim. Jer sanattary
10-taraý. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer

97-bap. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer uǵymy jáne onyń quramy

      1. Aýyl sharýashylyǵynyń qajetteri úshin berilgen nemese osy maqsattarǵa arnalǵan jer aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer dep tanylady.

      2. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer quramyna aýyl sharýashylyǵy alqaptary men aýyl sharýashylyǵynyń jumys isteýine qajetti ishki sharýashylyq joldary, kommýnıkaııalar, tuıyq sý aıdyndary, melıoraııalyq júıe, qora-jaılar men ǵımarattar ornalasqan jer, sondaı-aq basqa da alqaptar (sor, qum, taqyr jáne aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń alabyna qosylǵan basqa da alqaptar) jatqyzylady.

      3. Aýyl sharýashylyǵy alqaptary aıryqsha qorǵalýǵa jatady. Bul jerlerdi aýyl sharýashylyǵy óndirisine baılanysty emes maqsattarǵa paıdalanýǵa erekshe jaǵdaılarda jol beriledi (osy Kodekstiń 90-baby).

      Aýyl sharýashylyǵy óndirisin, sharýa nemese fermer qojalyqtaryn júrgizý úshin jeke jáne zańdy tulǵalarǵa berilgen jer ýchaskelerinde jáne jeke qosalqy sharýashylyqtyń egistik telimderinde aýyl sharýashylyǵyn júrgizýge qatysy joq obektiler, onyń ishinde turǵyn úıler (jeke turǵyn úılerdi qosa alǵanda) salýǵa jol berilmeıdi. Bul rette mal sharýashylyǵy keshenderin salýǵa, aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerde maýsymdyq jumystar men shalǵaıdaǵy mal sharýashylyǵyna arnalǵan ýaqytsha qurylystarǵa jáne sharýashylyq-turmystyq qurylystarǵa sýarmaly aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń barlyq túrleri, egistik, tyńaıǵan jerler, kóp jyldyq ekpeler egilgen jerler jatatyn baǵaly aýyl sharýashylyǵy alqaptary paıdalanyla almaıdy.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      3-tarmaqty úshinshi bólikpen tolyqtyrý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).

      3-1. Jeke menshiktegi nemese jer paıdalanýdaǵy aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin alańdary osy Kodekstiń 50-babynyń 5-tarmaǵyna sáıkes belgilengen eń az mólsherden tómen ýchaskelerge bólýge jol berilmeıdi.

      Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin aýyl sharýashylyǵyn júrgizýmen baılanysty emes maqsatta ýchaskelerge bólýge jol berilmeıdi.

      3-2. Eldi mekenderdiń jerin bas josparlaryna (nemese turǵyndarynyń sany bes myń adamǵa deıingi eldi mekenderdi damytýdyń jáne olarda qurylys salýdyń osy josparlardy almastyratyn shemasyna) sáıkes keńeıtý jaǵdaılaryn qospaǵanda, sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin berilgen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdiń nysanaly maqsatyn jeke turǵyn úı qurylysy maqsattary úshin jáne jeke qosalqy sharýashylyq júrgizý úshin ózgertýge jol berilmeıdi.

      4. Aýyl sharýashylyǵy alqaptaryna egistikter, tyńaıǵan jer, kóp jyldyq ekpeler egilgen jer, shabyndyqtar men jaıylymdar jatady.

      Egistik - júıeli túrde óńdeletin jáne kóp jyldyq shópterdiń egistigin qosa alǵanda, aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń egistigine paıdalanylatyn jer ýchaskeleri, sondaı-aq súri jer. Aldyn ala egiletin daqyldardyń egistigi ornalasqan (úsh jyldan aspaıtyn ýaqyt aralyǵynda), túbegeıli jaqsartý maqsatynda jyrtylǵan shabyndyqtar men jaıylymdardyń jer ýchaskeleri, sondaı-aq baqtardyń egiske paıdalanylatyn qatar aralyǵy egistikke jatpaıdy.

Tyńaıǵan jer - buryn egistik quramynda bolǵan jáne kúzden bastap bir jyldan asa aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn egýge paıdalanylmaıtyn jáne par aıdaýǵa ázirlenbegen jer ýchaskesi.

Kóp jyldyq ekpeler - jemis-jıdek, tehnıkalyq jáne dári-dármek ónimderiniń túsimin alýǵa, sondaı-aq aýmaqty sándep bezendirýge arnalyp qoldan otyrǵyzylǵan kóp jyldyq aǵash, buta ekpelerine paıdalanylatyn jer ýchaskeleri.

Tabıǵı shabyndyqtar – shóp shabý úshin júıeli túrde paıdalanylatyn jer ýchaskeleri.

Jaıylym – aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn jyl boıy nemese maýsymdyq jaıý úshin beriletin jáne paıdalanylatyn jer ýchaskeleri. Jaıylymdarda aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn jaıý kezinde, jaıylymdardyń jalpy alańyna túsetin júktemeniń shekti ruqsat etiletin normalary saqtalǵan kezde jaıylymdardyń ónimdiligi jaıylatyn aýyl sharýashylyǵy janýarlaryna jemshóp qajettiliginen asatyn jaǵdaılarda, jemshóp daıyndaý maqsatynda shóp shabýǵa ruqsat etiledi.

Túbegeıli jaqsartylǵan shabyndyqtar – shóp egý arqyly jańa shalǵyn ósirilgen shabyndyq ýchaskeleri.

Túbegeıli jaqsartylǵan jaıylymdar – kópjyldyq shópterdiń shyǵymdylyǵy joǵary sottaryn egý arqyly jańa shalǵyn ósirilgen jaıylym ýchaskeleri.

Sýlandyrylǵan jaıylymdar - tıisti mal basyn sapasy oıdaǵydaı sýmen qamtamasyz ete alatyn sý kózderi (kólder, ózender, toǵandar, apandar, sýarý jáne sýlandyrý kanaldary, qubyrly nemese shegendi qudyqtar) bar jaıylymdar.

      5. Aýyl sharýashylyǵy alqaptary sýarmaly jáne sýarylmaıtyn bolýy múmkin.

      Sýarmaly aýyl sharýashylyǵy alqaptaryna aýyl sharýashylyǵynda paıdalanýǵa jáne sýarýǵa jaramdy, sý resýrstary júıesiniń qazirgi paıdaly jumys koeffııentinde sýarý normalarynyń jobalaý nemese qoldanystaǵy normatıvteri boıynsha osy jerdi sýmen qamtýdyń qolaıly merzimi ishinde qamsyzdandyrýdyń keminde 75 proentinen kem emes sý aǵynymen qamtamasyz etetin sýarý kózimen baılanysty turaqty jáne ýaqytsha sýarý júıesi bar jer jatady.

Jaıylma sýarý jeri qar sýyn jáne kóktemgi tasqyn sýdy, sondaı-aq topyraqty ylǵaldandyrý úshin sýarý jáne sýlandyrý kanaldarynan beriletin sýdy osy ýchaskeler aýmaǵynda ustap qalýdy jáne qaıta bólýdi qamtamasyz etetin sý bógeıtin beldeýleri, sýdy retteıtin bógetteri men basqa da gıdrotehnıkalyq qurylystary bar ýchaskeler bolyp tabylady.

      6. Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer:

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1) tarmaqshanyń qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

1) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna ózindik qosalqy sharýashylyqty, baǵbandyqty jáne saıajaı qurylysyn damytý úshin jeke menshikke;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      2) tarmaqsha jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      2) tarmaqshanyń birinshi bóliginiń bul redakııasy 31.12.2021 deıin qoldanysta bolady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

2) Qazaqstan Respýblıkasynyń jeke tulǵalaryna jáne sheteldik qatysýy joq zańdy tulǵalaryna sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý, orman ósirý, ǵylymı-zertteý, tájirıbe júrgizý jáne oqytý maqsattarynda, qosalqy aýyl sharýashylyǵyn, baý-baqsha sharýashylyǵyn jáne mal sharýashylyǵyn júrgizý úshin jer paıdalanýǵa beriledi.

Paıdalanýǵa berý merzimi keminde on jyldy quraıtyn sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin jer ýchaskesin berý jaǵdaılaryn qospaǵanda, jer ýchaskesin kórsetilgen maqsattar úshin jer paıdalaný quqyǵymen berý merzimi keminde bes jyldy quraıdy. Jer ýchaskesin osy tarmaqshada kórsetilgen merzimderden az merzimge berýge ony alýǵa múddeli ótinish berýshiniń kelisimimen ǵana jol beriledi;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      3) tarmaqsha jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      3) tarmaqshays4 qoldanysy 31.12.2021 deıin toqtatyla turady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

3) sheteldikterge, azamattyǵy joq adamdarǵa, sheteldik zańdy tulǵalarǵa, sondaı-aq jarǵylyq kapıtalyndaǵy sheteldikterdiń, azamattyǵy joq adamdardyń, sheteldik zańdy tulǵalardyń úlesi elý paıyzdan asatyn zańdy tulǵalarǵa jıyrma bes jylǵa deıingi merzimmen jaldaý sharttarymen ýaqytsha jer paıdalanýǵa beriledi.

      7. Azamattar men zańdy tulǵalarǵa jer paıdalanýǵa nemese menshikke beriletin aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń sapasyn memlekettik baqylaý maqsatynda bıýdjet qarajaty esebinen topyraqty zertteý, topyraq-melıoraııalyq, geobotanıkalyq zertteýler men topyraqty baǵalaý materıaldary derekteriniń negizinde aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń pasporty jasalady.

      Aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleri pasportynyń nysanyn ortalyq ýákiletti organ bekitedi.

Jer ýchaskesiniń pasportyn jasaý jónindegi jumystardy uıymdastyrýdy jáne ony berýdi jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdary júzege asyrady.

      Eskertý. 97-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 N 279, 2009.07.10 N 180-IV, 2011.03.24 N 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 30.06.2016 N 5-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) ; 20.02.2017 № 48-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

98-bap. Aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý tártibi

      1. Aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý (transformaııalaý) qajettigi tabıǵı faktorlarǵa, olardy budan keıin de basqa jer alqaptarynyń quramynda paıdalanýdyń ekonomıkalyq turǵydan oryndylyǵyna negizdeledi.

      2. Jer ýchaskesi menshik ıesiniń nemese jer paıdalanýshynyń jer ýchaskesiniń ornalasqan orny boıynsha tıisti jergilikti atqarýshy organǵa bergen ótinimi, sondaı-aq jergilikti atqarýshy organnyń bastamasy aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jónindegi jumystardy júrgizýge negiz bola alady.

      3. Jergilikti atqarýshy organnyń sheshimi boıynsha júrgiziletin aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jónindegi jerge ornalastyrý jumystaryn qarjylandyrý - bıýdjet qarajaty esebinen, al jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń ótinishteri boıynsha - olardyń óz qarajatynyń esebinen júzege asyrylady.

      4. Aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jer ýchaskesi, ýchaskeler toby, sýarmaly alap, jer paıdalaný boıynsha júrgizilýi múmkin.

      Topyraq-melıoraııalyq jaı-kúıi olardy basqa alqap túrine aýystyrýdy qajet etetin aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń bolýy qolda bar josparlaý-kartografııalyq materıaldardy, jerge ornalastyrý, melıoraııalyq qurylys jobalaryn, topyraqty zertteý, topyraq-melıoraııalyq, geobotanıkalyq izdenister materıaldaryn, tuzdanýdyń túsirilgen sýretterin, jer kadastrynyń, jerdi túgendeýdiń derekterin zerdeleý negizinde aldyn ala anyqtalady.

      5. Neǵurlym baǵaly aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn baǵasy tómengilerine aýystyrýǵa:

      egistik úshin - jerdiń agroóndiristik topyraq sıpattamasynyń olardyń naqty paıdalanylýyna sáıkes kelmeýi, ýly zattarmen lastanýdyń joǵary deńgeıi;

kóp jyldyq ekpeler úshin - ekpelerdiń shekti jasy, olardyń sıreýi, jerdiń ken quramynyń jutańdyǵy, qolaısyz topyraq-melıoraııalyq sıpattamasy;

shabyndyqtar úshin - jerdiń shóleıttenýi, shalǵyndyq ósimdikterdiń sıreýi, jerdiń melıoraııalyq kúıiniń nasharlaýy;

jaıylymdar úshin - taptalyp búlinýi negiz bolyp tabylady.

Sýarmaly jerdi sýarylmaıtyn jerge aýystyrý kezinde joǵaryda sanamalanǵan faktorlardan basqa, sýarý kózimen baılanystyń úzilýi, sýmen qamtylmaýy, sharýashylyq ishindegi sýarý júıeleriniń tehnıkalyq jaı-kúıi, al jaıylma sýarmaly jer úshin - sý aǵynyn qaıta bólý saldarynan sý basýdyń toqtaýy nemese sý resýrstarynyń bolmaýy, qurylystardyń tehnıkalyq jaı-kúıi eskeriledi.

Qajet bolǵan kezde jergilikti atqarýshy organdar baǵaly aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn baǵasy tómengilerine aýystyrýdyń basqa da kórsetkishterin: aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń ónimdiliginiń tym tómen bolýy, topyraqtyń tuzdaný, sortańdaný, lastaný deńgeıin jáne alqaptardyń sapalyq sıpattamasyna áser etetin basqa da ólshemderdi belgileıdi.

      6. Aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jónindegi materıaldarda:

      qorytyndylar men usynystary bar túsindirme jazba;

bir túrden ekinshisine aýystyrý kózdelgen jerlerdiń eksplıkaııasy;

transformaııaǵa jatatyn anyqtalǵan aýyl sharýashylyǵy alqaptary kórsetilgen dalalyq zertteý aktisi men syzbasy;

jer ýchaskeleriniń sapalyq sıpattamasy;

sýarý júıesiniń, jaıylma sýarý júıesiniń, sýlandyrý qurylystarynyń tehnıkalyq jaı-kúıi, sondaı-aq negizgi qorlardyń quny týraly málimetter bolýǵa tıis.

      7. Aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jónindegi materıaldar aýdannyń ýákiletti organyna aýdan boıynsha jınaqtap qorytý, aýyl jáne sý sharýashylyǵynyń aýdandyq organdarymen kelisý úshin jiberiledi.

      8. Aýdannyń ýákiletti organy osy baptyń 7-tarmaǵynda sanamalanǵan organdardyń usynystaryn eskerip jasaǵan qorytyndysymen birge:

      neǵurlym baǵasy tómen aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshisine aýystyrý jónindegi materıaldardy - túpkilikti sheshim qabyldaý úshin aýdandyq atqarýshy organǵa;

sýarmaly jerdi - sýarylmaıtyn jerge, sýarylmaıtyn egistikti aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń basqa neǵurlym baǵasy tómenine aýystyrý jónindegi materıaldardy oblystyq aýyl jáne sý sharýashylyǵy, qorshaǵan ortany qorǵaý organdarymen kelisý úshin oblystyń ýákiletti organyna jiberedi.

      9. Kelisý nátıjeleri boıynsha oblystyń ýákiletti organy materıaldardy tutastaı alǵanda oblys boıynsha tujyrymdaıdy jáne óz qorytyndysymen birge olardy:

      sýarylmaıtyn egistikti neǵurlym baǵasy tómen aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń túrine aýystyrý boıynsha - túpkilikti sheshim qabyldaý úshin aýdandyq atqarýshy organǵa;

sýarylatyn egistikti alqaptardyń sýarylmaıtyn túrine aýystyrý boıynsha kelisý úshin ortalyq ýákiletti organǵa jiberedi.

      10. Ortalyq ýákiletti organ sýarmalar egistikti sýarylmaıtyn alqap túrlerine aýystyrý jónindegi usynylǵan materıaldardy aýyl sharýashylyǵy, qorshaǵan ortany qorǵaý jónindegi ortalyq ýákiletti organdarmen kelisedi jáne óziniń jınaqtalǵan qorytyndysymen qosa, osy másele boıynsha túpkilikti sheshim qabyldaý úshin oblystyq atqarýshy organǵa jiberedi.

      11. Neǵurlym baǵasy tómen aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn neǵurlym baǵasy joǵary alqaptarǵa aýystyrý týraly sheshimdi, osy baptyń 7-tarmaǵynda sanamalanǵan organdardyń usynystaryn eskere otyryp, aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organ qabyldaıdy.

      Eskertý. 98-bapqa ózgertý engizildi - QR 2006.01.10 № 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

99-bap. Injenerlik turǵyda ázirlengen sýarmaly jerdi paıdalaný

      1. Injenerlik turǵyda ázirlengen sýarmaly jerge aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn ósirýge arnaıy ázirlengen sýlandyrý, tospa-káriz júıesimen jáne aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn kezektestirýdiń (rotaııalaýdyń) ǵylymı negizdelgen shemasy belgilengen qurylǵylarmen jabdyqtalǵan, ınjenerlik turǵyda josparlanǵan jer jatady.

      2. Injenerlik turǵyda ázirlengen sýarmaly jerde daqyldardy kezektestirý (rotaııalaý) shemasyn oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń jergilikti atqarýshy organy bekitedi. Daqyldardy kezektestirýdiń (rotaııalaýdyń) biryńǵaı shemasymen jáne sýarmaly tospa-káriz júıesimen baılanystyrylǵan jer ýchaskeleri bólinbeıtin bolyp tanylady. Osy ereje ınjenerlik turǵyda ázirlengen sýarmaly jerdiń quramynan osy Kodeks kúshine engenge deıin taratylyp berilgen jer ýchaskelerine de qoldanylady.

      3. Buryn taratylyp berilgen jáne bólinbeıtin bolyp tanylǵan ınjenerlik turǵyda ázirlengen sýarmaly jerdi paıdalaný ortaq (úlestik, birlesken) menshik (ortaq (úlestik, birlesken) jer paıdalaný) quqyǵymen júzege asyrylady jáne úlesti naqtyly qalpynda bólip shyǵarýǵa jol berilmeıdi. Qatysýshylar quramynan shyqqan ortaq úlestik menshikke qatysýshy ortaq úlestik menshiktiń basqa qatysýshylarynan óz úlesiniń qunyn tóletip alýǵa ne osy Kodekstiń 55-babynyń 2-tarmaǵynda belgilengen erejelerge sáıkes ony basqa tulǵaǵa satýǵa quqyly.

      4. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar ınjenerlik turǵyda ázirlengen sýarmaly jerde daqyldardy kezektestirýdiń belgilengen shemasyn ustanýǵa, qajetti melıoraııalyq jáne qalpyna keltirý jumystaryn júrgizýge, sonyń ishinde ýchaskede bar sýlandyrý jáne tospa-káriz júıelerin tıisinshe tártippen kútip-ustaýǵa mindetti.

      5. Osy baptyń 4-tarmaǵynda belgilengen talaptardy buzý, Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly zańdarynda kózdelgen ákimshilik jazalaý sharalaryna ákep soǵady (aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerdi tıimdi paıdalanbaý), sondaı-aq osy Kodekstiń 93-babynyń normalaryna sáıkes jer ýchaskesin májbúrlep alyp qoıýǵa negiz bolýy múmkin.

      Eskertý. 99-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.06 № 279 Zańdarymen.

100-bap. Arnaıy jer qory

      1. Jerdi aýyl sharýashylyǵy ónimin óndirýshilerdiń arasynda qaıta bólý maqsatymen aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer men bosalqy jer esebinen arnaıy jer qory qurylady. Sanıtarlyq normalar men talaptarǵa saı keletin aýyl sharýashylyǵy ónimin óndirýge múmkindik bermeıtin jer ýchaskeleri arnaıy jer qoryna engizilmeıdi.

      2. Arnaıy jer qory:

      1) jer ýchaskesinen erikti túrde bas tartqan kezde;

      2) osy Kodekstiń 92, 93 jáne 95-baptaryna sáıkes jer ýchaskelerin májbúrlep alyp qoıǵan kezde;

      3) eger zań boıynsha da, ósıet boıynsha da muragerleri joq, ne birde bir murager murany qabyldamaǵan, ne ósıet qaldyrýshy barlyq muragerlerdi muradan aıyrǵan, ne murager memleket paıdasyna muradan bas tartqan nemese muradan kimniń paıdasyna bas tartatynyn atamaı, muradan bas tartqan jaǵdaıda, osy qorǵa aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerden túsetin jer ýchaskeleri esebinen quralady.

      3. Osy baptyń 2-tarmaǵynda atalǵan jer ýchaskelerin arnaıy jer qorynyń quramyna engizý aýdannyń (qalanyń) atqarýshy organynyń sheshimi boıynsha júrgiziledi.

      4. Arnaıy jer qorynyń quramyna memlekettik jer paıdalanýshylardyń maqsaty boıynsha paıdalanylmaǵan nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryn buza otyryp paıdalanylǵan jer ýchaskelerin engizý aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organnyń birjaqty sheshimi negizinde júzege asyrylady.

      Aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organnyń sheshimine osy Kodekstiń 89-babynda kózdelgen tártippen shaǵymdanýǵa bolady.

      5. Osy jer ýchaskelerin jańa menshik ıeleri men jer paıdalanýshylarǵa bergenge deıin olardy aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organ belgilegen tártippen jáne jaǵdaılarda burynǵy memlekettik jerdi paıdalanýshylar paıdalanady.

