Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek kodeks

1-BÓLIM. JALPY EREJELER
1-taraý. NEGIZGI EREJELER

1-bap. Osy Kodekste paıdalanylatyn negizgi uǵymdar

1. Osy Kodekste mynadaı negizgi uǵymdar paıdalanylady:

1) azamattyq qyzmet - azamattyq qyzmetshilerdiń qazynalyq kásiporyndardyń, memlekettik mekemelerdiń mindetteri men fýnkııalaryn iske asyrýǵa, memlekettik organdarǵa tehnıkalyq qyzmet kórsetýdi júzege asyrýǵa jáne olardyń jumys isteýin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan laýazymdyq ókilettikterdi oryndaý jónindegi kásiptik qyzmeti;

      2) azamattyq qyzmetshi - Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen qazynalyq kásiporyndarda, memlekettik mekemelerde aqyly shtattyq laýazymda isteıtin jáne olardyń mindetteri men fýnkııalaryn iske asyrý jáne memlekettik organdarǵa tehnıkalyq qyzmet kórsetýdi júzege asyrý men olardyń jumys isteýin qamtamasyz etý maqsatynda laýazymdyq ókilettikterdi júzege asyratyn adam;

      3) aılyq jalaqynyń eń tómengi mólsheri - biliktilikti qajet etpeıtin qarapaıym (onsha kúrdeli emes) eńbek qyzmetkeri osy Kodekste belgilengen qalypty jaǵdaıda jáne jumys ýaqytynyń qalypty uzaqtyǵy kezinde eńbek normalaryn (eńbek mindetterin) oryndaǵan kezde bir aıda oǵan tólenetin aqshalaı tólemderdiń kepildik berilgen eń tómengi mólsheri;

      4) arnaýly kıim - qyzmetkerdi zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardan qorǵaýǵa arnalǵan kıim, aıaq kıim, bas kıim, qolǵap, ózge de nárseler;

      5) aýyr jumystar – qyzmetkerdiń aýyr zattardy (on kılogramm jáne odan joǵary) qolmen turaqty túrde ornynan qozǵaltýyna, ornyn aýystyrýyna jáne tasymaldaýyna baılanysty ári kóp kúsh-qýatty talap etetin (250 kkal/saǵattan astam kúsh-qýat jumsalatyn) qyzmet túrleri;

      6) aýysymdyq jumys - táýlik ishinde eki ne úsh nemese tórt jumys aýysymyndaǵy jumys;

      7) áleýmettik áriptestik - qyzmetkerler qyzmetkerlerdiń ókilderi, jumys berýshiler (jumys berýshilerdiń ókilderi), memlekettik organdar arasyndaǵy eńbek qatynastaryn jáne olarmen tikeleı baılanysty ózge de qatynastardy retteý máseleleri boıynsha olardyń múddelerin úılestirýdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan ózara qatynastar júıesi;

      8) bas, salalyq (tarıftik), óńirlik kelisim (budan ári - kelisim) - áleýmettik áriptestik taraptarynyń arasynda jasalatyn, kelisimniń mazmunyn jáne respýblıkalyq, salalyq jáne óńirlik deńgeılerde qyzmetkerler úshin eńbek jaǵdaılaryn, jumyspen qamtý jáne áleýmettik kepildikterdi belgileý jónindegi taraptardyń mindettemelerin aıqyndaıtyn quqyqtyq akt;

      9) bos turyp qalý - ekonomıkalyq, tehnologııalyq, uıymdastyrýshylyq, ózge de óndiristik nemese tabıǵı sıpattaǵy sebepter boıynsha jumystyń ýaqytsha toqtap turýy;

      10) biliktilik sanaty (razrıady) - oryndalatyn jumystardyń kúrdeliligin kórsetetin, qyzmetkerdiń biliktiligine qoıylatyn talaptar deńgeıi;

      11) bitimgerlik komıssııasy - ujymdyq eńbek daýyn taraptardy bitimge keltirý jolymen retteý úshin jumys berýshiler men qyzmetkerler (olardyń ókilderi) arasyndaǵy kelisim boıynsha qurylatyn organ;

      12) alyp tastaldy - QR 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      13) deldal - eńbek qatynastarynyń taraptary eńbek daýyn sheshý jóninde qyzmet kórsetý úshin tartatyn jeke nemese zańdy tulǵa;

      14) demalys - jumys orny (laýazymy) men osy Kodekste belgilengen jaǵdaılarda ortasha jalaqysyn saqtaı otyryp, qyzmetkerdiń jyl saıynǵy tynyǵýyn qamtamasyz etý nemese áleýmettik maqsattar úshin qyzmetkerdi belgili bir kezeńge jumystan bosatý;

      15) eńbek - adam men qoǵamnyń ómirine jáne qajettilikterin qanaǵattandyrýǵa qajetti materıaldyq, rýhanı jáne basqa da qundylyqtardy jasaýǵa baǵyttalǵan adam qyzmeti;

      16) eńbekke aqy tóleý - osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerine, sondaı-aq kelisimderge, eńbek shartyna, ujymdyq shartqa jáne jumys berýshiniń aktilerine sáıkes qyzmetkerge eńbegi úshin beriletin syıaqynyń mindetti tólemin jumys berýshiniń qamtamasyz etýine baılanysty qatynastar júıesi;

      17) eńbekke aqy tóleýdiń eń tómengi standarty (EATS) - aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerdiń aılyq jalaqysynyń saqtalýyna kepildik berilgen"eń tómengi mólsheri, buǵan jumys proesinde zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áserine ushyraıtyn qyzmetkerdiń ómirlik kúshi men qýatyn qalpyna keltirýge qajetti azyq-túlik ónimderiniń, taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń eń tómengi jıyntyǵy kiredi;

      18) eńbek gıgıenasy - qyzmetkerlerdiń densaýlyǵyn saqtaý, óndiristik orta men eńbek proesiniń qolaısyz áseriniń aldyn alý jónindegi sanıtarlyq-epıdemıologııalyq sharalar men quraldar kesheni;

      19) eńbek daýy - Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn qoldaný, kelisimderdiń, eńbek shartynyń jáne (nemese) ujymdyq sharttyń, jumys berýshi aktileriniń talaptaryn oryndaý nemese ózgertý máseleleri boıynsha qyzmetker (qyzmetkerler) men jumys berýshiniń (jumys berýshilerdiń) arasyndaǵy kelispeýshilikter;

      20) eńbek deldaldyǵy - halyqty jumysqa ornalastyrýda jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organ, sondaı-aq jeke jumyspen qamtý agenttigi kórsetetin járdem;

      21) eńbek jaǵdaılary - eńbekke aqy tóleý, normalaý, jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń rejımi jaǵdaılary, kásipterdi (laýazymdardy) qosa atqarý, qyzmet kórsetý aımaǵyn ulǵaıtý, ýaqytsha jumysta bolmaǵan qyzmetkerdiń mindetterin atqarý, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý tártibi, tehnıkalyq, óndiristik-turmystyq jaǵdaılar, sondaı-aq taraptardyń kelisýi boıynsha ózge de eńbek jaǵdaılary;

      22) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ – Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes eńbek qatynastary salasyndaǵy basshylyqty jáne salaaralyq úılestirýdi júzege asyratyn ortalyq atqarýshy organ;

      23) eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organ – oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdarynyń tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birlik sheginde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes eńbek qatynastary salasyndaǵy ókilettikterdi júzege asyratyn qurylymdyq bólimshesi;

      24) eńbek qatynastary - Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasynda, eńbek shartynda, ujymdyq shartta kózdelgen quqyqtar men mindetterdi júzege asyrý úshin qyzmetker men jumys berýshiniń arasynda týyndaıtyn qatynastar;

      25) eńbek qatynastaryna tikeleı baılanysty qatynastar - osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılarda eńbekti uıymdastyrý men basqarýǵa, jumysqa ornalastyrýǵa, kásiptik daıarlaýǵa, qyzmetkerlerdi qaıta daıarlaýǵa jáne olardyń biliktiligin arttyrýǵa, áleýmettik áriptestikke, ujymdyq sharttar men kelisimder jasasýǵa, eńbek jaǵdaılaryn belgileýge qyzmetkerlerdiń (qyzmetkerler ókilderiniń) qatysýyna, eńbek daýlaryn sheshýge jáne Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyn baqylaýǵa baılanysty qalyptasatyn qatynastar;

      26) eńbek qaýipsizdigi - eńbek qyzmeti proesinde qyzmetkerlerge zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áserin bolǵyzbaıtyn is-sharalar keshenimen qamtamasyz etilgen qyzmetkerlerdiń qorǵalý jaı-kúıi;

      27) eńbek qaýipsizdigi jaǵdaılary - qyzmetker eńbek mindetterin oryndaǵan kezde eńbek proesi men óndiristik ortanyń eńbek qaýipsizdigi talaptaryna sáıkestigi;

      28) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý monıtorıngi - óndiristegi eńbek qaýipsizdiginiń jáne eńbekti qorǵaýdyń jaı-kúıin qadaǵalaý júıesi, sondaı-aq eńbek qaýipsizdiginiń jáne eńbekti qorǵaýdyń jaı-kúıin baǵalaý men boljaý;

      29) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy normatıvter - ergonomıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq, psıhofızıologııalyq jáne eńbektiń qalypty jaǵdaılaryn qamtamasyz etetin ózge de talaptar;

      30) eńbek mindetteri - qyzmetker men jumys berýshiniń Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde, jumys berýshiniń aktilerinde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta kelisilgen mindettemeleri;

      31) eńbek stajy – qyzmetker eńbek mindetterin oryndaýǵa jumsaǵan, kúntizbemen eseptelgen ýaqyt, sondaı-aq osy Kodekske sáıkes eńbek stajyna qosylatyn ózge de kezeńder;

      32) eńbek tártibi - jumys berýshi men qyzmetkerlerdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde, sondaı-aq kelisimderde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta, jumys berýshiniń aktilerinde, quryltaı qujattarynda belgilengen mindettemelerdi tıisinshe oryndaýy;

      33) eńbek tártiptemesi - qyzmetkerler men jumys berýshiniń eńbekti uıymdastyrý jónindegi qatynastaryn retteý tártibi;

      34) eńbek tórelik soty - bitimgerlik komıssııasynda kelisimge qol jetpegen kezde eńbek daýyn sheshý úshin ujymdyq eńbek daýynyń taraptary ýákiletti adamdardy tarta otyryp quratyn, ýaqytsha jumys isteıtin organ;

      35) eńbekti qorǵaý - quqyqtyq, áleýmettik-ekonomıkalyq, uıymdastyrý-tehnıkalyq, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq, emdeý-profılaktıka, ońaltý jáne ózge de is-sharalar men quraldardy qamtıtyn, eńbek qyzmet proesinde qyzmetkerlerdiń ómiri men densaýlyǵynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý júıesi;

      36) eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektor - eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasynda qoǵamdyq baqylaýdy júzege asyratyn qyzmetkerler ókili;

      37) eńbekti normalaý - naqty uıymdastyrý-tehnıkalyq jaǵdaılarynda qyzmetkerlerdiń jumysty oryndaýǵa (ónim birligin daıyndaýǵa) arnalǵan qajetti eńbek (ýaqyt) shyǵyndaryn aıqyndaý jáne osynyń negizinde eńbek normalaryn belgileý;

      38) eńbektiń qaýipsiz jaǵdaılary - jumys berýshiniń qyzmetkerge zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áseri bolmaıtyndaı ne olardyń áser etý deńgeıi qaýipsizdik normalarynan aspaıtyndaı etip jasaǵan eńbek jaǵdaılary;

      39) eńbek sharty - qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy jazbasha kelisim, buǵan sáıkes qyzmetker belgili bir jumysty (eńbek fýnkııasyn) jeke ózi oryndaýǵa, eńbek tártiptemesiniń erejelerin saqtaýǵa mindettenedi, al jumys berýshi qyzmetkerge kelisilgen eńbek fýnkııasy boıynsha jumys berýge, osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary men ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinde, ujymdyq shartta, jumys berýshiniń aktilerinde kózdelgen eńbek jaǵdaıyn qamtamasyz etýge, qyzmetkerge ýaqtyly jáne tolyq mólsherde jalaqy tóleýge mindettenedi;

      40) ereýil - jumys berýshimen ujymdyq eńbek daýynda ózderiniń áleýmettik-ekonomıkalyq jáne kásiptik talaptaryn qanaǵattandyrý maqsatynda jumysty tolyq nemese ishinara toqtatý;

      41) jalaqy - qyzmetkerdiń biliktiligine, oryndalatyn jumystyń kúrdeliligine, sanyna, sapasyna jáne jaǵdaıyna baılanysty eńbek úshin tólenetin syıaqy, sondaı-aq ótemaqy jáne yntalandyrý sıpatyndaǵy tólemder;

      42) jeke qorǵaný zattary - qyzmetkerdi zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áserinen qorǵaýǵa arnalǵan quraldar, sonyń ishinde arnaıy kıim;

      43) jumys berýshi - qyzmetker eńbek qatynastarynda bolatyn jeke nemese zańdy tulǵa;

      44) jumys berýshilerdiń ókilderi - quryltaı qujattary nemese senimhat negizinde jumys berýshiniń nemese jumys berýshiler tobynyń múddelerin bildirýge ýákiletti jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalar;

      45) jumys berýshiniń aktileri - jumys berýshi shyǵaratyn buıryqtar, ókimder, nusqaýlyqtar, erejeler, eńbek tártiptemesiniń erejeleri;

      46) jumysqa ornalastyrý - halyqty jumyspen qamtýdy qamtamasyz etýge járdemdesýge arnalǵan uıymdastyrýshylyq, ekonomıkalyq jáne quqyqtyq is-sharalar kesheni;

      47) jumys orny - qyzmetkerdiń eńbek qyzmeti proesinde eńbek mindetterin oryndaýy kezinde turaqty nemese ýaqytsha bolatyn orny;

      48) jumysty tarıfteý - oryndalatyn jumystardy Jumysshylardyń jumystary men kásipteriniń biryńǵaı tarıftik-biliktilik anyqtamalyǵyna jáne Basshylardyń, mamandardyń jáne basqa da qyzmetshiler laýazymdarynyń biliktilik anyqtamalyǵyna, jumysshy kásipteriniń tarıftik-biliktilik sıpattamalaryna jáne uıymdar basshylarynyń, mamandardyń jáne basqa da qyzmetshiler laýazymdarynyń úlgilik biliktilik sıpattamalaryna sáıkes belgili bir kúrdelilikke jatqyzý;

      49) jumys ýaqyty - qyzmetker jumys berýshiniń aktilerine jáne eńbek shartynyń talaptaryna sáıkes eńbek mindetterin oryndaıtyn ýaqyt, sondaı-aq osy Kodekske sáıkes jumys ýaqytyna jatqyzylǵan ózge de ýaqyt kezeńderi;

      50) jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi - jumys berýshi belgilegen, bir jyldan asyrýǵa bolmaıtyn eseptik kezeńdegi jumys ýaqytyn jınaqtaý jolymen eseptelgen jumys ýaqytynyń esebi;

      51) zııandy (erekshe zııandy) eńbek jaǵdaılary - belgili bir óndiristik faktorlardyń áseri qyzmetkerdiń eńbekke qabilettiliginiń tómendeýine nemese syrqattanýyna ne onyń urpaqtarynyń densaýlyǵyna teris yqpaly bolýyna ákep soqtyratyn eńbek jaǵdaılary;

      52) zııandy óndiristik faktor - áseri qyzmetkerdiń syrqattanýyna nemese eńbekke qabilettiliginiń tómendeýine jáne (nemese) onyń urpaqtarynyń densaýlyǵyna teris yqpaly bolýyna ákep soqtyrýy múmkin óndiristik faktor;

      53) kásiptik aýrý - qyzmetkerdiń óz eńbek (qyzmet) mindetterin oryndaýyna baılanysty oǵan zııandy óndiristik faktorlardyń áser etýinen týyndaǵan sozylmaly nemese qatty aýrý;

      54) kepildikter - qyzmetkerlerge áleýmettik-eńbek qatynastary salasynda berilgen quqyqtardyń júzege asyrylýyn qamtamasyz etýge kómektesetin quraldar, tásilder men jaǵdaılar;

      55) qaýipsizdik normalary - qyzmetkerlerdiń eńbek qyzmeti proesinde olardyń ómiri men densaýlyǵyn saqtaýǵa baǵyttalǵan uıymdastyrýshylyq, tehnıkalyq, sanıtarlyq-gıgıenalyq, bıologııalyq jáne ózge de normalardy, erejelerdi, rásimder men ólshemderdi qamtamasyz etý turǵysynan óndiris jaǵdaılaryn, óndiristik jáne eńbek proesin sıpattaıtyn sapalyq jáne sandyq kórsetkishter;

      56) qaýipti eńbek jaǵdaılary - eńbekti qorǵaý erejeleri saqtalmaǵan jaǵdaıda belgili bir óndiristik nemese joıýǵa bolmaıtyn tabıǵı faktorlardyń áseri qyzmetkerdiń jaraqattanýyna, kásiptik aýrýǵa shaldyǵýyna, densaýlyǵynyń kenetten nasharlaýyna nemese ýlanýyna ákep soqtyratyn, sonyń saldarynan eńbekke qabilettiliginen ýaqytsha nemese turaqty aırylýy, kásiptik aýrýǵa shaldyǵýy ne ólimi týyndaıtyn eńbek jaǵdaılary;

      57) qaýipti óndiristik faktor - qyzmetkerge áser etýi eńbekke qabilettiliginen ýaqytsha nemese turaqty aırylýǵa (óndiristik jaraqatqa nemese kásiptik aýrýǵa) nemese ólimge ákep soqtyrýy múmkin óndiristik faktor;

      58) qosa atqarylatyn jumys - qyzmetkerdiń negizgi jumysynan bos ýaqytynda eńbek sharty jaǵdaıynda turaqty, aqy tólenetin basqa jumysty oryndaýy;

      59) qyzmetker - jumys berýshimen eńbek qatynastarynda turatyn jáne jeke eńbek sharty boıynsha jumysty tikeleı oryndaıtyn jeke tulǵa;

      60) qyzmetkerlerdiń ókilderi – kásiptik odaqtardyń, olardyń birlestikteriniń organdary, al olar bolmaǵan kezde qyzmetkerlerdiń jalpy jınalysynda (konferenııasynda) qyzmetkerlerdiń (konferenııa delegattarynyń) keminde úshten ekisi qatysqan kezde qatysýshylardyń kópshilik daýsymen onda qyzmetkerler saılaǵan jáne ýákilettik bergen saılanbaly ókilder;

      60-1) óndiristik obektilerdi attestattaýdy júrgizý jónindegi mamandandyrylǵan uıymdar – bilikti kadrlary bar jáne óziniń quramynda óndiristik orta men eńbek jaǵdaılarynyń faktorlaryn zerthanalyq jáne aspaptyq zertteýler jónindegi zerthanasy bar nemese osyndaı zerthanalary bar uıymdarmen sharttary bar óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaýdy júrgizý jónindegi qyzmetti júzege asyratyn uıymdar;

      61) mereke kúnderi - Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq jáne memlekettik mereke kúnderi;

      62) negizgi jalaqy - jalaqynyń tarıftik stavka, laýazymdyq aılyqaqy, kesimdi baǵalaý boıynsha tólemdi qamtıtyn, salystyrmaly túrde turaqty bóligi jáne eńbek zańnamasynda, salalyq kelisimde, ujymdyq shartta jáne (nemese) eńbek shartynda kózdelgen turaqty sıpattaǵy tólemder;

      63) óndiristegi jazataıym oqıǵa - óziniń eńbek (qyzmet) mindetterin nemese jumys berýshiniń tapsyrmalaryn oryndaýy kezinde, qyzmetkerdiń óndiristik jaraqattanýy, densaýlyǵynyń kenetten nasharlaýy nemese ýlanýy saldarynan onyń eńbekke qabilettiliginen ýaqytsha nemese turaqty aırylýyna, kásiptik aýrýǵa shaldyǵýyna ne ólimine ákep soqtyrǵan zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktordyń qyzmetkerge áser etýi;

      64) óndiristik jabdyq - mashınalar, tetikter, qurylǵylar, apparattar, aspaptar jáne jumysqa, óndiriske qajetti ózge de tehnıkalyq quraldar;

      65) óndiristik jaraqat - qyzmetker eńbek mindetterin oryndaý kezinde alǵan, onyń eńbekke qabilettiligin joıýǵa ákep soqqan, densaýlyǵynyń zaqymdanýy;

      66) óndiristik qajettilik - dúleı apatty, avarııany bolǵyzbaý nemese joıý nemese olardyń zardaptaryn dereý joıý maqsatynda, jazataıym oqıǵalardy, bos turyp qalýdy, múliktiń joıylýyn nemese búlinýin bolǵyzbaý úshin jáne basqa da erekshe jaǵdaılarda, sondaı-aq joq qyzmetkerdi almastyrý úshin jumystar oryndaý;

      67) óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaý - óndiristik obektilerdi (óndiristik qyzmetti júzege asyratyn ehtardy, ýchaskelerdi, jumys oryndaryn, sondaı-aq jumys berýshilerdiń bólek turǵan ózge de bólimshelerin) olarda oryndalatyn jumystar qaýipsizdiginiń jaı-kúıin, zııandylyǵyn, aýyrlyǵyn, qaýyrttyǵyn, eńbek gıgıenasyn aıqyndaý jáne óndiristik orta jaǵdaılarynyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý normatıvterine sáıkestigin aıqyndaý maqsatynda baǵalaý jónindegi qyzmet;

      68) óndiristik sanıtarııa - zııandy óndiristik faktorlardyń qyzmetkerlerge áserin bolǵyzbaıtyn nemese azaıtatyn sanıtarlyq-gıgıenalyq, uıymdastyrý is-sharalary men tehnıkalyq quraldar júıesi;

      68-1) óreskel abaısyzdyq – qyzmetkerdiń eńbekti qorǵaý jáne qaýipsizdik tehnıkasy qaǵıdalaryn jáne óz densaýlyǵynyń qaýipsizdigin buzýyna yqpal etetin áreketteri;

      69) ótemaqy tólemderi - jumystyń erekshe rejımi men eńbek jaǵdaılaryna, jumysynan aırylýyna, qyzmetkerlerdiń eńbek mindetterin nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen ózge de mindetterdi oryndaýyna baılanysty shekken shyǵyndaryn óteýge baılanysty aqshalaı tólemder;

      69-1) razrıadaralyq koeffııent – sabaqtas tarıftik-biliktilik razrıadtardyń tarıftik mólsherlemeleri arasyndaǵy araqatynas;

      70) tarıftik júıe - eńbekke aqy tóleý júıesiniń bir túri, onda qyzmetkerlerdiń jalaqysy tarıftik stavkalar (aılyqaqylar) jáne tarıftik kesteler negizinde saralanyp aıqyndalady;

      71) tarıftik keste - oryndalatyn jumystardyń kúrdelilik jáne qyzmetkerlerdiń biliktilik belgisi boıynsha saralaýdy kózdeıtin tarıftik razrıadtar men tarıftik koeffııentterdiń jıyntyǵy;

      72) tarıftik razrıad - jumystyń kúrdelilik deńgeıi jáne osy jumysty oryndaý úshin qajetti biliktilik deńgeıiniń kórsetkishi;

      73) tarıftik stavka (aılyqaqy) - qyzmetkerdiń ýaqyt birligi ishinde belgili bir kúrdeliliktegi (biliktiliktegi) eńbek normasyn (eńbek mindetterin) oryndaǵany úshin eńbegine aqy tóleýdiń belgilengen mólsheri;

      73-1) tatýlastyrý rásimderi – ujymdyq eńbek daýyn alǵashynda tatýlastyrý komıssııasynda, al onda kelisimge qol jetkizilmegen kezde – eńbek tóreliginde, sondaı-aq medıaııa rásimin qoldana otyryp, taraptardyń ózara kelisýi boıynsha rettilikpen qaraý;

      74) tártiptik jaza - tártiptik teris qylyq jasaǵany úshin jumys berýshiniń qyzmetkerge qoldanatyn tártiptik áser etý sharasy;

      75) tártiptik teris qylyq - qyzmetkerdiń eńbek tártibin buzýy, sondaı-aq eńbek mindetterin quqyqqa qaıshy keletindeı kinámen oryndamaýy nemese tıisinshe oryndamaýy;

      76) tynyǵý ýaqyty - qyzmetkerdiń eńbek mindetterin oryndaýdan bos jáne óz qalaýy boıynsha paıdalana alatyn ýaqyty;

      77) ujymdyq qorǵaný quraldary - jumys isteıtin eki nemese odan da kóp adamdy zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áserinen bir mezgilde qorǵaýǵa arnalǵan tehnıkalyq quraldar;

      78) ujymdyq shart – ázirleý men jasasý tártibi osy Kodekstiń 282-babynda belgilengen, uıymdaǵy áleýmettik-eńbek qatynastaryn retteıtin, qyzmetkerlerdiń ýákilettik berilgen ókilderi arqyly olardyń ujymy men jumys berýshiniń arasyndaǵy jazbasha kelisim nysanyndaǵy quqyqtyq akt;

      79) ústeme jumys - qyzmetker jumys berýshiniń bastamasy boıynsha oryndaıtyn, jumys ýaqytynyń belgilengen uzaqtyǵynan tys jumys;

      80) habarlama - qyzmetkerdiń nemese jumys berýshiniń jazbasha ótinishi ne ózge tásilmen (kýrerlik pochta, pochta baılanysy, faksımıldi baılanys jáne elektrondyq pochta arqyly) berilgen ótinishter;

      81) issapar - jumys berýshiniń ókimi boıynsha qyzmetkerdi turaqty jumys ornynan tys jerge belgili bir merzimge eńbek mindetterin oryndaý úshin jiberý, sondaı-aq qyzmetkerdi basqa jerge oqýǵa, biliktiligin arttyrýǵa nemese qaıta daıarlaýǵa jiberý.