      6. Arnaıy jer qorynyń jerlerin paıdalaný osy Kodekstiń 97-babyna sáıkes júzege asyrylady.

      Jeri bólisýge jatpaıtyn memlekettik aýyl sharýashylyǵy uıymdarynyń quramynan shyqqan jáne shartty jer úlesi quqyǵy buryn berilmegen osy aýmaqta turatyn azamattardyń, sondaı-aq oralmandardyń sharýa nemese fermer qojalyǵyn nemese aýyl sharýashylyǵy óndirisine baılanysty ózge de qyzmetti júrgizýi úshin arnaıy jer qorynyń jerinen birinshi kezekte jer ýchaskesin alýǵa quqyǵy bar.

      7. Arnaıy jer qorynan jer ýchaskelerin berý jerge ornalastyrý tártibimen, ádette, tutas alappen berý jáne jerdi paıdalanýda qolaıly jaǵdaı jasaý eskerile otyryp júrgiziledi.

      8. Arnaıy jer qorynda jerdiń bar ekendigi týraly málimetter barshaǵa qoljetimdi bolyp tabylady.

      Osy baptyń 5-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, arnaıy jer qorynyń jeri bosalqy jer quramynda esepteledi.

101-bap. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizýge arnalǵan jer ýchaskeleri

      RQAO-nyń eskertpesi!
      1-tarmaqtyń birinshi bóligi jańa redakııada kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      1-tarmaqtyń birinshi bóliginiń bul redakııasy 31.12.2021 deıin qoldanysta bolady - QR 30.06.2016 № 5-VI Zańymen.

1. Jer ýchaskeleri sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna – ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵymen 10 jyldan 49 jylǵa deıingi merzimge, al shalǵaıdaǵy mal sharýashylyǵyn júrgizý (maýsymdyq jaıylymdar) úshin ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen osy Kodekske sáıkes beriledi.

Jer ýchaskesin sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin alýǵa basym quqyqty jeke eńbegimen qatysý negizinde sharýashylyq júrgizetin, arnaýly aýyl sharýashylyǵy bilimi men biliktiligi bar, aýyl sharýashylyǵynda is júzindegi jumys tájirıbesi bar jáne osy aýdanda, qalada, aýylda, kentte turatyn azamattar paıdalanady.

Qyzmetin keminde bes jyl júzege asyratyn jáne óz qyzmetin toqtatatyn sharýa nemese fermer qojalyǵynyń jer ýchaskesin satyp alýǵa basym quqyq osy sharýa nemese fermer qojalyǵynyń múlkin satyp alǵan jáne arnaıy aýyl sharýashylyǵy bilimi men biliktiligi bar Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna beriledi.

      2. Qaıta uıymdastyrylatyn memlekettik aýyl sharýashylyǵy uıymdarynyń quramynan sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin shyǵatyn azamattarǵa atalǵan uıymdardyń jerinen kadastrlyq baǵasy sharýashylyq boıynsha (alqaptar boıynsha) orta deńgeıde bolýǵa tıis jer ýchaskeleri beriledi.

      3. Jer ýchaskelerine qatysty ózderine tıesili quqyqtaryn, onyń ishinde shartty jer úlesterine quqyqtaryn sharýashylyq seriktestikterdiń jarǵylyq kapıtalyna salym retinde nemese óndiristik kooperatıvterge jarna retinde bergen azamattar sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin uıymdastyrý úshin qatysýshylar (músheler) quramynan shyqqan kezde qatysýshylardyń (múshelerdiń) jalpy jınalysynyń sheshimi boıynsha úlesin nemese paıyn, jer ýchaskesin qosa alǵanda, naqtyly bólip shyǵarýǵa (bólisýge) ne úlesiniń nemese paıynyń qunyn tóletip alýǵa quqyly.

      Bul rette, aýyl sharýashylyǵy uıymynyń kepilde jatqan jerleriniń quramynan jer ýchaskesin bólip shyǵarýǵa kepil ustaýshynyń kelisimine nemese bólip shyǵarý kezinde jer ýchaskesine qatysty kepilmen qamtamasyz etilgen mindettemelerge sáıkes jol beriledi.

Sharýashylyq seriktestikke qatysýshynyń nemese óndiristik kooperatıv múshesiniń jarǵylyq kapıtalǵa paıdalanýǵa ǵana bergen jer ýchaskesi syıaqysyz naqtyly qalpynda qaıtarylady.

Qatysýshylardyń (múshelerdiń) quramynan shyǵý týraly jáne jer ýchaskesin bólip shyǵarý týraly ótinish aýyl sharýashylyǵy uıymyna beriledi.

Sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin uıymdastyrý úshin úles nemese paı esebine naqtyly bólip shyǵarylatyn jer ýchaskesiniń ornalasqan jeri, sondaı-aq sharýashylyq seriktestikterine, óndiristik kooperatıvterge olardan shyqqan

qatysýshynyń (músheniń) bólip beriletin jerge júrgizilgen shyǵyndardy óteýi sharýashylyq seriktestikteriniń, óndiristik kooperatıvterdiń quryltaı qujattarynda kózdelgen tártippen nemese taraptardyń kelisimimen aıqyndalady.

Aýyl sharýashylyǵynyń egis jumystary júrgizilip jatqan kezeńde jer ýchaskesin naqtyly bólip shyǵarýǵa, mundaı bólip shyǵarý aýyl sharýashylyǵy uıymynyń nemese ortaq menshikke (ortaq jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń kelisimimen júrgiziletin jaǵdaıdy qospaǵanda, jol

berilmeıdi.

Quryltaı qujattarynda jer ýchaskesin bólip shyǵarý (bólisý) tártibi bolmaǵan jaǵdaıda osy baptyń 4-tarmaǵynyń normalary qoldanylady.

      3-1. Osy Kodekstiń 10-babynyń 4-1-tarmaǵyna sáıkes, sharýa nemese fermer qojalyǵy ózine ýaqytsha óteýli jer paıdalaný (jaldaý) quqyǵymen tıesili, úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan jer ýchaskelerin, olardy paıdalaný jáne olarǵa qyzmet kórsetý úshin qajetti jerimen qosa satyp alýǵa quqyly.

      Úıler (qurylystar, ǵımarattar) ornalasqan jer ýchaskelerin, olardy paıdalaný jáne olarǵa qyzmet kórsetý úshin qajetti jerimen qosa satqan nemese syıǵa tartqan kezde satýshynyń búkil jer ýchaskesine tıisti quqyǵyn alýǵa satyp alýshynyń basym quqyǵy bolady.

      4. Úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylar bolyp tabylatyn jáne sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin qatysýshylar quramynan shyǵatyn azamattarǵa jer ýchaskeleri osy Kodekstiń 54-babyna sáıkes úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń jalpy jınalysy bekitken úlestik menshiktegi (úlestik jerdi paıdalanýdaǵy) jer ýchaskesin paıdalaný tártibine sáıkes beriledi. Ylestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardy jer ýchaskelerin paıdalaný tártibin bekitý jónindegi aldaǵy jınalys týraly habardar etý ol ótkiziletin kúnge deıin keminde bir aı qalǵanda qolhat alý arqyly jazbasha nysanda júrgiziledi. Tıisinshe habardar etilgen jaǵdaıda jınalys úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń nemese olardyń ókilderiniń keminde elý paıyzy qatysqan kezde zańdy dep esepteledi. Sheshim jınalysqa qatysyp otyrǵan úlestik menshikke (úlestik jer paıdalanýǵa) qatysýshylardyń nemese olardyń ókilderiniń jaı kópshilik daýysymen qabyldanady jáne hattamamen resimdeledi. Qatysyp otyrǵan úlestik menshikke (úlestik jep paıdalanýǵa) qatysýshylardyń nemese olardyń ókilderiniń barlyǵy hattamaǵa qol qoıady.

      5. Osy baptyń 3-tarmaǵyna sáıkes sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin uıymdastyrǵan jaǵdaıda qatysýshylardyń (múshelerdiń) jalpy jınalysynyń úlesti nemese paıdy naqtyly bólip shyǵarýǵa (bólisýge) tıisti hattamasy, bólinetin jer ýchaskesiniń ornalasqan jeri týraly kelisilgen materıal, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýdiń qysqasha baǵdarlamasy qosa berilgen azamattyń ótinishi oǵan jer ýchaskesine quqyqty resimdeý úshin jergilikti atqarýshy organǵa jiberiledi.

      6. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin jer ýchaskelerin alǵan jáne aýylda turǵyn úıi bar azamattardyń úı janyndaǵy jer ýchaskesi menshik quqyǵynda saqtalady, ol sharýa nemese fermer qojalyǵynyń jer ýchaskesiniń quramyna kirmeıdi.

      7. Aýyl sharýashylyǵy uıymdarynyń qyzmetkerleri bolyp tabylmaıtyn azamattarǵa sharýa nemese fermer qojalyǵyn júrgizý úshin jer ýchaskeleri arnaıy jer qorynyń jerinen jáne bosalqy jerden beriledi.

      8. Sharýa nemese fermer qojalyǵyn ne aýyl sharýashylyǵy óndirisin uıymdastyrý úshin jer ýchaskesine quqyq berilgen kezde jergilikti atqarýshy organnyń mundaı quqyqty berý týraly sheshiminde osy sharýa nemese fermer qojalyǵynyń ne aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń barlyq músheleri kórsetiledi.

      Eskertý. 101-bapqa ózgertý engizildi - QR 2007.07.06 № 279, 2011.03.24 № 420-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 30.06.2016 N 5-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

102-bap. Jeke qosalqy sharýashylyqqa, baǵbandyqqa, saıajaı qurylysyna jáne baý-baqsha sharýashylyǵyna arnalǵan jer ýchaskeleri

      Eskertý. 102-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna jeke qosalqy sharýashylyq júrgizý úshin jer ýchaskeleri aýyldyq eldi mekenderdiń jerinen beriledi.

      2. Jeke qosalqy sharýashylyqty júrgizýge arnalǵan jer ýchaskesi úı mańyndaǵy jáne egistik telimderden turady.

      Úı mańyndaǵy telim aýyldyq eldi mekenderdiń shekaralarynda (sheginde) beriledi jáne aýyl sharýashylyǵy ónimin óndirý úshin, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys qyzmeti týraly zańnamasyna sáıkes turǵyn úı, sharýashylyq-turmystyq qurylystar turǵyzý úshin paıdalanylady.

Egistik telim eldi meken aýmaqtarynyń jer-sharýashylyq ornalastyrý jobasyna sáıkes aýyldyq eldi mekenderdiń jerinen ne ákimshilik baǵynysqa berilgen aýmaqtarda beriledi jáne aýyl sharýashylyǵy ónimin óndirý úshin ǵana paıdalanylady.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna baǵbandyqpen aınalysý, saıajaı qurylysy jáne baý-baqsha sharýashylyǵy úshin jer ýchaskeleri aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerden, aýyldyq eldi mekenderdiń jerinen jáne bosalqy jerden beriledi.

      4. Jeke qosalqy sharýashylyq júrgizýge, baǵbandyqpen aınalysýǵa jáne saıajaı qurylysyna arnalǵan jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri bolyp tabylatyn azamattar ortaq múddelerine qaraı quqyqtyq jaǵdaıy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda aıqyndalatyn jaı seriktestikterge, baǵbandyq nemese ózge de tutyný kooperatıvterine birigýge quqyly.

      5. Baǵbandyqpen aınalysýǵa nemese saıajaı qurylysyna arnalǵan jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń bólek menshiginde bolyp, al jer ýchaskeleri menshik ıeleriniń ortaq muqtajdaryn qanaǵattandyrýǵa arnalǵan jer ýchaskeleri men basqa da múlik olardyń ortaq úlestik menshiginde bolǵan jaǵdaılarda, ortaq múlikke baılanysty menshik ıeleri arasyndaǵy qatynastarǵa kondomınıým týraly normalar qoldanylady.

      Eskertý. 102-bap jańa redakııada - QR 29.12.2014 № 269-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

103-bap. Jekeshelendiriletin memlekettik aýyl sharýashylyǵy uıymdarynyń jer ýchaskesin bólisý

      1. Jekeshelendiriletin memlekettik aýyl sharýashylyǵy uıymdary qyzmetkerleriniń, sondaı-aq zeınetkerler men osy uıymdardyń óndiristik jáne áleýmettik-mádenı qyzmet kórsetý salalarynda isteıtin jáne olardyń aýmaǵynda turatyn adamdardyń shartty jer úlesine quqyǵy bar.

      2. Qaıta uıymdastyrylatyn nemese taratylatyn memlekettik aýyl sharýashylyǵy uıymdarynyń ózderi paıdalanatyn jeriniń shekarasy shegindegi aýyl sharýashylyǵy alqaptary shartty jer úlesine bóliske jatady, buǵan:

      1) eldi mekender shegine kirgen;

      2) aýdannyń arnaıy jer qory quramyna engizilgen;

      3) normadan tys radıaııalyq lastanýǵa ushyraǵan nemese turǵyn halyqtyń ómiri men densaýlyǵyna ózgedeı qaýip tóndiretin;

      4) paıdaly qazbalardy qazý kezinde búlingen jáne maqsaty boıynsha paıdalaný úshin jaramdy kúıge keltirilip jańǵyrtylmaǵan;

      5) shalǵaıdaǵy mal sharýashylyǵynyń ýaqytsha jer paıdalanýdaǵy jer ýchaskeleri qosylmaıdy.

      3. Shartty jer úlesiniń mólsheri:

      1) aýyl sharýashylyǵy uıymynyń jer paıdalanýyndaǵy aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń jalpy kólemin shartty jer úlesine quqyǵy bar adamdardyń sanyna bólý arqyly - gektarmen;

      2) aýyl sharýashylyǵy uıymynyń jer paıdalanýyndaǵy aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń ball-gektar somasyn shartty jer úlesine quqyǵy bar adamdar sanyna bólý arqyly - ball-gektarmen (kólemge kóbeıtilgen topyraq bonıtetiniń baly) eseptep shyǵarylady.

      4. Shartty jer úlesi mólsherin anyqtaý nátıjeleri jáne shartty jer úlesine quqyǵy bar azamattardyń tizimi jekeshelendiriletin sharýashylyqtyń eńbek ujymynyń jalpy jınalysynyń sheshimimen bekitilip, hattamamen resimdelip, aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organda bekitilýge tıis.

      5. Azamattardyń shartty jer úlesine quqyǵy shartty jer úlesterin ıelenýshilerdiń tizimi men shartty jer úlesteriniń mólsherin aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organ bekitkennen keıin úsh aı ishinde jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy beretin shartty jer úlesine quqyq týraly kýálikpen kýálandyrylady.

      6. Shartty jer úlesterin ıelenýshiler shartty jer úlesine quqyq týraly kýálikti alǵan kezden bastap bir jyl ishinde shartty jer úlesteri esebine osy Kodekste belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda jer ýchaskesin menshikke nemese jerdi paıdalanýǵa alýǵa mindetti.

      Atalǵan adamdardyń jer ýchaskelerin bólek nemese ortaq menshikke (jer paıdalanýǵa) resimdeýge quqyǵy bar.

      7. Shartty jer úlesiniń ıesi bolyp tabylatyn azamat Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵynan shyqqan jaǵdaıda, onyń jer úlesine quqyqtary toqtatylǵan bolyp sanalady.

      Eskertý. 103-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

104-bap. Uzaq merzimdi paıdalanylatyn mal aıdaý joldary

      1. Aýyldaǵy taýar óndirýshilerdiń malyn maýsymdyq jaıylymdarǵa, et kombınattary men mal satyp alý oryndaryna aıdap aparý úshin uzaq merzimdi paıdalanylatyn mal aıdaý joldaryna, ádette, aıdalatyn maldyń joldaǵy azyǵyn qamtamasyz etetin mólsherde jer paıdalaný shekarasynyń boıyndaǵy jaıylymdyq alqaptardan jer ýchaskeleri beriledi.

      2. Bir aýdannyń sheginde mal aıdaýǵa arnalǵan uzaq merzimdi paıdalanylatyn mal aıdaý joldaryna jer ýchaskelerin aýdandyq (qalalyq) atqarýshy organ beredi.

      Birneshe aýdannyń aýmaǵy arqyly mal aıdaý úshin mal aıdaıtyn joldarǵa jer ýchaskelerin berý týraly sheshimdi oblystyq atqarýshy organ qabyldaıdy.

      3. Uzaq merzimdi paıdalanýdaǵy mal aıdaıtyn joldardyń jer paıdalanýshylary bolyp tabylatyn adamdar qajetti mólsherde qudyqtar men maldy sýarýǵa jáne maldy damyldatýǵa arnalǵan alańdar, ekologııalyq talaptardyń saqtalýyn jáne joldardyń qalypty paıdalanylýyn qamtamasyz etetin qurylystar men ǵımarattar salýǵa, aıdalatyn maldy belgilengen tártippen veterınarııa salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisilgen merzimderde kedergisiz ótkizýge mindetti.

      4. Jer paıdalaný quqyǵymen jer ýchaskelerin bermeı, ýaqytsha (maýsymdyq) paıdalanylatyn mal aıdaıtyn joldardy bólý servıtýt erejeleri boıynsha júrgiziledi (osy Kodekstiń 70-baby).

      Eskertý. 104-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.07.24 N 190-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

105-bap. Aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasynyń ornyn toltyrý

      1. Aýyl sharýashylyǵyn júrgizýge baılanysty emes maqsattarǵa paıdalaný úshin aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn alyp qoıýdan týyndaǵan aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasy aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń kólemi men olardyń sapasyn qalpyna keltirý arqyly aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń deńgeıin saqtaý maqsatynda bıýdjet kirisine ótelýge tıis.

      Bul shyǵasy osy Kodekstiń 166-babynda kórsetilgen shyǵynnyń ornyn toltyrýdan tys óteledi.

      2. Ónerkásip, kólik, baılanys, qorǵanys, ulttyq qaýipsizdik jerin jáne aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan ózge de jerdi qospaǵanda, aýyl sharýashylyǵyn júrgizýge baılanysty emes muqtajdar úshin jerdiń barlyq sanattarynyń quramynan aýyl sharýashylyǵy alqaptary beriletin adamdar, sondaı-aq kúzet, sanıtarııalyq jáne qorǵaý aımaqtary belgilenetin adamdar aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi ysyrapty óteıdi.

      Azamattar men zańdy tulǵalardyń jer paıdalanýyndaǵy nemese menshigindegi aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń nysanaly maqsaty ózgergen kezde de aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasy ótelýge tıis.

Aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasy jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshim qabyldanǵan nemese aýyl sharýashylyǵy alqaptarynyń nysanaly maqsaty ózgergen kezden bastap alty aı merzimde ótelýge tıis.

      3. Jeke jáne zańdy tulǵalarǵa jer ýchaskeleri:

      1) eldi mekender shekarasynda jeke turǵyn úı salý, mektepter, mektepke deıingi uıymdardy, orta, tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi uıymdardy, emdeý oryndaryn jáne mádenı-turmystyq maqsattaǵy obektiler salý;

      2) melıoraııalyq júıeler salý;

      3) toǵandaǵy jáne kóldegi balyq sharýashylyqtaryn, balyq pıtomnıkterin, ýyldyryqty balyq sharýashylyqtary men balyq ósiretin zaýyttar salý;

      4) qorshaǵan ortany qorǵaýdy qamtamasyz etetin, irgeles jatqan jer alqaptarynyń jaǵdaıyn nasharlatpaıtyn obektiler salý;

      5) tozǵan alqaptarǵa, hımııalyq jáne radıoaktıvti zattarmen lastanǵan jerge orman melıoraııasy;

      6) aýyl sharýashylyǵyn júrgizýge baılanysty obektilerdi salý úshin berilgende, olar shyǵasyny óteýden bosatylady.

Jer ýchaskelerin memlekettik tabıǵı qoryqtarǵa, memlekettik ulttyq tabıǵı parkterge, memlekettik tabıǵı rezervattarǵa, memlekettik óńirlik tabıǵı parkterge, memlekettik zoologııalyq parkterge, memlekettik botanıkalyq baqtarǵa, memlekettik dendrologııalyq parkterge jáne memlekettik tabıǵat eskertkishterine tarıhı-mádenı maqsattaǵy obektiler úshin, qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin berý kezinde de, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasy Ykimetiniń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde kózdelgen ózge de jaǵdaılarda shyqqan shyǵasy ótelmeıdi.

      Eskertý. 105-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2006.07.07 N 176, 2007.07.27 N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

106-bap. Aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasyny óteý tártibi

      1. Aýyl jáne orman sharýashylyǵyn júrgizýge baılanysty emes maqsattarǵa paıdalaný úshin aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn alyp qoıǵan kezde, shyǵasynyń mólsheri jergilikti atqarýshy organnyń jer ýchaskesine tıisti quqyq berý týraly sheshim qabyldaýy úshin negiz bolyp tabylatyn jerge ornalastyrý jobasynyń (jerge ornalastyrý isiniń) quramynda belgilenedi.

      2. Ótelýge tıisti shyǵasynyń mólsheri jańa jerdi ıgerýdi nemese alqaptardy aýyl sharýashylyǵy ónimin óndirý deńgeıine deıin jaqsartýdy qamtamasyz etetin normatıvterdi negizge ala otyryp, alyp qoıylatyn alqaptardan alynatyn ónimnen nemese olardyń sapasy tómendegenge deıin buryn alynǵan ónimnen kem túspeıtin kóleminde anyqtalady.

      3. Aýyl sharýashylyǵyn júrgizýge baılanysty emes maqsattarǵa paıdalaný úshin aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn alyp qoıýdan týyndaǵan aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasylardy óteý normatıvterin ortalyq ýákiletti organ belgileıdi.

      4. Búlingen jerdi aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan jáne ormansyz alqaptarǵa jańǵyrtý shartymen aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn ýaqytsha paıdalanýǵa alyp qoıǵan kezde shyǵasylar tolyq kólemde óteledi.

      Jer ýchaskesi berilgen zańdy nemese jeke tulǵanyń qarajaty esebinen ónimdiligi az nemese ónim bermeıtin alqaptarǵa qunarly topyraq qabaty salynǵan jaǵdaıda, alqaptardy qalpyna keltirýge jumsalatyn somalar esepke alynyp, shyǵasylar ortalyq ýákiletti organ aıqyndaıtyn tártippen óteledi.

      5. Shyǵasynyń mólsheri jer ýchaskesiniń berilýine múddeli tulǵamen kelisiledi jáne jergilikti atqarýshy organnyń sheshimimen bekitiletin jer ýchaskesine quqyq berý týraly aktimen resimdeledi.

      6. Jer sapasynyń nasharlaýynan týyndaǵan shyǵasynyń mólsheri alqaptardy bir túrden ekinshisine aýystyrýǵa baılanyssyz jaǵdaılarda olardyń sapasynyń tómendeýine sáıkes normatıvterdiń (jerdi kadastrlyq baǵalaý boıynsha) proentimen anyqtalady.

      Alqaptar sapasynyń tómendeýine baılanysty olardy bir túrden basqa túrge aýystyrǵan jaǵdaıda shyǵasy mólsheri alqaptardyń tıisti túrlerine arnalǵan normatıvterdiń aıyrmasy boıynsha anyqtalady.

      7. Uıymdar men azamattardyń qyzmeti áseriniń nátıjesinde jer sapasynyń nasharlaýynan kelgen shyǵasyny óteý jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organynyń talap-aryzy boıynsha sot tártibimen júrgiziledi.

      Eskertý. 106-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

11-taraý. Eldi mekender jeri

107-bap. Eldi mekender jeri uǵymy men onyń quramy

      1. Qalalardy, kentterdi, aýyldar men basqa da qonystardy damytý úshin berilgen jer ýchaskeleri eldi mekender jeriniń sanatyna jatady.

      2. Eldi mekenderdiń jeri ózge ákimshilik-aýmaqtyq qurylymdardyń jerinen qalanyń shegi, kenttiń shegi, aýyldyq eldi mekenniń shegi arqyly shekteledi.

      3. Eldi mekenderdiń jeri mynadaı:

      1) turǵyn úı;

2) áleýmettik;

3) kommerııalyq;

4) ózge de fýnkıonaldyq aımaqtarǵa bólinedi.

Turǵyn úı aımaǵyna qurylystar alyp jatqan ári kóp páterli jáne kóp qabatty turǵyn úıler, úı mańyndaǵy jer ýchaskeleri bar jeke turǵyn úıler salýǵa arnalǵan turǵyn jaı salatyn jer kiredi.

Áleýmettik aımaqqa memlekettik jáne kommerııalyq emes obektiler alyp jatqan jáne olardy ornalastyrýǵa arnalǵan qoǵamdyq iskerlik qurylys salatyn jer kiredi.

Kommerııalyq aımaqqa arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardyń, respýblıkalyq jáne óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardyń, óndiristik obektilerdiń, saýda, qoǵamdyq tamaqtaný, turmystyq qyzmet kórsetý obektileriniń, ınjenerlik jáne kóliktik ınfraqurylym obektileriniń jerleri, sondaı-aq osy obektilerdiń jáne kásipkerlik qyzmetpen baılanysty ózge de obektilerdiń sanıtarııalyq-qorǵanysh aımaqtaryn belgileýge arnalǵan jerler kiredi.

Ózge aımaqtarǵa:

1) temirjol, avtomobıl, ózen, teńiz, áýe jáne qubyrjol kóligi joldary, ınjenerlik ınfraqurylym men baılanys magıstraldary alyp jatqan jáne solardy salýǵa arnalǵan kólik, baılanys, ınjenerlik kommýnıkaııalar jeri;

2) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jeri, saýyqtyrý, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı maqsattaǵy jer;

3) orman qorynyń jeri;

4) ózender, tabıǵı jáne jasandy sý aıdyndary men akvatorııalar, sý qorǵaý aımaqtary, gıdrotehnıkalyq jáne basqa da sý sharýashylyǵy qurylystary alyp jatqan sý aıdyndary men akvatorııalar jeri;

5) aýyl sharýashylyǵyna paıdalanylatyn jer;

6) alańdar, kósheler, trotýarlar, ótpe joldar, kondomınıým quramyna kirmegen úı janyndaǵy jer ýchaskesi, joldar, jaǵalaýlar, parkter, skverler, opman parkteri, býlvarlar, sý aıdyndary, jaǵajaılar, zırattar jáne halyqtyń muqtajyn qanaǵattandyrýǵa arnalǵan ózge de obektiler (sý qubyrlary, jylý qubyrlary, tazartý qurylysjaılary jáne ortaq paıdalanylatyn basqa da ınjenerlik júıeler, sondaı-aq ortaq paıdalanylatyn jylý jelileri men ınjenerlik júıelerdiń kúzet aımaqtary) alyp jatqan jáne olardy ornalastyrýǵa arnalǵan ortaq paıdalanylatyn jer;

7) qala qurylysy qyzmetine tartylmaǵan, eldi mekendi aýmaqtyq turǵydan damytýǵa jáne jeke qosalqy sharýashylyqty damytýǵa arnalǵan rezervtegi jáne ózge de jer;

8) krematorıılerdi, mal qorymdaryn (bıotermııalyq shuńqyrlardy), turmystyq qaldyqtar tastaý oryndaryn jáne arnaıy normatıvter men qaǵıdalar belgilenbeı paıdalaný múmkin bolmaıtyn ózge de obektilerdi ornalastyrý úshin bólinetin arnaıy maqsattaǵy jer;

9) qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajdyqtary úshin berilgen, sondaı-aq ózge de paıdalaný rejımindegi jer kiredi.

      4. Jer ýchaskelerin eldi mekender jerindegi ortaq paıdalanýdaǵy jerlerge jatqyzýdy, sondaı-aq olardyń nysanaly maqsatynyń ózgerýine baılanysty ortaq paıdalanýdaǵy jerdiń quramynan shyǵarýdy óz quzyretine sáıkes jergilikti atqarýshy organdar júzege asyrady.

      Eskertý. 107-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2007.07.27 N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 03.04.2019 № 243-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 26.12.2019 № 284-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

108-bap. Eldi mekenderdiń shekarasyn (shegin) belgileý jáne ózgertý

      1. Eldi mekenderdiń shekarasyn (shegin) belgileý men ózgertý jerge ornalastyrýdyń, sáýlet jáne qala qurylysynyń tıisti organdary birlesip jasaǵan usynys boıynsha belgilengen tártippen bekitilgen qala qurylysy qujattamasy negizinde júrgiziledi.

      2. Qazaqstan Respýblıkasynyń respýblıkalyq mańyzy bar qalalarynyń jáne astanasynyń shekarasyn (shegin) Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıdi jáne ózgertedi.

      3. Oblystyq mańyzy bar qalalardyń shekarasy (shegi) Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetimen kelisim boıynsha oblystyq ókildi jáne atqarýshy organdardyń birlesken sheshimimen belgilenedi jáne ózgertiledi.

      4. Aýdandyq mańyzy bar qalalardyń shekarasy (shegi) oblystyq ókildi jáne atqarýshy organdardyń birlesken sheshimimen belgilenedi jáne ózgertiledi.

      5. Kentter men aýyldardyń shekarasy (shegi) aýdandyq (qalalyq) ókildi jáne atqarýshy organdardyń birlesken sheshimimen belgilenedi jáne ózgertiledi.

      6. Jep ýchaskelerin qala, kent, aýyl shegine qosý osy ýchaskelerge menshik quqyǵyn nemese jer paıdalaný quqyǵyn toqtatýǵa ákep soqpaıdy.

      Eskertý. 108-bapqa ózgeris engizildi - QR 03.07.2017 № 86-VI Konstıtýııalyq zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

109-bap. Eldi mekenderdiń jerin paıdalaný

      1. Qalalardyń, kentterdiń, aýyldyq eldi mekenderdiń barlyq jeri olardyń bas josparlaryna, egjeı-tegjeıli josparlaý men qurylys salý (ondaı jobalar bolǵan jaǵdaıda) jobalaryna jáne aýmaqtyń jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryna sáıkes paıdalanylady.

      Turǵyndar sany 5 myńǵa deıingi eldi mekenderde belgilengen tártippen bekitilgen bas josparlar bolmaǵan jaǵdaıda osy eldi mekendi damytý men onda qurylys salýdyń bas josparynyń ońaılatylǵan shemasymen nemese belgilengen tártippen bekitilgen qala qurylysy qujattamasymen jerdi paıdalanýǵa jol beriledi.

Eldi mekenderde ornalasqan jer ýchaskeleriniń nysanaly maqsaty osy Kodekstiń 107-babynyń 3-tarmaǵynda kózdelgen fýnkıonaldyq aımaqtarǵa sáıkes belgilenedi jáne jergilikti atqarýshy organdardyń jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshimderinde jáne sáıkestendirý qujattarynda kórsetiledi.

Jer ýchaskesi bir fýnkıonaldyq aımaq sheńberinde paıdalanylǵan jaǵdaıda, jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn ózgertý talap etilmeıdi.

Jergilikti atqarýshy organdardyń jer ýchaskesine quqyq berý týraly sheshimderiniń jáne fýnkıonaldyq aımaqtar kórsetilmegen, jer ýchaskelerine beriletin sáıkestendirý qujattarynyń zańdyq kúshi bolady.

Sáıkestendirý qujatyn fýnkıonaldyq aımaq kórsetilgen qujatqa aýystyrý quqyq ıelenýshiniń ótinishi boıynsha júzege asyrylady.

      2. Trotýarlar men velosıped joldaryn qospaǵanda, ortaq paıdalanylatyn jerden jer ýchaskeleri azamattar men zańdy tulǵalarǵa ortaq paıdalanýǵa nuqsan keltirmeı, jeńil úlgidegi qurylysjaılardy (saýda shatyrlaryn (pavılondardy), kıoskilerdi, syrtqy (kórneki) jarnama obektilerin jáne basqa da servıs obektilerin) ornalastyrý úshin ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilýi múmkin. Bul rette ortaq paıdalanýdaǵy jer quramynan, onyń ishinde saýda bazarlary, aqyly avtoturaqtar (avtomobıl qoıatyn oryndar) úshin, Almaty qalasynyń erekshe mártebesi jáne Qazaqstan Respýblıkasy astanasynyń mártebesi týraly zańnamalyq aktige sáıkes respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana kósheleriniń boıyndaǵy oqshaýlanǵan beldeýlerde ornalasqan aqyly avtoturaqtardy (avtomobıl qoıatyn oryndardy) qospaǵanda, jol (kóshe, ótpeli joldar) jıeginen ýchaskeler berýge jol berilmeıdi.

      Ortaq paıdalanýdaǵy jerden jer ýchaskeleri jeke menshikke olardy ortaq paıdalanýdaǵy jer quramynan shyǵarǵannan keıin ǵana berilýi múmkin.

Eldi mekenderdiń aýyl sharýashylyǵy úshin paıdalanylatyn jerlerinen sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵy óndirisin, orman ósirýdi, qosalqy aýyl sharýashylyǵyn, baqsha jáne mal sharýashylyǵyn júrgizý úshin jer ýchaskelerin jeke menshik quqyǵymen berýge bolmaıdy.

      3. Zırattar ornalasqan jáne solarǵa arnalǵan ortaq paıdalanýdaǵy jerden eldi mekenniń qaıtys bolǵan árbir turǵynyn nemese osy eldi mekende qaıtys bolǵan turǵylyqty jeri belgisiz adamdy jerleý úshin keminde alty sharshy metr jer ýchaskesi tegin bólinedi.

      Eskertý. 109-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2007.07.21 N 297 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 27.10.2015 № 364-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 08.01.2019 № 215-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin úsh aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

110-bap. Qala mańyndaǵy aımaqtar

      1. Qala mańyndaǵy aımaqtar jeriniń quramyna qalamen birtutas áleýmettik, tabıǵı jáne sharýashylyq aýmaq quraıtyn qala sheginen tys jer qosylýy múmkin.

      2. Qala mańyndaǵy aımaqtarda qala mańyndaǵy aýyl sharýashylyǵy óndirisin qarqyndy damytý, qala qurylysyn erekshe retteý aımaqtaryn (qalany damytýǵa, ınjenerlik jáne kólik ınfraqurylymynyń qalypty jumys isteýi úshin qajetti ǵımarattardy ornalastyrý men salýǵa arnalǵan rezervtegi aýmaqtardy), qorǵaý ári sanıtarlyq-gıgıenalyq qyzmet atqaratyn jáne halyqtyń demalys orny bolyp tabylatyn ormandar, opman parkteri jáne basqa da jasyl ekpeler alyp jatqan jasyl aımaqtardy belgileı otyryp, aýmaqty aımaqtarǵa bólý júzege asyrylady.

      3. Aýdandyq mańyzy bar qalalardyń qala mańyndaǵy aımaqtarynyń shekarasyn oblystyń jergilikti atqarýshy organynyń usynysy boıynsha oblystyń jergilikti ókildi organy belgileıdi jáne ózgertedi.

      Respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jáne oblystyq mańyzy bar qalalardyń qala mańyndaǵy aımaqtarynyń shekarasyn Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jáne oblystardyń tıisti jergilikti ókildi jáne atqarýshy

organdarynyń birlesken usynysy boıynsha belgileıdi jáne ózgertedi. Respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń qala mańyndaǵy aımaqtarynyń shekarasy aýmaǵy qala mańyndaǵy aımaǵyna engizilgen oblystardyń tıisti jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdarymen de kelisiledi.

      4. Jerdi qala mańy aımaǵyna qosý bul jerge menshik quqyǵy men ony paıdalaný quqyǵynyń toqtatylýyna ákep soqpaıdy.

      5. Qala mańy aımaǵyna engizilgen jerdi paıdalanýdyń tártibi men rejımin qala mańy aımaǵyn belgilegen organ aıqyndaıdy.

      Astananyń jáne respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń qala mańy aımaǵyna qosylǵan jerdi paıdalaný tártibi men rejımin aýmaǵy qala mańy aımaǵyna qosylǵan tıisti oblystyq ókildi jáne atqarýshy organdarmen kelisilgen, atalǵan qalalardyń ókildi jáne atqarýshy organdarynyń birlesken usynystary boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıdi.

Respýblıkalyq jáne oblystyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń qala mańy aımaqtarynda ornalasqan aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskelerin bólýge tyıym salynady.

      Eskertý. 110-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2019 № 291-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

12-taraý. Ónerkásip, kólik, baılanys, ǵarysh qyzmeti, qorǵanys, ulttyq qaýipsizdik muqtajyna arnalǵan jer jáne aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan ózge de jer

      Eskertý. 12-taraýdyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 2012.01.06 N 529-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

111-bap. Ónerkásip, kólik, baılanys jeri, ǵarysh qyzmeti muqtajyna arnalǵan jáne aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan ózge de jer uǵymy jáne onyń quramy

      Eskertý. Taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 2012.01.06 N 529-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

      1. Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zań aktilerinde belgilengen tártippen tıisti nysanaly maqsat úshin azamattar men zańdy tulǵalarǵa berilgen jer ónerkásip, kólik, baılanys jeri, ǵarysh qyzmeti muqtajyna arnalǵan jáne aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan ózge de jer dep tanylady.

      2. Ónerkásip, kólik, baılanys jerin, ǵarysh qyzmeti muqtajyna arnalǵan jáne aýyl sharýashylyǵyna arnalmaǵan ózge de jerdi paıdalaný erekshelikteri Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy zańdarymen belgilenedi.

      Eskertý. 111-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.01.06 N 529-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

112-bap. Ónerkásip jeri

      1. Ónerkásip jerine ónerkásip obektilerin ornalastyrý men paıdalaný úshin berilgen jer, onyń ishinde olardyń sanıtarlyq-qorǵaý jáne ózge de aımaqtar jatady.

      2. Atalǵan maqsattarǵa beriletin jer ýchaskeleriniń mólsheri belgilengen tártippen bekitilgen normalarǵa nemese jobalaý-tehnıkalyq qujattamalarǵa sáıkes aıqyndalady, al jer ýchaskelerin bólip berý olardy ıgerý kezektiligi eskerile otyryp júrgiziledi.

113-bap. Kólik jeri

      1. Avtomobıl, teńiz, ishki sý, temir jol, áýe, qubyrjol jáne ózge de kólik túri obektileriniń qyzmetin qamtamasyz etý jáne (nemese) olardy paıdalaný úshin berilgen jer kólik jeri bolyp tanylady.

      2. Avtomobıl, teńiz, ishki sý, temir jol, áýe, qubyrjol jáne ózge de kólik túri obektilerin damytý, salý jáne qaıta jańǵyrtý úshin jaǵdaı jasaý maqsatynda osy Kodekste kózdelgen tártippen jerdi rezervte ustaý júzege asyrylýy múmkin.

      Eskertý. 113-bapqa ózgertý engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.09 N 533-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

114-bap. Temir jol kóliginiń jeri

      1. Temir jol kóligi qajetterine arnalǵan jerge:

      1) magıstral joldaryna jáne solarmen tehnologııalyq baılanystaǵy qurylystar men ǵımarattarǵa (temir jol beldeýi, kópirler, tonnelder, vıadýkter, sıgnaldyq jabdyqtar, qyzmettik-tehnıkalyq úıler);

      2) kirme joldarǵa;

      3) energetıka, lokomotıv, vagon, jol jáne júk sharýashylyqtary, sýmen jabdyqtaý jáne kanalızaııa qurylystary, qorǵaý jáne bekitý ekpeleri, qyzmettik jáne temir jol kóligine qyzmet kórsetetin arnaýly maqsattaǵy ózge de obektileri bar temir jol stanııalaryna (vokzaldarǵa);

      4) temir joldarǵa berilgen beldeýler men kúzet aımaqtaryna;

      5) memlekettik-jekeshelik áriptestik sharttary boıynsha, onyń ishinde konessııa sharttary boıynsha temirjoldar men temirjol kóligi obektilerine bólip berilgen jer jatady.

      2. Temir jol kóliginiń qajetterine arnalǵan jer ýchaskeleri temir joldar men temir jol stanııalaryn damytýdyń jobalaý-tehnıkalyq qujattamasyna jáne bas shemasyna sáıkes belgilengen tártippen bekitiletin normatıvter boıynsha beriledi.

      3. Turǵyn halyqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý, sondaı-aq temir jol kóligi qajetterine arnalyp bólingen beldeýge irgeles jer ýchaskelerindegi obektilerdi qaýipsiz paıdalaný maqsatynda jer paıdalanýdyń erekshe sharttarymen kúzet aımaqtary belgilenedi, olardyń sheginde aımaqtardy belgileý maqsattaryna saı kelmeıtin qyzmet túrleri shekteledi nemese olarǵa tyıym salynady.

      4. Temir jol kóliginiń kúzet aımaqtaryna: ormandy qorǵaý beldeýleri, kólik qurylystarynyń, qurylǵylary men basqa da obektileriniń saqtalýyn, tózimdiligi men ornyqtylyǵyn qamtamasyz etý úshin qajetti jer ýchaskeleri, sondaı-aq temir jol kóligine bólinetin beldeýge irgeles ornalasqan, sel qaýpi, kóshkin qaýpi bar aımaqtardaǵy jáne basqa da qaýipti áserler tónetin jerlerdegi jer ýchaskeleri kiredi.

      Kúzet aımaqtary jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan jer ýchaskelerin alyp qoımaı belgilenýi múmkin.

      Eskertý. 114-bapqa ózgerister engizildi - QR 2008.07.05 N 66-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 31.10.2015 № 380-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

115-bap. Avtomobıl kóliginiń jeri

1. Avtomobıl kóligi qajetterine arnalǵan jerge:

      1) avtomobıl joldaryna, kólik quraldaryna arnalǵan turaqtar men orynturaqtarǵa, olardyń konstrýkııalyq elementteri men jol ǵımarattaryna jáne olarmen tehnologııalyq baılanysqan qurylystar men ǵımarattarǵa;

      2) avtovokzaldar men avtostanııalardy, avtomobıl kóliginiń basqa obektilerin jáne jer beti men jerasty úılerin, qurylystaryn, ǵımarattaryn, qurylǵylaryn paıdalaný, kútip-ustaý, salý, qaıta jańǵyrtý, jóndeý, damytý úshin qajetti jol sharýashylyǵy obektilerin ornalastyrý úshin;

      3) avtomobıl joldaryna bólinetin beldeýlerdi belgileý úshin bólingen jer jatady.