      2. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń basqa da arnaýly uǵymdary men termınderi osy Kodekstiń tıisti baptarynda aıqyndalatyn maǵynalarda paıdalanylady.

      Eskertý. 1-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.04.2015 № 311-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
2-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasy

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasy Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyna negizdeledi jáne osy Kodeksten, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary men Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinen turady.

2. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa zańdaryna eńbek qatynastaryn, áleýmettik áriptestik pen eńbekti qorǵaý qatynastaryn retteıtin normalardy engizýge tyıym salynady.

3. Eger Qazaqstan Respýblıkasy ratıfıkaııalaǵan halyqaralyq shartta osy Kodekstegiden ózgeshe erejeler belgilengen bolsa, onda halyqaralyq sharttyń erejeleri qoldanylady. Qazaqstan Respýblıkasy ratıfıkaııalaǵan halyqaralyq shartta ony qoldaný úshin zań shyǵarý talap etiletin jaǵdaılardy qospaǵanda, halyqaralyq sharttar eńbek qatynastaryna tikeleı qoldanylady.

3-bap. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń maqsaty men mindetteri

1. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń maqsaty eńbek qatynastaryn jáne eńbek qatynastaryna tikeleı baılanysty ózge de qatynastardy eńbek qatynastary taraptarynyń quqyqtary men múddelerin qorǵaýǵa, eńbek salasyndaǵy quqyqtar men bostandyqtardyń eń tómen kepildikterin belgileýge baǵyttalǵan quqyqtyq retteý bolyp tabylady.

2. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń mindetteri eńbek qatynastary taraptary múddeleriniń teńgerimine, ekonomıkalyq ósýge qol jetkizýge, óndiris tıimdiligi men adamdardyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan qajetti quqyqtyq jaǵdaılar jasaý bolyp tabylady.

4-bap. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń prınıpteri

Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń prınıpteri:

1) adam men azamattyń eńbek salasyndaǵy quqyqtarynyń shektelýine jol bermeý;

2) eńbek bostandyǵy;

3) kemsitýshilikke, májbúrli eńbekke jáne balalar eńbeginiń eń nashar túrlerine tyıym salý;

4) qaýipsizdik jáne gıgıena talaptaryna saı keletin eńbek jaǵdaılaryna quqyqty qamtamasyz etý;

5) óndiristik qyzmet nátıjelerine qatysty alǵanda qyzmetkerdiń ómiri men densaýlyǵynyń basymdyǵy;

6) eńbegi úshin jalaqynyń eń tómengi mólsherinen kem emes, ádiletti syıaqyǵa quqyǵyn qamtamasyz etý;

7) tynyǵý quqyǵyn qamtamasyz etý;

8) qyzmetkerlerdiń quqyqtary men múmkindikteriniń teńdigi;

9) qyzmetkerler men jumys berýshilerdiń ózderiniń quqyqtary men múddelerin qorǵaý úshin birigý quqyǵyn qamtamasyz etý;

10) áleýmettik áriptestik;

11) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máselelerin memlekettik retteý;

12) qyzmetkerler ókilderiniń Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyna qoǵamdyq baqylaýdy júzege asyrý quqyǵyn qamtamasyz etý bolyp tabylady.

5-bap. Eńbek salasyndaǵy quqyqtardyń shektelýine jol bermeý

Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda kózdelgen jaǵdaılar men tártipten basqa, eshkimniń de eńbek salasyndaǵy quqyqtaryna shek qoıylmaıdy.

6-bap. Eńbek bostandyǵy

Árkimniń de eńbekti erkin tańdaýǵa nemese eńbekke qandaı da bolmasyn kemsitýshiliksiz jáne májbúrleýsiz erkin kelisýge quqyǵy, óziniń eńbekke qabilettiligine ıelik etýge, kásip jáne qyzmet túrin tańdaýǵa quqyǵy bar.

7-bap. Eńbek salasyndaǵy kemsitýshilikke tyıym salý

1. Árkimniń de eńbek salasyndaǵy óz quqyqtary men bostandyǵyn iske asyrýǵa teń múmkindikteri bar.

      2. Eshkimdi de óziniń eńbek quqyqtaryn iske asyrý kezinde jynysyna, jasyna, dene kemistikterine, násiline, ultyna, tiline, múliktik, áleýmettik jáne laýazymdyq jaǵdaıyna, turatyn jerine, dinge kózqarasyna, saıası senimine, rýǵa nemese tekke-topqa, qoǵamdyq birlestikterge qatystylyǵyna baılanysty eshqandaı kemsitýge bolmaıdy.

      Jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organnyń, eńbek deldaldyǵyn kórsetetin jeke jáne zańdy tulǵanyń, sondaı-aq jumys berýshiniń jumysqa qabyldaý úshin bos jumys oryndary týraly eńbek salasyndaǵy kemsitýshilik sıpattaǵy talaptardy qamtıtyn aqparatty ornalastyrýyna tyıym salynady.

      3. Eńbektiń osy túrine tán talaptarmen aıqyndalatyn ne áleýmettik jáne quqyqtyq basymdyqpen qorǵalýǵa muqtaj adamdar jóninde memlekettiń erekshe qamqorlyǵynan týyndaǵan ózgeshelikter, erekshelikter, artyqshylyqtar men shekteýler kemsitýshilik bolyp tabylmaıdy.

      4. Eńbek salasynda kemsitýshilikke ushyradym dep esepteıtin adamdar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen sotqa nemese ózge de oryndarǵa júginýge quqyly.

      Eskertý. 7-bapqa ózgeris engizildi - QR 21.06.2013 N 106-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
8-bap. Májbúrli eńbekke tyıym salý

Májbúrli eńbekke tyıym salynǵan.

Májbúrli eńbek, mynadaı jumystardy:

jumys memlekettik organdardyń qadaǵalaýymen jáne baqylaýymen júrgiziletin jáne jumysty oryndaıtyn adam jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalardyń bıligine berilmeıtin nemese tapsyrylmaıtyn jaǵdaıda qandaı da bir adamnan sottyń zańdy kúshine engen úkimine baılanysty talap etiletin;

tótenshe jaǵdaıda nemese soǵys jaǵdaıynda talap etiletin jumystardy qospaǵanda, qandaı da bir adamnan qandaı da bir jaza qoldaný qaýpimen talap etiletin, ony oryndaý úshin bul adam erikti túrde óz qyzmetin usynbaǵan kez-kelgen jumysty nemese qyzmetti bildiredi.

      Eskertý. 8-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2009.04.29. N 154-IV Zańymen.
9-bap. Osy Kodekstiń qoldanylý aıasy

1. Osy Kodeks:

      1) eńbek;

      2) eńbek qatynastaryna tikeleı baılanysty;

      3) áleýmettik áriptestik;

      4) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi qatynastardy retteıdi.

      2. Osy Kodeks, eger zańdarda jáne Qazaqstan Respýblıkasy ratıfıkaııalaǵan halyqaralyq sharttarda ózgeshe kózdelmese:

      1) qyzmetkerlerge, onyń ishinde múlkiniń menshik ıeleri, qatysýshylary nemese akıonerleri sheteldik jeke nemese zańdy tulǵalar bolyp tabylatyn, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ornalasqan uıymdardyń qyzmetkerlerine;

      2) jumys berýshilerge, onyń ishinde múlkiniń menshik ıeleri, qatysýshylary nemese akıonerleri sheteldik jeke nemese zańdy tulǵalar bolyp tabylatyn, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ornalasqan uıymdarǵa qoldanylady.

      3. Qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattarynyń eńbegin quqyqtyq retteýdiń erekshelikteri osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda belgilenedi.

      4. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary osy Kodekste belgilengen quqyqtar, bostandyqtar men kepildikter deńgeıin tómendetpeýge tıis.

9-1-bap. Eńbek salasyndaǵy eń tómen áleýmettik standarttar

Aılyq jalaqynyń eń tómen mólsheri, eńbekke aqy tóleýdiń eń tómen standarty, kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) uzaqtyǵy, jyl saıynǵy negizgi aqyly eńbek demalysy "Eń tómen áleýmettik standarttar jáne olardyń kepildikteri týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna sáıkes eńbek salasyndaǵy eń tómen áleýmettik standarttar bolyp tabylady.

      Eskertý. 1-taraý 9-1-bappen tolyqtyryldy - QR 19.05.2015 № 315-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
10-bap. Eńbek sharttary, áleýmettik áriptestik taraptarynyń kelisimderi, ujymdyq sharttar, jumys berýshiniń eńbek salasyndaǵy aktileri

1. Eńbek qatynastary, sondaı-aq eńbek qatynastaryna tikeleı baılanysty ózge de qatynastar eńbek shartynda, jumys berýshiniń aktisinde, kelisimde jáne ujymdyq shartta retteledi.

2. Áleýmettik áriptestik taraptary kelisimderiniń, ujymdyq sharttyń, eńbek shartynyń, jumys berýshi aktileriniń Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasymen salystyrǵanda qyzmetkerlerdiń jaǵdaıyn nasharlatatyn erejeleri jaramsyz dep tanylady jáne qoldanylmaýǵa tıis.

3. Kelisimderdiń, ujymdyq sharttyń, eńbek shartynyń talaptary birjaqty tártippen ózgertilmeıdi.

      Eskertý. 10-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
11-bap. Jumys berýshiniń aktileri

1. Jumys berýshi osy Kodekske jáne ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerge, eńbek shartyna, kelisimderge, ujymdyq shartqa sáıkes óz quzyreti sheginde aktiler shyǵarady.

2. Jumys berýshi osy Kodekste, ujymdyq shartta kózdelgen jaǵdaılarda, qyzmetkerler ókilderiniń kelisimi boıynsha nemese pikirin eskere otyryp, aktiler shyǵarady.

3. Jumys berýshiniń Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańdarymen, ujymdyq shartpen, kelisimdermen salystyrǵanda qyzmetkerlerdiń jaǵdaıyn nasharlatatyn ne osy baptyń 2-tarmaǵynda kórsetilgen rásimder saqtalmaı shyǵarylǵan aktileri jaramsyz bolyp tabylady jáne qoldanylmaýǵa tıis.

      Eskertý. 11-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
12-bap. Jumys berýshiniń aktilerin shyǵarý kezinde qyzmetkerler ókilderiniń pikirin eskerý nemese olarmen kelisý tártibi

1. Jumys berýshi osy Kodekste, kelisimderde, ujymdyq shartta kózdelgen jaǵdaılarda qyzmetkerler ókilderiniń pikirin eskere otyryp nemese olarmen kelise otyryp aktiler shyǵarady.

      2. Aktini shyǵarar aldynda jumys berýshi onyń jobasyn jáne ol boıynsha negizdemeni qyzmetkerlerdiń ókilderine usynady.

      3. Jumys berýshi aktisiniń jobasyn tabys etilgen kúnnen bastap úsh jumys kúninen asyrmaı qyzmetkerlerdiń ókilderi talqylaıdy.

      4. Qyzmetkerler ókilderiniń sheshimderi hattamamen resimdeledi, onda qyzmetkerler ókilderiniń jumys berýshi aktisiniń jobasymen kelisetini (kelispeıtini) kórsetiledi, olardyń usynystary bolsa jazylady.

      5. Eger qyzmetkerler ókilderiniń pikirinde jumys berýshi aktisiniń jobasyna kelisim bolmaǵan ne ony jetildirý jóninde usynystar bolǵan jaǵdaıda, jumys berýshi:

      1) kelisken jaǵdaıda qyzmetkerler ókilderiniń usynystary eskerile otyryp ózgertilgen akt shyǵarady;

      2) kelispegen jaǵdaıda qyzmetkerler ókilderimen qosymsha konsýltaııalar ótkizýge quqyly.

      6. Shyǵarý úshin osy Kodekske sáıkes qyzmetkerler ókilderiniń kelisimi qajet bolatyn jumys berýshi aktileriniń jobalary boıynsha kelisimge kelmegen jaǵdaıda, týyndaǵan kelispeýshilikter hattamamen resimdeledi, osydan keıin jumys berýshi akt qabyldaýǵa quqyly.

      7. Jumys berýshi usynystardy tolyǵymen ne bir bóligin eskermeı akt shyǵarǵan kezde qyzmetkerler ókilderi osy Kodekste kózdelgen tártippen ujymdyq eńbek daýy rásimin bastaýǵa quqyly.

      8. Eger jumys berýshiniń shyǵarylǵan aktisinde qyzmetkerlerdiń osy Kodekste, eńbek shartynda, ujymdyq shartta, kelisimderde kózdelgen quqyqtary men kepildikterin buzatyn ne nasharlatatyn erejeler qamtylǵan jaǵdaıda, oǵan eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organǵa ne sotqa shaǵym jasaýǵa bolady.

      Eskertý. 12-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
13-bap. Osy Kodekste belgilengen merzimderdi esepteý

1. Osy Kodekste, eńbek shartynda nemese ujymdyq shartta, kelisimderde belgilengen merzim kúntizbelik kúnmen, jyldarmen, aılarmen, aptalarmen nemese kúndermen esepteletin ýaqyt kezeńiniń aıaqtalýymen aıqyndalady. Merzim bastalýǵa tıis oqıǵany kórsetýmen de aıqyndalýy múmkin.

2. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılarda merzim jumys kúnderimen esepteledi.

3. Ýaqyt kezeńimen aıqyndalatyn merzimniń aǵymy oqıǵanyń bastalýy belgilengen kúntizbelik kúnnen keıingi kúni bastalady.

4. Jyldarmen, aılarmen, aptalarmen esepteletin merzimder sońǵy jyldyń, aıdyń, aptanyń tıisti kúnderi bitedi. Eger aılarmen esepteletin merzimniń bitýi tıisti kúni joq aıǵa keletin bolsa, onda merzim osy aıdyń sońǵy kúni bitedi. Kúntizbelik aptalarmen nemese kúndermen esepteletin merzimge jumys kúni emes kúnder de qosylady.

5. Eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, merzimniń sońǵy kúni jumys kúni emes kúnge kelse, onda odan keıingi birinshi jumys kúni merzimniń aıaqtalǵan kúni bolyp esepteledi.

14-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn buzǵany úshin jaýaptylyq

Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń buzylýyna kináli tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýaptylyqta bolady.

2-taraý. MEMLEKETTIK ORGANDARDYŃ EŃBEK QATYNASTARYN RETTEÝ SALASYNDAǴY QUZYRETI

15-bap. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń eńbek qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyreti

      Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti:

      1) eńbek, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy memlekettik saıasattyń negizgi baǵyttaryn ázirleıdi jáne iske asyrylýyn qamtamasyz etedi;

      2) eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵy boıynsha áleýmettik járdemaqynyń mólsherin aıqyndaıdy;

      3) Akııalarynyń baqylaý paketteri memleketke tıesili ulttyq kompanııalardyń, akıonerlik qoǵamdardyń basshy qyzmetkerleriniń eńbegine aqy tóleý men olarǵa syılyqaqy berý sharttary týraly úlgilik erejeni bekitedi;

      RQAO-nyń eskertpesi!
      4) tarmaqsha 01.01.2016 deıin qoldanysta bolady - QR 29.09.2014 № 239-V Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptyń 2-t. qarańyz).
4) azamattyq qyzmetshiler laýazymdarynyń tizbesin aıqyndaıdy;

      5) memlekettik bıýdjet qarajaty esebinen ustalatyn uıymdar qyzmetkerleriniń eńbegine aqy tóleý júıesin bekitedi;

      6) jumys berýshilerdiń respýblıkalyq birlestikterimen jáne qyzmetkerlerdiń respýblıkalyq birlestikterimen bas kelisim jasasady;

      7) tıisti ýákiletti organdardyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerdi qabyldaý tártibin belgileıdi;

      8) eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda ózgeshe belgilenbese, memlekettik organdarǵa tehnıkalyq qyzmet kórsetýdi júzege asyratyn jáne olardyń jumys isteýin qamtamasyz etetin azamattyq qyzmetshilerdiń shtat sanynyń lımıtin bekitedi;

      9) ózine Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasymen, zańdarymen jáne Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń aktilerimen júktelgen ózge de fýnkııalardy oryndaıdy.

      Eskertý. 15-bap jańa redakııada - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
16-bap. Eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organnyń eńbek qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyreti

      Eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ:

      1) eńbek, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrady;

      2) Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasynyń, onyń ishinde eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptarynyń, Qazaqstan Respýblıkasynyń halyqty jumyspen qamtý týraly zańnamasynyń saqtalýyna memlekettik baqylaýdy uıymdastyrady, sondaı-aq eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organnyń qyzmetin úılestiredi jáne qyzmetin tekserýdi júzege asyrady;

      3) eńbek qatynastaryn retteý salasynda jergilikti atqarýshy organdardy úılestirýdi jáne olarǵa ádistemelik basshylyq jasaýdy júzege asyrady;

      4) eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organdardan eńbek qatynastary máseleleri boıynsha qajetti aqparatty suratady;

      5) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń bas memlekettik eńbek ınspektoryn taǵaıyndaýdy kelisedi;

      6) memlekettik organdardyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy tehnıkalyq reglamentterdi ázirleý jónindegi qyzmetin úılestiredi;

      7) eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etý salasynda basqa da memlekettik organdarmen, sondaı-aq qyzmetkerlerdiń jáne jumys berýshilerdiń ókilderimen úılestirýdi jáne ózara is-qımyldy júzege asyrady;

      8) eńbek jónindegi úlgilik (salalyq, salaaralyq) normalar men normatıvterdi aýystyrý jáne qaıta qaraý tártibin belgileıdi;

      9) tıisti qyzmet salalarynyń memlekettik organdarymen kelisý boıynsha barlyq qyzmet salalary úshin biryńǵaı (salaaralyq), eńbek jónindegi úlgilik normalar men normatıvterdi ázirleıdi jáne bekitedi;

      10) ákimshilik personalǵa jatatyn qyzmetkerler laýazymdary ataýlarynyń tizbesin ázirleıdi jáne bekitedi;

      11) kórsetiletin qyzmetterine (taýarlaryna, jumystaryna) tarıfterdi (baǵalardy, alym mólsherlemelerin) memlekettik retteý engiziletin uıymdarda eńbek normalaryn usyný, qaraý jáne kelisý tártibin belgileıdi;

      12) kórsetiletin qyzmetterine (taýarlaryna, jumystaryna) tarıfterdi (baǵalardy, alym mólsherlemelerin) memlekettik retteý engiziletin uıymdar qyzmetkerleriniń eńbegine aqy tóleý júıesi boıynsha parametrlerdi usyný, qaraý jáne kelisý tártibin belgileıdi;

      13) oblys (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana) deńgeıinde jasalǵan salalyq kelisimder men óńirlik kelisimderdi tirkeýdi júzege asyrady;

      14) memlekettik eńbek ınspektorlaryn oqytýdy jáne attestattaýdy júrgizedi;

      15) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserýdiń ýaqtyly jáne obektıvti júrgizilýin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen baqylaýdy júzege asyrady;

      16) eńbek qatynastaryn retteý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqty júzege asyrady;

      17) anyqtamalyqtardy, biliktilik sıpattamalaryn ázirleý, qaıta qaraý, bekitý jáne qoldaný tártibin aıqyndaıdy;

      18) ekonomıkalyq qyzmettiń alýan túrli uıymdarynyń basshylary, mamandary men basqa da qyzmetshileri laýazymdarynyń úlgilik biliktilik sıpattamalaryn qaraıdy jáne kelisedi;

      19) tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdarynyń eńbek jónindegi úlgilik (salalyq, salaaralyq) normalar men normatıvterdi bekitý tártibin belgileıdi;

      20) olarda jumys isteý jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵyna, jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalysyna jáne eńbekaqynyń joǵarylatylǵan mólsherine quqyq beretin óndiristerdiń, ehtardyń, kásipter men laýazymdardyń tizimin, aýyr jumystardyń, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystardyń tizbesin, sondaı-aq olardy berý tártibin aıqyndaıdy;

      21) úsh adamnan bes adamǵa deıin qaıtys bolǵan toptyq jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý úshin komıssııa qurady;

      22) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasynda monıtorıngti jáne táýekelderdi baǵalaýdy uıymdastyrady;

      23) alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      24) eńbek tóreligi týraly úlgilik erejeni bekitedi;

      25) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasynda aqparat usyný jáne memlekettik statıstıka júrgizý tártibin aıqyndaıdy;

      26) ortasha jalaqyny esepteýdiń biryńǵaı tártibin belgileıdi;

      27) azamattyq qyzmetke kirý jáne azamattyq qyzmetshiniń bos laýazymyna ornalasýǵa arnalǵan konkýrs ótkizý tártibin aıqyndaıdy;

      28) uıymda kadrlardy kásiptik daıarlaýǵa, qaıta daıarlaýǵa jáne olardyń biliktiligin arttyrýǵa qoıylatyn jalpy talaptardy aıqyndaıdy;

      29) eńbek kitapshalarynyń nysanyn, olardy júrgizý jáne saqtaý tártibin bekitedi;

      30) on segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń eńbegin paıdalanýǵa tyıym salynatyn jumystardyń tizimin, on segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń aýyr zattardy tasýy men jyljytýynyń shekti normalaryn bekitedi;

      31) áıelderdiń eńbegin paıdalanýǵa tyıym salynatyn jumystardyń tizimin, áıelderdiń aýyr zattardy qolmen kóterýiniń jáne jyljytýynyń shekti normalaryn bekitedi;

      32) uıymdaǵy eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý qyzmeti týraly úlgilik erejeni bekitedi;

      33) óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha mindetti kezeńdilik attestattaý tártibin aıqyndaıdy;

      34) qyzmetkerlerdi eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha oqytý, olarǵa nusqama berý jáne bilimderin tekserý tártibi men merzimderin aıqyndaıdy;

      35) jumys berýshiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi nusqaýlyqty ázirleý, bekitý jáne qaıta qaraý tártibin belgileıdi;

      36) eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵy boıynsha áleýmettik járdemaqyny taǵaıyndaý men tóleý tártibin aıqyndaıdy;

      37) jumys berýshiniń qarajaty esebinen qyzmetkerlerge sút, emdik-profılaktıkalyq taǵam, arnaýly kıim, arnaýly aıaq kıim jáne basqa da jeke qorǵaný quraldaryn berý tártibin bekitedi, sondaı-aq olardy ujymdyq qorǵaný quraldarymen, sanıtarııalyq-turmystyq úı-jaılarmen jáne qurylǵylarmen qamtamasyz etý tártibin belgileıdi;

      38) qyzmetkerlerge sút, emdik-profılaktıkalyq taǵam, arnaýly kıim, arnaýly aıaq kıim jáne basqa da jeke qorǵaný quraldaryn berý normalaryn bıýdjettik josparlaý jónindegi ortalyq ýákiletti organmen kelisý boıynsha bekitedi;

      39) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.

      Eskertý. 16-bap jańa redakııada - QR 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
17-bap. Eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organnyń quzyreti

      Eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organ:

      1) Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptardyń saqtalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyrady;

      2) jumys berýshiler usynǵan ujymdyq sharttardyń monıtorıngin júzege asyrady;

      3) óndiristik jaraqattanýdyń, kásiptik aýrýlardyń, kásiptik ýlanýlardyń sebepterine taldaý júrgizedi jáne olardyń profılaktıkasy jóninde usynystar ázirleıdi;

      4) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen tergep-tekseredi;

      5) jumys berýshilerde eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etýge jaýapty adamdardyń bilimin tekserýdi júrgizedi;

      6) óndiristik maqsattaǵy obektilerdi paıdalanýǵa qabyldaý jónindegi qabyldaý komıssııasynyń quramyna qatysady;

      7) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý normatıvterin jetildirý máseleleri boıynsha qyzmetkerler men jumys berýshilerdiń ókiletti ókilderimen ózara is-qımyl jasaıdy;

      8) qyzmetkerlerdiń, jumys berýshiler men olardyń ókilderiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri jónindegi ótinishterin qaraıdy;

      9) óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaý monıtorıngin júzege asyrady;

      10) "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy memlekettik baqylaý jáne qadaǵalaý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna sáıkes tekserýler josparlaryn ázirleıdi jáne bekitedi;

      11) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa eńbekti qorǵaý jáne eńbek qaýipsizdigi jónindegi aqparattyq júıe bazasynda kezeńdik esepterdi, sondaı-aq eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jaı-kúıi monıtorınginiń nátıjelerin usynady;

      12) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa eńbek qatynastary boıynsha qajetti aqparatty beredi.

      Eskertý. 17-bap jańa redakııada - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
18-bap. Jergilikti atqarýshy organdardyń eńbek qatynastaryn retteý salasyndaǵy quzyreti

Jergilikti atqarýshy organdar:

      1) alynyp tastaldy - QR 2011.07.22 № 478-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      1-1) eńbek qatynastaryn retteý salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrady;

      2) azamattyq qyzmetshi bolyp tabylatyn jáne aýyldyq jerde jumys isteıtin densaýlyq saqtaý, áleýmettik qamsyzdandyrý, bilim berý, mádenıet, sport jáne veterınarııa salasyndaǵy mamandar laýazymdarynyń tizbesin jergilikti ókildi organmen kelisý boıynsha aıqyndaıdy;

      3) qalalyq, aýdandyq deńgeıde jasalǵan salalyq jáne óńirlik kelisimderdi tirkeýdi júzege asyrady;

      4) halyqtyń turmys-tirshiligin qamtamasyz etetin uıymdarda (qoǵamdyq kólik, sýmen, elektr energııasymen, jylýmen qamtamasyz etetin uıymdar) ereýil ótkizýdi kelisedi;

      5) jumys berýshilerdiń óńirlik birlestikterimen jáne qyzmetkerlerdiń óńirlik birlestikterimen óńirlik (oblystyq, qalalyq, aýdandyq) kelisimder jasaıdy;

      6) kórsetiletin qyzmetterine (taýarlaryna, jumystaryna) tarıfterdi (baǵalardy, alym stavkalaryn) memlekettik retteý engiziletin uıymdar qyzmetkerleriniń eńbek normalaryn jáne eńbegine aqy tóleý júıesiniń parametrlerin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen tártippen qaraıdy jáne kelisedi;

      7) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda aıqyndalǵan halyq sanattaryn jumysqa ornalastyrý úshin kvota belgileıdi;

      8) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.

      Eskertý. 18-bapqa ózgerister engizildi - QR 2011.07.22 № 478-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen; 03.07.2013 № 121-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Konstıtýııalyq zańymen; 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

3-taraý. EŃBEK QATYNASTARYNYŃ SÝBEKTILERI. EŃBEK QATYNASTARYNYŃ TÝYNDAÝ NEGIZDERI

19-bap. Eńbek qatynastarynyń sýbektileri

1. Qyzmetker men jumys berýshi eńbek qatynastarynyń sýbektileri bolyp tabylady.

Sheteldik zańdy tulǵa fılıalynyń nemese ókildiginiń basshysy osy zańdy tulǵa atynan jumys berýshiniń barlyq quqyqtaryn júzege asyrady jáne barlyq mindetterin oryndaıdy.

2. Jeke jáne zańdy tulǵalar normatıvtik quqyqtyq aktiler, sot sheshimderi, sondaı-aq quryltaı qujattary ne senimhat negizinde ózderine berilgen ókilettikter sheginde qyzmetkerlerdiń nemese jumys berýshiniń múddelerin bildiredi.

20-bap. Eńbek qatynastarynyń týyndaý negizderi

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaǵdaılardy qospaǵanda, eńbek qatynastary qyzmetker men jumys berýshiniń arasynda osy Kodekske sáıkes jasalǵan eńbek shartynyń negizinde týyndaıdy.

2. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda, quryltaı qujattarynda, jumys berýshiniń aktilerinde belgilengen jaǵdaılarda jáne tártippen eńbek shartyn jasaý aldynda:

1) laýazymǵa saılaný (saılaý);

2) tıisti laýazymǵa ornalasýǵa konkýrs boıynsha saılaný;

3) laýazymǵa taǵaıyndaý nemese laýazymǵa bekitý;

4) zańda ýákilettik berilgen organdardyń belgilengen kvota esebine jumysqa jiberýi;

5) eńbek shartyn jasasý týraly sot sheshimin shyǵarý rásimderi bolýy múmkin.

21-bap. Belgilengen kvota esebine jiberilgen azamattarmen eńbek shartyn jasasý

1. Jergilikti atqarýshy organ Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda aıqyndalǵan halyq sanattaryn jumysqa ornalastyrý úshin kvota belgileıdi.

2. Jumysqa ornalasý úshin jiberilgen adamdardyń biliktiligi jumys berýshiniń talaptaryna sáıkes kelgen jaǵdaıda, jumys berýshiler belgilengen kvota sheginde olarmen eńbek shartyn jasasady.

22-bap. Qyzmetkerdiń negizgi quqyqtary men mindetteri

1. Qyzmetkerdiń:

      1) osy Kodekste kózdelgen tártippen jáne jaǵdaılarda eńbek shartyn jasasýǵa, ózgertýge, tolyqtyrýǵa jáne buzýǵa;

      2) jumys berýshiden eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptaryn oryndaýdy talap etýge;

      3) eńbek qaýipsizdigine jáne eńbekti qorǵaýǵa;

      4) eńbek jaǵdaılary men eńbekti qorǵaýdyń jaı-kúıi týraly tolyq jáne dáıekti aqparat alýǵa;

      5) eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptaryna sáıkes ýaqtyly jáne tolyq kólemde jalaqy tólenýine;

      6) bos turyp qalý úshin osy Kodekske sáıkes aqy alýǵa;

      7) tynyǵýǵa, onyń ishinde jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyna;

      8) eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe kózdelmese, óz eńbek quqyqtarynyń berilýi men olardy qorǵaý úshin, kásipodaq nemese basqa da birlestikter qurý, sondaı-aq olarǵa múshelik quqyǵyn qosa alǵanda, birigýge;

      9) óziniń ókilderi arqyly ujymdyq kelissózderge qatysýǵa jáne ujymdyq shart jobasyn ázirleýge, sondaı-aq qol qoıylǵan ujymdyq shartpen tanysýǵa;

      10) osy Kodekste kózdelgen tártippen kásiptik daıarlyqtan, qaıta daıarlyqtan ótýge jáne óziniń biliktiligin arttyrýǵa;

      11) eńbek mindetterin atqarýǵa baılanysty densaýlyǵyna keltirilgen zııandy ótetýge;

      12) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılarda mindetti áleýmettik saqtandyrylýǵa;

      13) kepildikterge jáne ótemaqy tólemderine;

      14) óziniń quqyqtary men zańdy múddelerin zańǵa qaıshy kelmeıtin barlyq tásildermen qorǵaýǵa;

      15) birdeı eńbegi úshin qandaı da bolmasyn kemsitýsiz birdeı aqy alýǵa;

      16) eńbek daýyn sheshý úshin tańdaýy boıynsha kelisim komıssııasyna, sotqa júginýge;

      17) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryna sáıkes jabdyqtalǵan jumys ornyna;

      18) Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý týraly zańnamasynda, sondaı-aq eńbek shartynda, ujymdyq shartta kózdelgen talaptarǵa sáıkes jeke jáne ujymdyq qorǵaný quraldarymen, arnaýly kıimmen qamtamasyz etilýge;

      19) óziniń densaýlyǵyna nemese ómirine qaýip tóndiretin jaǵdaı týyndaǵan kezde, bul týraly tikeleı basshy nemese jumys berýshiniń ókilin habardar ete otyryp, jumysty oryndaýdan bas tartýǵa;

      20) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptarǵa sáıkes kelmeýi sebepti uıymnyń jumysy toqtatyla turǵan ýaqytta ortasha jalaqysynyń saqtalýyna;

      21) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa jáne (nemese) eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organǵa jumys ornyndaǵy eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jaǵdaılaryna tekserý júrgizý týraly ótinish bildirýge, sondaı-aq eńbek jaǵdaılaryn, qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy jaqsartýǵa baılanysty máselelerdi tekserý men qaraýǵa ókildik etip qatysýǵa;

      22) jumys berýshiniń eńbek jáne sonymen tikeleı baılanysty qatynastar salasyndaǵy is-áreketine (áreketsizdigine) shaǵym jasaýǵa;

      23) biliktiligine, eńbektiń kúrdeliligine, oryndalǵan jumystyń sany men sapasyna, sondaı-aq eńbek jaǵdaılaryna sáıkes eńbegine aqy tólenýine;

      24) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda jáne ujymdyq shartta kózdelgen nysandarda uıymdy basqarýǵa qatysýǵa;

      25) osy Kodekste, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda belgilengen tártippen, ereýilge quqyqty qosa alǵanda, jeke jáne ujymdyq eńbek daýlaryn sheshýge quqyǵy bar.

      2. Qyzmetker:

      1) eńbek mindetterin eńbek shartyna, ujymdyq shartqa, jumys berýshiniń aktilerine sáıkes oryndaýǵa;

      2) eńbek tártibin saqtaýǵa;

      3) jumys ornynda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý, órt qaýipsizdigi men óndiristik sanıtarııa jónindegi talaptardy saqtaýǵa;

      4) jumys berýshiniń jáne qyzmetkerlerdiń múlkine uqypty qaraýǵa;

      5) adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna, jumys berýshi men qyzmetkerler múlkiniń saqtalýyna qaýip tóndiretin ahýal týyndaǵany, sondaı-aq bos turyp qalý týyndaǵany týraly jumys berýshige habarlaýǵa;

      6) eńbek mindetterin oryndaýǵa baılanysty ózine málim bolǵan memlekettik qupııany, qyzmettik, kommerııalyq jáne zańmen qorǵalatyn ózge de qupııalardy quraıtyn málimetterdi jarııa etpeýge;

      7) jumys berýshige keltirilgen zııandy osy Kodekste belgilengen shekterde óteýge mindetti.

      3. Qyzmetkerdiń osy Kodekste kózdelgen ózge de quqyqtary bolady jáne ol ózge de mindetterdi atqarady.

      Eskertý. 22-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
23-bap. Jumys berýshiniń negizgi quqyqtary men mindetteri

1. Jumys berýshiniń:

      1) jumysqa qabyldaý kezinde tańdaý erkindigine;

      2) qyzmetkerlermen eńbek shartyn osy Kodekste kózdelgen tártippen jáne negizder boıynsha ózgertýge, tolyqtyrýǵa jáne buzýǵa;

      3) óz ókilettigi sheginde jumys berýshiniń aktilerin shyǵarýǵa quqyǵy bar.

      Eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýine baılanysty aktiler shyǵarý osy Kodekstiń 48-babyna sáıkes júzege asyrylady;

      4) óz quqyqtary men múddelerine ókildik etý jáne olardy qorǵaý maqsatynda birlestikter qurýǵa jáne olarǵa kirýge;

      5) qyzmetkerlerden eńbek sharty, ujymdyq shart talaptarynyń, eńbek tártiptemesi erejeleriniń jáne jumys berýshiniń basqa da aktileriniń oryndalýyn talap etýge;

      6) osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılarda jáne tártippen qyzmetkerlerdi kótermeleýge, olarǵa tártiptik jaza qoldanýǵa, qyzmetkerlerdi materıaldyq jaýapkershilikke tartýǵa;

      7) eńbek mindetterin atqarý kezinde qyzmetkerdiń keltirgen zııanyn ótetýge;

      8) eńbek salasyndaǵy óziniń quqyqtary men zańdy múddelerin qorǵaý maqsatynda sotqa júginýge;

      9) qyzmetkerge synaq merzimin belgileýge;

      10) eger jeke eńbek shartynyń talaptarynda eskertilgen bolsa, qyzmetkerdi oqytýǵa baılanysty óz shyǵyndaryn ótetýge quqyǵy bar.

      2. Jumys berýshi:

      1) Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń, kelisimderdiń, ujymdyq sharttyń, eńbek shartynyń, ózderi shyǵarǵan aktilerdiń talaptaryn saqtaýǵa;

      2) jumysqa qabyldaǵan kezde osy Kodekste belgilengen tártippen jáne jaǵdaılarda qyzmetkerlermen eńbek sharttaryn jasasýǵa;

      3) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý boıynsha ishki baqylaýdy júzege asyrýǵa;

      4) qyzmetkerge eńbek shartynda kelisilgen jumysty berýge;

      5) qyzmetkerge Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta, jumys berýshiniń aktilerinde kózdelgen jalaqy men ózge de tólemderdi ýaqtyly jáne tolyq mólsherde tóleýge;

      6) qyzmetkerdi uıymdaǵy ishki eńbek tártibi qaǵıdalarymen jáne jumys berýshiniń qyzmetkerdiń jumysyna (eńbek fýnkııasyna) tikeleı qatysy bar ózge de aktilerimen jáne ujymdyq shartpen tanystyrýǵa;

      7) qyzmetkerlerdiń ókilderine ujymdyq kelissózder júrgizý, ujymdyq sharttar jasasý, sondaı-aq olardyń oryndalýyn baqylaý úshin qajetti tolyq jáne dáıekti aqparat berýge;

      8) qyzmetkerler ókilderiniń usynystaryn qaraýǵa, ujymdyq kelissózder júrgizýge jáne osy Kodekste belgilengen tártippen ujymdyq shart jasasýǵa;

      9) qyzmetkerlerdi Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyna, eńbek shartyna, ujymdyq shartqa sáıkes eńbek jaǵdaılarymen qamtamasyz etýge;

      10) qyzmetkerlerdi jabdyqpen, quraldarmen, tehnıkalyq qujattamamen jáne eńbek mindetterin atqarý úshin qajetti ózge de quraldarmen óz qarajaty esebinen qamtamasyz etýge;

      11) memlekettik eńbek ınspektorlarynyń nusqamalaryn oryndaýǵa;

      12) eger jumysty jalǵastyrý qyzmetkerdiń jáne ózge de adamdardyń ómirine, densaýlyǵyna qaýip tóndiretin bolsa, jumysty toqtata turýǵa;

      13) qyzmetkerlerdi mindetti áleýmettik saqtandyrýdy júzege asyrýǵa;

      14) qyzmetker eńbek (qyzmettik) mindetterin atqarǵan kezde ony jazataıym oqıǵalardan saqtandyrýǵa;

      15) qyzmetkerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn berýge;

      16) qyzmetkerlerdiń eńbek qyzmetin rastaıtyn qujattardyń jáne olardy zeınetaqymen qamsyzdandyrýǵa arnalǵan aqshany ustap qalý men aýdarý týraly derekterdiń saqtalýyn jáne memlekettik muraǵatqa tapsyrylýyn qamtamasyz etýge;

      17) qyzmetkerge zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumys jaǵdaılary men kásiptik aýrýdyń bolý múmkindigi týraly eskertýge;

      18) jumys oryndary men tehnologııalyq proesterde qaýip-qaterdi bolǵyzbaý jóninde sharalar qabyldaýǵa, óndiristik jáne ǵylymı-tehnıkalyq progresti eskere otyryp profılaktıkalyq jumystar júrgizýge;

      19) jumys ýaqytynyń, onyń ishinde árbir qyzmetker oryndaıtyn ústeme jumystardyń, zııandy (erekshe zııandy), qaýipti eńbek jaǵdaılaryndaǵy jumystardyń, aýyr jumystardyń naqty esebin júrgizýge;

      20) qyzmetkerlerdiń kásibı daıarlyqtan, qaıta daıarlyqtan ótýin jáne olardyń biliktiligin arttyrýdy osy Kodekske sáıkes qamtamasyz etýge;

      21) qyzmetkerdiń eńbek (qyzmettik) mindetterin oryndaý kezinde ómiri men densaýlyǵyna keltirilgen zııandy osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes óteýge;

      22) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organnyń jáne eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organnyń laýazymdy adamdaryn, qyzmetkerlerdiń ókilderin, eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektorlardy uıymdardaǵy eńbek qaýipsizdiginiń, jaǵdaılarynyń jáne eńbekti qorǵaýdyń jaı-kúıine jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý týraly zańnamasynyń saqtalýyna tekserýler júrgizý úshin, sondaı-aq óndiristegi jazataıym oqıǵalardy jáne kásiptik aýrýlardy tergep-tekserý úshin kedergisiz jiberýge;

      23) jumysqa qabyldaý kezinde osy Kodekstiń 31-babyna sáıkes eńbek shartyn jasasý úshin qajetti qujattardy talap etýge;

      24) jumys berýshi aıqyndaıtyn, on segiz jasqa deıingi qyzmetkerlerdiń tegi, aty, ákesiniń aty (eger jeke basyn kýálandyratyn qujatta kórsetilse) jáne týǵan kúni kórsetiletin tizilimderdiń nemese basqa da qujattardyń júrgizilýin qamtamasyz etýge mindetti.

      3. Jumys berýshiniń osy Kodekste kózdelgen ózge de quqyqtary bolady jáne ol ózge de mindetterdi atqarady.

      Eskertý. 23-bapqa ózgeris engizildi - QR 2009.12.30 № 234-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

EREKShE BÓLIM
2-BÓLIM. EŃBEK QATYNASTARY
4-taraý. EŃBEK ShARTY

24-bap. Eńbek shartynyń nysanasy

Eńbek sharty boıynsha qyzmetker syıaqy úshin tıisti biliktiligi boıynsha jumysty (eńbek fýnkııasyn) atqarady jáne eńbek tártiptemesin saqtaıdy, al jumys berýshi eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etedi, qyzmetkerge Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasynda, eńbek shartynda, ujymdyq shartta, taraptardyń kelisiminde kózdelgen jalaqyny ýaqtyly jáne tolyq kóleminde tóleıdi jáne ózge de tólemderdi júzege asyrady.

25-bap. Eńbek shartyn jasasý kezindegi quqyqtar men múmkindikter teńdiginiń kepildikteri

1. Eńbek shartyn jasasý kezinde quqyqtar men múmkindikter teńdigin buzýǵa tyıym salynady.

2. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, júktilik, úsh jasqa deıingi balalarynyń bolýy, kámeletke tolmaǵandyq, múgedektik eńbek shartyn jasasý quqyǵyn shekteı almaıdy.

Osy tarmaqtyń birinshi abzaynda kórsetilgen adamdar sanatynyń talaby boıynsha jumys berýshi bas tartý sebebin jazbasha nysanda habarlaýǵa mindetti.

2-1. Jumysqa qabyldaý kezinde osy Kodekstiń 7-babynyń 2-tarmaǵynda kózdelgen belgiler boıynsha eńbek salasyndaǵy kemsitýshilik sıpattaǵy talaptardy qoıýǵa tyıym salynady.

3. Eńbek shartyn jasasý kezinde quqyqtar men múmkindikter teńdiginiń buzylý faktisi anyqtalǵan jaǵdaıda, jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaýaptylyqta bolady.

      Eskertý. 25-bapqa ózgeris engizildi - QR 21.06.2013 N 106-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
26-bap. Eńbek shartyn jasasýǵa qoıylatyn shekteýler

1. Eńbek shartyn:

      1) medıınalyq qorytyndy negizinde adamnyń densaýlyq jaǵdaıy boıynsha qaıshy keletin jumysty oryndaýǵa;

      2) aýyr jumystarǵa, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarǵa, sondaı-aq jumys berýshiniń múlki men basqa da qundylyqtarynyń saqtalýyn qamtamasyz etpegeni úshin qyzmetkerdiń tolyq materıaldyq jaýapkershiligi kózdeletin laýazymdar men jumystarǵa, on segiz jasqa tolmaǵan azamattarmen;

      3) sottyń zańdy kúshine engen úkimine sáıkes belgili bir laýazymǵa turý nemese belgili bir qyzmetpen shuǵyldaný quqyǵynan aıyrylǵan azamattarmen;

      4) Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgilegen tártippen sheteldik jumys kúshin tartýǵa ne sheteldik qyzmetker jumysqa ornalasýǵa jergilikti atqarýshy organnyń ruqsatyn alǵanǵa deıin, sondaı-aq eńbekshi kóship kelýshige Qazaqstan Respýblıkasy Ishki ister mınıstrligi belgilegen tártippen ishki ister organdary beretin ruqsatty alǵanǵa deıin nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen shekteýlerdi nemese erekshelikterdi saqtamaı, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ýaqytsha bolatyn sheteldiktermen jáne azamattyǵy joq adamdarmen;

      5) bilim berý uıymynan oqý nysany kórsetilgen nemese qabyldaıtyn uıymnan kásiptik daıarlaýdan jáne (nemese) taǵylymdamadan ótýi týraly anyqtamalardy jáne bilim alý maqsatynda bolýǵa arnalǵan ruqsatty usynbaǵan, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ýaqytsha bolatyn sheteldik stýdenttermen jáne taǵylymdamadan ótýshilermen;

      6) otbasyna qosylý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasyna kelýge jáne onda bolýǵa arnalǵan ruqsatty jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen tanylatyn, Qazaqstan Respýblıkasynyń azamatymen nekede turǵanyn rastaıtyn qujatty usynbaǵan, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ýaqytsha bolatyn sheteldiktermen jáne azamattyǵy joq adamdarmen jasasýǵa jol berilmeıdi.

      1-1. Bir jumys berýshi jeke tulǵanyń bir mezgilde besten kóp eńbekshi kóship kelýshimen úı sharýashylyǵynda jumystar oryndaý (qyzmetter kórsetý) boıynsha eńbek sharttaryn jasasýyna jol berilmeıdi.

      2. Memlekettik qyzmetti toqtatqannan keıin adamǵa, eger memlekettik qyzmetti toqtatar aldyndaǵy sońǵy bir jylda memlekettik fýnkııalardy oryndaý kezeńinde atalǵan adam óziniń laýazymdyq ókilettikterine oraı osy kommerııalyq uıymnyń qyzmetin tekserý nysanynda baqylaýdy tikeleı júzege asyrǵan bolsa ne osy kommerııalyq uıymnyń qyzmeti atalǵan adammen onyń quzyretine sáıkes tikeleı baılanysty bolǵan bolsa, memlekettik uıymdardy jáne jarǵylyq kapıtalyndaǵy memlekettiń úlesi elý paıyzdan kóp, onyń ishinde akıoneri memleket bolyp tabylatyn ulttyq basqarýshy holdıngterde, ulttyq holdıngterde, ulttyq kompanııalarda, ulttyq damý ınstıtýttarynda, daýys beretin akııalarynyń (qatysý úlesteriniń) elý paıyzynan astamy ózderine tıesili olardyń enshiles uıymdarynda, sondaı-aq daýys beretin akııalarynyń (qatysý úlesteriniń) elý paıyzynan astamy atalǵan enshiles uıymdarǵa tıesili zańdy tulǵalarda bolatyn uıymdardy qospaǵanda, bir jyl boıy kommerııalyq uıymǵa jumysqa ornalasýǵa jol berilmeıdi.

      3. Kámeletke tolmaǵandar qatysatyn bilim berý, tárbıeleý jáne damytý, demalysty uıymdastyrý jáne saýyqtyrý, dene shynyqtyrý jáne sport, medıınalyq qamtamasyz etý, áleýmettik qyzmetter kórsetý, mádenıet jáne óner salasyndaǵy eńbek qyzmetine: adam óltirgeni, densaýlyqqa qasaqana zııan keltirgeni, halyq densaýlyǵy men ımandylyqqa, jynystyq qolsuǵylmaýshylyqqa qarsy qylmystar úshin, ekstremıstik nemese terrorıstik qylmystar, adam saýdasy úshin sottalǵandyǵy bar nemese bolǵan, qylmystyq qýdalaýda júrgen nemese qýdalaýda bolǵan (Qazaqstan Respýblıkasy Qylmystyq-proestik kodeksiniń 35-baby birinshi bóliginiń 1), 2) tarmaqtarynyń negizinde qylmystyq qýdalaý toqtatylǵan adamdardy qospaǵanda) adamdar jiberilmeıdi.

      Eskertý. 26-bapqa ózgerister engizildi - QR 2010.12.29 N 371-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2011.07.22 № 478-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 14.12.2012 N 59-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap úsh aı ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.07.2013 № 127-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 10.12.2013 № 153-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
27-bap. Eńbek shartynyń sharttardyń ózge túrlerinen ereksheligi

Eńbek shartynda myna talaptardyń bireýiniń bolýy:

      1) qyzmetkerdiń jumysty (eńbek fýnkııasyn) belgili bir biliktilik, mamandyq, kásip nemese laýazym boıynsha oryndaýy;

      2) mindettemelerdiń eńbek tártiptemesine baǵyna otyryp jeke oryndalýy;

      3) qyzmetkerdiń eńbegi úshin jalaqy alýy eńbek shartynyń sharttardyń ózge túrlerinen ereksheligi bolyp tabylady.

28-bap. Eńbek shartynyń mazmuny

1. Eńbek shartynda:

      1) taraptardyń derektemeleri:

      jumys berýshi jeke tulǵanyń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan kezde), onyń turaqty turǵylyqty jeriniń mekenjaıy jáne turǵylyqty jeri boıynsha tirkeý týraly málimetter, jeke basyn kýálandyratyn qujattyń ataýy, nómiri jáne berilgen kúni, jeke sáıkestendirý nómiri (bıznes-sáıkestendirý nómiri);

jumys berýshi zańdy tulǵanyń ataýy jáne ornalasqan jeri, jumys berýshi zańdy tulǵany memlekettik tirkeý nómiri men kúni,

bıznes-sáıkestendirý nómiri;

qyzmetkerdiń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan kezde), onyń turaqty turǵylyqty jeriniń mekenjaıy jáne turǵylyqty jeri boıynsha tirkeý týraly málimetter, jeke basyn kýálandyratyn qujattyń ataýy, nómiri, berilgen kúni, jeke sáıkestendirý nómiri;

      2) belgili bir mamandyq, biliktilik nemese laýazym boıynsha jumysy (eńbek fýnkııasy);

      3) jumystyń atqarylatyn orny;

      4) eńbek shartynyń merzimi;

      5) jumystyń bastalý kúni;

      6) jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń rejımi;

      7) eńbekke aqy tóleý mólsheri men ózge de sharttary;

      8) eger jumys aýyr jumystarǵa jatatyn bolsa jáne (nemese) zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jaǵdaılarda oryndalatyn bolsa, eńbek jaǵdaılarynyń sıpattamasy, kepildikter men jeńildikter;

      9) qyzmetkerdiń quqyqtary men mindetteri;

      10) jumys berýshiniń quqyqtary men mindetteri;

      11) eńbek shartyn ózgertý men toqtatý tártibi;

      12) kepildikter men ótemaqy tólemderi, olardy tóleý tártibi;

      13) saqtandyrý jónindegi talaptar;

      14) taraptardyń jaýapkershiligi;

      15) jasalý kúni men rettik nómiri bolýǵa tıis.

      1-1. Taraptardyń derektemeleri ózgergen kezde eńbek shartyna tıisti ózgerister engiziledi.

      2. Taraptardyń kelisimi boıynsha eńbek shartyna Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna qaıshy kelmeıtin ózge de talaptar engizilýi múmkin.

      3. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasymen salystyrǵanda qyzmetkerdiń jaǵdaıyn nasharlatatyn eńbek shartynyń erejeleri jaramsyz dep tanylady jáne qoldanylmaýǵa tıis.

      Eskertý. 28-bapqa ózgerister engizildi - QR 2011.07.22 № 478-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
29-bap. Eńbek shartynyń merzimi

1. Eńbek sharty:

      1) belgilenbegen merzimge;

      2) osy tarmaqtyń 3), 4), 5) jáne 6) tarmaqshalarynda belgilengen jaǵdaılardy qospaǵanda, bir jyldan kem emes belgili bir merzimge jasalýy múmkin.