      2. Avtomobıl kóliginiń qajetteri úshin bólinetin beldeýge arnalǵan jer ýchaskeleri joldyń sanatyna baılanysty jáne jobalaý qujattamasyna sáıkes belgilengen normalardyń negizinde beriledi.

      3. Turǵyn halyqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne avtomobıl joldaryn paıdalanýǵa jaǵdaı jasaý úshin jolda júrý qaýipsizdiginiń talaptary eskerile otyryp, olardy paıdalanýdyń erekshe rejımi belgilenip, ortaq paıdalanýdaǵy avtomobıl joldaryna bólinetin beldeýlerge eki jaǵynan irgeles jatqan jer ýchaskeleri túrinde jol boıyndaǵy beldeýler jasalady.

      Jol boıyndaǵy beldeýdiń memlekettik menshiktegi jer ýchaskelerin oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary jeke jáne zańdy tulǵalarǵa ýaqytsha jer paıdalanýǵa berýi múmkin.

      4. Jol qyzmeti, syrtqy (kórneki) jarnama obektilerin, jol polıııasy, sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý, keden organdary, shekaralyq, kóliktik baqylaý beketterin, veterınarııalyq jáne fıtosanıtarııalyq baqylaý beketterin qospaǵanda, jalpyǵa ortaq paıdalanylatyn avtomobıl joldary boıynan bólingen beldeý sheginde ǵımarattar men qurylystar salýǵa, sondaı-aq ınjenerlik kommýnıkaııalar tóseýge tyıym salynady.

      Eskertý. 115-bap jańa redakııada - QR 2010.12.28 № 369-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen; ózgerister engizildi - QR 17.04.2014 № 195-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 07.11.2014 № 248-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

116-bap. Teńiz jáne ishki sý kóliginiń jeri

Teńiz jáne ishki sý kóliginiń qajetterine arnalǵan jerge teńiz jáne ózen porttaryn, aılaqtar, prıstandar, gıdrotehnıkalyq ǵımarattar, jer beti jáne jer asty úılerin, qurylystaryn, ǵımarattaryn, qurylǵylaryn paıdalaný, kútip-ustaý, salý, qaıta jańǵyrtý, jóndeý, keńeıtip ulǵaıtý úshin qajetti basqa obektilerdi jáne teńiz jáne ishki sý kóliginiń basqa da obektilerin ornalastyrý úshin bólinip berilgen jer jatady.

117-bap. Áýe kóliginiń jeri

Áýe kóliginiń qajetterine arnalǵan jerge áýejaılar, áýeaılaqtar, aerovokzaldar, ushyp kóterilý-qoný beldeýlerin jáne jer beti men jer asty úılerin, qurylystaryn, ǵımarattaryn, qurylǵylaryn paıdalaný, kútip-ustaý, salý, qaıta qurý, jóndeý, keńeıtip ulǵaıtý úshin qajetti basqa da jer ústindegi obektilerdi jáne áýe kóliginiń basqa da obektilerin ornalastyrý úshin bólinip berilgen jer, sondaı-aq olardyń kúzet aımaqtary jatady.

Kúzet aımaqtary jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan jer ýchaskelerin alyp qoımaı belgilenýi múmkin.

118-bap. Qubyr kóliginiń jerleri

Qubyr kóliginiń muqtajdaryna arnalǵan jerlerge sý qubyrlaryn, gaz qubyrlaryn, munaı qubyrlaryn, munaı ónimderi qubyrlary men jerbeti jáne jerasty úılerin, qurylystaryn, ǵımarattaryn, qurylǵylaryn paıdalaný, kútip-ustaý, salý, rekonstrýkııalaý, jóndeý, keńeıtip ulǵaıtý úshin qajetti obektilerdi jáne qubyr kóliginiń basqa da obektilerin ornalastyrý úshin bólinip berilgen jerler jatady.

Atalǵan jerlerge shekaralary Qazaqstan Respýblıkasynyń magıstraldyq qubyr týraly zańnamasyna sáıkes aıqyndalatyn jer ýchaskelerin paıdalanýdyń erekshe sharttary bar magıstraldyq qubyrlardyń kúzet aımaqtaryn qosa alǵanda, magıstraldyq qubyrlardyń muqtajdaryna arnalǵan jerler de jatady.

      Kúzet aımaqtary jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan jer ýchaskelerin alyp qoımaı-aq belgilenýi múmkin.

      Magıstraldyq qubyrlardyń jelilik bóligin ornalastyrý jáne paıdalaný maqsattarynda jer ýchaskelerin bólý qaýymdyq servıtýt qaǵıdalary boıynsha (osy Kodekstiń 69-babynyń 4-tarmaǵy) júzege asyrylady.

      Eskertý. 118-bap jańa redakııada - QR 2012.06.22 N 21-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

119-bap. Baılanys jáne energetıka jeri

      1. Baılanys, radıo habarlaryn taratý, teledıdar, aqparat qajetterine arnalǵan jerge tıisti ınfraqurylymdardyń obektilerin ornalastyrý, baılanystyń kabel, radıorele jáne áýe jelileri, sonyń ishinde jer astyndaǵy jeliler úshin bólinip berilgen jer, sondaı-aq olardyń kúzet aımaqtary jatady.

      Baılanys obektileri úshin belgilengen tártippen bekitilgen qurylys normalary men qaǵıdalary, baılanys jelilerin kúzetý qaǵıdalary jáne basqa da normatıvtik tehnıkalyq qujattar negizinde baılanys jelileriniń kúzet aımaqtary belgilenýi múmkin.

      2. Energetıka jerine:

      1) sý elektr stanııalaryn, atom stanııalaryn, jylý stanııalaryn jáne olardyń qurylystary men obektilerine qyzmet kórsetetin basqa da elektr stanııalaryn, sondaı-aq jańartylatyn energııa kózderin paıdalaný obektilerin ornalastyrý;

      2) elektr berýdiń áýe jelileriniń tirekterin, elektr berýdiń kabeldik jelileriniń jer betindegi qurylystaryn, kishi stanııalardy, taratý qurylǵylaryn, energetıkanyń basqa da qurylystary men obektilerin ornalastyrý úshin bólinip berilgen jer ýchaskeleri jatady.

      Halyqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne energetıka obektilerin paıdalanýǵa jaǵdaı jasaý úshin elektr energetıkasy salasynda basshylyqty júzege asyratyn ýákiletti organ bekitken elektr jelileri obektileriniń kúzet aımaqtaryn jáne jer ýchaskelerin paıdalanýdyń erekshe sharttaryn belgileý qaǵıdalaryna, jylý jelileri obektileriniń kúzet aımaqtaryn jáne jer ýchaskelerin paıdalanýdyń erekshe sharttaryn belgileý qaǵıdalaryna sáıkes jerdi paıdalanýdyń erekshe sharttarymen elektr jáne jylý jelileriniń kúzet aımaqtary belgilenedi.

      Eskertý. 119-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.07.04 N 166-IV; 11.07.2017 № 89-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

119-1-bap. Ǵarysh qyzmeti muqtajyna arnalǵan jer

      1. Jerústi ǵarysh ınfraqurylymy obektilerin ornalastyrý jáne paıdalaný úshin bólingen jer, sondaı-aq olardyń kúzet aımaqtary ǵarysh qyzmeti muqtajyna arnalǵan jerge jatady.

      2. Ǵarysh qyzmetin damytý úshin jaǵdaılar jasaý maqsatynda ǵarysh qyzmeti muqtajyna arnalǵan jerdi rezervte qaldyrý osy Kodekske sáıkes júzege asyrylady.

      3. Shekterinde aımaqtardy belgileý maqsattarymen úılespeıtin qyzmet túrleri shekteletin nemese olarǵa tyıym salynatyn tasymaldaǵysh zymyrandardan bólinetin bólshekter qulaıtyn aýdandardy qospaǵanda, halyqtyń qaýipsizdigin, sondaı-aq jerústi ǵarysh ınfraqurylymy obektilerin saqtaýdy jáne qaýipsiz paıdalanýdy qamtamasyz etý maqsatynda jerdi paıdalanýdyń erekshe sharttarymen kúzet aımaqtary belgilenedi.

      Eskertý. Zań 119-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2012.01.06 N 529-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

119-2-bap. Arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardyń, respýblıkalyq jáne óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardyń jerleri

      1. Arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardyń, respýblıkalyq jáne óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardyń jerleri tıisti basqarýshy kompanııalarǵa aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerler sanatyna jatpaıtyn jerlerden ýaqytsha óteýli jer paıdalanýǵa beriledi, olar óz kezeginde bul jerlerdi Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly zańnamasynda belgilengen tártippen jáne sharttarda arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardyń, respýblıkalyq jáne óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardyń qatysýshylaryna beredi.

      2. Arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardyń, respýblıkalyq jáne óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardyń qatysýshylary Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly zańnamasyna sáıkes alynǵan jer ýchaskelerin osy Kodekste kózdelgen tártippen mynadaı jaǵdaılarda:

      1) arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń qatysýshysy retinde qyzmetin júzege asyrý týraly shartta kózdelgen mindettemelerdi oryndaǵan jaǵdaıda arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń jumys isteý merzimi ótkennen keıin;

2) respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaq qatysýshysynyń jobasynda kózdelgen barlyq obektiler paıdalanýǵa berilgen jaǵdaıda kez kelgen ýaqytta satyp alýǵa quqyly.

Bul rette respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshysy osy tarmaqtyń birinshi bóliginiń 2) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaıda jer ýchaskesin respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqta qyzmetin júzege asyrý týraly shart jasasqan kezde belgilengen kadastrlyq (baǵalaý) qunyna teń baǵa boıynsha satyp alýǵa quqyly.

Respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshysy respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqty taratý kezinde jyljymaıtyn múlik obektileriniń jáne (nemese) olarmen baılanysty ǵımarattardyń (qurylysjaılardyń) qurylysyn aıaqtamaǵan jaǵdaıda, jergilikti atqarýshy organdar úsh jyldan aspaıtyn merzimge óteýli jer paıdalaný quqyǵyn beredi.

      3. Osy baptyń 2-tarmaǵynda kórsetilgen tulǵalar tıisti basqarýshy kompanııaǵa ótinishhat beredi.

      Ótinishhatqa:

jer ýchaskesine quqyqty kýálandyratyn qujat nemese qujattyń notarıat kýálandyrǵan kóshirmesi;

jyljymaıtyn múlik ortalyǵynan jer ýchaskesine mámileler jasasýǵa kedergi keltiretin aýyrtpalyqtardyń joq ekendigi týraly anyqtama;

zańdy tulǵany memlekettik tirkeý (qaıta tirkeý) týraly anyqtama (zańdy tulǵalar úshin);

jeke basty kýálandyratyn qujattyń kóshirmesi (dara kásipkerler úshin) qosa beriledi.

"Arnaıy ekonomıkalyq jáne ındýstrııalyq aımaqtar týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna sáıkes jer ýchaskelerin alǵan arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń, respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtyń qatysýshylary úshin tıisti basqarýshy kompanııa bergen, qyzmetin júzege asyrý týraly shart jáne jer ýchaskesiniń shemasy jer ýchaskesine quqyqty kýálandyratyn qujattar bolyp tabylady.

      4. Basqarýshy kompanııa barlyq qosa beriletin qujattarmen birge ótinishti jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organyna jiberedi, ol osy Kodekstiń 47-babynda belgilengen tártippen qaralady.

      5. Arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardy nemese respýblıkalyq nemese óńirlik mańyzy bar ındýstrııalyq aımaqtardy ornalastyrý úshin jer ýchaskesi eldi meken sheginde berilgen jaǵdaıda, mundaı jerler osy Kodekstiń 107-babyna sáıkes aıqyndalatyn kommerııalyq aımaqqa jatqyzylady.

      Eskertý. 12-taraý 119-2-bappen tolyqtyryldy - QR 03.04.2019 № 243-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

120-bap. Qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajdaryna arnalǵan jer

      Eskertý. Taqyryp jańa redakııada - QR 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      1. Áskerı bólimderdi, áskerı polıgondardy, áskerı oqý oryndaryn, Qazaqstan Respýblıkasy arnaýly memlekettik organdarynyń arnaýly (áskerı) oqý oryndaryn, Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń, basqa da áskerler men áskerı quralymdardyń, Qazaqstan Respýblıkasy arnaýly memlekettik organdarynyń ózge de uıymdaryn, olardyń qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik salasyndaǵy mindetterdi atqaratyn obektileri men qurylysjaılaryn ornalastyrý jáne olardyń turaqty qyzmeti úshin berilgen jer ýchaskeleri qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajyna arnalǵan jer dep tanylady.

      Qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajy úshin jer ýchaskelerin berý jáne alyp qoıý ortalyq ýákiletti organmen jáne tıisti ýákiletti organmen (Qazaqstan Respýblıkasynyń Qorǵanys mınıstrligimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ishki ister mınıstrligimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq qaýipsizdik komıtetimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik kúzet qyzmetimen) kelisý boıynsha júzege asyrylady.

      2. Qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik muqtajdaryna baılanysty jattyǵýlar men basqa da is-sharalar ótkizý úshin jerdi ýaqytsha paıdalaný qajet bolǵan jaǵdaıda, jer ýchaskeleriniń menshik ıelerinen jáne jerdi paıdalanýshylardan jer ýchaskeleri alyp qoıylmaıdy.

      Osy jerdi paıdalaný izdestirý jumystaryn júrgizý úshin, sondaı-aq erekshe sharttarmen paıdalanylatyn aımaqtar úshin belgilengen tártipke oraı júzege asyrylady.

Jer ýchaskelerin atalǵan maqsattarda paıdalanýǵa ruqsatty oblystyq atqarýshy organ beredi.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasyn qorǵaýdy jáne kúzetýdi qamtamasyz etý maqsatynda ınjenerlik-tehnıkalyq qurylystar men qorshaýlardy, shekara belgilerin, shekaradaǵy orman joldaryn, kommýnıkaııalardy, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasy arqyly ótý pýnktterin jaıǵastyrý men kútip-ustaý úshin jer ýchaskeleri beriledi.

      4. Aýdandyq atqarýshy organdar tıisti ýákiletti organmen (Qazaqstan Respýblıkasynyń Qorǵanys mınıstrligimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ishki ister mınıstrligimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq qaýipsizdik komıtetimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik kúzet qyzmetimen) kelisý boıynsha qorǵanys muqtajy úshin berilgen jerden jekelegen jer ýchaskelerin aýyl sharýashylyǵyna paıdalaný úshin jeke jáne zańdy tulǵalarǵa ýaqytsha jer paıdalanýǵa bere alady.

      Eskertý. 120-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.12.19 N 11 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap kúntizbelik on kún ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.12.2019 № 291-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

121-bap. Jerdi erekshe sharttarmen paıdalaný aımaqtary

      1. Turǵyn halyqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne ónerkásip, kólik obektileri men ózge de obektilerdi paıdalaný úshin qajetti jaǵdaılar jasaý maqsatynda aımaqtar belgilenedi, aımaqtardy belgileý maqsattaryna saı kelmeıtin qyzmet túrlerine olardyń sheginde shek qoıylady nemese tyıym salynady.

      2. Jerdi erekshe sharttarmen paıdalaný aımaqtaryna:

      1) ónerkásip oryndarynyń sanıtarlyq-qorǵaý aımaqtary;

      2) temir jol men avtomobıl joldaryna bólinip berilgen beldeýge irgeles jatqan, sel-kóshkin qaýpi bar jáne ormandy qorǵaý aımaqtary;

      3) bas saǵa qurylystaryn qorǵaý aımaqtary;

      4) áýeaılaq mańyndaǵy beldeýler;

      5) magıstraldy qubyr joldarynyń, baılanys, radıo, elektr jáne jylý jelileriniń kúzet aımaqtary;

      5-1) gazben jabdyqtaý júıeleri obektileriniń kúzet aımaqtary;

      6) sý kúzetý aımaqtary;

      6-1) tasymaldaǵysh zymyrandardan bólinetin bólshekter qulaıtyn aýdandardy qospaǵanda, jerústi ǵarysh ınfraqurylymy obektileriniń kúzet aımaqtary;

      7) áskerı polıgondardyń aýmaǵy;

      8) arnaýly memlekettik organdardyń paıdalanýyndaǵy aýmaqtar;

      9) qylmystyq-atqarý júıesiniń mekemelerine irgeles jatqan aýmaq jatady.

      3. Erekshe sharttarmen paıdalanylatyn aımaqtarǵa engizilgen jer sol jerlerde arnaýly belgilermen kórsetiledi. Bas saǵa qurylystaryn kúzetý aımaǵynyń birinshi beldeýin qospaǵanda, atalǵan jerler jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan alynyp qoıylmaıdy.

      Osy baptyń 2-tarmaǵynyń 9) tarmaqshasynda kórsetilgen aımaqtaǵy jer ýchaskeleri jer ýchaskeleriniń menshik ıelerinen, jer paıdalanýshylardan alyp qoıylmaıdy.

      4. Osy baptyń 2-tarmaǵynyń 9) tarmaqshasynda kórsetilgen aımaqtardy qospaǵanda, atalǵan aımaqtardyń shekarasy men olardaǵy jerdi paıdalaný rejımin normalarǵa jáne jobalaý-tehnıkalyq qujattamaǵa sáıkes menshikke nemese jer paıdalanýǵa jerdi berý týraly sheshim qabyldaǵan organ aıqyndaıdy.

      Osy baptyń 2-tarmaǵynyń 8) tarmaqshasynda kórsetilgen aımaqtardyń shekaralary men jerlerdi paıdalaný rejımi osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń qylmystyq-atqarý zańnamasyna sáıkes qylmystyq-atqarý júıesi mekemeleriniń negizgi qorshaýynan keminde elý metr qashyqtyqta belgilenedi.

      Eskertý. 121-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.07.10 N 180-IV, 2012.01.06 N 529-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.09 N 533-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.15 N 556-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.07.2017 № 89-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

13-taraý. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jeri,
saýyqtyrý, rekreaııalyq jáne tarıhı-mádenı
maqsattaǵy jer

122-bap. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jeri

      1. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jerine memlekettik tabıǵı qoryqtardyń, memlekettik ulttyq tabıǵı parkterdiń, memlekettik tabıǵı rezervattardyń, memlekettik óńirlik tabıǵı parkterdiń, memlekettik zoologııalyq parkterdiń, memlekettik botanıkalyq baqtardyń, memlekettik dendrologııalyq parkter men memlekettik tabıǵat eskertkishteriniń jeri jatady.

      Memlekettik qoryq aımaqtary men memlekettik tabıǵı qaýmaldardyń jer ýchaskeleri jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan alynbaı, basqa sanattardaǵy jerler quramynda bólinedi jáne memlekettik jer kadastryn júrgizý kezinde eskeriledi.

Memlekettik qoryq aımaqtary men memlekettik tabıǵı qaýmaldardyń aýmaǵy sheginde osy erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń ekologııalyq júıeleriniń jáne olarda ornalasqan memlekettik tabıǵı-qoryq qory obektileriniń jaı-kúıine jáne olardy qalpyna keltirýge teris áser etetin kez kelgen qyzmetti shekteý menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jer ýchaskelerine aýyrtpalyq bolyp engiziledi jáne bul jerge ornalastyrý qujattamasynda eskeriledi.

      2. Epekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jeri memleket menshiginde bolady jáne ıelikten shyǵarýǵa jatpaıdy.

      Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jerin ózge qajetterge alyp qoıýǵa jol berilmeıdi.

Aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin paıdalanylatyn, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jerindegi aýyl sharýashylyǵy alqaptary atalǵan maqsattar úshin erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar shekarasyndaǵy eldi mekenderde turatyn Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen berilýi múmkin.

Memlekettik ekologııalyq saraptamanyń oń qorytyndysy bolǵan kezde, yqtımal ornalastyrýdyń basqa nusqalary bolmaǵan kezde, erekshe strategııalyq mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystaryn salý jáne olardyń jumys isteýi úshin jáne sharýashylyq qyzmettiń shekteýli rejımi belgilengen ýchaskelerdi ǵana, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik shekarasynyń obektilerin salý, jaıǵastyrý jáne olardyń jumys isteýi, qorǵanys muqtajy úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgilegen tártippen bosalqy jerge aýystyrý jaǵdaılaryn qospaǵanda, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jerin aýystyrýǵa jol berilmeıdi.

Respýblıkalyq mańyzy bar erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń tizbesin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti bekitedi.

      3. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen tártippen jáne jaǵdaılarda ǵylymı, mádenı-aǵartý, oqý, týrıstik jáne rekreaııalyq, shekteýli sharýashylyq maqsattary úshin paıdalanylýy múmkin.

      Mádenı-aǵartýshylyq is-sharalar júrgizý úshin erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarda murajaılar, lektorııler, ekspozıııalar, demonstraııalyq ýchaskeler men basqa da qajetti obektiler qurylýy múmkin.

Týrızm úshin jáne rekreaııa júrgizý úshin erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarda týrıstik soqpaqtarmen, kórsetilim alańdarymen, qosyndy alańqaılarmen, kólik turaqtarymen, kempıngtermen, shatyrly lagerlermen, qonaqúılermen, moteldermen, týrıstik bazalarmen, qoǵamdyq tamaqtandyrý, saýda jáne basqa da mádenı-turmystyq maqsattaǵy obektilermen jabdyqtalatyn arnaıy ýchaskeler bólip shyǵarylady.

Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarda týrıstik jáne rekreaııalyq qyzmet olardy qorǵaý rejımi eskerile otyryp shekteledi jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes retteledi.

Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy shekteýli sharýashylyq maqsattarynda paıdalanýǵa tapsyrys rejımimen jáne sharýashylyq qyzmetti retteý rejımimen arnaıy bólingen ýchaskelerde ǵana jol berilýi múmkin.

      Eskertý. 122-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.07.07 N 176, 2008.12.01 N 94-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 15.06.2017 № 73-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

123-bap. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń kúzet aımaqtarynyń jerleri

      1. Erekshe kúzetýdi jáne qolaısyz syrtqy áserden qorǵaýdy qamtamasyz etý úshin erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń aınalasyna, onyń ishinde olardyń shekarasynda ornalasqan menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jerlerine, osy aımaqtar sheginde osy erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń ekologııalyq júıesine jáne olarda ornalasqan memlekettik tabıǵı-qoryq qorynyń obektilerine qolaısyz áser etetin kez kelgen qyzmetke tyıym salynatyn jáne (nemese) shekteý qoıylatyn kúzet aımaqtary belgilenedi.

      2. Memlekettik tabıǵı qoryqtardyń, memlekettik ulttyq tabıǵı parkterdiń, memlekettik tabıǵı rezervattar men memlekettik óńirlik tabıǵı parkterdiń kúzet aımaǵy aýmaǵynda tabıǵat paıdalaný mólsheri, shekarasy, rejım túrleri jáne tártibi olardy qurý jónindegi jaratylystaný-ǵylymı jáne tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemelermen aıqyndalady, osy Kodekste jáne "Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda belgilengen tártippen oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdarynyń sheshimderimen belgilenedi.

      Bul rette menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jer ýchaskeleriniń shekaralary boıynsha nemese tabıǵı geografııalyq mejeler boıynsha belgilenetin jáne sol jerlerde arnaýly belgilerimen belgilenetin kúzet aımaǵynyń eni eki kılometrden kem bolmaýǵa tıis.

      3. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń qorǵalatyn aımaqtary shegindegi jer ýchaskeleri osy aımaqtardy qorǵaýdyń belgilengen rejımi saqtala otyryp paıdalanylady.

      Jer ýchaskesin memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarý osy Kodekste jáne "Memlekettik múlik týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda belgilengen sharttar men tártipke sáıkes júrgiziledi.

      Eskertý. 123-bap jańa redakııada - QR 2006.07.07 № 176, ózgeris engizildi - 2007.07.06 № 279, 2011.03.01 № 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
     

124-bap. Jerdi erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar sanatyna jatqyzý

      Eskertý. 124-baptyń taqyrybyna ózgertý engizildi - QR 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      Jerdi erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar sanatyna jatqyzý Qazaqstan Respýblıkasynyń erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar salasyndaǵy zańdaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 124-bapqa ózgertý engizildi - QR 2011.07.20 № 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
     

125-bap. Saýyqtyrý maqsatyndaǵy jer

      1. Saýyqtyrý maqsatyndaǵy jerge tabıǵı shıpaly faktorlary bar kýrorttar, sondaı-aq aýrýdyń aldyn alý men emdeýdi uıymdastyrý úshin qolaıly jer ýchaskeleri jatady.

      2. Adam aýrýynyń aldyn alý men emdeýdi uıymdastyrý úshin qolaıly sanıtarlyq jáne ekologııalyq jaǵdaılardy saqtaý maqsatynda saýyqtyrý maqsatyndaǵy aýmaqtar jerinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes sanıtarlyq-qorǵaý aımaqtary belgilenedi.

      Saýyqtyrý maqsatyndaǵy jerdiń kúzet, sanıtarlyq-qorǵaý jáne ózge de qorǵaý aımaqtarynyń shekarasy men ony paıdalaný rejımin jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdar aıqyndaıdy.

      3. Belgilengen sanıtarlyq rejımge sáıkes osy jer ýchaskelerin sharýashylyq aınalymynan tolyǵymen alyp qoıý (sanıtarlyq-qorǵaý aımaǵynyń birinshi beldeýi) kózdeletin jaǵdaılardy qospaǵanda, sanıtarlyq-qorǵaý aımaqtary shegindegi jer ýchaskeleri jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan alyp qoıylmaıdy. Bul rette kórsetilgen ýchaskeler osy Kodekste jáne "Memlekettik múlik týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda kózdelgen jaǵdaılarda jáne tártippen memleket muqtajy úshin májbúrlep ıelikten shyǵarylady.

      Jer ýchaskelerin sanıtarlyq-qorǵaý aımaqtarynyń ekinshi jáne úshinshi beldeýleri shekarasynda paıdalaný osy aımaqtardy kúzetýdiń belgilengen rejımi saqtala otyryp júzege asyrylady.

      Eskertý. 125-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

126-bap. Rekreaııalyq maqsattaǵy jer

      1. Halyqtyń uıymdasqan túrdegi jappaı demalysy men týrızmine, sondaı-aq jabaıy janýarlardy ósirýge arnalǵan jáne sol úshin paıdalanylatyn jer rekreaııalyq maqsattaǵy jer dep tanylady.

      2. Rekreaııalyq maqsattaǵy jer quramyna demalys úıleri, pansıonattar, kempıngter, dene shynyqtyrý jáne sport obektileri, týrıstik bazalar, staıonarlyq jáne shatyrly týrıstik-saýyqtyrý lagerleri, balyqshy jáne ańshy úıleri, orman parkteri, týrıstik soqpaqtar, trassalar, balalar jáne sport lagerleri, osy sııaqty basqa da obektiler ornalasqan jer ýchaskeleri kirýi múmkin. Rekreaııalyq maqsattaǵy jerge qala mańyndaǵy jasyl aımaq jerleri de jatady.

      3. Rekreaııalyq maqsattaǵy jerdi paıdalaný tártibi men rejımin jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdar belgileıdi.

      4. Jer ýchaskeleriniń menshik ıelerimen jáne jer paıdalanýshylarmen kelisim boıynsha belgilengen týrıstik soqpaqtar men trassalardy paıdalaný servıtýttar negizinde júzege asyrylýy múmkin.

      5. Rekreaııalyq maqsattaǵy jerde olardyń nysanaly maqsatyna sáıkes kelmeıtin qyzmetke tyıym salynady.

      Eskertý. 126-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

127-bap. Tarıhı-mádenı maqsattaǵy jer

      1. Tarıhı-mádenı mura obektileri, onyń ishinde tarıh jáne mádenıet eskertkishteri ornalasqan jer ýchaskeleri tarıhı-mádenı maqsattaǵy jerler dep tanylady.

      Aýmaqtardy ıgerý kezinde jer ýchaskeleri bólip berilgenge deıin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tarıhı-mádenı mura obektilerin anyqtaý boıynsha arheologııalyq jumystar júrgizilýge tıis.

Tarıhı, ǵylymı, kórkemdik jáne ózge de mádenı qundylyǵy bar obektiler tabylǵan jaǵdaıda, jer paıdalanýshylar odan ári jumys júrgizýdi toqtata turyp, bul týraly tarıhı-mádenı mura obektilerin qorǵaý jáne paıdalaný jónindegi ýákiletti organǵa habarlaýǵa mindetti.

Tarıhı-mádenı mura obektileriniń saqtalyp turýyna qater tóndirýi múmkin jumystardyń barlyq túrlerin júrgizýge tyıym salynady.

      2. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaǵdaılardy qospaǵanda, tarıhı-mádenı maqsattaǵy jerlerge jatqyzylǵan jer ýchaskeleri jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardan alyp qoıylmaıdy.

      Tarıh jáne mádenıet eskertkishterin qorǵaýdy qamtamasyz etý maqsatynda tarıhı-mádenı maqsattaǵy jerlerde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda aıqyndalǵan tártippen qorǵaý aımaqtary, qurylys salýdy retteý aımaqtary jáne qorǵalatyn tabıǵı landshaft aımaqtary belgilenedi.

Tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń qorǵaý aımaqtarynyń, qurylys salýdy retteý aımaqtarynyń jáne qorǵalatyn tabıǵı landshaft aımaqtarynyń shekaralaryn oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary bekitedi.

Atalǵan aımaqtardy aıqyndaýdyń tártibi men olardaǵy jerdi paıdalaný rejımin tarıhı-mádenı mura obektilerin qorǵaý jáne paıdalaný jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıdy.

      3. Tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń qorǵaý aımaqtary, qurylys salýdy retteý aımaqtary jáne qorǵalatyn tabıǵı landshaft aımaqtary sheginde jerdi paıdalaný rejımin buzý Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine sáıkes ákimshilik jaýaptylyqqa alyp keledi.

      Eskertý. 127-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.21 N 307(qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 26.12.2019 № 289-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

14-taraý. Orman qorynyń jeri

128-bap. Orman qorynyń jeri uǵymy jáne onyń quramy

      1. Ormandy, sondaı-aq aǵash óspegen, biraq orman sharýashylyǵynyń qajetterine berilgen jer ýchaskeleri orman qorynyń jeri dep tanylady.

      2. Orman qorynyń jeri memlekettik jáne jekeshe orman qory jerinen turady.

      3. Tabıǵı ósken ormany bar jáne memlekettik bıýdjet qarajaty esebinen otyrǵyzylǵan jasandy ormany bar jer, sondaı-aq orman sharýashylyǵyn júrgizetin memlekettik uıymdarǵa turaqty jer paıdalanýǵa berilgen ormansyz jer memlekettik orman qorynyń jerine jatady.

      4. Jekeshe orman qorynyń jerlerine osy Kodekske sáıkes jeke jáne memlekettik emes zańdy tulǵalarǵa orman ósirý úshin nysanaly maqsatpen jeke menshikke nemese uzaq merzimdi jer paıdalanýǵa berilgen:

      1) qoldan ósirilgen ekpeler;

      2) tabıǵı, tuqymdyq jáne (nemese) vegetatıvtik jolmen ósken ekpeler;

      3) jekeshe orman pıtomnıkteri;

      4) arnaıy maqsattaǵy plantaııalyq ekpeler;

      5) agroorman-melıoraııalyq ekpeler;

      6) jeke menshiktegi sharýashylyq avtomobıl joldaryn bólý jolaqtaryndaǵy qorǵanyshtyq ekpeler otyrǵyzylǵan jerler jatady.

      Eskertý. 128-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.07.07 N 176, 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

129-bap. Aýyl sharýashylyǵy maqsattary úshin jáne qurylys obektilerin salý úshin jer paıdalanýǵa memlekettik orman qorynyń jerlerin berý

      Eskertý. Taqyryby jańa redakııada - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      Orman qory jerindegi orman sharýashylyǵynyń qajetterine paıdalanylmaıtyn aýyl sharýashylyǵy alqaptary Qazaqstan Respýblıkasynyń orman zańdaryna sáıkes aýyl sharýashylyǵy maqsattary úshin jeke jáne zańdy tulǵalarǵa berilýi múmkin.

Orman resýrstary saýyqtyrý, rekreaııalyq, tarıhı-mádenı, týrıstik jáne sporttyq maqsattar; ańshylyq sharýashylyǵy muqtajdyqtary; janama orman paıdalaný úshin uzaq merzimdi orman paıdalanýǵa berilgen memlekettik orman qory jerinde orman paıdalanýshylarǵa qurylys obektileri úshin ýchaskeler berý Qazaqstan Respýblıkasynyń orman zańnamasyna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 129-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

130-bap. Orman qorynyń jerin jerdiń basqa sanattaryna aýystyrýdaǵy shekteýler

Orman qorynyń jerin orman sharýashylyǵyn júrgizýmen baılanysty emes maqsattar úshin jerdiń basqa sanattaryna aýystyrýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti júzege asyrady.

131-bap. Orman sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasyny óteý

      1. Orman alqaptaryn orman sharýashylyǵyn júrgizýmen baılanysty emes maqsattarǵa paıdalaný úshin alyp qoıýdan nemese jeke jáne zańdy tulǵalardyń qyzmetinen bolǵan áserdiń nátıjesinde jer sapasynyń nasharlaýynan týyndaǵan orman sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasy bıýdjet kirisine ótelýge tıis.

      2. Orman sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasyny óteýdi orman jáne aýyl sharýashylyǵyn júrgizýmen baılanysty emes qajetter úshin orman qory jerinen jer ýchaskeleri beriletin tulǵalar júrgizedi.

      3. Orman alqaptaryn orman jáne aýyl sharýashylyǵyn júrgizýmen baılanysty emes maqsattarda paıdalaný úshin alyp qoıýdan týyndaǵan orman sharýashylyǵy óndirisindegi shyǵasyny óteý normatıvterin agroónerkásiptik keshendi damytý salasyndaǵy ortalyq ýákiletti organ belgileıdi.

      Eskertý. 131-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

15-taraý. Sý qorynyń jeri

132-bap. Sý qorynyń jeri uǵymy jáne onyń quramy

Sý aıdyndary (ózender jáne olarmen teńdestirilgen kanaldar, kólder, sý qoımalary, toǵandar men basqa da ishki sý aıdyndary, aýmaqtyq sýlar), muzdyqtar, batpaqtar, sý kózderinde ornalasqan, aǵysty retteıtin sý sharýashylyǵy qurylystary alyp jatqan jer, sondaı-aq kórsetilgen sý obektileriniń sý kúzet beldeýlerine jáne aýyz sýmen qamtamasyz etýdiń bas saǵa júıelerin sanıtarlyq kúzet aımaqtaryna bólingen jer sý qorynyń jeri dep tanylady.

      Eskertý. 132-bapqa ózgertý engizildi - QR-nyń 2009.07.10. N 180-IV Zańymen.

133-bap. Sý qorynyń jerine menshik quqyǵy

      1. Sý qorynyń jeri memleket menshiginde bolady.

      2. Aýdanaralyq (oblystyq) jáne sharýashylyqaralyq (aýdandyq) mańyzy bar sý sharýashylyǵy qurylystary (cýapý jáne káriz júıeleri) alyp jatqan sý qory jeriniń quramyndaǵy jer ýchaskeleri, sondaı-aq sharýashylyq júrgizýshi bir sýbektiniń jer ýchaskesine qyzmet etetin ırrıgaııalyq qurylystary, atalǵan qurylystar memleket menshiginen ıelikten shyǵarylǵan jaǵdaıda, Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary men memlekettik emec zańdy tulǵalarynyń jeke menshiginde bolýy múmkin.

      3. Osy baptyń 2-tarmaǵynda sanamalanǵan, jer ýchaskeleriniń eki nemese odan kóp menshik ıeleri men jer paıdalanýshylarǵa qyzmet kórsetetin sý sharýashylyǵy qurylystarynyń jer ýchaskeleri olarǵa ortaq menshik nemese ortaq jer paıdalaný quqyǵymen beriledi.

      Eskertý. 133-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.01.09 N 213, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

134-bap. Sý aıdyndary jaǵalaýynan sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerine jer bólip shyǵarý

      1. Jergilikti atqarýshy organdar ózender, kólder, sý qoımalary, kanaldar, ishki sýlar, muzdyqtar, batpaqtar jaǵalaýynan sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerine jer ýchaskelerin bóledi.

      Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar men memlekettik orman qory jerlerinde sý qorǵaý aımaqtary men sý obektileriniń jaǵalaýlary boıynsha beldeýler úshin jer ýchaskeleri berilmeıdi.

      2. Sý qorǵaý aımaqtary men beldeýlerine engizilgen jer ýchaskelerin paıdalaný Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdarynyń talaptaryna sáıkes júzege asyrylady.

      Eskertý. 134-bapqa ózgeris engizildi - QR 2009.07.10 N 180-IV, 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

135-bap. Sý qory jeriniń quramynan jer ýchaskelerin berý

Jergilikti atqarýshy organdar sý qoryn paıdalaný jáne qorǵaý, sýmen jabdyqtaý, sý burý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen kelisim boıynsha jeke jáne zańdy tulǵalarǵa aýyl sharýashylyǵynyń, orman, balyq, ańshylyq sharýashylyqtarynyń qajetteri, jańartylatyn energııa kózderin paıdalaný obektilerin ornalastyrý úshin jáne jer ýchaskesiniń negizgi nysanaly maqsatyna qaıshy kelmeıtin basqa da maqsattar úshin ýaqytsha jer paıdalanýǵa erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar men memlekettik orman qorynyń jeri quramyna kiretin sý obektilerin qospaǵanda, sý qory jeriniń quramynan jer ýchaskelerin berýi múmkin.

      Eskertý. 135-bapqa ózgeris engizildi - QR 2009.07.04 N 166-IV, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

136-bap. Sý qorynyń jerin paıdalaný tártibi

Sý qorynyń jerin paıdalaný osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń sý zańdarynda belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda júzege asyrylady.

136-1-bap. Sý qorynyń jerlerin basqa sanattaǵy jerlerge aýystyrý tártibi

      1. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar men memlekettik orman qory jeriniń quramyna kiretin sý obektilerin qospaǵanda, sý qorynyń jerlerin basqa sanattaǵy jerlerge aýystyrý sý obektisiniń mólsheri tabıǵı nemese jasandy túrde joıylyp nemese azaıyp ketken jáne sý qorynyń jerleri memleket muqtajy úshin alyp qoıylǵan jaǵdaılarda júrgiziledi.

      2. Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar men memlekettik orman qory jeriniń quramyna kiretin sý obektilerin qospaǵanda, sý qorynyń jerlerin basqa sanattaǵy jerlerge aýystyrý týraly sheshimdi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organy qabyldaıdy.

      Sý qorynyń jerlerin basqa sanattaǵy jerlerge aýystyrý nemese sý qorynyń jerlerin basqa sanattaǵy jerlerge aýystyrýdan bas tartý týraly sheshim jer komıssııasynyń qorytyndysy negizinde qabyldanady.

      Eskertý. 136-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2009.07.10 N 180-IV Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

16-taraý. Bosalqy jer

137-bap. Bosalqy jer quramy

      1. Menshikke nemese jer paıdalanýǵa berilmegen, aýdandyq atqarýshy organdardyń qaramaǵyndaǵy barlyq jer bosalqy jer bolyp tabylady.

      2. Iadrolyq qarý synaqtary júrgizilgen jer ýchaskeleri Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimimen bosalqy jer quramyna aýystyrylady. Atalǵan jerdiń quqyqtyq rejımi osy Kodekstiń 143-babyna sáıkes aıqyndalady.

138-bap. Bosalqy jerdi berý

Bosalqy jer aýyl sharýashylyǵynyń, jekeshe orman ósirýdiń, ónerkásiptiń muqtajy jáne ózge de maqsattar úshin osy Kodekste belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda menshikke nemese jer paıdalanýǵa beriledi. Bosalqy jerdi basqa sanattarǵa aýystyrý ony menshikke nemese jer paıdalanýǵa berýmen bir mezgilde júrgiziledi.

      Eskertý. 138-bap jańa redakııada - QR 2007.07.06 N 279 Zańymen, ózgeris engizildi - QR 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

4-bólim. Jerdi qorǵaý, memlekettik baqylaý, jerge
ornalastyrý, monıtorıng jáne jer kadastry
17-taraý. Jerdi qorǵaý

139-bap. Jerdi qorǵaýdyń maqsattary men mindetteri

      1. Jerdi qorǵaý qorshaǵan ortanyń bir bóligi retinde jerdi qorǵaýǵa, jerdi utymdy paıdalanýǵa, jerdi aýyl sharýashylyǵy men orman sharýashylyǵy aınalymynan negizsiz alyp qoıýdy boldyrmaýǵa, sondaı-aq topyraqtyń qunarlylyǵyn qalpyna keltirý men arttyrýǵa baǵyttalǵan quqyqtyq, uıymdyq, ekonomıkalyq, tehnologııalyq jáne basqa da is-sharalar júıesin qamtıdy.

      2. Jerdi qorǵaý maqsattary:

      1) óndiristiń ekologııalyq qaýipsiz tehnologııalaryn yntalandyrý jáne orman melıoraııalyq, melıoraııalyq jáne basqa da is-sharalardy júrgizý arqyly jerdiń tozýy men búlinýin, sharýashylyq qyzmettiń basqa da qolaısyz zardaptaryn boldyrmaý;

      2) tozǵan nemese búlingen jerdi jaqsartý men qalpyna keltirýdi qamtamasyz etý;

      3) jerdi ońtaıly paıdalanýdyń ekologııalyq normatıvterin tájirıbege engizý bolyp tabylady.

140-bap. Jerdi qorǵaý

      1. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar:

      1) jerdi qunarsyzdanýdan jáne shóleıttenýden, sý jáne jel erozııasynan, selden, sý basýdan, batpaqtanýdan, qaıtalap sortańdanýdan, qurǵap ketýden, taptalýdan, óndiris pen tutyný qaldyqtarymen, hımııalyq, bıologııalyq, radıoaktıvti jáne basqa da zııandy zattarmen lastanýdan, basqa da búliný proesterinen qorǵaýǵa;

      2) jerdi karantındi obektilerdi, bóten tekti túrler men asa qaýipti zııandy organızmderdi juqtyrýdan, olardyń taralýynan, aramshópterdiń, butalardyń jáne shilikterdiń basyp ketýinen, sondaı-aq jerdiń jaı-kúıiniń nasharlaýynyń ózge de túrlerinen qorǵaýǵa;

      3) búlingen jerdi jańǵyrtýǵa, onyń qunarlylyǵyn jáne jerdiń basqa da paıdaly qasıetterin qalpyna keltirý men ony sharýashylyq aınalymyna ýaqtyly tartýǵa;

      4) jerdiń búlinýimen baılanysty jumystar júrgizilgen kezde topyraqtyń qunarly qabatyn sydyryp alýǵa, saqtaýǵa jáne paıdalanýǵa baǵyttalǵan is-sharalar júrgizýge mindetti.