      Eńbek shartynyń merzimi uzartylǵan kezde, ol belgilenbegen merzimge jasalǵan bolyp esepteledi.

Bir jyldan kem emes belgili bir merzimge shart jasasqan qyzmetkermen eńbek sharty, ol atqaratyn eńbek fýnkııasy boıynsha qaıtadan jasalǵan jaǵdaıda, ol da belgilenbegen merzimge jasalǵan bolyp esepteledi.

Osy tarmaqshanyń ekinshi jáne úshinshi bólikteriniń erejeleri:

sheteldik jumys kúshin tartýǵa, sheteldik qyzmetkerge jumysqa ornalasýyna jergilikti atqarýshy organnyń ruqsattary negizinde, sondaı-aq eńbek kóship kelýshisine ishki ister organdary beretin ruqsat negizinde eńbek qyzmetin júzege asyratyn adamdarǵa;

derbes bilim berý uıymdary men olardyń uıymdarynyń sheteldik qyzmetkerlerine qoldanylmaıdy.

Eńbek sharty belgilenbegen merzimge jasalǵan qyzmetkerler úshin kózdelgen kepildikter men ótemaqylardy berýden jaltarý maqsatynda eńbek sharttaryn belgili bir merzimge jasaýǵa tyıym salynady.

Eger eńbek shartynyń qoldanylý merzimi aıaqtalǵan kezde taraptardyń birde-biri sońǵy jumys kúni (aýysym) ishinde eńbek qatynastaryn toqtatýdy talap etpegen bolsa, onda ol belgilenbegen merzimge jasalǵan bolyp esepteledi;

      2-1) osy tarmaqtyń 3), 4), 5) jáne 6) tarmaqshalarynda belgilengen jaǵdaılardy qospaǵanda, jumysqa alǵash kirgen jas mamanmen eki jyldan kem emes belgili bir merzimge;

      3) belgili bir jumystyń oryndalý ýaqytyna;

      4) jumysta ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdi aýystyrý ýaqytyna;

      5) maýsymdyq jumysty oryndaý ýaqytyna;

      6) sheteldik jumys kúshin tartýǵa, sheteldik qyzmetkerge jumysqa ornalasýǵa jergilikti atqarýshy organ bergen ruqsattardyń ne ishki ister organdary eńbekshi kóship kelýshige bergen ruqsattyń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilenetin merzimderi sheginde jasalýy múmkin.

      2. Jumys berýshi-zańdy tulǵanyń atqarýshy organynyń basshysy laýazymyndaǵy jumysqa eńbek sharty jumys berýshiniń quryltaı qujattarynda nemese taraptardyń kelisiminde belgilengen merzimge jasalady. Mundaı shartqa osy baptyń 3-tarmaǵynda belgilengen erejeler qoldanylmaıdy.

      3. Eger eńbek shartynda onyń qoldanylý merzimi aıtylmasa, onda shart belgilenbegen merzimge jasalǵan dep esepteledi.

      Eskertý. 29-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 10.12.2013 № 153-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 09.02.2015 № 286-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 21.07.2015 № 337-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
30-bap. Eńbek shartyn jasasýǵa jol beriletin jas mólsheri

1. On alty jasqa tolǵan azamattarmen eńbek shartyn jasasýǵa jol beriledi.

      2. Ata-anasynyń bireýiniń, qorǵanshysynyń, qamqorshysynyń nemese asyrap alýshysynyń jazbasha kelisimimen:

      1) orta bilim berý uıymynda negizgi orta, jalpy orta bilim alǵan jaǵdaıda, on bes jasqa tolǵan azamattarmen;

      2) sabaqtan bos ýaqytynda, densaýlyǵyna zııan keltirmeıtin jáne oqý proesin buzbaıtyn jumysty oryndaý úshin, on tórt jasqa tolǵan oqýshylarmen;

      3) kınematografııa uıymdarynda, teatrlarda, teatr jáne konert uıymdarynda, ırkterde densaýlyǵyna jáne adamgershilik turǵysynan damýyna nuqsan keltirmeı, shyǵarmalar jasaýǵa jáne (nemese) oryndaýǵa qatysý úshin, osy baptyń 2-tarmaǵy 2) tarmaqshasynda aıqyndalǵan talaptardy saqtaı otyryp, on tórt jasqa tolmaǵan adamdarmen eńbek sharty jasalýy múmkin.

      3. Osy baptyń 2-tarmaǵynda aıqyndalǵan jaǵdaılarda eńbek shartyna kámeletke tolmaǵan adammen qatar onyń ata-anasynyń bireýi, qorǵanshysy, qamqorshysy nemese asyrap alýshysy qol qoıýǵa tıis.

      Eskertý. 30-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007.07.27. N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.
31-bap. Eńbek shartyn jasasýǵa qajetti qujattar

1. Eńbek shartyn jasaý úshin mynadaı qujattar:

      1) jeke kýáligi nemese pasporty (on alty jasqa tolmaǵan adamdar úshin týý týraly kýáligi) qajet.

      Oralmandar halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organnyń aýmaqtyq organdary bergen oralman kýáligin usynady;

      2) yqtııarhaty nemese azamattyǵy joq adamnyń kýáligi (Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda turaqty turatyn sheteldikter men azamattyǵy joq adamdar úshin) ne bosqyn kýáligi;

      3) tıisti bilimdi, daǵdylar men mashyqtardy talap etetin jumysqa eńbek shartyn jasasý kezinde bilimi, biliktiligi týraly, arnaýly bilimi nemese kásiptik daıarlyǵynyń bolýy týraly qujat;

      4) eńbek qyzmetin rastaıtyn qujat (eńbek stajy bar adamdar úshin);

      5) áskerı esep qujaty (áskerı mindettiler men áskerı qyzmetke shaqyrylýǵa jatatyn adamdar úshin);

      6) aldyn ala medıınalyq kýálandyrýdan ótkeni týraly qujat (osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes osyndaı kýálandyrýdan ótýge mindetti adamdar úshin);

      7) alyp tastaldy - QR 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      8) turǵylyqty ne ýaqytsha turatyn jeri boıynsha tirkelgenin rastaıtyn qujattyń kóshirmesi;

      9) kámeletke tolmaǵandar qatysatyn bilim berý, tárbıeleý, demalysty uıymdastyrý jáne saýyqtyrý, dene tárbıesi jáne sport, medıınalyq qamtamasyz etý, áleýmettik qyzmetter kórsetý, mádenıet jáne óner salasynda eńbek shartyn jasasqan kezde sottylyǵynyń bar ne joq ekendigi týraly anyqtama qajet.

      2. Jumys berýshi, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelmegen qujattardy talap etýge quqyly emes.

      3. Qyzmetkerdiń kelisimimen qujattardyń túpnusqalary jumys berýshide saqtalǵan ne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen rásimderdi oryndaý úshin ýaqytsha qaldyrylǵan jaǵdaıda, jumys berýshi qyzmetkerge qujattardy qaıtarý týraly jazbasha mindetteme beredi.

      Eskertý. 31-bapqa ózgerister engizildi - QR 2011.07.22 № 478-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2013.01.29 N 74-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 10.12.2013 № 153-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
32-bap. Eńbek shartyn jasasý, ózgertý jáne tolyqtyrý tártibi

1. Eńbek sharty jazbasha nysanda keminde eki dana etip jasalady jáne oǵan taraptardyń qoldary qoıylady. Eńbek sharty bir-bir danadan qyzmetker men jumys berýshide saqtalady. Qyzmetkerdiń eńbek shartynyń bir danasyn alýy jazbasha nysanda rastalady.

      2. Eńbek shartyna, onyń ishinde basqa jumysqa aýystyrý kezinde, ózgerister men tolyqtyrýlar engizýdi taraptar osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen tártippen jazbasha nysanda júzege asyrady.

      Eńbek shartynyń talaptaryn ózgertý týraly usynysty eńbek sharty taraptarynyń biri jazbasha nysanda beredi jáne ekinshi tarap ony berilgen kúnnen bastap kúntizbelik jeti kún ishinde qaraıdy.

      3. Uıymnyń atqarýshy organynyń laýazymdy adamdarymen eńbek shartyn uıym múlkiniń menshik ıesi ne ol ýákilettik bergen adam nemese organ uıymnyń quryltaı qujattarynda belgilengen tártippen jasaıdy.

33-bap. Jumysqa qabyldaýdy resimdeý

1. Jumysqa qabyldaý jasalǵan eńbek sharty negizinde shyǵarylatyn jumys berýshiniń aktisimen resimdeledi.

      2. Jumys berýshi úsh jumys kúni ishinde qyzmetkerdi aktimen tanystyrýǵa mindetti. Jumys berýshiniń aktisimen tanysqany qyzmetkerdiń qol qoıýymen kýálandyrylady.

      3. Qyzmetkerdiń talap etýi boıynsha jumys berýshi oǵan aktiniń jumys berýshi rastaǵan kóshirmesin berýge mindetti.

      Jumysqa qabyldaǵan kezde jumys berýshi qyzmetkerdi uıymdaǵy ishki eńbek tártiptemesi erejelerimen, jumys berýshiniń qyzmetkerdiń jumysyna (eńbek fýnkııasyna) qatysy bar ózge de aktilerimen, ujymdyq shartpen tanystyrýǵa mindetti.

      Eskertý. 33-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
34-bap. Qyzmetkerdiń eńbek qyzmetin rastaıtyn qujattar

Myna qujattardyń kez kelgeni:

      1) eńbek kitapshasy;

      2) toqtatý kúni men ony toqtatýdyń negizi týraly jumys berýshiniń belgisi bar eńbek sharty;

      3) eńbek shartynyń jasalýy jáne toqtatylýy negizinde eńbek qatynastarynyń týyndaýyn jáne toqtatylýyn rastaıtyn jumys berýshi aktilerinen úzindi kóshirmeler;

      4) qyzmetkerlerge jalaqy tóleý vedomosynan úzindi kóshirmeler;

      5) jumys berýshiniń qoly qoıylǵan, uıymnyń mórimen rastalǵan ne notarıat rastaǵan qyzmet etý tizimi (qyzmetkerdiń jumysy, eńbek qyzmeti týraly málimetter tizbesi);

      RQAO-nyń eskertpesi!
      Toqtata turý kezeńinde 5-1) tarmaqsha jańa redakııada - QR 21.06.2013 N 106-V (4-t. qarańyz).
5-1) aýdarylǵan mindetti zeınetaqy jarnalary týraly jınaqtaýshy zeınetaqy qorlarynan úzindi-kóshirmeler nemese aýdarylǵan mindetti zeınetaqy jarnalary týraly biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynan úzindi-kóshirmeler;

      5-2) júrgizilgen áleýmettik aýdarymdar týraly Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan málimetter;

      6) qyzmetkerdiń eńbek qyzmeti týraly málimetter qamtylǵan muraǵattyq anyqtama qyzmetkerdiń eńbek qyzmetin rastaıtyn qujat bolyp tabylady.

      Eskertý. 34-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 21.06.2013 N 106-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
35-bap. Eńbek kitapshasy

1. Eńbek kitapshasy qyzmetkerdiń eńbek qyzmeti týraly málimetterdi qamtıtyn qujat bolyp tabylady.

      2. Alynyp tastaldy - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      3. Jumys berýshi qyzmetkerdiń eńbek kitapshasyna (ol bar bolǵan kezde) uıymdaǵy eńbek qyzmeti týraly tıisti jazbalar engizýge mindetti.

      4. Eńbek kitapshasyna eńbek shartyn toqtatýdyń sebepteri týraly jazbalar osy Kodekstiń normalaryn kórsete otyryp júrgizilýge tıis.

      Eskertý. 35-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
36-bap. Eńbek shartyndaǵy synaq merzimi týraly talap

1. Eńbek shartynda qyzmetkerdiń tapsyrylatyn jumysqa biliktiliginiń sáıkestigin tekserý maqsatymen synaq merzimi týraly talap belgilenýi múmkin. Bul talap eńbek shartynda bolmasa, qyzmetker jumysqa synaq merziminsiz qabyldandy dep esepteledi.

      2. Synaq merzimi eńbek sharty kúshine engen kezden bastalady.

      3. Synaq merzimi kezeńinde qyzmetkerlerge osy Kodekstiń normalary, eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptary qoldanylady.

      4. Synaq merzimi qyzmetkerdiń jumys stajyna qosylady jáne úsh aıdan aspaýǵa tıis. Qyzmetker jumysta is júzinde bolmaǵan kezeń synaq merzimine eseptelmeıdi.

      5. Jumysqa qabyldaý kezinde:

      tıisti laýazymǵa ornalasýǵa konkýrs boıynsha jumysqa qabyldanatyn adamdarǵa;

on segiz jasqa tolmaǵan adamdarǵa, sondaı-aq tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý uıymdarynda bilim beretin oqý baǵdarlamalaryn meńgergen, alǵan mamandyǵy boıynsha jumysqa alǵash kiretin, biraq olardy bitirgen kúnnen bastap bir jyldan keshikpeı kiretin adamdarǵa;

múgedekterge synaq merzimi belgilenbeıdi.

      Eskertý. 36-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.27 N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 09.02.2015 № 286-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
37-bap. Jumysqa qabyldaý kezindegi synaq nátıjesi

1. Synaq merzimi kezeńinde qyzmetkerdiń jumysy teris nátıje berse, jumys berýshi synaq merzimi aıaqtalýyna kúntizbelik jeti kún qalǵannan bastap qyzmetkerge jazbasha túrde eskertip, bul qyzmetkerdi synaq merziminen óte almady dep tanýǵa negiz bolǵan sebepterdi kórsete otyryp, onymen eńbek shartyn buzýǵa quqyly.

2. Eger synaq merzimi aıaqtalsa jáne taraptardyń eshqaısysy eńbek shartynyń buzylýyn talap etpese, onda qyzmetker synaqtan ótken bolyp esepteledi.

3. Jumys berýshi synaq merzimi aıaqtalǵanǵa deıin qyzmetkerdi odan joǵary laýazymǵa taǵaıyndaǵan jaǵdaıda da qyzmetker synaqtan ótken bolyp esepteledi.

38-bap. Eńbek sharty qoldanylýynyń bastalýy

1. Eńbek shartynyń qoldanylýy oǵan taraptardyń qoly qoıylǵan kúnnen ne shartta belgilengen kúnnen bastalady.

2. Qyzmetkerdi jumysqa naqty jiberý eńbek shartyna taraptardyń qoly qoıylǵannan keıin ǵana júzege asyrylady.

3. Jumys berýshiniń kinásinen eńbek sharty bolmaǵan jáne (nemese) tıisti úlgide resimdelmegen jaǵdaıda, ol Qazaqstan Respýblıkasy zańdarynda belgilengen tártippen jaýaptylyqta bolady. Bul jaǵdaıda eńbek qatynastary qyzmetker jumysqa kirisken kúnnen bastap týyndady dep esepteledi.

39-bap. Eńbek shartynyń jaramsyzdyǵy

1. Eńbek sharty:

      1) aldaý, kúsh kórsetý, qaýip tóndirý arqyly yqpal etip;

      2) naqty nemese zańdy saldar týǵyzý nıetinsiz (jalǵan eńbek sharty);

      3) áreketke qabiletsiz dep tanylǵan adammen;

      4) osy Kodekstiń 30-baby 2-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, on tórt jasqa tolmaǵan adammen;

      5) ata-anasynyń bireýiniń, qamqorshysynyń, asyrap alýshysynyń kelisiminsiz, on alty jasqa tolmaǵan adammen jasalǵan jaǵdaılarda, sot ony jaramsyz dep tanıdy.

      2. Eńbek shartynyń jumys berýshiniń kinásinen jaramsyz dep tanylýy burynǵy qyzmetkerdiń eńbegine aqy alý, jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń paıdalanylmaǵan kúnderi úshin ótemaqy tólemin, ózge de tólemder men jeńildikter alý quqyǵynan aırylýyna ákep soqpaıdy.

      3. Eńbek shartynyń jumys berýshiniń nemese qyzmetkerdiń kinásinen jaramsyz dep tanylýy olardyń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýaptylyǵyna ákep soǵady.

      4. Eńbek shartynyń jekelegen talaptarynyń jaramsyz dep tanylýy eńbek shartynyń tutastaı jaramsyzdyǵyna ákep soqpaıdy.

40-bap. Eńbek shartynda kelisilmegen jumysty oryndaýǵa tyıym salý

Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jumys berýshi qyzmetkerden eńbek shartynda kelisilmegen jumysty oryndaýdy talap etýge quqyly emes.

40-1-bap. Laýazymdardy qosa atqarý (qyzmet kórsetý aımaǵynyń ulǵaıýy) jáne ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdiń mindetterin oryndaý

      Qyzmetkerge onyń jazbasha kelisýimen eńbek shartynda aıqyndalǵan jumyspen qatar, osy Kodekstiń 131-babyna sáıkes qosymsha eńbekaqy úshin basqa nemese osyndaı laýazym boıynsha qosymsha jumysty atqarý tapsyrylýy múmkin.

      Qyzmetkerge basqa laýazym boıynsha tapsyrylatyn qosymsha jumys laýazymdardy qosa atqarý jolymen júzege asyrylýy múmkin. Qyzmetkerge óziniń laýazymy boıynsha tapsyrylatyn qosymsha jumys qyzmet kórsetý aımaǵyn ulǵaıtý jolymen júzege asyrylýy múmkin. Ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdiń mindetterin eńbek shartynda aıqyndalǵan jumystan bosatpaı oryndaý úshin, qyzmetkerge basqa, sondaı-aq sol óziniń laýazymy boıynsha qosymsha jumys tapsyrylýy múmkin.

      Qyzmetkerdiń qosymsha jumys atqaratyn merzimin, jumystyń mazmuny men kólemin jumys berýshi qyzmetkerdiń jazbasha kelisýimen belgileıdi.

      Basqa tarapty úsh jumys kúninen keshiktirmeı jazbasha nysanda eskerte otyryp qyzmetkerdiń qosymsha jumysty atqarýdan merziminen buryn bas tartýyna, al jumys berýshiniń ony oryndaý týraly tapsyrmasynyń kúshin merziminen buryn joıýyna quqyǵy bar.

      Eskertý. Kodeks 40-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
41-bap. Qyzmetkerdi basqa jumysqa aýystyrý

1. Qyzmetkerdi basqa jumysqa aýystyrý dep:

      1) qyzmetker jumysynyń (eńbek fýnkııasynyń) ózgerýi, ıaǵnı jumysty basqa laýazym, mamandyq, kásip, biliktilik boıynsha oryndaý;

      2) oryndaý kezinde eńbek shartynda kelisilgen eńbek jaǵdaılary (jalaqy mólsheri, jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń rejımi, jeńildikter men basqa da jaǵdaılar) ózgeretin jumysty tapsyrý;

      3) jumys berýshiniń oqshaýlanǵan qurylymdyq bólimshesine aýystyrý;

      4) jumys berýshimen birge basqa jerge aýystyrý esepteledi.

      2. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetkerdi basqa jumysqa aýystyrýǵa qyzmetkerdiń kelisimimen jol beriledi, ol eńbek shartyna tıisti ózgerister engizýmen jáne jumys berýshiniń aktisimen resimdeledi.

      3. Qyzmetkerdi sol uıymda basqa jumys ornyna, osy uıymnyń sol jerdegi basqa qurylymdyq bólimshesine aýystyrý, oǵan basqa mehanızmde nemese agregatta jumys isteýdi tapsyrý, eger bul osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen ózgeristerge ákep soqpasa, basqa jumysqa aýystyrý bolyp tabylmaıdy jáne buǵan qyzmetkerdiń kelisimin alý talap etilmeıdi.

42-bap. Qyzmetkerdi jumys berýshimen birge basqa jerge aýystyrý

1. Eger eńbek shartynda, ujymdyq shartta eskertýdiń anaǵurlym uzaq merzimi kózdelmese, jumys berýshi jumys berýshiniń basqa jerge kóshetini týraly qyzmetkerge keminde bir aı buryn jazbasha eskertýge mindetti.

2. Qyzmetker jumys berýshimen birge basqa jerge jumysqa aýystyrylǵan jaǵdaıda, jumys berýshi qyzmetkerdiń kóshýine baılanysty osy Kodekstiń 153-babynda kózdelgen ótemaqy tólemderin jasaıdy.

3. Qyzmetker jumys berýshimen birge basqa jerge aýysýdan jazbasha túrde bas tartqan jaǵdaıda, qyzmetkermen eńbek sharty osy Kodekstiń 59-baby 1-tarmaǵynyń 1) tarmaqshasynda kózdelgen negiz boıynsha toqtatylady.

43-bap. Óndiristik qajettilik jaǵdaıynda basqa jumysqa ýaqytsha aýystyrý

Óndiristik qajettilik bolǵan, onyń ishinde joq qyzmetkerdi ýaqytsha almastyrǵan jaǵdaıda, jumys berýshiniń qyzmetkerdi onyń kelisiminsiz kúntizbelik jyl ishinde bir aıǵa deıingi merzimge, oryndalatyn jumys boıynsha eńbegine aqy tólep, biraq burynǵy jumysyndaǵy ortasha jalaqysynan kem emes jalaqymen, eńbek shartynda kelisilmegen jáne densaýlyq jaǵdaıy boıynsha qaıshy kelmeıtin sol uıymdaǵy, sol jerdegi basqa jumysqa aýystyrýǵa quqyǵy bar.

44-bap. Bos turyp qalý jaǵdaıynda basqa jumysqa ýaqytsha aýystyrý

1. Jumys berýshiniń bos turyp qalý jaǵdaıynda qyzmetkerdiń mamandyǵyn, biliktiligin eskere otyryp, onyń kelisiminsiz, kúntizbelik jyl ishinde bir aıdan aspaıtyn merzimge, ony densaýlyq jaǵdaıy boıynsha qaıshy kelmeıtin basqa jumysqa aýystyrýǵa quqyǵy bar.

2. Bos turyp qalý jaǵdaıyndaǵy aýystyrý kezinde qyzmetkerdiń eńbegine aqy tóleý oryndalatyn jumys boıynsha, biraq onyń burynǵy jumysyndaǵy ortasha aılyq jalaqysynyń keminde úshten ekisi mólsherinde júrgiziledi.

Eńbek jaǵdaıynyń ózgerýine baılanysty qyzmetker jumysty jalǵastyrýdan jazbasha túrde bas tartqan jaǵdaıda, qyzmetkermen eńbek sharty osy Kodekstiń 59-baby 1-tarmaǵynyń 2) tarmaqshasynda kózdelgen negizder boıynsha toqtatylady.

45-bap. Densaýlyq jaǵdaıy boıynsha basqa jumysqa ýaqytsha aýystyrý

1. Qyzmetker densaýlyq jaǵdaıy boıynsha medıınalyq qorytyndyda kórsetilgen merzimge neǵurlym jeńil jumysqa ýaqytsha aýystyrylady. Taraptardyń kelisimimen qyzmetkerdiń burynǵy jumysy boıynsha jalaqysy saqtalýy múmkin.

2. Qyzmetkerdiń eńbek mindetterin oryndaýǵa baılanysty jaraqattanýyna, kásiptik aýrýǵa shaldyǵýyna nemese densaýlyǵyna ózge de zaqym kelýine baılanysty eńbekke qabilettiligi qalpyna kelgenshe nemese múgedektik belgilengenge deıin ne kásibı eńbekke jaramdylyǵynan aırylýy belgilengenshe jumys berýshi qyzmetkerdi anaǵurlym jeńil jumysqa ýaqytsha aýystyrýǵa ne Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasyna, sondaı-aq eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptaryna sáıkes zııannyń ótemin tóleı otyryp, ony jumystan bosatýǵa mindetti.

3. Qyzmetker eńbek mindetterin atqarýǵa baılanysty óndiristik jaraqat alǵan, kásiptik aýrýǵa shaldyqqan nemese densaýlyǵyna óndiriske baılanysty emes ózge de zaqym kelgen kezde basqa jumysqa ýaqytsha aýysýdan jazbasha túrde bas tartqan jaǵdaıda qyzmetkermen eńbek sharty osy Kodekstiń 59-baby 1-tarmaǵynyń 4) tarmaqshasynda kózdelgen negiz boıynsha toqtatylady.

      Eskertý. 45-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
46-bap. Qyzmetkerdi basqa jumysqa aýystyrýdy shekteý

Qyzmetkerdiń densaýlyq jaǵdaıy boıynsha medıınalyq qorytyndymen rastalǵan qaıshylyqtar bolǵan kezde, ony basqa jumysqa aýystyrýǵa jol berilmeıdi.

47-bap. Qyzmetkerdi basqa jumys ornyna aýystyrý. Laýazym (jumys) ataýynyń ózgerýi

1. Qurylymdyq bólimshedegi, belgili bir jumys ornyndaǵy, mehanızmdegi nemese agregattaǵy jumystyń ózgeshe eńbek jaǵdaılary bolýyn qospaǵanda, qyzmetkerdi basqa jumys ornyna ne sol jerdegi basqa qurylymdyq bólimshege aýystyrýǵa, ne oǵan eńbek shartynda kelisilgen laýazym, mamandyq, kásip, biliktilik sheginde basqa mehanızmdegi nemese agregattaǵy jumysty tapsyrýǵa qyzmetkerdiń kelisimi talap etilmeıdi.

2. Qyzmetker úshin eńbek jaǵdaılaryn jáne (nemese) eńbek shartyn ózgertýge ákep soqpaıtyn qyzmetker laýazymynyń (jumysynyń), qurylymdyq bólimsheniń ataýyn ózgertýdi, basqarý qurylymyn ózgertýdi jumys berýshi qyzmetkerdiń kelisiminsiz júzege asyra alady.

48-bap. Eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýi

1. Óndiristi uıymdastyrýdaǵy, sonyń ishinde qaıta uıymdastyrý kezindegi ózgeristerge jáne (nemese) jumys berýshiniń jumys kóleminiń qysqarýyna baılanysty, qyzmetker eńbek shartynda kelisilgen tıisti biliktiliktegi laýazym, mamandyq nemese kásip boıynsha jumysyn jalǵastyrǵan kezde, onyń eńbek jaǵdaılaryn ózgertýge jol beriledi.

Eńbek jaǵdaılary ózgergen kezde eńbek shartyna jáne (nemese) ujymdyq shartqa tıisti tolyqtyrýlar men ózgerister engiziledi.

      2. Eger eńbek sharty men ujymdyq shartta eskertýdiń anaǵurlym uzaq merzimi kózdelmese, jumys berýshi qyzmetkerge jáne (nemese) onyń ókilderine eńbek jaǵdaılarynyń osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen sebepter boıynsha oryn alǵan ózgerýi týraly bir aıdan keshiktirmeı jazbasha túrde eskertýge tıis.

      Eger qyzmetker jumysty jańa jaǵdaıda jalǵastyrýǵa kelispese, onda jumys berýshi - bar bolsa, qyzmetkerdiń biliktiligi men densaýlyq jaǵdaıyna sáıkes keletin ózge jumysty, al mundaı jumys bolmasa, qyzmetkerdiń biliktiligi men densaýlyq jaǵdaıy eskerilip, ol oryndaı alatyn, bos turǵan tómen laýazym nemese aqysy tómen bos jumysty jazbasha nysanda usynýǵa mindetti.

      3. Eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýine baılanysty qyzmetker jumysty jalǵastyrýdan jazbasha túrde bas tartqan jaǵdaıda, qyzmetkermen eńbek sharty osy Kodekstiń 59-baby 1-tarmaǵynyń 2) tarmaqshasynda kózdelgen negiz boıynsha toqtatylady.

      4. Eger osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen mán-jaılar qyzmetkerlerdiń sanyn nemese shtatyn qysqartýǵa ákep soǵýy múmkin bolsa, jumys berýshiniń jumys oryndaryn saqtaý maqsatynda, qyzmetkerler ókilderiniń pikirin eskere otyryp, tolyq emes jumys ýaqyty rejımin engizýge quqyǵy bar.

      Jumys berýshi qyzmetkerlerdiń sanyn nemese shtatyn qysqartýǵa ákep soǵýy múmkin tolyq emes jumys ýaqyty rejımin toqtatýdy qyzmetkerler ókilderiniń pikirin eskere otyryp júrgizedi.

      Eskertý. 48-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
49-bap. Jumys berýshiniń ataýy, vedomstvolyq tıesiligi ózgergen, múlkiniń menshik ıesi aýysqan nemese jumys berýshi qaıta qurylǵan kezdegi eńbek qatynastary

Jumys berýshiniń ataýy, vedomstvolyq tıesiligi ózgergen, múlkiniń menshik ıesi aýysqan nemese jumys berýshi qaıta qurylǵan jaǵdaılarda qyzmetkerlermen eńbek qatynastary ózgerissiz jalǵasa beredi.

50-bap. Jumystan shettetý

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılarda, jumys berýshi tıisti ýákiletti memlekettik organdardyń aktileri negizinde qyzmetkerdi jumystan shettetýge mindetti.

      2. Jumys berýshi osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılardan basqa:

      1) jumysta alkogoldik, nashaqorlyq, ýytqumarlyq masańdyq (solarǵa uqsas) jaǵdaıynda bolǵan nemese jumys kúni ishinde osyndaı masańdyq týǵyzatyn zattardy paıdalanǵan;

      2) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý erejeleri boıynsha emtıhan tapsyrmaǵan;

      3) jumys berýshi bergen jeke jáne (nemese) ujymdyq qorǵaný quraldaryn paıdalanbaǵan;

      4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes mindetti bolyp tabylatyn bolsa, medıınalyq tekserýden ne aýysym aldyndaǵy medıınalyq kýálandyrýdan ótpegen;

      5) eger onyń is-áreketteri nemese áreketsizdigi avarııalyq ahýal týǵyzýǵa, eńbekti qorǵaý, órt qaýipsizdigi erejeleriniń ne kóliktegi qozǵalys qaýipsizdiginiń buzylýyna ákep soǵýy múmkin bolsa, qyzmetkerdi jumystan shettetýge mindetti.

      2-1. Tolyq materıaldyq jaýaptylyqty ózine alǵany týraly jazbasha sharttyń negizinde qyzmetkerge berilgen múliktiń jáne basqa da qundylyqtardyń saqtalýyn qamtamasyz etpegen qyzmetkerdi jumys berýshiniń jumystan shettetýine quqyǵy bar.

      3. Jumystan shettetý kezeńinde qyzmetkerdiń jalaqysy saqtalmaıdy jáne eńbekke ýaqytsha qabiletsizdigi boıynsha jumys berýshiniń qarajaty esebinen járdemaqy tólenbeıdi.

      4. Qyzmetkerdi jumystan shettetý ony shettetý úshin negiz bolǵan sebepter anyqtalǵanǵa jáne (nemese) joıylǵanǵa deıingi merzimge jumys berýshiniń aktisimen júzege asyrylady.

      5. Jumys berýshi qyzmetkerdi jumystan zańsyz shettetken jaǵdaıda onyń jalaqysy saqtalady.

      Eskertý. 50-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.12.19 N 9 (2008.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
51-bap. Eńbek shartyn toqtatý negizderi

Mynalar:

      1) taraptardyń kelisimi boıynsha eńbek shartyn buzý;

      2) eńbek sharty merziminiń aıaqtalýy;

      3) jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek shartyn buzý;

      4) qyzmetkerdiń bastamasy boıynsha eńbek shartyn buzý;

      5) taraptardyń erkinen tys mán-jaılar;

      6) qyzmetkerdiń eńbek qatynastaryn jalǵastyrýdan bas tartýy;

      7) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetkerdiń saılanbaly jumysqa (laýazymǵa) aýysýy nemese eńbek qatynastaryn jalǵastyrý múmkindigin bolǵyzbaıtyn laýazymǵa taǵaıyndalýy;

      8) eńbek shartyn jasasý talaptarynyń buzylýy;

      9) jumys berýshiniń atqarýshy organy basshysymen jasalǵan eńbek shartynda kózdelgen negizder eńbek shartyn toqtatý negizderi bolyp tabylady.

52-bap. Taraptardyń kelisimi boıynsha eńbek shartyn buzý

1. Eńbek sharty taraptardyń kelisimi boıynsha buzylýy múmkin.

      2. Eńbek shartyn taraptardyń kelisimi boıynsha buzýǵa tilek bildirýshi eńbek shartynyń bir tarapy ekinshi tarapyna habarlama jiberedi. Habarlama alǵan tarap úsh jumys kúni ishinde ekinshi tarapqa qabyldanǵan sheshim týraly jazbasha nysanda habarlaýǵa mindetti.

      3. Taraptardyń kelisimi boıynsha eńbek shartynyń buzylý kúni qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy kelisý boıynsha aıqyndalady.

      4. Eńbek shartynda qyzmetkermen kelisim boıynsha, jumys berýshiniń qyzmetkerge bir jylǵy ortasha jalaqysynan kem emes mólsherde ótemaqy tóleı otyryp, osy baptyń 2-tarmaǵynda belgilengen talaptardy saqtamaı-aq eńbek shartyn buzý quqyǵy kózdeledi.

53-bap. Merziminiń ótýine baılanysty eńbek shartyn toqtatý

1. Belgili bir merzimge jasalǵan eńbek sharty merziminiń ótýine baılanysty toqtatylady.

      2. Eńbek shartynda kelisilgen merzimge sáıkes qyzmetkerdiń sońǵy jumys kúni belgili bir merzimge jasalǵan eńbek shartynyń merzimi ótken kún bolyp tabylady.

      Eger eńbek shartynyń merzimi ótken soń eńbek qatynastary is júzinde jalǵasa berse jáne taraptardyń eshqaısysy bulardyń toqtatylýyn talap etpese, onda sharttyń qoldanylýy belgilenbegen merzimge uzartyldy dep esepteledi.

      3. Jumystyń aıaqtalǵan kúni belgili bir jumystyń oryndalý ýaqytyna jasalǵan eńbek shartynyń merzimi ótken kún bolyp tabylady.

      4. Jumys orny (laýazymy) saqtalǵan qyzmetkerdiń jumysqa shyǵatyn kúnniń aldyndaǵy jumys kúni ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdiń ornyn aýystyrý ýaqytyna jasalǵan eńbek sharty merziminiń ótken kúni bolyp tabylady.

      Eskertý. 53-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
54-bap. Jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek shartyn buzýdyń negizderi

1. Qyzmetkermen eńbek sharty jumys berýshiniń bastamasy boıynsha:

      1) jumys berýshi - zańdy tulǵa taratylǵan ne jumys berýshi - jeke tulǵanyń qyzmeti toqtatylǵan;

      2) qyzmetkerler sany nemese shtaty qysqartylǵan;

      3) biliktiliginiń jetispeýi saldarynan qyzmetker atqaryp júrgen laýazymyna nemese oryndaıtyn jumysyna sáıkes kelmegen;

      4) óziniń jumysyn jalǵastyrýyna densaýlyq jaǵdaıynyń kedergi keltirýi saldarynan qyzmetker atqaratyn laýazymyna nemese oryndaıtyn jumysyna sáıkes kelmegen;

      5) synaq merzimi kezeńinde jumys nátıjesi durys bolmaǵan;

      6) qyzmetker bir jumys kúni (jumys aýysymy) ishinde dáleldi sebepsiz úsh jáne odan da kóp saǵat boıy jumysta bolmaǵan;

      7) qyzmetker jumysta alkogoldik, nashaqorlyq, psıhotroptyq, ýytqumarlyq masańdyq (solarǵa uqsas) jaǵdaıynda bolǵan, onyń ishinde jumys kúni ishinde alkogoldik, nashaqorlyq, ýytqumarlyq masańdyq (solarǵa uqsas) jaǵdaı týǵyzatyn zattardy paıdalanǵan;

      7-1) tıisti aktimen rastalǵan, alkogoldik, nashaqorlyq, ýytqumarlyq masańdyq kúıge túsiretin zattardy paıdalaný faktisin anyqtaý úshin medıınalyq kýálandyrýdan ótýden bas tartqan;

      8) qyzmetker, jaraqattar men avarııalardy qosa alǵanda, aýyr zardaptarǵa ákep soqqan nemese soǵýy múmkin, eńbekti qorǵaý nemese órt qaýipsizdigi ne kóliktegi júrý qaýipsizdigi erejelerin buzǵan;

      9) qyzmetkerdiń jumys ornynda basqanyń múlkin urlaý (onyń ishinde usaq urlyq), ony qasaqana joıý nemese búldirý áreketi zańdy kúshine engen sot úkimimen nemese qaýlysymen anyqtalǵan;

      10) aqshalaı nemese taýarlyq qundylyqtarǵa qyzmet kórsetetin qyzmetkerdiń kináli áreketter jasaýy nemese áreketsizdigi, eger bul áreketter nemese áreketsizdik jumys berýshiniń tarapynan oǵan degen senimniń joǵalýyna negiz bolsa;

      11) tárbıelik fýnkııalar atqaratyn qyzmetker osy jumysyn jalǵastyrýmen syıyspaıtyn, adamgershilikke jat qylyqtar jasaǵan;

      12) qyzmetker eńbek mindetterin atqarýǵa baılanysty ózine málim bolǵan memlekettik qupııalardy jáne zańmen qorǵalatyn ózge de qupııany quraıtyn málimetterdi jarııa etken;

      13) eger tártiptik jazasy bar qyzmetker eńbek mindetterin dáleldi sebepsiz qaıtalap oryndamaǵan nemese qaıtalap tıisinshe oryndamaǵan;

      14) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaǵdaılarda qyzmetkerdiń memlekettik qupııalarǵa jiberilý ruqsaty toqtatylǵan;

      15) eńbek shartyn jasasý ne basqa jumysqa aýystyrý kezinde túpnusqa qujattar nemese málimetter eńbek shartyn jasasýdan nemese basqa jumysqa aýysýdan bas tartýǵa negiz bolatyn jaǵdaıda, qyzmetker jumys berýshige kórineý jalǵan qujattar nemese málimetter usynǵan;

      16) jumys berýshiniń atqarýshy organy basshysynyń, onyń orynbasarynyń ne jumys berýshi bólimshesi basshysynyń eńbek mindetterin buzýy jumys berýshige materıaldyq zalal keltirýge ákep soqqan;

      17) qyzmetker júktiligi jáne bosanýy boıynsha demalysta bolǵan, sondaı-aq eger aýrý densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ bekitetin eńbekke jaramsyzdyqtyń anaǵurlym uzaq merzimi belgilengen aýrýlar tizbesine engizilgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetker eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵy saldarynan qatarynan eki aıdan astam ýaqyt jumysqa shyqpaǵan jaǵdaılarda buzylýy múmkin.

      Óndiristik jaraqat alýyna nemese kásiptik aýrýǵa shaldyǵýyna baılanysty eńbekke qabilettiliginen aırylǵan qyzmetkerdiń jumys orny (laýazymy) eńbekke qabilettiligi qalpyna kelgenge deıin nemese múgedektik belgilengenge deıin saqtalady;

      18) qyzmetker sot aktisine sáıkes odan ári jumys isteý múmkindigin joıatyn sybaılas jemqorlyq quqyq buzýshylyq jasaǵan;

      19) sottyń ereýildi zańsyz dep taný týraly ne ereýildi toqtata turý týraly sheshimin qyzmetkerdiń nazaryna jetkizgennen keıin ol ereýilge qatysýdy jalǵastyrǵan jaǵdaılarda buzylýy múmkin.

      2. Osy Kodekste qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattary úshin jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek sharttaryn buzýdyń qosymsha negizderi kózdelgen.

      Eskertý. 54-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
55-bap. Jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek shartyn buzý múmkindikterin shekteý

Osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 1) jáne 17) tarmaqshalarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetkerdiń ýaqytsha eńbekke qabiletsizdik kezeńinde jáne jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynda júrgen kezeńinde eńbek shartyn jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzýǵa jol berilmeıdi.

      Eskertý. 55-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
56-bap. Jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek shartyn buzý tártibi

1. Eger eńbek shartynda, ujymdyq shartta eskertýdiń anaǵurlym uzaq merzimi belgilenbese, jumys berýshi osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 1) jáne 2) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha eńbek shartyn buzatyny týraly qyzmetkerge bir aı buryn jazbasha eskertýge mindetti. Qyzmetkerdiń jazbasha kelisimimen eńbek shartyn buzý eskertý merzimi aıaqtalǵanǵa deıin júrgizilýi múmkin.

      2. Kásiptik odaqtyń múshesi bolyp tabylatyn qyzmetkerlermen osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 2), 3) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha eńbek shartyn buzý, sondaı-aq osy Kodekstiń 59-baby 1-tarmaǵynyń 2) tarmaqshasyna sáıkes eńbek shartyn toqtatý ujymdyq shartta kózdelgen tártippen, osy uıymnyń kásiptik odaǵy organynyń dáleldi pikirin eskere otyryp júrgiziledi.

      2-1. Jumys berýshi men qyzmetkerler ókilderiniń teń sanynan qurylǵan komıssııanyń oń sheshimi bolmasa, osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 2) jáne 3) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha 55 jastan bastap jáne zeınetkerlik jasqa tolǵanǵa deıingi jastaǵy qyzmetkerlermen eńbek shartyn buzýǵa jol berilmeıdi.

      Komıssııany qurý tártibi ujymdyq shartta, al ol bolmaǵan jaǵdaıda, jumys berýshiniń qyzmetkerler ókilderiniń kelisýi boıynsha shyǵarylǵan aktisinde aıqyndalady.

      3. Osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 4) tarmaqshasyna sáıkes eńbek shartyn buzý úshin qyzmetkerdiń osy jumysty jalǵastyrýyna kedergi keltiretin densaýlyq jaǵdaıy saldarynan atqaratyn laýazymyna nemese oryndaıtyn jumysyna sáıkes kelmeýi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen medıınalyq qorytyndymen rastalǵan bolýǵa tıis.

      4. Eńbek shartyn osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 6) - 13) jáne 16) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha buzý osy Kodekstiń 73-babynda kózdelgen tártiptik jazalar qoldaný tártibi jáne 74-babynyń talaptary saqtala otyryp júrgiziledi.

      5. Eńbek sharty osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 2) - 4) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha buzylǵan kezde, qyzmetker kelisken jaǵdaıda jumys berýshi ony basqa jumysqa aýystyrý sharalaryn qabyldaýǵa tıis.

      6. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, qyzmetker biliktiliginiń jetkiliksizdigi saldarynan atqaratyn laýazymyna nemese oryndaıtyn jumysyna sáıkes kelmegendikten, jumys berýshiniń bastamasy boıynsha osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasyna sáıkes eńbek shartyn buzý attestaııalyq komıssııanyń sheshimine negizdelýge tıis, onyń quramyna qyzmetkerler ókili qatysýǵa tıis.

      Qyzmetkerlerdi attestattaý tártibi, talaptary men kezeńdiligi ujymdyq shartta, al ol joq bolǵan jaǵdaıda qyzmetkerlerdiń ókilderimen kelisim boıynsha shyǵarylǵan jumys berýshiniń aktisinde aıqyndalady.

      7. Qyzmetkerdiń jumysta osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 7) tarmaqshasynda kórsetilgen jaı-kúıde bolýy medıınalyq qorytyndymen rastalýǵa tıis.

      Qyzmetkerdi medıınalyq kýálandyrýǵa jiberý týraly sheshimdi jumys berýshi ýákilettik bergen laýazymdy tulǵa qabyldaıdy.

      Qyzmetker medıınalyq kýálandyrýdan ótýden bas tartqan jaǵdaıda tıisti akt jasalady.

      8. Osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 17) tarmaqshasyna sáıkes eńbek shartyn buzýǵa, qyzmetker eńbekke jaramsyzdyǵy paraǵyn usynǵannan keıin jol beriledi.

      Eskertý. 56-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 21.06.2013 N 106-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
57-bap. Qyzmetkerdiń bastamasy boıynsha eńbek shartyn buzý

1. Osy baptyń 4-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetker jumys berýshige keminde bir aı buryn jazbasha eskerte otyryp, eńbek shartyn óziniń bastamasy boıynsha buzýǵa quqyly.

      2. Eńbek sharty qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy kelisim boıynsha osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen eskertý merzimi aıaqtalǵanǵa deıin buzylýy múmkin.

      3. Eńbek shartyn buzý jumysty jalǵastyrý múmkindiginiń bolmaýyna baılanysty jaǵdaılarda, qyzmetker eńbek shartyn ótinishte kórsetilgen merzimde buzý týraly jumys berýshige jazbasha eskertedi.

      4. Qyzmetker jumys berýshiniń eńbek sharty talaptaryn oryndamaǵany týraly oǵan jazbasha habarlaýǵa quqyly. Eger jazbasha habarlanǵan kúnnen bastap jeti kún merzim ótken soń jumys berýshiniń eńbek sharty talaptaryn oryndamaýy jalǵasqan jaǵdaıda, qyzmetker úsh jumys kúninen keshiktirmeı jumys berýshige jazbasha eskerte otyryp, eńbek shartyn buzýǵa quqyly.

      5. Qyzmetker osy bapta kózdelgen eskertý merzimi ishinde eńbek shartyn buzý týraly ótinishin jazbasha nysanda qaıtaryp alýǵa quqyly.

      6. Osy bapta kórsetilgen eskertý merzimi ótken soń qyzmetker jumysty toqtatýǵa quqyly, al jumys berýshi qyzmetkerge eńbek qyzmetine baılanysty qujattar men oǵan tıesili aqshalaı tólemderdi berýge mindetti.

      7. Osy Kodekste qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattary úshin eńbek shartyn qyzmetkerdiń bastamasy boıynsha buzýdyń erekshe tártibi kózdeledi.

      Eskertý. 57-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
58-bap. Taraptardyń erkinen tys mán-jaılar boıynsha eńbek shartyn toqtatý negizderi

      Eskertý. Taqyrypqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       1. Eńbek sharty taraptardyń erkinen tys myna mán-jaılar boıynsha:

      1) alyp tastaldy - QR 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

      2) qyzmetker ne jumys berýshi-jeke tulǵa eńbek qatynastaryn jalǵastyrý múmkindigin bolǵyzbaıtyn jazamen sottalǵan sot úkimi zańdy kúshine engen kezde;

      2-1) jergilikti atqarýshy organdar sheteldik jumys kúshin tartýǵa ruqsatty qaıtaryp alǵan kezde;

      3) qyzmetker ne jumys berýshi-jeke tulǵa qaıtys bolǵan jaǵdaıda, sondaı-aq sot qyzmetkerdi ne jumys berýshi - jeke tulǵany qaıtys boldy dep jarııalaǵan nemese habarsyz ketti dep tanyǵan jaǵdaıda;

      4) sot qyzmetkerdi áreketke qabiletsiz nemese áreketke qabileti shekteýli dep tanyǵan, sonyń saldarynan qyzmetkerdiń burynǵy jumysyn jalǵastyrýǵa múmkindigi bolmaıtyn jaǵdaıda;

      5) buryn osy jumysty atqarǵan qyzmetker jumysyna qaıta alynǵan jaǵdaıda toqtatylýǵa tıis.

      2. Sot úkiminiń, sheshiminiń zańdy kúshine engen kúni nemese qyzmetkerdiń qaıtys bolǵan kúni osy baptyń 1-tarmaǵynyń 2) - 4) tarmaqshalarynda kórsetilgen negizder boıynsha eńbek shartynyń toqtatylǵan kúni bolyp tabylady.

      Eskertý. 58-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
59-bap. Qyzmetker eńbek qatynastaryn jalǵastyrýdan bas tartqan kezde eńbek shartyn toqtatý negizderi

      Eskertý. Taqyrypqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       1. Qyzmetker eńbek qatynastaryn jalǵastyrýdan bas tartqan kezde qyzmetkermen eńbek sharty:

      1) qyzmetker jumys berýshimen birge basqa jerge jumysqa aýysýdan bas tartqan;

      2) eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýine baılanysty qyzmetker jumysty jalǵastyrýdan bas tartqan;

      3) jumys berýshi - zańdy tulǵa qaıta qurylǵan kezde qyzmetker jumysty jalǵastyrýdan bas tartqan;

      4) eńbek mindetterin atqarýǵa baılanysty óndiristik jaraqat alǵan, kásiptik aýrýǵa shaldyqqan nemese densaýlyǵyna óndiriske baılanysty emes ózge de zaqym kelgen kezde qyzmetker ýaqytsha basqa jumysqa aýysýdan bas tartqan jaǵdaılarda toqtatylýǵa jatady.

      2. Qyzmetker eńbek qatynastaryn jalǵastyrýdan jazbasha túrde bas tartqan kezde ǵana eńbek shartyn toqtatýǵa jol beriledi.

      3. Qyzmetkerdiń ýaqytsha eńbekke qabiletsiz bolýy (onyń ishinde júktiligi jáne bosanýy boıynsha) jáne demalysy kezeńinde osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen mán-jaılar boıynsha eńbek shartyn toqtatýǵa jol berilmeıdi.

      Eskertý. 59-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
60-bap. Qyzmetkerdiń saılanbaly jumysqa (laýazymǵa) aýysýyna nemese onyń laýazymǵa taǵaıyndalýyna baılanysty eńbek shartyn buzý

Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda osyndaı laýazymdardy atqaratyn adamdarǵa aqy tólenetin ózge laýazymdarda isteýge tyıym salý belgilengen bolsa, qyzmetkerdiń saılanbaly jumysqa (laýazymǵa) aýysýyna nemese laýazymǵa taǵaıyndalýyna baılanysty onymen eńbek sharty buzylady.

Qyzmetkerdiń jumys berýshini habardar etýi jáne qyzmetkerdiń jumysqa (laýazymǵa) saılaný nemese taǵaıyndalý aktisi negiz bolyp tabylady.

61-bap. Eńbek shartyn jasasý talaptarynyń buzylýy saldarynan eńbek shartyn toqtatý negizderi

      Eskertý. Taqyrypqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       1. Eger eńbek shartyn jasasý talaptaryn buzý eńbek qatynastaryn jalǵastyrý múmkindigin bolǵyzbasa:

      1) medıınalyq qorytyndy negizinde qyzmetkerdiń densaýlyq jaǵdaıyna qaıshy keletin jumysty atqarýǵa eńbek sharty jasalǵan;

      2) adamdy belgili bir laýazymdardy nemese belgili bir qyzmetti atqarý quqyǵynan aıyrǵan zańdy kúshine engen sot úkimin nemese sheshimin buza otyryp jumysty oryndaýǵa eńbek sharty jasalǵan;

      3) belgilengen tártippen sheteldik jumys kúshin tartýǵa ruqsat almaı nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen shekteýlerdi nemese alyp tastaýlardy saqtamaı, sheteldik azamattarmen jáne azamattyǵy joq adamdarmen eńbek sharty jasalǵan;

      3-1) osy Kodekstiń 26-babynyń 2-tarmaǵynda atalǵan adammen eńbek sharty jasalǵan;

      3-2) osy Kodekstiń 26-babynyń 3-tarmaǵynda atalǵan adammen eńbek sharty jasalǵan;

      4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen basqa da jaǵdaılarda eńbek shartyn jasasý talaptarynyń buzylýy saldarynan eńbek sharty toqtatylýǵa tıis.