      2. Jerdiń tozýyn boldyrmaý, topyraqtyń qunarlylyǵyn jáne lastanǵan aýmaqtardy qalpyna keltirý maqsatynda, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵynyń tozǵan alqaptarynyń, hımııalyq, bıologııalyq, radıoaktıvti jáne basqa da zııandy zattardyń jol beriletin shektegi qospalarynyń jáne jol beriletin shektegi áser deńgeıiniń belgilengen normatıvterinen artyq lastanǵan, óndiris jáne tutyný qaldyqtarymen, sarqyndy sýlarmen lastanǵan jerdiń, sondaı-aq karantındi obektiler, bóten tekti túrler men asa qaýipti zııandy organızmder juqqan jerdiń topyraq qunarlylyǵyn qalpyna keltirý múmkin bolmaǵan jaǵdaılarda Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgileıtin tártippen jerdi saqtap qoıý kózdeledi.

      3. Jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jerdi utymdy paıdalaný men qorǵaýǵa múddeliligin arttyrý maqsatynda bıýdjet zańdarynda jáne salyq týraly zańdarda belgilengen tártippen jerdi qorǵaý men paıdalanýǵa ekonomıkalyq yntalandyrý júzege asyrylýy múmkin.

      Eskertý. 140-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

141-bap. Topyraqta zııandy zattardyń jol beriletin shektegi qospalarynyń normatıvteri

      1. Topyraqty lastaıtyn zııandy zattardyń, zııandy mıkroorganızmderdiń jáne basqa da bıologııalyq zattardyń jol beriletin shektegi qospalarynyń normatıvteri topyraqtyń jaı-kúıin adam densaýlyǵy men qorshaǵan ortany qorǵaý múddelerine saı baǵalaý úshin belgilenedi.

      2. Atalǵan normatıvter Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilenetin tártippen bekitiledi.

142-bap. Jerdiń jaı-kúıine áser etetin úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) jáne basqa da obektilerdi jobalaý men paıdalanýǵa berýge qoıylatyn ekologııalyq, sanıtarlyq-gıgıenalyq jáne ózge de arnaıy talaptar

      1. Jerdiń jaı-kúıine keri áser etetin jańa jáne qaıta jańǵyrtylatyn úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) ári basqa da obektilerdi ornalastyrý, jobalaý jáne paıdalanýǵa berý, jańa tehnıka men tehnologııalardy engizý kezinde jerdi qorǵaý jóninde is-sharalar kózdelýge jáne júzege asyrylýǵa, ekologııalyq, sanıtarlyq-gıgıenalyq jáne basqa da arnaıy talaptardyń (normalardyń, erejelerdiń, normatıvterdiń) saqtalýy qamtamasyz etilýge tıis.

      2. Jerdiń jaı-kúıine keri áserdi baǵalaý jáne olardy qorǵaý jóninde kózdelgen is-sharalardyń tıimdiligi memlekettik ekologııalyq saraptamanyń, ózge de memlekettik saraptamalardyń nátıjeleri boıynsha júrgiziledi, olardyń oń qorytyndysy bolmaıynsha jańa tehnıka men tehnologııalardy engizýge, jerdi melıoraııalaý jónindegi is-sharalardy júzege asyrýǵa, úılerdi (qurylystardy, ǵımarattardy) jáne basqa da obektiler salýdy (qaıta jańǵyrtýdy) qarjylandyrýǵa tyıym salynady.

      Eskertý. 142-bapqa ózgeris engizildi - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

143-bap. Radıoaktıvti lastanýǵa ushyraǵan jáne ıadrolyq qarý synaqtary ótkizilgen jer

      1. Normatıvten artyq radıoaktıvti lastanýǵa ushyraǵan nemese turǵyn halyqtyń ómiri men densaýlyǵyna ózge de túrde qater tóndiretin jer ýchaskeleri menshikke, turaqty nemese ýaqytsha jer paıdalanýǵa berilmeıdi.

      2. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen sanıtarlyq talaptar men normatıvterge sáıkes ónim alý qamtamasyz etilmeıtin, radıoaktıvti lastanýǵa ushyraǵan jer ýchaskeleri aýyl sharýashylyǵy aınalymynan alynady jáne saqtap qoıýǵa jatady. Bul jerde aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýge jáne ony ótkizýge tyıym salynady.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti ıadrolyq qarý synaqtary ótkizilgen jer ýchaskelerin ıadrolyq qarý synaǵynyń zardaptaryn joıý jónindegi barlyq is-sharalar aıaqtalǵannan jáne keshendi ekologııalyq tekserý júrgizilgennen keıin ǵana, memlekettik ekologııalyq saraptamanyń oń qorytyndysy bolǵanda menshikke nemese jer paıdalanýǵa berýi múmkin.

      4. Kórsetilgen aýmaqtarda ıadrolyq qarý synaqtarynyń zardaptaryn joıý jónindegi is-sharalar Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattarynda kózdeledi.

      5. Radıoaktıvti lastanýǵa ushyraǵan jerdi májbúrlep ıelikten shyǵarý men qorǵaý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda aıqyndalady.

      Eskertý. 143-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279; 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

18-taraý. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaý

144-bap. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdyń mindetteri

Memlekettik baqylaýdyń mindetteri memlekettik organdardyń, jeke, zańdy tulǵalardyń jáne laýazymdy adamdardyń Qazaqstan Respýblıkasy jer zańdarynyń saqtalýyn, Qazaqstan Respýblıkasy zańdarynyń buzylýyn anyqtaýdy jáne joıýdy, azamattar men zańdy tulǵalardyń buzylǵan quqyqtaryn qalpyna keltirýdi, jer ýchaskelerin paıdalaný erejeleriniń saqtalýyn, jer kadastry men jerge ornalastyrý isiniń durys júrgizilýin jáne jerdi utymdy paıdalaný men qorǵaý jónindegi is-sharalardyń oryndalýyn qamtamasyz etýden turady.

145-bap. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy uıymdastyrý jáne ony júzege asyrý tártibi

      1. Jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy ortalyq ýákiletti organ, jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaý jónindegi ýákiletti organdar, aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organdar, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi jáne ózge de ýákiletti organdar ózderiniń quzyreti sheginde júzege asyrady.

      2. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn ózge de memlekettik organdar mynalar:

      qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ;

sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys isteri jónindegi ýákiletti organ;

aýyl, orman, ańshylyq jáne balyq sharýashylyǵy, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar, sý resýrstaryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ;

jer qoınaýyn paıdalaný jáne qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ bolyp tabylady.

      3. Jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn memlekettik baqylaý Qazaqstan Respýblıkasynyń Kásipkerlik kodeksine sáıkes tekserý jáne profılaktıkalyq baqylaý nysanynda júzege asyrylady.

      Memlekettik baqylaý jerge túgendeý júrgizý, zerttep-qaraý, jerdi paıdalanýǵa baılanysty shemalar men jobalardy ázirleý, jerdiń memlekettik kadastrlaryn jáne monıtorıngin júrgizý kezinde de júzege asyrylady.

      4. Alyp tastaldy - QR 2009.07.17 N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      5. Tekserý arqyly memlekettik baqylaý jer ýchaskeleriniń menshik ıeleriniń, jerdi paıdalanýshylardyń qatysýymen, al olar bas tartqan jaǵdaıda olardyń qatysýynsyz júrgiziledi, bul týraly tekserý nátıjeleri boıynsha jasalǵan qujattarda tıisti belgi jasalady.

      Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn anyqtalǵan buzýshylyqtar bul jumystardy júrgizgen mamandar qol qoıatyn dalalyq tekserý syzbasy qosa beriletin aktimen resimdeledi jáne ýákiletti organdarǵa, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderine olardyń quzyretteri sheginde beriledi.

Ýákiletti organdar jáne aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn anyqtalǵan buzýshylyqtardy Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly zańnamasynda aıqyndalǵan tártippen óz fýnkııalaryna sáıkes qaraıdy.

      6. Jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýy jónindegi memlekettik ınspektorlardyń jáne aýdandyq mańyzy bar qala, kent, aýyl, aýyldyq okrýg ákiminiń ákimshilik jaza qoldaný týraly sheshimine osy Kodekstiń 148-babynyń 3-tarmaǵyna sáıkes shaǵym jasalýy múmkin.

      7. Jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýy jónindegi memlekettik ınspektorlar jáne aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn buzýshylyqtardyń is júzinde joıylýyn, sondaı-aq jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń nusqaýlary men uıǵarymdaryn jer ýchaskeleri menshik ıeleriniń jáne jer paıdalanýshylardyń oryndaýyn baqylaýdy júzege asyrady.

      8. Alyp tastaldy - QR 29.03.2016 № 479-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
      Eskertý. 145-bap jańa redakııada - QR 2006.01.31 N 125(qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2007.01.09 N 213, 2007.07.06 N 279, 2009.07.17 N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.01.06 N 378-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 02.11.2015 № 387-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

146-bap. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdar

      1. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdarǵa:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektory;

      2) tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektorlary;

      3) jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi memlekettik ınspektorlar;

      4) aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi jatady.

      2. Ortalyq ýákiletti organ vedomstvosynyń basshysy Qazaqstan Respýblıkasynyń Jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektory bolyp tabylady.

      Jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn baqylaý jónindegi ýákiletti organdardyń basshylary tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektorlary bolyp tabylady.

Jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektorlarda Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik eltańbasy beınelengen jáne óziniń ataýy bar qujattardyń blankileri bolady.

      ZQAI-nyń eskertpesi!
      2-tarmaqtyń tórtinshi bóligine ózgeris engizý kózdelgen - QR 26.11.2019 № 273-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

Jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi bas memlekettik ınspektorlarǵa jáne memlekettik ınspektorlarǵa belgilengen tártippen mór men kýálik beriledi.

Ortalyq ýákiletti organ vedomstvosynyń, jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaý jónindegi ýákiletti organdardyń, aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organdardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy tikeleı júzege asyratyn ózge de laýazymdy adamdary jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi memlekettik ınspektorlar bolyp tabylady.

      3. Jerdi paıdalaný men qorǵaý máseleleri jónindegi memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn organnyń óz quzyreti shegindegi nusqaýlary barlyq memlekettik organdar, jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar úshin mindetti.

      Eskertý. 146-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 02.11.2015 № 387-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.03.2016 № 479-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik jıyrma bir kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

147-bap. Jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn ýákiletti organdardyń, aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organdardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń, aýdandyq mańyzy bar qalalar, kentter, aýyldar, aýyldyq okrýgter ákimderiniń fýnkııalary

      Eskertý. 147-baptyń taqyryby jańa redakııada - QR 04.05.2018 № 151-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

      1. Ortalyq ýákiletti organ:

      1) oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jáne oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasy salasynda qabyldaǵan sheshimderiniń zańdylyǵyna;

      2) memlekettik jer kadastry men jer monıtorınginiń durys júrgizilýine;

      3) jer ýchaskesin alǵan adamdardyń tizimi bar aqparattyń ýaqtyly ornalastyrylýyna;

      4) saýda-sattyqtyń (konkýrstardyń, aýkıondardyń) ýaqtyly ótkizilýine memlekettik baqylaýdy uıymdastyrady jáne júrgizedi.

      2. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaý jónindegi ýákiletti organ (osy baptyń 2-1 jáne 2-2-tarmaqtarynda kózdelgen jaǵdaılardan basqa kezde):

      1) memlekettik organdardyń, kásiporyndardyń, mekemelerdiń, uıymdar men azamattardyń Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn, jer ýchaskelerin nysanaly maqsatyna sáıkes paıdalanýdyń belgilengen rejımin saqtaýyna;

      1-1) aýdandardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń, aýdandyq mańyzy bar qalalar, kentter, aýyldar, aýyldyq okrýgter ákimderiniń Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasy salasynda qabyldaǵan sheshimderiniń zańdylyǵyna;

      2) jer ýchaskelerin óz betinshe ıelenip alýǵa jol bermeýge;

      3) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń quqyqtarynyń saqtalýyna;

      4) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń topyraqtyń qunarlylyǵyn qalpyna keltirý jáne saqtaý jónindegi uıymdastyrý-sharýashylyq, agrotehnıkalyq, orman melıoraııalyq jáne erozııaǵa qarsy gıdrotehnıkalyq is-sharalar keshenin ýaqtyly jáne durys júrgizýine;

      5) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń ózderinde jerdiń bar-joǵy, olardyń jaı-kúıi men paıdalanylýy týraly málimetterdi memlekettik organdarǵa ýaqtyly berýine;

      6) jerdiń jaı-kúıine áser etetin turǵyn jaı jáne óndiristik obektilerdiń jobalanýyna, ornalastyrylýy men salynýyna;

      7) jerdi jaqsartý jónindegi, topyraq erozııasynyń, tuzdaný, batpaqtaný, sý basý, shóleıttený, qurǵaqtaný, tyǵyzdalý, qoqystaný, lastaný jáne jerdiń tozýyn týǵyzatyn basqa da proesterdiń saldaryn bolǵyzbaý men joıý jónindegi is-sharalardyń ýaqtyly jáne sapaly oryndalýyna;

      8) azamattardyń ózderine jer ýchaskelerin berý týraly ótinishterin (ótinishhattaryn) qaraýdyń belgilengen merzimderiniń saqtalýyna;

      9) mejelik belgilerdiń saqtalýyna;

      10) jergilikti atqarýshy organdar ýaqytsha jer paıdalanýǵa bergen jerdiń ýaqtyly qaıtarylýyna;

      11) búlingen jerdiń qalpyna keltirilýine;

      12) jerdiń búlinýine baılanysty jumystar júrgizilgen kezde topyraqtyń qunarly qabatynyń sydyryp alynýyna, saqtalýyna jáne paıdalanylýyna;

      13) jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi jerge ornalastyrý jobalarynyń jáne basqa da jobalardyń júzege asyrylýyna;

      14) jer ýchaskesin alǵan adamdardyń tizimi bar aqparattyń ýaqtyly ornalastyrylýyna;

      15) saýda-sattyqtyń (konkýrstardyń, aýkıondardyń) ýaqtyly ótkizilýine memlekettik baqylaýdy uıymdastyrady jáne júrgizedi.

      2-1. Aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, kentterdiń, aýyldardyń, aýyldyq okrýgterdiń ákimderi eldi meken aýmaǵynda jeke tulǵalarǵa qatysty (jeke kásipkerlik sýbektilerin qospaǵanda):

      1) memlekettik jer ýchaskelerin zańsyz ıelenip alý nemese aıyrbastaý ne jerge memlekettik menshik quqyǵyn tikeleı nemese janama nysanda buzatyn basqa da mámilelerdiń jasalýyna jol bermeý;

      2) jerdiń nysanaly maqsatsyz paıdalanylýyna jol bermeý úshin memlekettik baqylaýdy uıymdastyrady jáne júrgizedi.

      2-2. Aýdandyq (qalalardaǵy aýdandardan basqa) atqarýshy organdar, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdary aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerde jer ýchaskesiniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylarǵa qatysty jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa, atap aıtqanda:

      1) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń jerdiń topyraq qunarlylyǵyn qalpyna keltirý jáne saqtaý jónindegi uıymdastyrý-sharýashylyq, agrotehnıkalyq, gıdrotehnıkalyq jáne erozııaǵa qarsy is-sharalar keshenin ýaqtyly jáne durys júrgizýine;

      2) jerdi jaqsartý jónindegi, topyraq erozııasyn, tuzdanýdy, batpaqtanýdy, sý basýdy, shóleıttenýdi, qurǵaqtanýdy, tyǵyzdalýdy, qoqystanýdy, lastanýdy jáne jerdiń tozýyn týǵyzatyn basqa da proesterdi bolǵyzbaý jáne olardyń saldaryn joıý jónindegi is-sharalardyń ýaqtyly jáne sapaly oryndalýyna;

      3) jerdi paıdalaný men qorǵaý jónindegi jerge ornalastyrý jobalarynyń oryndalýyna;

      4) nysanaly maqsatyna jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyna sáıkes jerdiń paıdalanylýyna memlekettik baqylaýdy uıymdastyrady jáne júrgizedi.

      3. Memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn organdardyń fýnkııalaryna Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen ózge de máseleler kiredi.

      Eskertý. 147-bap jańa redakııada - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgerister engizildi - QR 02.11.2015 № 387-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

148-bap. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn organdar laýazymdy adamdarynyń quqyqtary men mindetteri

      1. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń:

      1) kinálilerdi jaýapqa tartý týraly máseleni sheshý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdarynyń buzylýy týraly materıaldardy tıisti organdarǵa nemese Memlekettik korporaııaǵa jiberýge;

      2) Qazaqstan Respýblıkasy jer zańdarynyń buzylýy týraly hattamalar (aktiler) jasaýǵa;

      3) Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdaryn buzǵany úshin ákimshilik jazalaý týraly qaýlylar shyǵarýǵa;

      4) Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn buzý saldarynan keltirilgen shyǵyndy óteý týraly, óz maqsatynda paıdalanylmaı ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylyp jatqan jer ýchaskelerin májbúrlep alyp qoıý týraly, jer ýchaskelerin berýge, memleket muqtajy úshin alyp qoıýǵa, nysanaly maqsatyn ózgertýge, májbúrlep ıelikten shyǵarýǵa baılanysty quqyqqa syıymsyz sheshimderdiń kúshin joıý týraly, sondaı-aq jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn organdardyń laýazymdy adamdarynyń anyqtalǵan Qazaqstan Respýblıkasy jer zańnamasyn buzýshylyqtardy joıý jóninde bergen nusqamalaryn osy nusqama berilgen tulǵalar nusqamada kórsetilgen merzimde oryndamaǵan ne tıisinshe oryndamaǵan jaǵdaıda olardy oryndaý týraly jáne jeke, laýazymdy jáne zańdy tulǵalardan aıyppul óndirip alý týraly ister boıynsha sotqa talap-aryz daıyndaýǵa jáne berýge;

      ZQAI-nyń eskertpesi!
      5) tarmaqshaǵa ózgeris engizý kózdelgen - QR 26.11.2019 № 273-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).

5) qyzmettik kýáligin kórsetken jaǵdaıda, uıymdarǵa kedergisiz kirýge, menshiktegi jáne paıdalanýdaǵy jer ýchaskelerin tekserýge, al áskerı, qorǵanys jáne basqa da arnaýly obektiler alyp jatqan jer ýchaskelerin - olarǵa kirýdiń belgilengen rejımin eskere otyryp, tekserýge;

      6) jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylarǵa, sondaı-aq Memlekettik korporaııanyń laýazymdy adamdaryna jerdi qorǵaý, Qazaqstan Respýblıkasy jer zańdarynyń buzylýyn joıý máseleleri boıynsha oryndalýǵa mindetti nusqamalar berýge;

      7) ónerkásiptik, azamattyq jáne basqa da qurylystar, paıdaly qazba ken oryndaryn ıgerý, obektilerdi paıdalaný, agrotehnıkalyq, orman melıoraııalyq, geologııalyq-barlaý, izdestirý, geodezııalyq jáne ózge de jumystar, eger olar Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdaryn, erekshe qorǵalatyn aýmaqtar jerin paıdalanýdyń belgilengen rejımin buza otyryp júzege asyrylsa jáne topyraqtyń qunarly qabatynyń joıylýyna, lastanýyna, zalaldanýyna nemese búlinýine, erozııanyń kúsheıýine, tuzdanýǵa, batpaqtanýǵa jáne shektes aýmaqtardy qosa alǵanda, topyraq qunarlylyǵyn tómendetetin basqa da proesterge ákep soǵýy múmkin bolsa, sondaı-aq eger bul jumystar ekologııalyq saraptamadan ótpegen ne teris qorytyndy alǵan jobalar boıynsha júzege asyrylsa, olardy toqtata turýǵa;

      8) memlekettik organdardan jer qorynyń jaı-kúıi týraly statıstıkalyq aqparatty alýǵa;

      9) jerge quqyqty belgileıtin jáne sáıkestendirý qujattary bolmaǵan jaǵdaıda turǵyn jaı jáne óndiristik obektilerdiń salynýyn toqtata turýǵa quqyǵy bar.

      2. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdar:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdaryn buzýshylarǵa ýaqtyly sharalar qoldanýǵa;

      2) júrgiziletin tekserýlerdiń materıaldaryn obektıvti túrde daıyndaýǵa mindetti.

      3. Jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń sheshimderine, áreketterine (áreketsizdigine) jáne árekettiń jasalýyna (sheshimderdiń qabyldanýyna) negiz bolǵan aqparatqa joǵary turǵan laýazymdy adamǵa jáne sotqa shaǵym jasalýy múmkin.

      Joǵary turǵan laýazymdy adamǵa shaǵym jasalǵannan keıin jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdardyń sheshimderine, áreketterine (áreketsizdigine) jáne áreketterdiń jasalýyna (sheshimderdiń qabyldanýyna) negiz bolǵan aqparatqa aryz sotqa beriledi.

      4. Jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaý jasaýdy júzege asyrýǵa kedergi jasaıtyn laýazymdy jáne jeke tulǵalar, jerdi paıdalaný men qorǵaýdy memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn laýazymdy adamdarǵa qatysty kúsh jumsaý qaýpin tóndiretin nemese kúsh jumsaý áreketterin qoldanatyn laýazymdy jáne jeke tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýaptylyqta bolady.

      Eskertý. 148-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2007.07.26 N 311, 2010.03.19 № 258-IV, 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 31.10.2015 № 378-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

19-taraý. Jerge ornalastyrý, memlekettik jer kadastry
jáne jer monıtorıngi

149-bap. Jerge ornalastyrýdyń maqsaty men mazmuny

      1. Jerge ornalastyrý jer qatynastaryn retteýge, jerdi utymdy paıdalaný men qorǵaýdy uıymdastyrýǵa baǵyttalǵan Qazaqstan Respýblıkasy jer zańdarynyń saqtalýyn qamtamasyz etý jónindegi is-sharalar júıesi bolyp tabylady.

      2. Jerge ornalastyrý menshik nysanyna tıesililigine jáne olarda sharýashylyq júrgizý nysanyna qaramastan, barlyq sanattaǵy jerde júrgiziledi.

      Jerge ornalastyrý jónindegi jumystardy júrgizý nátıjesinde belgilengen, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen tártippen qaralǵan jáne bekitilgen jerdiń nysanaly maqsaty, jerdi paıdalaný men ony qorǵaý rejımi, shekteýler men aýyrtpalyqtar, jer ýchaskeleriniń shekarasy, jerdiń sapasy men mólsheri týraly derekter jáne basqa da derekter jer quqyǵy qatynastary sýbektileriniń oryndaýy úshin mindetti bolyp tabylady.

      3. Jerge ornalastyrý:

      1) landshaftyq-ekologııalyq kózqaras negizinde jerge ornalastyrýdyń, jerdi aımaqtarǵa bólýdiń, jer resýrstaryn paıdalanýdyń, jaqsartý men qorǵaýdyń respýblıkalyq, oblystyq jáne óńirlik shemalaryn (jobalaryn) ázirleýdi;

      2) qoldanystaǵy jer paıdalanýdy qalyptastyrý jáne retke keltirý jónindegi sharýashylyqaralyq jáne sharýashylyqishilik jerge ornalastyrý jobalaryn jasaýdy, belgili bir jerde jer ýchaskelerin bólip berý men shekarasyn belgileýdi;

      3) belgili bir jerde eldi mekenderdiń shekarasyn (shegin) anyqtaý men belgileýdi, olardyń jer-sharýashylyq ornalastyrý jobalaryn jasaýdy;

      4) belgili bir jerde ákimshilik-aýmaqtyq qurylymdardyń, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jáne jerdi paıdalaný men qorǵaýdyń erekshe sharttary bar basqa da jer ýchaskeleriniń shekarasyn belgileýdi;

      5) aýmaqtyń jer-sharýashylyq ornalastyrý, búlingen jerdi jańǵyrtý men jańa jerdi ıgerý jobalaryn, sondaı-aq jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa baılanysty basqa da jobalardy ázirleýdi, kelisýdi, bekitýdi jáne berýdi;

      6) jerdi túgendeý isin júrgizýdi, paıdalanylmaı jatqan, utymdy paıdalanylmaı júrgen nemese nysanaly maqsatynda paıdalanylmaı otyrǵan jerdi anyqtaýdy;

      7) topografııalyq-geodezııalyq, kartografııalyq, topyraqty zertteý, geobotanıkalyq jáne basqa da zertteý men izdestirý jumystaryn júrgizýdi;

      8) jer resýrstarynyń jaı-kúıi men paıdalanylýynyń taqyryptyq kartalary men atlastaryn jasaýdy qamtıdy jáne qamtamasyz etedi.

      Eskertý. 149-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

150-bap. Jerge ornalastyrýdy júrgizý

      1. Jerge ornalastyrý oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jergilikti atqarýshy organdarynyń sheshimi boıynsha ne múddeli jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń ótinishi boıynsha júrgiziledi.

      Jer ýchaskeleriniń múddeli menshik ıeleriniń nemese jer paıdalanýshylardyń bastamasy boıynsha júrgiziletin jerge ornalastyrý olardyń tıisti jergilikti atqarýshy organǵa beretin ótinishteriniń negizinde júzege asyrylady.

      2. Jerge ornalastyrý jumystaryn azamattar men zańdy tulǵalar oryndaıdy.

      3. Jerge ornalastyrý jumystaryn oryndaý tártibi men tehnologııasy ortalyq ýákiletti organ bekitetin normatıvtik quqyqtyq aktilermen belgilenedi, olar jerge ornalastyrý jumystaryn oryndaýshylardyń barlyǵy úshin mindetti.

      4. Belgilengen tártippen kelisilgen jerge ornalastyrý qujattamasyn:

      1) alynyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen;

      2) sharýashylyq ishindegi jerge ornalastyrý jobalaryn jáne jerdi utymdy paıdalanýǵa, topyraqtyń qunarlylyǵyn saqtaý men arttyrýǵa baılanysty olardyń óz esebinen ázirlenetin jáne júzege asyrylatyn jobalardy - jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdarymen kelisim boıynsha jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar, basqa da tapsyrys berýshiler;

      3) jer ýchaskeleriniń shekarasyn qalyptastyrýǵa, olardy belgili bir jerde belgileýge, jer ýchaskesiniń josparyn daıyndaýǵa baılanysty jerge ornalastyrý qujattamasyn, sondaı-aq jerge ornalastyrý jónindegi, jer resýrstarynyń jaı-kúıi men paıdalanylýynyń arnaıy taqyryptyq kartalaryn jasaý jónindegi topografııalyq-geodezııalyq jáne kartografııalyq jumystardyń, topyraqty zertteý, agrohımııalyq, geobotanıkalyq jáne basqa da zertteý jáne izdestirý jumystarynyń materıaldaryn - jer ýchaskesi ornalasqan jerdegi oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdary jeti jumys kúni ishinde bekitedi.

      5. Alyp tastaldy - QR 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      6. Jerge ornalastyrý jobasyn oryndaý: jobany jer betine kóshirýdi; jobanyń barlyq elementterin ıgerýdi, jerge ornalastyrý materıaldary men qujattaryn resimdeýdi jáne berýdi qamtıdy.

      Eskertý. 150-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.01.12 N 222(jarııalanǵan kúninen bastap alty aı ótkennen keıin qoldanysqa engiziledi), 2011.07.15 N 461-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 N 36-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
     

151-bap. Jerge ornalastyrý proesi

      1. Jerge ornalastyrý proesi mynadaı kezeńderdi qamtıdy:

      jerge ornalastyrý isin júrgizýdi bastaý;

daıyndyq jumystary;

jerge ornalastyrý boljamdaryn, shemalary men jobalaryn ázirleý;

jerge ornalastyrý qujattamasyn qaraý, kelisý jáne bekitý;

jerge ornalastyrý jobasyn oryndaý.

      2. Jerge ornalastyrýdy júrgizý boıynsha tapsyrys berýshi, jerge ornalastyrý qujattamasyn ázirleýshi, jerge ornalastyrýdy júrgizý kezinde quqyqtary men zańdy múddeleri kózdelýi múmkin úshinshi tulǵalar, sondaı-aq jerge ornalastyrý qujattamasy kelisiletin jáne ony bekitetin memlekettik organdar men basqa da tulǵalar jerge ornalastyrý proesine qatysýshylar bolyp tabylady.

      3. Jerge ornalastyrý proesine qatysýshylardyń:

      1) jerge ornalastyrýdy júrgizý jónindegi tapsyrys berýshiniń:

      jeke ózi nemese ókili arqyly jerge ornalastyrý proesiniń barlyq satysynda qatysýǵa;

jerge ornalastyrý isiniń materıaldarymen tanysýǵa;

óz usynystaryn qaraýǵa engizýge;

jerge ornalastyrý proesinde týyndaǵan kelispeýshilikterdi sheshýge qatysýǵa quqyǵy bar;

      2) ázirleýshiniń (jobalaý jáne izdestirý jumystarymen aınalysatyn, sondaı-aq jerge ornalastyrý jobalaryn oryndaýdy júzege asyratyn jeke nemese zańdy tulǵanyń):

      memlekettik organdardan jerge ornalastyrý jóninde qajetti aqparat alýǵa;

tapsyrys berýshilermen shart jaǵdaılarynda qarym-qatynas ornatýǵa;

jerge ornalastyrý jobalaryn júzege asyrý barysyna qandaı da bir erekshe ruqsatsyz baqylaý jasaýǵa, jergilikti atqarýshy organdardy onyń nátıjeleri týraly habardar etýge jáne jerdi paıdalaný men qorǵaý is-tájirıbesin jaqsartý jóninde usynys engizýge;

jerge ornalastyrýdyń eskirgen shemalary men jobalaryn jetildirý nemese qaıta óńdeý jóninde usynystar engizýge quqyǵy bar;

      3) jerge ornalastyrý kezinde quqyqtary men zańdy múddeleri kózdelýi múmkin úshinshi tulǵalardyń:

      jerge ornalastyrý máseleleri talqylanǵanda qatysýǵa jáne jerge ornalastyrýdyń barysy men nátıjeleri týraly óz múddelerin kózdeıtin aqparat alýǵa;

jerge ornalastyrý proesinde ózderiniń múddelerin qozǵaıtyn zańsyz áreketterge Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes shaǵymdanýǵa quqyǵy bar.

      4. Jerge ornalastyrý proesine qatysýshylardyń mindetteri:

      1) jerge ornalastyrý proesiniń barlyq qatysýshylary:

      Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańdaryn saqtaýǵa;

jerdi paıdalaný men qorǵaý máseleleri jónindegi quzyretti memlekettik organdar talaptaryn oryndaýǵa;

jerge ornalastyrý proesinde jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylar quqyqtarynyń saqtalýyn qamtamasyz etýge mindetti;

      2) jobalaý qujattamasy kelisiletin jáne ony bekitetin atqarýshy organdar ony bir aı ishinde qaraýǵa mindetti;

      3) jerge ornalastyrýdy júrgizý jóninde tapsyrys berýshi:

      jerge ornalastyrýdy júrgizý maqsatyn, mindetterin, mazmunyn, erekshe jaǵdaılary men merzimderin anyqtaýǵa;

qajetti materıaldar men qujattardy berýge;

jumysty qarjylandyrýdy uıymdastyrýǵa;

oryndalǵan jumystardy bir aı ishinde qabyldaýǵa nemese dáleldi túrde bas tartýǵa mindetti;

      4) jerge ornalastyrý qujattamasyn ázirleýshi:

      barlyq jumystardy qoldanystaǵy nusqaýlyqtar men ádistemelik nusqaýlarǵa, sondaı-aq shartqa sáıkes oryndaýǵa;

zertteý, izdestirý jáne ózge de jumystar topyraqtyń qunarly qabatyn búldire otyryp júrgizilgen jer ýchaskeleriniń jaı-kúıin bastapqy qalpyna keltirýge;

jerge ornalastyrý qujattamasynda kózdelgen is-sharalardyń durystyǵy, sapasy men ekologııalyq qaýipsizdigi úshin jaýap berýge mindetti.

      Eskertý. 151-bapqa ózgeris engizildi - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
     

152-bap. Memlekettik jer kadastry

      1. Memlekettik jer kadastry Qazaqstan Respýblıkasy jeriniń tabıǵı jáne sharýashylyq jaǵdaıy, jer ýchaskeleriniń ornalasqan jeri, nysanaly paıdalanylýy, mólsheri men shekarasy, olardyń sapalyq sıpattamasy týraly, jer paıdalanýdyń esepke alynýy men jer ýchaskeleriniń kadastrlyq quny týraly málimetterdiń, ózge de qajetti málimetterdiń júıesi bolyp tabylady. Memlekettik jer kadastryna jer ýchaskelerine quqyqty sýbektiler týraly aqparat ta engiziledi.

      Jer kadastrynyń quramdas bóligi sýarmaly jer ýchaskeleriniń melıoraııalyq jaı-kúıi, olardyń tabıǵı jáne ırrıgaııalyq-sharýashylyq jaǵdaılary boıynsha sapalyq sıpattamalaryn baǵalaý týraly, olardy paıdalanýdyń esebi týraly málimetter júıesin quraıtyn sýarmaly jerdiń melıoraııalyq kadastry bolyp tabylady.

      2. Qazaqstan Respýblıkasynda jer kadastryn júrgizýdi uıymdastyrýdy ortalyq ýákiletti organ júzege asyrady.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik jer kadastry (respýblıkanyń, oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń jer kadastry) Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik kadastrlar júıesiniń quramdas bóligi bolyp tabylady jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń búkil aýmaǵynda biryńǵaı júıe boıynsha júrgiziledi.

      Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik jer kadastryn júrgizý jónindegi qyzmet memlekettik monopolııaǵa jatady jáne ony Memlekettik korporaııa júzege asyrady.

Memlekettik korporaııa óndiretin jáne (nemese) ótkizetin taýarlarǵa (jumystarǵa, kórsetiletin qyzmetterge) baǵalardy ortalyq ýákiletti organmen jáne monopolııaǵa qarsy organmen kelisý boıynsha ortalyq memlekettik organdar arasynan Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimimen aıqyndalatyn ýákiletti organ belgileıdi.

      4. Memlekettik jer kadastrynyń málimetteri memlekettik aqparattyq pecýpc bolyp tabylady.

      5. Memlekettik jer kadastrynyń málimetterin qalyptastyrý topografııalyq-geodezııalyq, aeroǵaryshtyq, kartografııalyq, jerge ornalastyrý jumystaryn, topyraq zertteý, geobotanıkalyq zertteýler men izdestirýler, jer monıtorıngi boıynsha jumystardy, jerdi sandyq jáne sapalyq esepke alýdy júrgizýmen, naqty jer ýchaskesine jer-kadastr isin jasaýmen, jer-kadastr kartalary men jer ýchaskesine sáıkestendirý qujaty daıyndaýmen qamtamasyz etiledi.

      6. Memlekettik jer kadastrynyń derekteri jerdi paıdalaný men qorǵaýdy josparlaý kezinde, jerge ornalastyrýdy júrgizý, sharýashylyq qyzmetti baǵalaý jáne jerdi paıdalaný men qorǵaýǵa baılanysty basqa da is-sharalardy júzege asyrý kezinde, sondaı-aq jerdiń biryńǵaı memlekettik tizilimin qalyptastyrý, quqyqtyq jáne basqa da kadastrlardy júrgizý, jer úshin tólem mólsherin aıqyndaý, jyljymaıtyn múlik quramyndaǵy jer ýchaskeleriniń qunyn jáne tabıǵı resýrstar quramyndaǵy jerdiń qunyn esepke alý úshin negiz bolyp tabylady.

      7. Memlekettik jer kadastrynyń derekterin esepke alý men olardy saqtaý birligi tuıyq shekarada bólip shyǵarylǵan, belgilengen tártippen jer quqyǵy qatynastary sýbektilerine bekitilgen jer ýchaskesi bolyp tabylady.

      8. Jerge menshik nysanyna, jer ýchaskeleriniń nysanaly maqsatyna jáne olardy paıdalanýdyń ruqsat etilgen sıpatyna qaramastan, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ornalasqan jer ýchaskeleri memlekettik kadastrlyq esepke alýǵa jatady.

      Eskertý. 152-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 N 34-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

153-bap. Memlekettik jer kadastrynyń jáne ony júrgizýge tehnologııalyq baılanysty qyzmettiń mazmuny

      1. Memlekettik jer kadastryn júrgizý mynadaı qyzmet túrlerin:

      1) jer ýchaskesiniń kadastrlyq isin qalyptastyrýdy;

      2) jerdi ekonomıkalyq baǵalaýdy jáne oǵan monıtorıng júrgizýdi, topyraqty zertteýdi, geobotanıkalyq, agrohımııalyq zertteýlerdi jáne topyraqty baǵalaýdy júrgizýdi qamtıtyn jerlerdiń sapasyn esepke alýdy;

      3) memlekettik tirkeý maqsattary úshin jerdiń kólemin, jer ýchaskeleriniń menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardy, sondaı-aq jer quqyǵy qatynastarynyń basqa da sýbektilerin esepke alýdy;

      4) mynalardy: jer ýchaskeleriniń kadastrlyq (baǵalaý) qunyn anyqtaýdy; eldi mekenderde jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq mólsherlemelerine túzetý koeffııentterin belgileı otyryp, olardaǵy baǵalaý aımaqtary shekaralarynyń shemalaryn jasaýdy; jer ýchaskeleri úshin tólemaqynyń bazalyq mólsherlemeleriniń esebin; aýyl sharýashylyǵyn júrgizýge baılanysty emes maqsattar úshin aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn alyp qoıý kezindegi aýyl sharýashylyǵy óndirisindegi ysyrapty anyqtaýdy qamtıtyn jerdi memlekettik kadastrlyq baǵalaýdy;

      5) jer ýchaskeleri men olardyń sýbektileri týraly derekter bankin, sondaı-aq basqa da jer-kadastrlyq aqparatty qaǵaz jetkizgishte jáne elektrondyq nysanda jınaqtaýdy, óńdeýdi jáne júrgizýdi;

      6) memlekettik jer kadastrynyń avtomattandyrylǵan aqparattyq júıesin júrgizýdi;

      7) jer-kadastrlyq kartalardy, onyń ishinde ıfrlyq kartalardy daıyndaýdy jáne júrgizýdi;

      8) jer-kadastrlyq kitapty jáne jerdiń biryńǵaı memlekettik tizilimin júrgizýdi;

      9) jer ýchaskesine sáıkestendirý qujattaryn daıyndaýdy jáne berýdi;

      9-1) jer-kadastrlyq jospar ázirleýdi;

      10) jer ýchaskelerine kadastrlyq nómirler berýdi;

      11) jer ýchaskeleriniń pasporttaryn daıyndaýdy qamtıdy.

      2. Memlekettik jer kadastryn júrgizýge baılanysty qyzmetke:

      1) jergilikti jerde ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń, memlekettik orman jáne sý qorlary jerleriniń shekaralaryn belgileý;

      2) jer paıdalanýdy qalyptastyrý men retke keltirý jónindegi jobalardy, búlingen jerdi rekýltıvaııalaý jobalaryn jasaý, jergilikti jerde jer ýchaskeleriniń shekaralaryn belgileý;

      3) memleket menshigindegi jáne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin jer paıdalanýǵa berilgen jer ýchaskeleri boıynsha sharýashylyq ishindegi jerge ornalastyrý jobalaryn ázirleý;

      4) jerdi túgendeýdi júrgizý jatady.

      Eskertý. 153-bap jańa redakııada - QR 2012.07.10 N 34-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi); 02.07.2014 № 225-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

154-bap. Jer ýchaskelerin tirkeý maqsaty úshin esepke alý

      1. Jer ýchaskelerin jáne onda ornalasqan jyljymaıtyn múlikti tirkeý maqsatynda esepke alý menshik quqyǵyn jáne basqa da quqyqtardy, sondaı-aq jyljymaıtyn múlikke aýyrtpalyqty memlekettik tirkeýdi qamtamasyz etetin qajetti shart bolyp tabylady.

      2. Jer ýchaskelerin tirkeý maqsaty úshin esepke alý jumystaryn júrgizý tapsyrys berýshilerdiń qarajaty esebinen júzege asyrylady.

155-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyn kadastrlyq bólý

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyn kadastrlyq bólý jer ýchaskelerine kadastrlyq nómirler berý maqsatynda júzege asyrylady.

      Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyn kadastrlyq bólýdiń birligi eseptik kvartaldar bolyp tabylady.

      2. Osy baptyń 3-tarmaǵynyń ekinshi jáne úshinshi bólikterinde kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, árbir jer ýchaskesine ornalasqan jerin anyqtaý (sáıkestendirý) maqsatynda kadastrlyq nómirler beriledi.

      3. Keıinnen quqyq kadastrynda paıdalanylatyn eseptik kvartaldardyń shekarasy sáýlet jáne qala qurylysy organdarymen, jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy memlekettik tirkeý organdarymen kelisim boıynsha jer ýchaskesiniń ornalasqan jeri boıynsha oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdandardyń, oblystyq mańyzy bar qalalardyń ýákiletti organdary aıqyndaıdy jáne tıisti jergilikti atqarýshy organdar bekitedi.

      Shoq ormandar alyp jatqan eseptik oram shekaralary shegindegi jer ýchaskelerine eseptik oramǵa kadastrlyq nómir berile otyryp, bir sáıkestendirý qujaty daıyndalady jáne beriledi.

Elektr berýdiń bir áýe jelisiniń tirekteri alyp jatqan eseptik oram shekaralary shegindegi jer ýchaskelerine bir kadastrlyq nómir berile otyryp, bir sáıkestendirý qujaty daıyndalady jáne beriledi.