      2. Eger qyzmetkerdi onyń kelisimimen jumys berýshide bar basqa, oryndaý úshin qyzmetkerge shekteý qoıylmaıtyn jumysqa aýystyrý múmkindigi bolmasa, osy baptyń 1-tarmaǵynyń 1) - 2) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha eńbek shartyn toqtatýǵa jol beriledi. Qyzmetker basqa jumysqa aýysýǵa kelisim bergen kezde, eńbek shartyna tıisti ózgerister engiziledi.

      3. Eńbek sharty osy baptyń 1-tarmaǵynyń 1) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaıda toqtatylǵan kezde, jumys berýshi qyzmetkerge úsh aıdaǵy ortasha jalaqysy mólsherinde ótemaqy tólemin júrgizedi.

      Eskertý. 61-bapqa ózgeris engizildi - QR 2010.12.29 N 371-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
62-bap. Eńbek shartynyń toqtatylýyn resimdeý

1. Jumys berýshi - jeke tulǵa qaıtys bolǵan (sot qaıtys boldy dep habarlaǵan nemese habarsyz ketti dep tanyǵan) jaǵdaıda eńbek shartynyń toqtatylýyn jáne úı qyzmetkerlerimen eńbek shartynyń toqtatylýyn qospaǵanda, eńbek shartynyń toqtatylýy jumys berýshiniń aktisimen resimdeledi.

2. Jumys berýshiniń aktisinde osy Kodekske sáıkes eńbek shartyn toqtatýdyń negizi kórsetilýge tıis.

3. Osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jumystyń sońǵy kúni eńbek shartynyń toqtatylǵan kúni bolyp tabylady.

4. Jumys berýshiniń eńbek shartyn toqtatý týraly aktisiniń kóshirmesi úsh kún merzimde qyzmetkerge tapsyrylady ne oǵan habarlamaly hatpen jiberiledi.

63-bap. Eńbek kitapshasyn jáne eńbek qyzmetine baılanysty qujattardy berý

1. Jumys berýshi eńbek sharty toqtatylǵan kúni qyzmetkerge eńbek kitapshasyn nemese qyzmetkerdiń eńbek qyzmetin rastaıtyn ózge de qujatty berýge mindetti.

Eńbek sharty toqtatylǵan kúni eńbek kitapshasyn qyzmetkerdiń bolmaýyna ne ony alýdan bas tartýyna baılanysty berý múmkin bolmaǵan jaǵdaıda, jumys berýshi on jumys kúni ishinde qyzmetkerge eńbek kitapshasyn alýǵa kelýiniń qajettiligi týraly nemese ony poshtamen jiberýge onyń kelisim berýi týraly habarlama jiberýge mindetti.

2. Jumys berýshi qyzmetkerdiń (onyń ishinde burynǵy qyzmetkerdiń) talap etýi boıynsha ótinish berilgen kezden bastap bes jumys kúni ishinde onyń mamandyǵyn (biliktiligin, laýazymyn), jumys istegen ýaqytyn jáne jalaqy mólsherin kórsete otyryp, anyqtamany, qyzmetkerdiń biliktiligi jáne onyń jumysqa kózqarasy týraly málimetterdi qamtıtyn minezdeme-usynymdy, sondaı-aq osy Kodekste kózdelgen basqa da qujattardy berýge mindetti.

3. Jumys berýshi - zańdy tulǵa taratylǵan, bankrottyqqa ushyraǵan, jumys berýshi - jeke tulǵa qyzmetin toqtatqan kezde jumys berýshi, qyzmetkerdiń aldynda bereshegi bolsa, jalaqy jáne ózge de tólemder boıynsha jınaqtalǵan bereshektiń mólsheri týraly tıisti túrde resimdelgen anyqtama berýge mindetti.

      Eskertý. 63-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

5-taraý. Qyzmetkerdiń derbes derekterin jınaý, óńdeý jáne qorǵaý

      Eskertý. 5-taraýdyń taqyryby jańa redakııada - QR 21.05.2013 № 95-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

64-bap. Qyzmetkerdiń jeke derekteri, olardy óńdeý

      Eskertý. 64-bap alyp tastaldy - QR 21.05.2013 № 95-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

65-bap. Jumys berýshiniń qyzmetkerdiń derbes derekterin jınaý, óńdeý jáne qorǵaý jónindegi mindetteri

Jumys berýshi:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń derbes derekter jáne olardy qorǵaý týraly zańnamasyna sáıkes qyzmetkerdiń derbes derekterin jınaýdy, óńdeýdi jáne qorǵaýdy qamtamasyz etýge;

      2) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryn jáne ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerin saqtaýdy qamtamasyz etý, qyzmetkerdiń jumysqa ornalasýyna, oqýyna jáne qyzmette joǵarylaýyna járdemdesý, qyzmetkerdiń jeke qaýipsizdigin qamtamasyz etý maqsatynda qyzmetkerdiń derbes derekterin jınaýdy, óńdeýdi jáne qorǵaýdy júzege asyrýǵa;

      3) qyzmetkerdiń óńdeletin derbes derekteriniń kólemi men mazmunyn aıqyndaý kezinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyn, osy Kodeksti jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdaryn basshylyqqa alýǵa;

      4) qyzmetkerdiń ózi ne qyzmetkerge aldyn ala habarlaǵan jáne onyń kelisimin alǵan ýákiletti memlekettik organdar usynǵan derbes derekterdi óńdeýge;

      5) Qazaqstan Respýblıkasynyń derbes derekter jáne olardy qorǵaý týraly zańnamasyna sáıkes qyzmetkerdiń talap etýi boıynsha qyzmetkerdiń derbes derekterine ózgerister men tolyqtyrýlar engizýge;

      6) Qazaqstan Respýblıkasynyń derbes derekter jáne olardy qorǵaý týraly zańnamasynda belgilengen talaptardy saqtaı otyryp, qyzmetkerdiń derbes derekterin saqtaý tártibin qamtamasyz etýge;

      7) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes qyzmetkerdiń derbes derekterin jınaý, óńdeý jáne qorǵaý tártibin belgileıtin jumys berýshiniń aktisimen tanystyrýdy qamtamasyz etýge;

      8) osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetkerdiń derbes derekterin qyzmetkerdiń jazbasha kelisiminsiz úshinshi tulǵaǵa habarlamaýǵa;

      9) qyzmetkerdiń derbes derekterine qol jetkizýge arnaıy ýákilettik berilgen adamdarǵa ǵana ruqsat etýge mindetti. Bul rette atalǵan adamdardyń qyzmetkerdiń naqty fýnkııalardy oryndaý úshin qajet derbes derekterin ǵana alý quqyǵy bolýǵa jáne olar qupııalylyq rejimin saqtaýǵa tıis;

      10) Qazaqstan Respýblıkasynyń derbes derekter jáne olardy qorǵaý týraly zańnamasynda belgilengen talaptarǵa sáıkes qyzmetkerdiń derbes derekterin uıymnyń sheginde taratýdy júzege asyrýǵa;

      11) qyzmetkerdiń derbes derekterine qol jetkizýge ruqsat berilgen adamdardy osy derekterdi tek buryn málimdelgen maqsattarda ǵana paıdalanýǵa mindetti ekendigi jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaǵdaılardy qospaǵanda, olardy úshinshi tulǵalarǵa berýge quqyly emes ekendigi týraly eskertýge mindetti.

      Jumys berýshiniń:

      1) qyzmetkerden onyń saıası, dinı jáne ózge de senimderi men jeke ómiri týraly aqparatty talap etýge;

      2) qyzmetkerden onyń qoǵamdyq birlestikterge, sonyń ishinde kásiptik odaqtarǵa músheligi nemese olardaǵy qyzmeti týraly aqparatty talap etýge quqyǵy joq.

      Eskertý. 65-bap jańa redakııada - QR 21.05.2013 № 95-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
66-bap. Qyzmetkerdiń jeke derekterin saqtaý

      Eskertý. 66-bap alyp tastaldy - QR 21.05.2013 № 95-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

67-bap. Qyzmetkerdiń jeke derekterin berý

      Eskertý. 67-bap alyp tastaldy - QR 21.05.2013 № 95-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

68-bap. Jumys berýshide saqtalatyn derbes derekterdiń qorǵalýyn qamtamasyz etý maqsatyndaǵy qyzmetkerdiń quqyqtary

Jumys berýshide saqtalatyn derbes derekterdiń qorǵalýyn qamtamasyz etý maqsatynda qyzmetkerdiń:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, qyzmetkerdiń derbes derekterin qamtıtyn jazbalardyń kóshirmelerin alý quqyǵyn qosa alǵanda, óziniń derbes derekterine óteýsiz qol jetkizýge;

      2) osy Kodekstiń jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynyń talaptaryn buza otyryp, jınaý jáne óńdeý júzege asyrylǵan derbes derekterge ózgerister men tolyqtyrýlar engizýdi, olardy buǵattaýdy, joıýdy talap etýge;

      3) buryn qyzmetkerdiń derbes derekteri habarlanǵan adamdarǵa osy derekterge jasalǵan ózgerister men tolyqtyrýlar týraly jumys berýshiniń habarlaýyn talap etýge;

      4) óziniń derbes derekterin jınaý, óńdeý jáne qorǵaý kezinde jumys berýshiniń jol bergen is-áreketterine (áreketsizdigine) sotqa shaǵym jasaýǵa quqyǵy bar.

      Eskertý. 68-bap jańa redakııada - QR 21.05.2013 № 95-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

6-taraý. EŃBEK TÁRTIPTEMESI. EŃBEK TÁRTIBI

69-bap. Eńbek tártiptemesiniń erejeleri

1. Jumys berýshi eńbek tártiptemesiniń erejelerin qyzmetkerler ókilderimen kelise otyryp bekitedi.

2. Eńbek tártiptemesiniń erejelerinde qyzmetkerlerdiń jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqyty, eńbek tártibin qamtamasyz etýdiń talaptary, eńbek qatynastaryn retteýdiń ózge de máseleleri belgilenedi.

3. Qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattary úshin eńbek tártiptemesi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen bekitiletin jarǵylarda jáne erejelerde retteledi.

4. Eńbek tártiptemesiniń erejelerin oryndaý jumys berýshiler men qyzmetkerler úshin mindetti bolyp tabylady.

70-bap. Eńbek tártibin qamtamasyz etý

Eńbek tártibin jumys berýshi jeke jáne ujymdyq eńbek úshin qajetti uıymdastyrýshylyq jáne ekonomıkalyq jaǵdaılar jasaý, qyzmetkerlerdiń eńbekke sanaly kózqarasy arqyly, sendirý, adal eńbegi úshin kótermeleý ádisterimen, sondaı-aq tártiptik teris qylyq jasaǵan qyzmetkerlerge tártiptik jaza qoldaný arqyly qamtamasyz etedi.

71-bap. Eńbegi úshin kótermeleý

1. Jumys berýshi qyzmetkerlerge eńbektegi jetistikteri úshin kótermeleýdiń kez kelgen túrin qoldanýǵa quqyly.

2. Qyzmetkerlerdi kótermeleýdiń túrleri men olardy qoldanýdyń tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda, jumys berýshiniń aktilerinde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta aıqyndalady.

72-bap. Tártiptik jazalar

1. Jumys berýshi qyzmetkerdiń tártiptik teris qylyq jasaǵany úshin:

1) eskertý;

2) sógis;

3) qatań sógis;

4) osy Kodekste belgilengen jaǵdaılarda eńbek shartyn jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzý túrindegi tártiptik jaza qoldanýǵa quqyly.

2. Osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda kózdelmegen tártiptik jazalardy qoldanýǵa jol berilmeıdi.

73-bap. Tártiptik jazalardy qoldaný jáne oǵan shaǵym jasaý tártibi

1. Jumys berýshi óziniń aktisin shyǵarý arqyly tártiptik jaza qoldanady.

      2. Jumys berýshi tártiptik jazany qoldanǵanǵa deıin qyzmetkerden jazbasha túsinikteme talap etýge mindetti. Qyzmetkerdiń jazbasha túsinikteme berýden bas tartýy tártiptik jaza qoldanýǵa kedergi jasaı almaıdy. Qyzmetker atalǵan túsiniktemeni berýden bas tartqan jaǵdaıda tıisti akt jasalady.

      3. Jumys berýshi tártiptik jazanyń túrin aıqyndaý kezinde jasalǵan tártiptik teris qylyqtyń mazmunyn, sıpatyn jáne aýyrlyǵyn, ony jasaýdyń mán-jaılaryn, qyzmetkerdiń onyń aldyndaǵy jáne odan keıingi tártibin, eńbekke degen kózqarasyn eskerýge tıis.

      4. Árbir tártiptik teris qylyǵy úshin qyzmetkerge bir tártiptik jaza ǵana qoldanyla alady.

      5. Jumys berýshiniń qyzmetkerge tártiptik jaza qoldaný týraly aktisi:

      1) qyzmetkerdiń eńbekke ýaqytsha qabiletsizdigi;

      2) qyzmetker memlekettik nemese qoǵamdyq mindetter atqarý ýaqytyna jumystan bosatylǵan;

      3) qyzmetker demalysta nemese vahtaaralyq demalysta bolǵan;

      4) qyzmetker issaparda bolǵan kezeńde shyǵarylmaıdy.

      6. Tártiptik jaza qoldaný týraly akt ol shyǵarylǵan kúninen bastap úsh jumys kúni ishinde tártiptik jazaǵa tartylǵan qyzmetkerge qolyn qoıǵyzyp habarlanady. Qyzmetker jumys berýshiniń aktisimen tanysqanyn qol qoıyp rastaýdan bas tartqan jaǵdaıda, tártiptik jaza qoldaný týraly aktide ol týraly tıisti jazba jasalady. Qyzmetkerdi jumys berýshiniń tártiptik jaza qoldaný týraly aktisimen jeke tanystyrýǵa múmkindik bolmaǵan jaǵdaıda jumys berýshi aktini qyzmetkerge habarlamaly hatpen jiberýge mindetti.

      7. Qyzmetker tártiptik jaza jóninde osy Kodekste belgilengen tártippen shaǵym jasaı alady.

      Eskertý. 73-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
74-bap. Tártiptik jazalardy belgileý merzimi

1. Osy Kodekstiń 73-baby 5-tarmaǵynda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa da zańdarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, tártiptik jaza qyzmetkerge tártiptik teris qylyq anyqtalǵannan keıin tikeleı, biraq ol anyqtalǵan kúnnen bastap bir aıdan keshiktirilmeı qoldanylady.

304-bapta kózdelgen jaǵdaılarda tártiptik jazalar ereýildi zańsyz dep taný týraly sot sheshimi zańdy kúshine engen kúnnen bastap bir aıdan keshiktirilmeı qoldanylady.

2. Tártiptik jazany - tártiptik teris qylyq jasalǵan kúnnen bastap alty aıdan asqannan keıin, al Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen nemese revızııa nemese jumys berýshiniń qarjy-sharýashylyq qyzmetin tekserý nátıjeleri boıynsha tártiptik teris qylyǵy anyqtalǵan jaǵdaılarda qyzmetker tártiptik teris qylyq jasaǵan kúnnen bastap bir jyldan asqannan keıin qoldanýǵa bolmaıdy. Kórsetilgen merzimderge qylmystyq is boıynsha is júrgizý ýaqyty kirmeıdi.

3. Qyzmetkerdiń eńbekke ýaqytsha qabiletsizdigine, memlekettik nemese qoǵamdyq mindetter oryndaý úshin jumystan bosatylýyna, demalysta, issaparda bolýyna baılanysty jumysta bolmaǵan ýaqytynda tártiptik jaza qoldaný merziminiń barysy toqtatyla turady.

      Eskertý. 74-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
75-bap. Tártiptik jazanyń qoldanylý merzimi

1. Osy Kodekstiń 72-baby 1-tarmaǵynyń 4) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaıdy qospaǵanda, tártiptik jazanyń qoldanylý merzimi ol qoldanylǵan kúnnen bastap alty aıdan aspaýǵa tıis. Eger osy merzim ishinde qyzmetker jańa tártiptik jazaǵa tartylmasa, onyń tártiptik jazasy joq dep esepteledi.

2. Qyzmetkerge tártiptik jaza qoldanǵan jumys berýshi óziniń bastamasymen, qyzmetkerdiń nemese onyń tikeleı basshysynyń ótinýimen, qyzmetkerler ókiliniń ótinishi boıynsha tártiptik jazany merziminen buryn alyp tastaýǵa quqyly.

7-taraý. JUMYS ÝAQYTY

76-bap. Jumys ýaqyty

1. Uzaqtyǵy qalypty, uzaqtyǵy qysqartylǵan jáne tolyq emes jumys ýaqyty bolýy múmkin.

2. Jumys ýaqytyna daıyndyq-qorytyndy jumystar (narıad-tapsyrma, materıaldar, quraldar alý, tehnıkamen, qujattamalarmen tanysý, jumys ornyn daıyndaý jáne jınaý, daıyn ónimdi tapsyrý jáne basqalar), eńbek tehnologııasynda, eńbekti uıymdastyrýda, eńbekti normalaý men qorǵaý erejelerinde kózdelgen úzilister, qyzmetker óziniń ýaqytyna erkin ıelik ete almaıtyn jumys ornynda bolý nemese jumysty kútý ýaqyty, mereke jáne demalys kúnderindegi kezekshilikter, úıdegi kezekshilik jáne eńbek shartynda, ujymdyq shartta, jumys berýshiniń aktilerinde ne Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde aıqyndalatyn basqa da kezeńder jatady.

77-bap. Jumys ýaqytynyń qalypty uzaqtyǵy

1. Jumys ýaqytynyń qalypty uzaqtyǵy aptasyna 40 saǵattan aspaýǵa tıis.

2. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta jumys ýaqytynyń qalypty uzaqtyǵy úshin tólenetindeı tólemaqymen uzaqtyǵy az jumys ýaqyty kózdelýi múmkin.

78-bap. Qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattary úshin jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy

1. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler úshin jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy osy Kodekstiń 181-babyna sáıkes belgilenedi.

2. Aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerler úshin jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy osy Kodekstiń 202-babyna sáıkes belgilenedi.

3. Birinshi jáne ekinshi toptardaǵy múgedekter úshin jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy osy Kodekstiń 224-babyna sáıkes belgilenedi.

4. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta osy baptyń 1 - 3-tarmaqtarynda kórsetilgennen kem jumys ýaqytynyń uzaqtyǵy kózdelýi múmkin.

5. Qyzmetkerlerge jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy belgilengen kezde eńbekke aqy tóleý osy Kodekske sáıkes júrgiziledi.

79-bap. Tolyq emes jumys ýaqyty

Osy Kodekste belgilengen qalypty uzaqtyqtan az ýaqyt, onyń ishinde:

tolyq emes jumys kúni, ıaǵnı kúndelikti jumys (jumys aýysymy) uzaqtyǵynyń normasyn azaıtý;

tolyq emes jumys aptasy, ıaǵnı jumys aptasyndaǵy jumys kúnderiniń sanyn qysqartý;

bir mezgilde kúndelikti jumys (jumys aýysymy) uzaqtyǵynyń normasyn azaıtý jáne jumys aptasyndaǵy jumys kúnderiniń sanyn qysqartý tolyq emes jumys ýaqyty bolyp esepteledi.

80-bap. Tolyq emes jumys ýaqytyndaǵy jumys jaǵdaılary

1. Eńbek shartynda taraptardyń kelisimimen qyzmetker úshin tolyq emes jumys ýaqyty belgilenýi múmkin.

2. Tolyq emes jumys ýaqyty belgili nemese belgisiz merzimge belgilenedi.

3. Tolyq emes jumys ýaqyty jaǵdaılarynda jumys isteý qyzmetker úshin osy Kodekste, eńbek shartynda, ujymdyq shartta, kelisimderden belgilengen jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń uzaqtyǵyn qandaı da bir shekteýge ákep soqtyrmaıdy.

81-bap. Jumys aptasynyń túrleri

1. Qyzmetkerler úshin eki demalys kúni bar bes kúndik jumys aptasy belgilenedi. Bes kúndik jumys aptasy kezinde kúndelikti jumystyń (aýysymnyń) uzaqtyǵy jumystyń ereksheligi eskerile jáne jumys aptasynyń belgilengen uzaqtyǵy saqtala otyryp, jumys berýshiniń aktisimen aıqyndalady.

2. Óndiris sıpaty men jumys jaǵdaılary boıynsha bes kúndik jumys aptasyn engizý qısynsyz bolatyn uıymdarda bir demalys kúni bar alty kúndik jumys aptasy belgilenedi.

3. Jumys berýshi eńbek shartynyń jáne (nemese) ujymdyq sharttyń talaptaryna sáıkes bes kúndik nemese alty kúndik jumys aptasyn belgileıdi.

82-bap. Kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) uzaqtyǵy

1. Bes kúndik jumys aptasy kezinde kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) uzaqtyǵy aptalyq norma 40 saǵat bolǵanda - 8 saǵattan, aptalyq norma 36 saǵat bolǵanda - 7 saǵat 12 mınýttan jáne aptalyq norma 24 saǵat bolǵanda 5 saǵattan aspaýǵa tıis.

2. Alty kúndik jumys aptasy kezinde kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) uzaqtyǵy aptalyq norma 40 saǵat bolǵanda - 7 saǵattan, aptalyq norma 36 saǵat bolǵanda - 6 saǵattan jáne aptalyq norma 24 saǵat bolǵanda 4 saǵattan aspaýǵa tıis.

3. Kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) uzaqtyǵy, kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) bastalý jáne aıaqtalý ýaqyty, jumystaǵy úzilister ýaqyty jumys aptasynyń belgilengen uzaqtyǵy saqtala otyryp, uıymnyń eńbek tártiptemesi erejelerimen, eńbek shartymen, ujymdyq shartpen belgilenedi.

4. Óner jáne mádenı demalys kásiptik uıymdarynyń shyǵarmashylyq qyzmetkerleri, buqaralyq aqparat quraldarynyń qyzmetkerleri, sportshylar, jattyqtyrýshylar úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyna, jumys berýshiniń aktilerine, ujymdyq shartqa nemese eńbek shartyna sáıkes kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) ózgeshe uzaqtyǵy belgilenýi múmkin.

83-bap. Kúndelikti jumysty (jumys aýysymyn) bólikterge bólý

1. Kúndelikti jumysty (jumys aýysymyn) bólikterge bólýge:

1) jumys qarqyndylyǵy ártúrli bolatyn jumystarda;

2) eger bul qyzmetkerdiń áleýmettik-turmystyq jáne ózge de jeke qajettilikterimen baılanysty bolsa, onyń bastamasy boıynsha jol beriledi.

2. Kúndelikti jumysty (jumys aýysymyn) bólikterge bólgen kezde jumys ýaqytynyń jalpy uzaqtyǵy kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) belgilengen uzaqtyǵynan aspaýǵa tıis.

3. Kúndelikti jumys (jumys aýysymy) bólikterge bólinetin jumys túrleri, jumystaǵy úzilisterdiń sany men uzaqtyǵy, sondaı-aq osyndaı jaǵdaılary bar jumys úshin qyzmetkerlerge tólenetin ótemaqylardyń túrleri men mólsheri eńbek shartynda, ujymdyq shartta belgilenedi.

84-bap. Aýysymdyq jumys

1. Óndiristik proestiń uzaqtyǵy ne jumys berýshiniń óndiristik qyzmetiniń rejımi kúndelikti jumys uzaqtyǵynyń normasynan asyp ketken jaǵdaılarda aýysymdyq jumys belgilenýi múmkin.

2. Aýysymdyq jumys kezinde jumys aýysymynyń uzaqtyǵy, bir jumys aýysymynan ekinshisine ótý qyzmetkerler ókilderimen kelise otyryp jumys berýshi bekitken aýysym kestelerimen belgilenedi.

3. Jumys berýshi aýysym kestelerin qyzmetkerler nazaryna osy kesteler qoldanysqa engizilgenge deıin bir aıdan keshiktirmeı jetkizedi.

4. Qyzmetkerdi qatarynan eki jumys aýysymynda jumysqa tartýǵa tyıym salynady.

85-bap. Ikemdi jumys ýaqyty rejımindegi jumys

1. Qyzmetkerlerdiń áleýmettik-turmystyq jáne jeke qajettilikterin óndiris múddelerimen úılestirý maqsatynda ıkemdi jumys ýaqyty rejımi belgilenýi múmkin.

      2. Ikemdi jumys ýaqyty rejıminiń kezinde:

      1) tirkelgen jumys ýaqyty;

      2) qyzmetker sol ýaqyt ishinde eńbek mindetterin óz qalaýy boıynsha atqarýǵa quqyly ıkemdi (aýyspaly) jumys ýaqyty;

      3) eseptik kezeń belgilenedi.

      3. Sheginde qyzmetkerlerdiń osy sanaty úshin belgilengen jumys ýaqyty uzaqtyǵynyń ortasha normasy saqtalýǵa tıis kezeń ıkemdi jumys ýaqyty kezeńindegi eseptik kezeń dep tanylady.

      4. Ikemdi jumys ýaqyty kezeńindegi eseptik kezeń bir aıdan aspaýǵa tıis.

      5. Ikemdi jumys ýaqyty kezeńindegi kúndelikti jumystyń (jumys aýysymynyń) jáne (nemese) apta saıynǵy jumys ýaqytynyń uzaqtyǵy kúndelikti jáne (nemese) apta saıynǵy jumys ýaqyty uzaqtyǵynyń normasynan kóp nemese az bolýy múmkin.

      6. Tirkelgen jumys ýaqytynyń, ıkemdi (aýyspaly) jumys ýaqytynyń uzaqtyǵy, ıkemdi jumys ýaqyty rejımindegi eseptik kezeń eńbek shartynda, ujymdyq shartta belgilenedi.

86-bap. Jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi

1. Jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi úzdiksiz jumys isteıtin óndiristerde, ehtarda, ýchaskelerde jáne óndiris (jumys) jaǵdaılary boıynsha qyzmetkerlerdiń osy sanaty úshin belgilengen jumys ýaqytynyń kúndelikti nemese apta saıynǵy uzaqtyǵy saqtala almaıtyn jumystardyń keıbir túrlerinde qoldanylady.

2. Sheginde qyzmetkerlerdiń osy sanaty úshin belgilengen kúndelikti jáne (nemese) apta saıynǵy jumys ýaqyty uzaqtyǵynyń normasy ortasha alǵanda saqtalýǵa tıis kezeń jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi kezindegi eseptik kezeń dep tanylady.

3. Kez kelgen, biraq bir jyldan aspaıtyn kúntizbelik kezeń nemese belgili bir jumysty oryndaý kezeńi jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi kezindegi eseptik kezeń bolýy múmkin.

4. Jumys ýaqytynyń jıyntyq esebin belgileý kezinde jumystyń aıaqtalýy men kelesi jumys kúniniń (jumys aýysymynyń) bastalýy arasyndaǵy qyzmetkerdiń demalys uzaqtyǵynyń saqtalýy mindetti bolyp tabylady.

5. Jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi kezinde jumys isteý tártibi, jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi belgilenetin qyzmetkerlerdiń sanattary, qyzmetkerler ókilderiniń pikiri eskerile otyryp, eńbek shartynda nemese ujymdyq shartta ne jumys berýshiniń aktisinde aıqyndalady.

6. Osy Kodekstiń 183, 190, 225-baptarynda kózdelgen jaǵdaılarda jumys ýaqytynyń jıyntyq esebin qoldanýǵa jol berilmeıdi.

87-bap. Túngi ýaqyttaǵy jumys

1. 22 saǵattan bastap tańerteńgi saǵat 6-ǵa deıingi ýaqyt túngi ýaqyt bolyp esepteledi.

2. Qyzmetkerlerdi túngi ýaqyttaǵy jumysqa tartý osy Kodekste belgilengen shekteýler saqtala otyryp júrgiziledi.

88-bap. Ústeme jumysqa tartýdy shekteý

1. Ústeme jumystarǵa:

1) júkti áıelder;

2) on segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler jiberilmeıdi.

2. Osy Kodekstiń 90-babynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, ústeme jumystarǵa tartýǵa qyzmetkerdiń jazbasha kelisimimen ǵana jol beriledi.

89-bap. Ústeme jumystardyń shekti sany

1. Ústeme jumystar árbir qyzmetker úshin táýlik ishinde - eki saǵattan, al aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda bir saǵattan aspaýǵa tıis.

2. Ústeme jumystardyń jalpy uzaqtyǵy aıyna on eki saǵattan jáne jylyna júz jıyrma saǵattan aspaýǵa tıis.

3. Ústeme jumystardyń shekti sanyn shekteý osy Kodekstiń 90-babynyń 1) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaılardaǵy jumystarǵa qoldanylmaıdy.

90-bap. Qyzmetkerlerdiń kelisiminsiz ústeme jumystarǵa jol beriletin erekshe jaǵdaılar

Qyzmetkerlerdiń kelisiminsiz ústeme jumystarǵa tek qana mynadaı jaǵdaılarda:

1) el qorǵanysy úshin, sondaı-aq tótenshe jaǵdaılardy, dúleı zilzalany nemese óndiristik avarııany boldyrmaý ne olardyń zardaptaryn dereý joıý úshin qajetti jumystar júrgizý kezinde;

2) sýmen jabdyqtaýdyń, gazben jabdyqtaýdyń, jylýmen jabdyqtaýdyń, energııamen jabdyqtaýdyń jáne tirshilikti qamtamasyz etýdiń basqa júıeleriniń qalypty jumys isteýin buzatyn ózge de mán-jaılardy joıý úshin;

3) eger úzilis jasaýǵa bolmaıtyn jumysta aýystyratyn qyzmetker kelmeı qalǵanda, basqa qyzmetkermen aýystyrý sharasyn dereý qoldana otyryp, jumysty jalǵastyrý úshin jol beriledi.

91-bap. Jumys ýaqytyn esepke alýdy júrgizý tártibi

1. Jumys berýshi qyzmetkerdiń naqty jumys istegen jumys ýaqytyn esepke alýdy júzege asyrýǵa tıis.

2. Qyzmetker jumys istegen jáne jumys istemegen ýaqyt qamtylatyn naqty jumys ýaqyty esepke alynýǵa tıis.

3. Jumys istelgen ýaqyt quramynda naqty jumys istelgen jumys ýaqyty jáne jumys ýaqytyna jatqyzylatyn ózge de ýaqyt kezeńderi esepke alynýǵa tıis. Bul rette ústeme jumystar ýaqyty, túngi ýaqyttaǵy, demalys, mereke kúnderdegi jumystar, issapar kúnderi bólek esepteledi.

4. Jumys istelmegen ýaqyt quramynda aqy tólenetin jáne aqy tólenbeıtin ýaqyt, sondaı-aq qyzmetkerdiń jáne (nemese) jumys berýshiniń kinásinen joǵaltylǵan jumys ýaqyty esepke alynýǵa tıis.

5. Jumys ýaqytyn esepke alý jumys berýshi aıqyndaǵan qujattarda júrgiziledi.

6. Qyzmetkerdiń jumys ýaqytyna jumystardy jumys ornynan tys jerlerde oryndaǵan ne olardyń oryndalýyn jumys berýshi naqty ýaqytpen tirkeı almaıtyn kezeńder qosylatyn jaǵdaılarda, bul kezeńder jumys ýaqytyn esepke alý qujattarynda eńbek shartynda belgilengen jumystar kólemin oryndaý retinde belgilenedi.

8-taraý. TYNYǴÝ ÝAQYTY

92-bap. Tynyǵý ýaqytynyń túrleri

Tynyǵý ýaqytynyń túrleri:

1) jumys kúni (jumys aýysymy) ishindegi úzilister - tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilis; aýysymishilik jáne arnaýly úzilister;

2) kúndelikti (aýysymaralyq) tynyǵý;

3) demalys kúnderi (apta saıynǵy úzdiksiz tynyǵý);

4) mereke kúnderi;

5) demalystar bolyp tabylady.

93-bap. Tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilis

1. Qyzmetkerge kúndelikti jumys (jumys aýysymy) ishinde tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan uzaqtyǵy jarty saǵattan kem bolmaıtyn bir úzilis berilýge tıis.

2. Osy baptyń 3-tarmaǵynda belgilengen jaǵdaılardy qospaǵanda, tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilis kúndelikti jumys (jumys aýysymy) bastalǵannan keminde úsh saǵat ótkennen keıin jáne tórt saǵattan keshiktirilmeı belgilenýge tıis.

3. Uzaqtyǵy 8 saǵattan asatyn kúndelikti jumysta (jumys aýysymynda) jumys ýaqytynyń ıkemdi jıyntyq esebi rejımi kezinde tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilis kúndelikti jumys (jumys aýysymy) bastalǵannan keminde tórt saǵat ótkennen keıin belgilenýi múmkin.

4. Tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilis berý ýaqyty, onyń uzaqtyǵy eńbek tártiptemesi erejelerinde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta belgilenedi.

5. Tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilis ýaqyty jumys ýaqytyna qosylmaıdy. Óndiris jaǵdaılary boıynsha úzilis berý múmkin bolmaıtyn jumystarda jumys berýshi qyzmetkerdi jumys ýaqytynda arnaýly jabdyqtalǵan orynda tynyǵý jáne tamaqtaný múmkindigimen qamtamasyz etýge mindetti. Mundaı jumystardyń tizbesi, tynyǵýdyń jáne tamaqtanýdyń tártibi men orny ujymdyq shartta nemese jumys berýshiniń qyzmetkerler ókilderimen kelise otyryp shyǵarylǵan aktilerinde belgilenedi.

94-bap. Aýysymishilik jáne arnaýly úzilister

1. Jumystyń jekelegen túrlerinde qyzmetkerlerge tehnologııaǵa jáne óndiris pen eńbekti uıymdastyrýǵa baılanysty, jumys ýaqytyna qosylatyn aýysymishilik úzilister beriledi. Bul jumys túrleri, mundaı úzilister berýdiń uzaqtyǵy men tártibi ujymdyq shartta nemese jumys berýshiniń qyzmetkerler ókilderimen kelise otyryp qabyldanǵan aktilerinde belgilenedi.

2. Jyldyń sýyq mezgilinde ashyq aýada nemese jylytylmaıtyn jabyq úı-jaılarda jumys isteıtin, sondaı-aq tıeý-túsirý jumystarynda isteıtin qyzmetkerlerge jylyný jáne tynyǵý úshin jumys ýaqytyna qosylatyn arnaýly úzilister beriledi. Jumys berýshi qyzmetkerlerdiń jylynýy men tynyǵýyna arnalǵan úı-jaılardyń jabdyqtalýyn qamtamasyz etýge mindetti.

3. Bir jarym jasqa tolmaǵan balalary bar jumys isteıtin áıelderge tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilisten bólek, osy Kodekstiń 188-babyna sáıkes balany tamaqtandyrýǵa arnalǵan qosymsha úzilister beriledi.

95-bap. Kúndelikti (aýysymaralyq) tynyǵýdyń uzaqtyǵy

Qyzmetkerdiń jumystyń aıaqtalýy men onyń kelesi kúni bastalýy (jumys aýysymy) arasyndaǵy kúndelikti (aýysymaralyq) tynyǵýynyń uzaqtyǵy on eki saǵattan kem bolmaýǵa tıis.

96-bap. Demalys kúnderi

1. Qyzmetkerlerge apta saıyn demalys kúnderi beriledi.

      2. Bes kúndik jumys aptasynda qyzmetkerlerge aptasyna eki demalys kúni, al alty kúndik jumys aptasynda - bir kún beriledi.

      3. Bes kúndik jáne alty kúndik jumys aptasynda jeksenbi jalpy demalys kúni bolyp tabylady. Bes kúndik jumys aptasyndaǵy ekinshi demalys kúni jumys berýshiniń aktisinde nemese aýysym kestesinde belgilenedi. Eger ujymdyq shartta, eńbek shartynda ózgeshe belgilenbese, eki demalys kúni qatar beriledi.

      4. Musylman kúntizbesi boıynsha atap ótiletin Qurban aıttyń birinshi kúni, 7 qańtar - pravoslavıelik Rojdestvo demalys kúnderi bolyp tabylady.

      5. Úzdiksiz óndiristerde nemese óndiristik-tehnıkalyq jaǵdaılar boıynsha nemese halyqqa udaıy úzdiksiz qyzmet etý qajettigi saldarynan demalys kúnderi jumysty toqtatý múmkin bolmaıtyn óndiristerde isteıtin qyzmetkerlerge demalys kúnderi jumys berýshiniń qyzmetkerler ókilderimen kelise otyryp qabyldanǵan aktilerinde bekitilgen aýysymdyq kestege sáıkes qyzmetkerlerge (qyzmetkerler tobyna) aptanyń ár kúnderi kezekpen beriledi.

      6. Issaparda júrgen qyzmetker demalys kúnderin ózi jiberilgen jumys berýshiniń eńbek tártiptemesine sáıkes paıdalanady.

97-bap. Demalys jáne mereke kúnderindegi jumys

1. Osy Kodekstiń 98-babynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jumys berýshiniń bastamasy boıynsha demalys jáne mereke kúnderindegi jumysqa qyzmetkerdiń jazbasha kelisimimen jol beriledi.

2. Demalys jáne mereke kúnderinde qyzmetkerdiń bastamasy boıynsha jumysqa jumys berýshiniń aktisi negizinde jol beriledi.

3. Demalys jáne mereke kúnderindegi jumys kezinde qyzmetkerdiń qalaýy boıynsha oǵan basqa demalys kúni beriledi nemese osy Kodekstiń 128-babynda kórsetilgen mólsherde aqy tólenedi.

4. Ulttyq jáne memlekettik merekeler kezeńinde, sondaı-aq osy Kodekstiń 96-babynyń 4-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılarda jumys ýaqytyn utymdy paıdalaný maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti demalys kúnderin basqa jumys kúnderine aýystyrýǵa quqyly.

      Eskertý. 97-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
98-bap. Qyzmetkerdiń kelisiminsiz demalys jáne mereke kúnderi jumysqa tartýdyń erekshe jaǵdaılary

Qyzmetkerdiń kelisiminsiz demalys jáne mereke kúnderi jumysqa tartýǵa mynadaı jaǵdaılarda:

1) tótenshe jaǵdaılardy, dúleı zilzalany nemese óndiristik avarııany boldyrmaý ne olardyń zardaptaryn dereý joıý úshin;

2) jazataıym oqıǵalardy, múliktiń opat bolýyn nemese búlinýin boldyrmaý jáne olarǵa tekserý júrgizý úshin;

3) jalpy uıymnyń nemese onyń jekelegen bólimsheleriniń odan ári qalypty jumysy osylardyń jedel oryndalýyna táýeldi bolatyn shuǵyl, buryn kózdelmegen jumystardy oryndaý úshin jol beriledi.

99-bap. Qyzmetkerlerdi demalys jáne mereke kúnderi jumysqa tartýdy resimdeý

Qyzmetkerlerdi demalys jáne mereke kúnderi jumysqa tartý jumys berýshiniń aktisimen resimdeledi.

100-bap. Demalys túrleri

1. Qyzmetkerlerge demalystardyń mynadaı túrleri:

      1) jyl saıynǵy aqyly eńbek demalystary;

      2) áleýmettik demalystar beriledi.

      2. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy qyzmetkerdiń tynyǵýyna, jumys qabiletin qalpyna keltirýine, densaýlyǵyn nyǵaıtýyna jáne qyzmetkerdiń ózge de jeke qajettikterine arnalady jáne jumys orny (laýazymy) men ortasha jalaqysy saqtala otyryp, belgili bir kúntizbelik kúnder sanyna beriledi.

      2-1. Qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń mynadaı túrleri beriledi:

      1) jyl saıynǵy negizgi aqyly eńbek demalysy;

      2) aqy tólenetin jyl saıynǵy qosymsha eńbek demalysy.

      3. Áleýmettik demalys dep ana bolýǵa, balalardyń kútimine, óndiristen qol úzbeı bilim alýǵa qolaıly jaǵdaılar jasaý maqsatynda jáne ózge de áleýmettik maqsattar úshin qyzmetkerdi belgili bir kezeńge jumystan bosatý túsiniledi.

      4. Qyzmetkerlerge áleýmettik demalystardyń mynadaı túrleri:

      1) jalaqy saqtalmaıtyn demalys;

      2) oqý demalysy;

      3) balany (balalardy) týýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty demalystar beriledi.

      Eskertý. 100-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
101-bap. Jyl saıynǵy negizgi aqyly eńbek demalysynyń uzaqtyǵy

      Eskertý. Taqyrypqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       Eger qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattary úshin basqa normatıvtik quqyqtyq aktilerde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta jáne jumys berýshiniń aktilerinde kóp kún sany kózdelmese, qyzmetkerlerge uzaqtyǵy kúntizbelik jıyrma tórt kún bolatyn jyl saıynǵy negizgi aqyly eńbek demalysy beriledi.

      Eskertý. 101-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
102-bap. Jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalystary

1. Mynalarǵa:

1) aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerge uzaqtyǵy keminde kúntizbelik alty kún bolatyn jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalystary beriledi;

2) birinshi jáne ekinshi toptardaǵy múgedekterge uzaqtyǵy keminde kúntizbelik on bes kún bolatyn jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalystary beriledi.

2. Qyzmetkerlerdiń ózge sanattaryna jyl saıynǵy qosymsha demalys berý jáne onyń eń tómengi uzaqtyǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilenýi múmkin.

3. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta qyzmetkerlerge úzdiksiz uzaq jumysy, mańyzdy, kúrdeli, jedel jumystardy, sondaı-aq ózge de sıpattaǵy jumystardy oryndaǵany úshin kótermeleý sıpatynda jyl saıynǵy aqyly qosymsha demalystar belgilenýi múmkin.

103-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń uzaqtyǵyn esepteý

1. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń uzaqtyǵy qoldanylatyn jumys rejımderi men kestelerine qaramastan, eńbek demalysy kúnderine týra keletin mereke kúnderi esepke alynbaı, kúntizbelik kúndermen esepteledi.

2. Jyl saıynǵy eńbek demalysynyń jalpy uzaqtyǵyn esepteý kezinde jyl saıynǵy qosymsha eńbek demalystary jyl saıynǵy negizgi eńbek demalysyna qosylady. Bul rette jyl saıynǵy eńbek demalysynyń jalpy uzaqtyǵy eń joǵarǵy shekpen shektelmeıdi.

104-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyna quqyq beretin jumys stajyn esepteý

Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyna quqyq beretin jumys stajyna:

1) naqty jumys istelgen ýaqyt;

2) qyzmetker naqty jumys istemegen, biraq onyń jumys orny (laýazymy) men jalaqysy tolyq nemese ishinara saqtalǵan ýaqyt;

3) qyzmetker eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵyna, onyń ishinde júktiligine jáne bosanýyna oraı demalysta bolǵan ýaqytyna baılanysty naqty jumys istemegen ýaqyt;

4) qyzmetker jumysyna qaıta alyný aldynda naqty jumys istemegen ýaqyt qosylady.

      Eskertý. 104-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
105-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalystaryn berý tártibi

1. Qyzmetkerge jumys istegen birinshi jáne kelesi jyldary úshin jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy taraptardyń kelisimi boıynsha jumys jylynyń kez kelgen ýaqytynda beriledi.

2. Vahtalyq ádispen jumys isteıtin qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn berý erekshelikteri osy Kodekstiń 213-babynda belgilenedi.

3. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy kelisim boıynsha bólikterge bólinýi múmkin.

4. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy Kodekstiń 108-babynyń 3-tarmaǵyndaǵy talaptar saqtala otyryp, osy Kodekstiń 108 jáne 109-baptarynda belgilengen jaǵdaılarda jáne tártippen aýystyrylady, uzartylady, úziledi.

5. Jyl saıynǵy eńbek demalysyna aqy tóleý ol bastalardan kúntizbelik úsh kúnnen keshiktirilmeı, al eńbek demalysy kesteden tys berilgen jaǵdaıda - ol berilgen kúnnen bastap kúntizbelik úsh kúnnen keshiktirilmeı júrgiziledi.

      Eskertý. 105-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
106-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalystaryn berý kezeńin aıqyndaý

Jumys jyly qyzmetkerdiń birinshi jumys kúninen bastap eseptelgen on eki aıdy quraıdy.

107-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalystaryn berý kezektiligi

1. Qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn berýdiń kezektiligi jumys berýshi qyzmetkerlerdiń pikirin eskere otyryp bekitetin demalys kestesinde belgilenedi ne taraptardyń kelisimimen belgilenedi.

2. Demalys kesteleri óndiristik qajettilikke baılanysty ózgertilgen jaǵdaıda jumys berýshi bul týraly qyzmetkerge eńbek demalysy bastalardan keminde eki apta buryn habarlaýǵa mindetti.

      Eskertý. 107-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
108-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn aýystyrýdyń jaǵdaılary men tártibi

      Eskertý. Taqyrypqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       1. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy:

qyzmetker eńbekke ýaqytsha jaramsyz bolǵan, júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalysta bolǵan;

eger bul úshin zańda jumystan bosatý kózdelse, qyzmetker jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy ýaqytynda memlekettik mindetter atqarǵan jaǵdaılarda, tolyq nemese onyń bir bóligi aýystyrylady.

2. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy (onyń bir bóligi) qyzmetkerdiń jazbasha kelisimimen nemese onyń ótinýi boıynsha aýystyrylady. Aýystyrylǵan eńbek demalysy taraptardyń kelisimi boıynsha kelesi jylǵy eńbek demalysyna qosylýy nemese qyzmetkerdiń ótinishi boıynsha basqa ýaqytta bólek berilýi múmkin.

3. Eńbek demalysyn qatarynan eki jyl boıy bermeýge tyıym salynady.

      Eskertý. 108-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
109-bap. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynan shaqyrtyp alý

1. Jumys berýshi jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn tek qyzmetkerdiń jazbasha kelisimimen ǵana úzýi múmkin. Qyzmetkerdiń jumys berýshiniń usynysynan bas tartýy eńbek tártibin buzý bolyp tabylmaıdy.

2. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynan shaqyrtyp alýǵa baılanysty paıdalanylmaǵan bóligi eńbek sharty taraptarynyń kelisimi boıynsha aǵymdaǵy jyl ishinde nemese kelesi jumys jylynda kez kelgen ýaqytta beriledi ne kelesi jumys jylyndaǵy jyl saıynǵy aqyly eńbek

demalysyna qosylady.

3. Qyzmetkerdi jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynan shaqyrtyp alǵan kezde demalystyń paıdalanylmaǵan bóligin basqa ýaqytta berýdiń ornyna qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy kelisim boıynsha qyzmetkerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń paıdalanylmaǵan bóliginiń kúnderi úshin ótemaqy tólemi júrgizilýi múmkin.

4. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdi, júkti áıelderdi jáne aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerdi jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynan shaqyrtyp alýǵa jol berilmeıdi.

110-bap. Eńbek sharty toqtatylǵan kezde paıdalanylmaǵan jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy úshin ótemaqy tólemi

Eńbek sharty toqtatylǵan kezde jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn (jyl saıynǵy eńbek demalystaryn) paıdalanbaǵan nemese tolyq paıdalanbaǵan qyzmetkerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń (jyl saıynǵy eńbek demalystarynyń) paıdalanylmaǵan kúnderi úshin ótemaqy tólemi júrgiziledi.

111-bap. Jalaqy saqtalmaıtyn demalys

1. Eńbek sharty taraptarynyń kelisimi boıynsha qyzmetkerdiń ótinishi negizinde oǵan jalaqy saqtalmaıtyn demalys berilýi múmkin.

2. Jalaqy saqtalmaıtyn demalystyń uzaqtyǵy qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy kelisim boıynsha aıqyndalady.

3. Jumys berýshi:

1) neke tirkelgen;

2) bala týylǵan;

3) jaqyn týystary qaıtys bolǵan;

4) eńbek shartynda, ujymdyq shartta kózdelgen ózge de jaǵdaılar kezinde qyzmetkerdiń jazbasha ótinishi negizinde kúntizbelik bes kúnge deıin jalaqy saqtalmaıtyn demalys berýge mindetti.

112-bap. Oqý demalysy

1. Bilim berý uıymdarynda oqyp júrgen qyzmetkerlerge synaqtar men emtıhandarǵa daıyndalý jáne olardy tapsyrý, zerthanalyq jumystardy oryndaý, dıplomdyq jumysty (jobany) daıyndaý jáne qorǵaý, áskerı oqytylǵan rezervti daıarlaý baǵdarlamasynan ótý úshin oqý demalystary beriledi.

2. Oqý demalysyna aqy tóleý eńbek shartynda, ujymdyq shartta, oqý shartynda aıqyndalady.

      Eskertý. 112-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.16 № 562-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
113-bap. Balany (balalardy) týýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty demalystar

1. Júkti áıelderge, balany (balalardy) týǵan áıelderge, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan áıelderge (erkekterge) balanyń týylýyna baılanysty mynadaı demalystar:

1) júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalys;

2) jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan qyzmetkerlerge demalys;

3) bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty jalaqy saqtalmaıtyn demalys beriledi.

2. Balany (balalardy) týýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty demalystar berý osy Kodekstiń 192 - 195-baptarynda kózdelgen sharttarmen júzege asyrylady.

3. alynyp tastaldy

      Eskertý. 113-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007.12.19. N 9 (2008 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
114-bap. Demalysty resimdeý

Demalysty berý, aýystyrý, uzartý ne demalystan shaqyryp alý jumys berýshiniń aktisimen resimdeledi.

9-taraý. EŃBEKTI NORMALAÝ

115-bap. Eńbekti normalaýdy uıymdastyrý salasyndaǵy memlekettik kepildikter

Eńbekti normalaýdy uıymdastyrý salasyndaǵy memlekettik kepildikter:

eńbektiń úlgilik normalary men normatıvterin;

memlekettik organdardyń eńbektiń tehnıkalyq negizdelgen úlgilik normalary men normatıvterin ázirleýdi qamtamasyz etýin;

jumys berýshilerdiń eńbek normalaryn ázirleýdi, engizýdi jáne qaıta qaraýdy qamtamasyz etýin baqylaýdy qamtıdy.

116-bap. Eńbek normalary

1. Eńbek (óndirim, ýaqyt, qyzmet etý) normalary eńbek shyǵyndarynyń ólshemi bolyp tabylady jáne tıisti biliktiligi bar qyzmetkeri úshin tehnıkanyń, tehnologııanyń, óndiris pen eńbekti uıymdastyrýdyń qol jetkizilgen deńgeıine sáıkes belgilenedi.

2. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler úshin óndirim normalary osy Kodekstiń 182-babyna sáıkes belgilenedi.

3. Qyzmetkerlerdiń jekelegen sanattarynyń eńbegine ýaqyt boıynsha aqy tóleý kezinde normalanǵan tapsyrmalar belgilenedi. Jumys berýshi jekelegen fýnkııalar men jumys kólemderiniń oryndalýy úshin qyzmet etý normalaryn nemese qyzmetkerler sanynyń normalaryn

(normatıvterin) belgileýi múmkin.

117-bap. Jańa eńbek normalaryn ázirleý, engizý, qoldanystaǵy eńbek normalaryn aýystyrý jáne qaıta qaraý

1. Jumys berýshi eńbek normalaryn jańadan engizýdi, qoldanystaǵy eńbek normalaryn aýystyrýdy jáne qaıta qaraýdy qyzmetkerler ókilderimen kelise otyryp, eńbektiń úlgilik normalary men normatıvterin eskerip júrgizedi.