      4. Jer ýchaskeleriniń kadastrlyq nómirlerin qalyptastyrý maqsattary úshin oblystarǵa, respýblıkalyq mańyzy bar qalalarǵa, astanaǵa, aýdandarǵa jáne oblystyq (aýdandyq) mańyzy bar qalalarǵa beriletin kodtardyń tizbesin ortalyq ýákiletti organ belgileıdi.

      Eskertý. 155-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.03.25 N 421-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.01.25 № 548-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi); 11.07.2017 № 89-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

156-bap. Jer-kadastr qujattamasy

      1. Jer-kadastr qujattamasy esepke alýdyń barlyq deńgeılerinde: bazalyq, mezgil-mezgil jańartylatyn jáne jyl saıyn jasalatyn qujattamany qamtıdy.

      2. Bazalyq jer-kadastr qujattamasyna:

      1) jer-kadastr isteri;

      2) jer-kadastr kitaby;

      3) jerdiń biryńǵaı memlekettik tizilimi;

      4) jer-kadastr kartalary jatady.

      3. Jer kadastr qujattamasynyń qurylymyn, quramyn, mazmuny men nysandaryn, sondaı-aq ony júrgizý tártibin ortalyq ýákiletti organ bekitedi.

      Eskertý. 156-bapqa ózgertý engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
     

157-bap. Memlekettik jer kadastryn júrgizý tártibi

      1. Memlekettik jer kadastry qaǵazǵa túsirilip júrgiziledi jáne aqparatty jınaqtaýdyń, óńdeý men saqtaýdyń elektrondyq júıelerin paıdalaný arqyly júrgizilýi múmkin.

      2. Memlekettik jer kadastryn júrgizý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilenedi.

158-bap. Memlekettik jer kadastrynyń málimetterin berý jáne kadastr aqparatyn paıdalaný

      1. Belgili bir jer ýchaskesi týraly memlekettik jer kadastrynyń málimetteri osy jer ýchaskesi esepke alynǵan oryn boıynsha úzindi túrinde beriledi.

      2. Memlekettik jer kadastrynyń málimetterin qujattaý qaǵazǵa túsirilip jáne elektrondyq tasyǵyshtarda júzege asyrylady. Qaǵazǵa jazylǵan málimetter men elektrondyq tasyǵyshtarda jazylǵan málimetter arasynda alshaqtyqtar bolǵan jaǵdaıda, eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, qaǵazǵa túsirilgen málimetter basymdyqqa ıe bolady.

      3. Jer ýchaskeleri týraly kadastr málimetteri jer-kadastr kartalarymen (josparlarmen) araqatynasta bolady.

      4. Alyp tastaldy - QR 2006.01.10 N 116 Zańymen.

      5. Memlekettik jer kadastryn júrgizýdi júzege asyratyn memlekettik organdar, Memlekettik korporaııa jáne laýazymdy adamdar jer-kadastrlyq qujattamaǵa engiziletin málimetterdiń anyqtyǵyn qamtamasyz etýge mindetti.

      6. Jer kadastrynyń memlekettik qupııa men ózge de shekteýlerdi qamtymaıtyn málimetteri barshaǵa qoljetimdi bolyp tabylady jáne múddeli jeke jáne zańdy tulǵalarǵa aqyly negizde beriledi. Jer kadastrynyń málimetterin memlekettik organdarǵa berý aqysyz negizde osy maqsattarǵa kózdelgen bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrylady.

      Osyndaı aqparatty berý merzimi ótinish berilgen kúnnen bastap úsh jumys kúninen aspaýǵa tıis.

      Eskertý. 158-bapqa ózgerister engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.15 N 461-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

159-bap. Jer monıtorıngi

      1. Jer monıtorıngi jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn memlekettik baqylaý, bolyp jatqan ózgeristerdi ýaqtyly anyqtaý, olardy baǵalaý, odan ári damýyn boljaý jáne teris proester saldarlarynyń aldyn alý jáne joıý jóninde usynymdar tujyrymdaý maqsatynda jer qorynyń sapalyq jáne sandyq jaı-kúıine bazalyq (bastapqy), jedel, kezeńdik baıqaýlar, onyń ishinde Jerdi ǵaryshtan qashyqtyqtan zondtaý derekterin paıdalana otyryp júrgiziletin baıqaýlar júıesin bildiredi.

      2. Jer monıtorıngi qorshaǵan tabıǵı ortanyń jaı-kúıi monıtorınginiń quramdas bóligi jáne sonymen bir mezgilde basqa da tabıǵı ortaǵa monıtorıng júrgizý úshin baza bolyp tabylady.

      Halyqaralyq ǵylymı-tehnıkalyq baǵdarlamalarǵa sáıkes Qazaqstan Respýblıkasy jerdiń ǵalamdyq monıtorıngi boıynsha jumystarǵa qatysýy múmkin.

      3. Jerge menshik nysandaryna, jerdiń nysanaly maqsaty men paıdalanylý sıpatyna qaramastan Qazaqstan Respýblıkasynyń barlyq jeri jer monıtorınginiń obektisi bolyp tabylady.

      Jer monıtorıngi:

1) topyraq qunarlylyǵynyń ózgerýine (shóleıttený, sý jáne jel erozııasynyń damýy, topyraqtyń qarashiriksizdenýi, qorektendirý elementteriniń tómendeýi, tuzdaný, batpaqtaný, artyq ylǵaldaný jáne sý basý);

2) tabıǵı jemshóp alqaptarynyń ósimdik qabaty jaı-kúıiniń ózgerýine baılanysty proester baıqalǵan aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerde basym tártippen júzege asyrylady.

      Eskertý. 159-bapqa ózgerister engizildi - QR 08.04.2016 № 490-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

160-bap. Jer monıtorınginiń mindetteri

      1. Jer monıtorınginiń mindetteri:

      1) jerdiń jaı-kúıiniń ózgeristerin ýaqtyly anyqtaý, olardy baǵalaý, boljam jasaý jáne keri áseri bar proesterdi boldyrmaý men zardaptaryn joıý jóninde usynystar ázirleý;

      2) memlekettik jer kadastryn júrgizýdi, jerge ornalastyrýdy, jerdi paıdalaný men qorǵaýdy baqylaýdy jáne jer resýrstaryn memlekettik basqarýdyń ózge de fýnkııalaryn aqparattyq qamtamasyz etý;

      3) paıdalanylmaıtyn jer ýchaskelerin jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyn buza otyryp paıdalanylatyn jer ýchaskelerin anyqtaý bolyp tabylady.

      2. Jer monıtorınginiń jerdiń sanattaryna sáıkes keletin ishki júıeleri bolady. Aýmaqty qamtýyna qaraı respýblıkalyq, aımaqtyq ne jergilikti jer monıtorıngi júzege asyrylady.

      3. Jerdi júıeli túrde baıqaýlardyń, jerústi túsirilimderdiń, zerttep-qaraýlardyń, túgendeýlerdiń nátıjeleri, jerdiń paıdalanylýy men qorǵalýyn memlekettik baqylaýdyń materıaldary, arhıvtik derekter, jerdi qashyqtyqtan zondtaý derekteri, memlekettik aqparattyq júıelerden jáne elektrondyq aqparattyq resýrstardan alynǵan málimetter, sondaı-aq jerdiń sapalyq jaı-kúıi týraly basqa da málimetter jer monıtorıngi úshin aqparat kózderi bolyp tabylady.

      Eskertý. 160-bapqa ózgeris engizildi - QR 28.10.2019 № 268-VI Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz).

161-bap. Jer monıtorıngin júrgizý

      1. Jer monıtorıngin júrgizýdi uıymdastyrýdy ortalyq ýákiletti organ júzege asyrady.

      2. Jer monıtorıngi boıynsha memleketaralyq jáne halyqaralyq baǵdarlamalardy iske asyrý Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa memlekettermen jasasqan kelisimderi men sharttarynda aıqyndalatyn tártippen jáne jaǵdaılarda júzege asyrylady.

      3. Jer monıtorıngin júrgizý jáne onyń derekterin paıdalaný tártibin jer resýrstary jónindegi ortalyq ýákiletti organ aıqyndaıdy.

      Eskertý. 161-bapqa ózgerister engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

162-bap. Jer monıtorıngi aqparatyn alý men paıdalaný ádisteri

      1. Jer monıtorıngin júrgizý kezinde qajetti aqparat alý úshin qashyqtyqtan zondtaý, jerústin túsirý jáne baıqaýlar ádisteri, qor derekteri, jerdi qashyqtyqtan zondtaý derekteri, memlekettik aqparattyq júıelerden jáne elektrondyq aqparattyq resýrstardan alynǵan málimetter, sondaı-aq jerdiń sapalyq jaı-kúıi týraly basqa da málimetter qoldanylady.

      2. Jer monıtorıngin tehnıkalyq qamtamasyz etý aqparatty jınaý, óńdeý jáne saqtaý pýnktteri bar avtomattandyrylǵan aqparattyq júıe arqyly júzege asyrylady.

      3. Jer monıtorınginen alynǵan nátıjeler avtomattandarylǵan aqparattyq júıeniń muraǵattarynda (qorlarynda) jáne derekter bankinde jınaqtalady.

      4. Azamattar, kásiporyndar men mekemeler, halyqaralyq uıymdar, sheteldik zańdy jáne jeke tulǵalar jer monıtorınginiń málimetterin belgilengen tártippen paıdalanady.

      Eskertý. 162-bapqa ózgerister engizildi - QR 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 28.10.2019 № 268-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

163-bap. Jer qatynastaryn júzege asyrýdy qamtamasyz etý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý

      1. Oblystardyń, astananyń jáne respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń shekarasyn belgileý kezinde júrgiziletin jerge ornalastyrý, jer kadastry men jer monıtorıngin júrgizý, aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jer ýchaskeleriniń pasporttaryn jasaý jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimi boıynsha júrgiziletin ózge de jumystar bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrylady.

      2. Aýdandardyń, oblystyq, aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, aýyldyq okrýgterdiń, kentterdiń, aýyldardyń shekarasyn belgileý kezinde júrgiziletin jerge ornalastyrý, jerdi aımaqtarǵa bólý, aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn bir túrden ekinshi túrge aýystyrý, eldi mekenderdi jer-sharýashylyq ornalastyrý jáne jergilikti atqarýshy organdardyń sheshimi boıynsha júrgiziletin ózge de jumystar bıýdjet qarajaty esebinen júzege asyrylady.

      3. Jer ýchaskeleriniń jeke menshik ıeleri men jer paıdalanýshylardyń ótinishteri boıynsha jerge ornalastyrý olardyń qarajaty esebinen júzege asyrylady.

      Eskertý. 163-bapqa ózgeris engizildi - QR 2006.01.10 N 116(2006.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

5-bólim. Jer zańdarynyń oryndalýyn qamtamasyz etý jáne
qorytyndy erejeler
20-taraý. Menshik quqyǵy men jer paıdalaný quqyǵyn
qorǵaý jáne shyǵyndy óteý

164-bap. Menshik quqyǵy men jer paıdalaný quqyǵyn qorǵaý

Menshik quqyǵy men jer paıdalaný quqyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Azamattyq kodeksinde jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa da zań aktilerinde kózdelgen tártippen qorǵalady.

      Eskertý. 164-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.06 N 279 Zańymen.

164-1-bap. Jer ýchaskesin bógdeniń zańsyz ıelenýinen qaıtarýdy talap etý

      1. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy jer ýchaskesin bógdeniń zańsyz ıelenýinen qaıtarýdy talap etýge quqyly.

      2. Memleket menshigindegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer quramynan óz betinshe ıelenip alynǵan jer ýchaskesin qaıtarýdy talap etýdi jer ýchaskesi ornalasqan jer boıynsha jergilikti atqarýshy organdar júzege asyrady.

      Zańsyz ıelenýshi óz betinshe ıelenip alǵan jer ýchaskesin Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly zańnamasynda kózdelgen ákimshilik jazalar qoldanylǵan kezden bastap kúntizbelik otyz kún ishinde bosatýǵa jáne óz betinshe ıelenip alǵan jer ýchaskesinde salynǵan (salynyp jatqan) qurylysty, Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, ózi nemese óz esebinen buzýdy júzege asyrýǵa mindetti.

Zańsyz ıelenýshiniń óz betinshe ıelenip alǵan jer ýchaskesin bosatý jáne mundaı ýchaskede salynǵan (salynyp jatqan) qurylysty buzý jónindegi mindetterdi oryndamaýyna baılanysty daýlar sot tártibimen sheshiledi.

Óz betinshe salynǵan qurylys kommýnaldyq menshikke berilgen jaǵdaıda qurylysty júzege asyrǵan tulǵaǵa sot aıqyndaǵan mólsherde qurylysqa jumsalǵan shyǵystar óteledi.

Jer ýchaskesin zańsyz ıelenýshiniń jeke basyn (derekterin) anyqtaý múmkin bolmaǵan jaǵdaıda, aýmaǵynda osyndaı jer ýchaskesi anyqtalǵan respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń ýákiletti organy ıesi joq jyljymaıtyn zat retinde esepke qoıý úshin Memlekettik korporaııaǵa ótinish jiberedi.

Iesi joq jyljymaıtyn zat esepke qoıylǵan kúnnen bastap bir jyl ótken soń aýmaǵynda jer ýchaskesi anyqtalǵan respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń, aýdannyń, oblystyq mańyzy bar qalanyń atqarýshy organy osy zatty memleket menshigine túsken dep taný týraly talappen sotqa júginedi.

      Eskertý. 164-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2007.07.06 N 279 Zańymen, ózgerister engizildi - QR 2011.07.20 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.05.2018 № 156-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

165-bap. Menshik ıelerine nemese jer paıdalanýshylarǵa keltirilgen shyǵyndy óteýdiń negizderi

Menshik ıelerine nemese jer paıdalanýshylarǵa keltirilgen shyǵyn:

      1) jer ýchaskeleri memleket muqtajy úshin menshik nemese jer paıdalaný quqyǵynyń toqtatylýyna ákep soǵatyndaı etip májbúrlep ıelikten shyǵarylǵan;

      2) jer paıdalanýdyń erekshe rejıminiń belgilenýine baılanysty menshik nemese jer paıdalaný quqyǵy shektelgen;

      3) menshik ıeleriniń nemese jer paıdalanýshylardyń quqyqtary buzylǵan;

      4) topyraq qunarlylyǵynyń búlinýine ákep soǵatyn, sý rejımin nasharlatatyn, aýyl sharýashylyǵy daqyldary men ekpelerine zııandy zattar bólip shyǵaratyn obektilerdi salý men paıdalaný nátıjesinde jer sapasy nasharlaǵan;

      5) osy Kodekstiń 91-babynda kózdelgen jerdi alyp qoıý jaǵdaılarynda tolyq kóleminde ótelýge tıis.

      Eskertý. 165-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
     

166-bap. Shyǵyndy óteý tártibi

      1. Menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa keltirilgen shyǵyn ony keltirýshiniń esebinen óteledi.

      Memlekettik bılik organynyń, ózge memlekettik organnyń zańdarǵa sáıkes emes akt shyǵarýy, sondaı-aq osy organdardyń laýazymdy adamdarynyń is-áreketteri (áreketsizdigi) saldarynan menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa keltirilgen shyǵyndy Qazaqstan Respýblıkasy nemese tıisinshe ákimshilik-aýmaqtyq birlik óteýge tıis.

      2. Ótemaqy mólsherin aıqyndaý kezinde oǵan:

      1) jer ýchaskesiniń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń quny;

      2) jemis aǵashtary men kópjyldyq ekpelerdi qosa alǵanda, ýchaskedegi jyljymaıtyn múliktiń naryqtyq quny;

      3) jer ýchaskesin ıgerýge, ony paıdalanýǵa, qorǵaý is-sharalaryn júrgizýge, topyraq qunarlylyǵyn arttyrýǵa baılanysty shyǵyndardyń ınflıaııasy esepke alynǵan quny;

      4) menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa úshinshi tulǵalar aldyndaǵy óz mindettemelerin merziminen buryn toqtatýyna baılanysty keltirilgen shyǵyndy qosa alǵanda, olardan jer ýchaskesin alyp qoıýmen baılanysty keltirilgen, menshik nemese jer paıdalaný quqyǵyn toqtatý kezindegi barlyq shyǵyn;

      5) alynbaı qalǵan paıda engiziledi.

      3. Jer ýchaskesin alyp qoıý kezinde menshik ıelerine nemece jer paıdalanýshylarǵa keltirilgen shyǵyndy, sondaı-aq olardyń ótemaqy mólsherin aıqyndaý taraptardyń kelisimimen belgilenedi.

      4. Jer ýchaskelerin alyp qoıý nemese olarǵa ýaqytsha ornalasý nátıjesinde sýarý, qurǵatý, tabıǵat qorǵaý, erozııaǵa jáne selge qarsy obektiler men qurylystardyń (júıelerdiń) jumysy jartylaı nemese tolyǵymen buzylatyn jaǵdaıda shyǵyndar, jobalaý-zertteý jumystarynyń qunyn qosa alǵanda, obektiler men ǵımarattardy (júıelerdi) jańadan salý nemese jumys istep turǵandaryn qaıta jańǵyrtý úshin jasalatyn jumystyń qunyna negizdelip aıqyndalýy múmkin.

      5. Jerdi paıdalaný kezindegi qolaısyzdyqtardan (sý qoımalaryn toltyrý kezinde araldardyń paıda bolýy, kólik baılanystarynyń buzylýy, aýmaqty kommýnıkaııalarmen bólip tastaý jáne basqalary) týyndaǵan shyǵyndar (shyǵystar) jobalaý-zertteý jumystaryna, bógetter, kópirler, joldar, kirme joldar, basqa da qurylystar salýǵa, sý qoımalarynyń túbin tazartýǵa, sondaı-aq qaıyqtar, katerler, paromdar men ózge de kólik quraldaryn satyp alýǵa ketken birjolǵy shyǵystardyń somasymen aıqyndalýy múmkin.

      6. Jerdiń nasharlaǵan sapasyn qalpyna keltirý úshin qajetti shyǵyndardy (shyǵystardy) aıqyndaý kezinde topyraqty zertteý, agrohımııalyq jáne basqa arnaıy tekserýler men zertteýlerdi, sondaı-aq jerdiń sapasyn qalpyna keltirýdi qamtamasyz etetin is-sharalardy júrgizýge shyqqan shyǵystar engizilýi múmkin.

      7. Jer ýchaskesiniń menshik ıesi nemese jer paıdalanýshy menshik quqyǵynyń nemese jer paıdalaný quqyǵynyń toqtatylýyna ákep soǵatyn sheshimmen kelispegen jaǵdaıda, daý sot tártibimen sheshilgenge deıin ol sheshimdi júzege asyrý múmkin bolmaıdy. Daýdy qaraý kezinde menshik ıesine nemese jer paıdalanýshyǵa keltirilgen shyǵyndardy óteýdiń barlyq máseleleri de sheshiledi.

      Eskertý. 166-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.06 N 279, 2011.03.01 N 414-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
     

167-bap. Jer daýlary

Jer quqyǵy qatynastarynan týyndaıtyn daýlar sot tártibimen qaralady.

Jeke menshiktegi jer ýchaskelerine baılanysty daýlar (janjaldar) taraptardyń kelisýi boıynsha medıaııa tártibimen qaralýy múmkin.

      Eskertý. 167-bapqa ózgeris engizildi - QR 22.04.2015 № 308-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
     

168-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn buzǵany úshin jaýaptylyq

Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyn buzý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýaptylyqqa ákep soǵady.

      Eskertý. 168-bap jańa redakııada - QR 2007.07.06 N 279 Zańymen.

21-taraý. Qorytyndy erejeler

      Eskertý. 21-taraýdyń taqyrybyna ózgertý engizildi - QR 20.07.2011 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

169-bap. Osy Kodekstiń qoldanylý tártibi

Osy Kodeks ol qoldanysqa engizilgennen keıin týyndaǵan jer quqyǵy qatynastaryna qoldanylady.

Osy Kodeks qoldanysqa engizilgenge deıin qabyldanǵan jer qatynastaryn retteıtin normatıvtik quqyqtyq aktiler osy Kodekske qaıshy kelmeıtin bóliginde qoldanylady.

170-bap. Ótpeli erejeler

      Eskertý. 170-bap alyp tastaldy - QR 20.07.2011 N 464-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

171-bap. Ótpeli erejeler

Osy Kodekstiń 44-1-baby qoldanysqa engizilgenge deıin jeke jáne zańdy tulǵalarǵa berilgen jer ýchaskelerine quqyq belgileıtin jáne sáıkestendirý qujattary Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasynda belgilengen jer ýchaskelerine quqyqtardyń ózgerýi eskerile otyryp, zańdyq kúshin saqtaıdy.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      171-bapty ekinshi, úshinshi, tórtinshi, besinshi, altynshy, jetinshi, segizinshi jáne toǵyzynshy bóliktermen tolyqtyrý kózdelgen - QR 02.11.2015 № 389-V Zańymen (01.07.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
      Eskertý. 21-taraý 171-bappen tolyqtyryldy - QR 02.07.2014 № 225-V Zańymen (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi).

Qazaqstan Respýblıkasynyń

Prezıdenti

Басқалармен бөлісе отырыңыз

Facebook

Twitter

Google+

VKontakte

WhatsApp

Telegram

Одноклассники

LinkedIn

Email

Copy link

Print