      2. Eńbek jónindegi úlgilik (salalyq, salaaralyq) normalar men normatıvterdi tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdary eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organmen kelisý boıynsha ol belgilegen tártippen bekitedi.

      Barlyq qyzmet salalary úshin biryńǵaı (salaaralyq), eńbek jónindegi úlgilik normalar men normatıvterdi eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ tıisti qyzmet salalarynyń memlekettik organdarymen kelisý boıynsha bekitedi.

      3. Eńbek jónindegi úlgilik (salalyq, salaaralyq) normalar men normatıvterdi aýystyrýdy jáne qaıta qaraýdy olardy bekitken organdar eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen tártippen júzege asyrady.

      4. Eńbek normalary jumys oryndaryna attestattaý men raıonalızaııalaý júrgizý, eńbek ónimdiliginiń ósýin qamtamasyz etetin jańa tehnıka, tehnologııa jáne uıymdyq-tehnıkalyq is-sharalar engizý shamasyna qaraı mindetti túrde aýystyrylýǵa tıis.

      Jekelegen qyzmetkerlerdiń óz bastamasy boıynsha jańa eńbek tásilderin qoldanýy jáne jumys oryndaryn jetildirýi esebinen ónim shyǵarýdyń (qyzmetter kórsetýdiń) joǵary deńgeıine qol jetkizý buryn belgilengen eńbek normalaryn qaıta qaraýǵa negiz bolyp tabylmaıdy.

      5. Qyzmetkerler keminde bir aı buryn jumys berýshiniń jańa eńbek normalaryn engizýi týraly habardar etiledi.

      Eskertý. 117-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
118-bap. Eńbek normalaryn ázirleýge qoıylatyn talaptar

Eńbektiń normalaryn ázirleý kezinde:

1) eńbek normalarynyń sapasy, ony qajetti eńbek shyǵyndaryna ońtaıly jaqyndatý;

2) uqsas uıymdastyrý-tehnıkalyq jaǵdaılarda oryndalatyn birdeı jumystarǵa biryńǵaı eńbek normalaryn belgileý;

3) eńbek normalarynyń ǵylym jáne tehnıka jetistikteri negizindegi progressıvtiligi;

4) eńbek normalary belgilene alatyn jáne ony belgileý oryndy bolatyn jumys túrlerin eńbekti normalaýmen qamtý;

5) eńbek normalarynyń tehnıkalyq (ǵylymı) negizdiligi qamtamasyz etilýge tıis.

119-bap. Eńbekti normalaýdy retteýdiń erekshelikteri

Qyzmetter kórsetýge (taýarlaryna, jumystaryna) tarıfterdi (baǵalardy, alym stavkalaryn) memlekettik retteý engiziletin uıymdarda eńbek normalaryn usyný, qaraý jáne kelisý tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgileıdi.

10-taraý. EŃBEKKE AQY TÓLEÝ

120-bap. Eńbekke aqy tóleý salasyndaǵy memlekettik kepildikter

Qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý salasyndaǵy memlekettik kepildikter:

aılyq jalaqynyń eń tómengi mólsherin;

osy Kodekstiń 122-babyna sáıkes aıqyndalatyn saǵattyq jalaqynyń eń tómengi mólsherin;

eńbekke aqy tóleýdiń eń tómengi standarttaryn;

ústeme jumys úshin aqy tóleýdi;

mereke jáne demalys kúnderdegi jumys úshin aqy tóleýdi;

túngi ýaqyttaǵy jumys úshin aqy tóleýdi;

jumyskerdiń jalaqysynan ustap qalýlardyń mólsherin shekteýdi;

jalaqynyń tolyq jáne ýaqtyly tólenýin jáne eńbekke aqy tóleý salasyndaǵy memlekettik kepildikterdiń iske asyrylýyn memlekettik baqylaýdy;

jalaqy tóleýdiń tártibi men merzimderin qamtıdy.

121-bap. Jalaqynyń mólsheri

1. Qyzmetkerdiń aılyq jalaqysynyń mólsheri qyzmetkerdiń biliktiligine, oryndalatyn jumystyń kúrdeliligine, sanyna jáne sapasyna, sondaı-aq eńbek jaǵdaılaryna qaraı saralanyp belgilenedi.

2. Osy kezeńge belgilengen jumys ýaqytynyń normasyn tolyq atqarǵan jáne eńbek normalaryn (eńbek mindetterin) oryndaǵan qyzmetkerdiń aılyq jalaqysynyń mólsheri Qazaqstan Respýblıkasynyń zańynda belgilengen aılyq jalaqynyń eń tómengi mólsherinen kem

bolmaýǵa tıis.

122-bap. Jalaqynyń eń tómengi mólsherin belgileý

1. Tıisti qarjy jylyna arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń zańymen jyl saıyn belgilenetin aılyq jalaqynyń eń tómengi mólsheri eń tómen kúnkóris deńgeıinen kem bolmaýǵa tıis jáne ol qosymsha aqylar men ústeme aqylardy, ótemaqy tólemderi men áleýmettik tólemderdi, syılyqaqylar men basqa da yntalandyratyn tólemderdi qamtymaıdy jáne jumys istelgen ýaqytqa barabar tólenedi.

2. Eńbekke aqy tóleýdiń eń tómen standarty respýblıkalyq bıýdjet týraly zańda belgilengen jáne tıisti qarjy jylynyń 1 qańtarynda qoldanysta bolǵan aılyq jalaqynyń eń tómen mólsherin jáne salalyq kelisimde aıqyndalatyn salalyq arttyrýshy koeffıentterdi esepteýden aıqyndalady.

3. Óz eńbek mindetterin (eńbek normalaryn) oryndaǵan qyzmetkerdiń saǵattyq jalaqysynyń eń tómengi mólsheri tıisti kúntizbelik jyldaǵy jumys ýaqyty balansyna sáıkes ortasha aılyq jumys saǵatynyń sanyna bólingen aılyq jalaqynyń eń tómengi mólsherinen kem bolmaýǵa tıis.

4. Birinshi razrıadty qyzmetkerdiń eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptarynda jáne (nemese) jumys berýshiniń aktilerinde kózdelgen aılyq jalaqysynyń eń tómengi mólsheri nemese aılyq tarıftik stavkasynyń mólsheri tıisti qarjy jylyna arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń zańynda belgilengen aılyq jalaqynyń eń tómengi mólsherinen kem bolmaýǵa, al aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerler úshin - eńbekke aqy tóleýdiń eń tómengi standartynan kem bolmaýǵa tıis.

      Eskertý. 122-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
123-bap. Eńbekke saǵattyq aqy tóleý

Jumys kúni tolyq bolmaǵan nemese ol tolyq júktelmegen kezde naqty oryndalǵan jumystar úshin, sondaı-aq ýaqytsha nemese birjolǵy sıpattaǵy jumystarǵa aqy tóleý úshin eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptarymen jáne (nemese) jumys berýshiniń aktisimen eńbekke saǵattyq aqy tóleýdi belgileýge bolady.

124-bap. Jalaqyny ındeksteý

Jalaqyny ındeksteýdi jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde tıisti kezeńge aıqyndalǵan ınflıaııa deńgeıin negizge ala otyryp, kelisimderde, ujymdyq shartta nemese jumys berýshiniń aktisinde belgilengen tártippen júrgizedi.

      Eskertý. 124-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
125-bap. Eńbekke aqy tóleýdi uıymdastyrý

1. Qyzmetkerlerge qoıylatyn biliktilik talaptary men belgili bir jumys túrleriniń kúrdeliligi Jumysshylardyń jumystary men kásipteriniń biryńǵaı tarıftik-biliktilik anyqtamalyǵy, jumysshy kásipteriniń tarıftik-biliktilik sıpattamalary, Basshylardyń, mamandardyń jáne basqa da qyzmetshiler laýazymdarynyń biliktilik anyqtamalyǵy, sondaı-aq uıymdar basshylarynyń, mamandarynyń jáne basqa da qyzmetshileri laýazymdarynyń úlgilik biliktilik sıpattamalary negizinde belgilenedi.

2. Oryndalatyn jumystardy belgili bir kúrdelilikke jatqyzý jáne qyzmetkerlerge biliktilik razrıadtary men sanattaryn berý Jumysshylardyń jumystary men kásipteriniń biryńǵaı tarıftik-biliktilik anyqtamalyǵyna jáne Basshylardyń, mamandardyń jáne basqa da qyzmetshiler laýazymdarynyń biliktilik anyqtamalyǵyna, jumysshy kásipteriniń tarıftik-biliktilik sıpattamalaryna jáne uıymdar basshylarynyń, mamandardyń jáne basqa da qyzmetshiler laýazymdarynyń úlgilik biliktilik sıpattamalaryna sáıkes júrgiziledi.

3. Osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen anyqtamalyqtardy, jumysshy kásipteriniń tarıftik-biliktilik sıpattamalaryn ázirleýdi, qaıta qaraýdy, baıqap kórýdi, bekitýdi jáne qoldaný tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ aıqyndaıdy. Ár túrli ekonomıkalyq qyzmet uıymdary basshylarynyń, mamandarynyń jáne basqa da qyzmetshileri laýazymdarynyń úlgilik biliktilik sıpattamalaryn tıisti qyzmet salasynyń ýákiletti memlekettik organdary eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organmen kelise otyryp ázirleıdi jáne bekitedi.

126-bap. Eńbekke aqy tóleý júıeleri

1. Qyzmetkerlerdiń eńbegine ýaqyt boıynsha, kesimdi nemese ózge de eńbekke aqy tóleý júıeleri boıynsha aqy tólenedi. Aqy tóleý jeke jáne (nemese) ujymdyq eńbek nátıjeleri úshin júrgizilýi múmkin.

Eńbekke aqy tóleý júıesi tarıftik, tarıfsiz nemese aralas júıeler negizinde qalyptastyrylýy múmkin.

Eńbekke aqy tóleýdiń tarıftik júıesi: tarıftik stavkalardy (aılyqaqylardy), tarıftik tordy, tarıftik koeffııentterdi qamtıdy.

Eńbekke aqy tóleýdiń tarıfsiz júıesi eńbekke aqy tóleýge arnalǵan qarajatty qyzmetkerlerdiń kásibı qabiletterin baǵalaýdyń ólshemderi men prınıpterine jáne olardyń túpki nátıjege qosqan úlesterine qaraı úlestik bólýge negizdeledi.

Eńbekke aqy tóleýdiń aralas júıesinde eńbekke aqy tóleýdiń tarıftik jáne tarıfsiz júıeleriniń elementteri qamtylýy múmkin.

2. Jumys berýshi qyzmetkerlerdiń óndiris tıimdiligi men oryndalatyn jumystyń sapasyn arttyrýǵa múddeliligin kúsheıtý úshin syılyqaqy berý júıesin jáne eńbekke yntalandyrýdyń basqa da nysandaryn engize alady.

3. Qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý jáne eńbekke yntalandyrý júıeleri ujymdyq sharttyń, eńbek shartynyń talaptarynda jáne (nemese) jumys berýshiniń aktilerinde aıqyndalady.

4. Eńbekke aqy tóleý júıesi birjolǵy yntalandyrýshy tólemderdi esepke almaǵanda, qyzmetkerlerdiń ortasha aılyq jalaqysynyń keminde 75 proenti bolatyn negizgi jalaqy úlesin (jalaqynyń negizgi bóligine qatysty) qamtamasyz etýge tıis.

5. Memlekettik bıýdjet jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń smetasy (bıýdjeti) esebinen ustalatyn uıymdar qyzmetkerleriniń eńbegine aqy tóleý júıesi Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde belgilenedi.

6. Akııalarynyń baqylaý paketi memleketke tıesili ulttyq kompanııalar men akıonerlik qoǵamdar basshylarynyń eńbegine aqy tóleý jáne olarǵa syılyqaqy berý sharttary Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti bekitken Úlgilik erejeniń negizinde aıqyndalady.

7. Qyzmetter kórsetýge (taýarlaryna, jumystaryna) tarıfterdi (baǵalardy, alym stavkalaryn) memlekettik retteý engiziletin uıymdar qyzmetkerleriniń eńbegine aqy tóleý júıesin qaraýdyń jáne kelisýdiń tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgileıdi.

8. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta, kelisimderde, jumys berýshiniń aktilerinde aıqyndalǵan eńbekke aqy tóleý talaptary osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinde belgilengen talaptarmen salystyrǵanda nashar bola almaıdy.

127-bap. Ústeme jumysqa aqy tóleý

Eńbekke ýaqyt boıynsha aqy tóleý kezinde ústeme ýaqyttaǵy jumysqa qyzmetkerdiń tarıftik stavkasyn (laýazymdyq aılyqaqysyn) negizge ala otyryp keminde birjarym ese mólsherde aqy tóleý júrgiziledi. Eńbekke kesimdi aqy tóleý kezinde ústeme ýaqyttaǵy jumysqa qyzmetkerdiń tarıftik stavkasyn (laýazymdyq aılyqaqysyn) negizge ala otyryp qyzmetkerdiń belgilengen tarıftik stavkasynyń (laýazymdyq aılyqaqysynyń) keminde elý proenti mólsherinde qosymsha aqy tólenedi.

      Eskertý. 127-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
128-bap. Mereke jáne demalys kúnderindegi jumysqa aqy tóleý

Mereke jáne demalys kúnderindegi jumysqa qyzmetkerdiń kúndik (saǵattyq) stavkasy negizge alyna otyryp, keminde eki ese mólsherde aqy tóleý júrgiziledi.

129-bap. Túngi ýaqyttaǵy eńbekke aqy tóleý

Túngi ýaqyttaǵy jumystyń ár saǵatyna qyzmetkerdiń kúndik (saǵattyq) stavkasy negizge alyna otyryp, keminde bir jarym ese mólsherde aqy tólenedi.

130-bap. Ár túrli biliktilik jumystaryn oryndaǵan kezde eńbekke aqy tóleý

Qyzmetker ár túrli biliktilik jumystaryn oryndaǵan kezde onyń eńbegine neǵurlym joǵary biliktilik jumysy boıynsha aqy tólenedi.

Joǵary biliktilik qyzmetkerine óndiris sıpatyn eskere otyryp oǵan taǵaıyndalǵan razrıadtan tómen tarıfteletin jumysty oryndaý tapsyrylǵan jaǵdaıda, eńbekke aqy tóleý oǵan taǵaıyndalǵan biliktilik (razrıad) boıynsha júrgiziledi.

131-bap. Laýazymdardy qosa atqarý (qyzmet etý aımaǵynyń keńeıýi) jáne ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdiń mindetterin oryndaý kezinde eńbekke aqy tóleý

1. Bir uıymda, óziniń eńbek shartynda qarastyrylǵan negizgi jumysymen qatar basqa nemese osyndaı laýazym boıynsha qosymsha jumys oryndaıtyn ne ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdiń mindetterin óziniń negizgi jumysynan bosatylmaı oryndaıtyn qyzmetkerlerge qosymsha aqy

tólenedi.

2. Jumys berýshi laýazymdardy qosa atqarǵany (qyzmet etý aımaǵynyń keńeıýi) jáne ýaqytsha bolmaǵan qyzmetkerdiń mindetterin oryndaǵany úshin beriletin qosymsha aqylar mólsherlerin qyzmetkermen kelise otyryp belgileıdi.

      Eskertý. 131-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
132-bap. Jańa óndiristerdi (ónimderdi) ıgerý kezinde eńbekke aqy tóleý

Ujymdyq shartta jáne (nemese) eńbek shartynda jańa óndiristerdi (ónimderdi) ıgerý kezeńinde qyzmetkerdiń burynǵy jalaqysynyń saqtalýy kózdelýi múmkin.

133-bap. Bos turyp qalý ýaqytyna aqy tóleý

1. Jumys berýshiniń kinásinen jumystyń bos turyp qalý ýaqytyna aqy tóleýdiń tártibi men talaptary eńbek shartynda, ujymdyq shartta aıqyndalady jáne qyzmetkerdiń ortasha jalaqysynyń elý proentinen kem emes mólsherde belgilenedi.

2. Qyzmetkerdiń kinásinen bos turyp qalǵan ýaqytqa aqy tólenbeýge tıis.

134-bap. Jalaqy tóleýdiń tártibi men merzimderi

1. Jalaqy Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq valıýtasyndaǵy aqshalaı nysanda aıyna keminde bir ret, kelesi aıdyń birinshi onkúndiginen keshiktirilmeı tólenedi. Jalaqy tólenetin kún eńbek shartynda, ujymdyq shartta kózdeledi.

2. Jalaqy tóleý kezinde jumys berýshi árbir qyzmetkerge tıisti kezeńdegi tıesili jalaqynyń quramdas bólikteri, júrgizilgen ustap qalýlardyń mólsherleri men negizderi týraly, onyń ishinde ustap qalynǵan jáne aýdarylǵan mindetti zeınetaqy jarnalary týraly, sondaı-aq tólenýge tıisti jalpy aqsha somasy týraly málimetterdi jazbasha túrde aı saıyn habarlaýǵa mindetti.

3. Jalaqy tóleý kúni demalys nemese mereke kúnderine týra kelgen kezde tólem olardyń qarsańynda júrgiziledi.

4. Jalaqyny jáne qyzmetkermen eńbek shartyn buzýǵa baılanysty ózge de tólemderdi tóleý jumys berýshiniń kinásinen keshiktirilgen kezde, jumys berýshi qyzmetkerge bereshek pen ósimaqyny tóleıdi. Ósimaqy mólsheri jalaqy tóleý jónindegi mindettemelerdi oryndaý kúnine Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń qaıta qarjylandyrý stavkasyn negizge ala otyryp esepteledi jáne tólem júrgizilýge tıisti kúnnen keıingi kúnnen bastap árbir keshiktirilgen kúntizbelik kún úshin esepteledi jáne tólem jasalǵan kúnmen aıaqtalady.

5. Eńbek sharty toqtatylǵan kezde jumys berýshiden qyzmetkerge tıesili barlyq somalardy tóleý shart aıaqtalǵan kúnnen keıingi úsh jumys kúninen keshiktirilmeı júrgiziledi.

135-bap. Jalaqy tólenetin oryn

Qyzmetkerlerge jalaqy tóleý, eger eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptarynda ózgeshe kózdelmese, olardyń jumys isteıtin ornynda júrgizilýge tıis.

136-bap. Qyzmetkerdiń ortasha aılyq jalaqysyn esepteý

1. Bes kúndik, sondaı-aq alty kúndik jumys aptasynda ortasha aılyq jalaqyny esepteý belgilengen qosymsha aqylar men ústeme aqylar, syılyqaqylar jáne eńbekke aqy tóleý júıesinde kózdelgen turaqty sıpattaǵy basqa da yntalandyrý tólemderi eskerile otyryp, tıisti kezeńdegi ortasha kúndik (saǵattyq) jalaqynyń esebinen naqty jumys istelgen ýaqyt úshin júrgiziledi.

2. Osy Kodekske sáıkes tıisti aqy (tólem) tóleýge baılanysty oqıǵanyń aldyndaǵy on eki kúntizbelik aı ortasha jalaqyny esepteý úshin eseptik kezeń bolyp tabylady. Kúntizbelik on eki aıdan az jumys istegen qyzmetkerler úshin ortasha aılyq jalaqy naqty jumys istelgen ýaqyt boıynsha aıqyndalady.

3. Ortasha jalaqyny aıqyndaýdyń osy Kodekste kózdelgen barlyq jaǵdaılary úshin eńbek jónindegi ýákiletti organ ony esepteýdiń biryńǵaı tártibin belgileıdi.

4. Eger bul qyzmetkerdiń jaǵdaıyn nasharlatpaıtyn bolsa, ujymdyq shartta ortasha jalaqyny esepteýdiń ózge kezeńderi kózdelýi múmkin.

      Eskertý. 136-bapqa ózgeris engizildi - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
137-bap. Jalaqydan ustap qalý

1. Qyzmetkerdiń jalaqysynan ustap qalý sot sheshimi boıynsha, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılarda júrgiziledi.

2. Qyzmetkerdiń ózi jumys isteıtin uıymǵa bereshegin óteý úshin onyń jalaqysynan ustap qalý qyzmetkerdiń jazbasha kelisimi bar bolǵan kezde jumys berýshiniń aktisi negizinde júrgizilýi múmkin.

3. Aı saıynǵy ustap qalýdyń jalpy mólsheri qyzmetkerge tıesili jalaqynyń elý proentinen aspaýǵa tıis.

138-bap. Qyzmetkerdiń qaıtys bolýyna baılanysty alynbaǵan jalaqyny berý

Qyzmetkerdiń qaıtys bolýyna baılanysty alynbaǵan jalaqy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasynda belgilengen tártippen beriledi.

10-1-taraý. Ulttyq biliktilik júıesi

      Eskertý. Kodeks 10-1-taraýmen tolyqtyryldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

138-1-bap. Osy taraýda paıdalanylatyn uǵymdar

      Osy taraýda mynadaı uǵymdar paıdalanylady:

      1) ulttyq biliktilik júıesi – mamandardyń biliktiligine eńbek naryǵy tarapynan suranys pen usynystardy quqyqtyq jáne ınstıtýıonaldyq retteý tetikteriniń jıyntyǵy;

      2) ulttyq biliktilik sheńberi – eńbek naryǵynda tanylatyn biliktilik deńgeılerin qurylymdyq jaǵynan sıpattaý;

      3) salalyq biliktilik sheńberleri – salada tanylatyn biliktilik deńgeılerin qurylymdyq jaǵynan sıpattaý;

      4) kásibı standart – kásibı qyzmettiń naqty salasynda biliktilik deńgeıine jáne quzyrettilikke, eńbek mazmunyna, sapasyna jáne jaǵdaılaryna qoıylatyn talaptardy aıqyndaıtyn standart.

138-2-bap. Ulttyq biliktilik júıesiniń qurylymy

      Ulttyq biliktilik júıesi mynalardy:

      1) ulttyq biliktilik sheńberin;

      2) salalyq biliktilik sheńberlerin;

      3) kásibı standarttardy;

      4) mamannyń kásibı daıarlyǵyn baǵalaý jáne biliktilik sáıkestigin rastaýdy qamtıdy.

138-3-bap. Ulttyq biliktilik sheńberi

      1. Ulttyq biliktilik sheńberi kásibı qyzmettiń jalpy sıpattamalaryn árbir biliktilik deńgeıi úshin sıpattaýdan turady.

      2. Ulttyq biliktilikter sheńberin ázirleýdi eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ bilim berý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen birlesip júrgizedi jáne ony áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi respýblıkalyq komıssııa bekitedi.

      Eskertý. 138-3-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
138-4-bap. Salalyq biliktilik sheńberleri

      1. Salalyq biliktilik sheńberleri ulttyq biliktilik sheńberi negizinde ekonomıkalyq qyzmettiń naqty salasynda ázirlenedi.

      2. Salalyq biliktilik sheńberi salada oryndalatyn jumystardyń kúrdeliligine jáne paıdalanylatyn bilim, mashyqtar men quzyret sıpatyna qaraı deńgeıler boıynsha mamannyń biliktiligine qoıylatyn talaptardy jikteıdi.

      3. Salalyq biliktilikter sheńberin ázirleýdi tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdary júrgizedi jáne ony áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi salalyq komıssııalar bekitedi.

      Eskertý. 138-4-bapqa ózgerister engizildi - QR 04.07.2013 № 130-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
138-5-bap. Kásibı standarttar

      1. Kásibı standarttardy ázirleýdi tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdary Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasymen, jumys berýshilerdiń salalyq birlestikterimen jáne qyzmetkerlerdiń salalyq birlestikterimen birlesip júzege asyrady.

      2. Kásibı standarttardyń qurylymyn, olardy ázirleý, qaıta qaraý, synaqtan ótkizý jáne qoldaný tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasymen, jumys berýshilerdiń respýblıkalyq birlestikterimen jáne qyzmetkerlerdiń respýblıkalyq birlestikterimen kelisý boıynsha aıqyndaıdy.

      3. Kásibı standarttardy bekitýdi tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdary eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organmen kelisim boıynsha olar belgilegen tártippen júrgizedi.

      4. Eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ Kásibı standarttar tizilimin júrgizýdi ózi belgilegen nysan boıynsha júzege asyrady.

      Eskertý. 138-5-bapqa ózgeris engizildi - QR 04.07.2013 № 130-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
138-6-bap. Mamandardyń kásibı daıarlyǵyn baǵalaý jáne biliktilik sáıkestigin rastaý

      1. Maman quzyretiniń sáıkestigi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen akkredıttelgen uıymdar júzege asyratyn biliktilik sáıkestigin rastaý negizinde aıqyndalady.

      2. Mamandardyń biliktilik sáıkestigin rastaý jáne biliktiligin berý tártibin bekitýdi tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdary jumys berýshilerdiń respýblıkalyq birlestikteriniń jáne qyzmetkerler birlestikteriniń pikirin eskere otyryp júzege asyrady.

11-taraý. KÁSIPTIK DAIaRLAÝ, QAITA DAIaRLAÝ JÁNE BILIKTILIKTI ARTTYRÝ

139-bap. Osy taraýda paıdalanylatyn uǵymdar

Osy taraýda mynadaı uǵymdar paıdalanylady:

1) oqytý sharty - jumys berýshi men oqıtyn adamnyń arasyndaǵy kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne biliktilikti arttyrý sharttary týraly jazbasha kelisim;

2) kásiptik daıarlaý - belgili bir jumys túrin oryndaýǵa qajetti jańa kásibı daǵdylardy meńgerý nemese kásibı daǵdylardy ózgertý úshin adamdy damytýǵa baǵyttalǵan kásiptik oqytý nysany;

3) qaıta daıarlaý - basqa kásipti nemese mamandyqty ıgerýge múmkindik beretin kásiptik oqytý nysany;

4) biliktilikti arttyrý - buryn alǵan kásiptik bilimin, sheberligi men daǵdylaryn qoldaýǵa, keńeıtýge, tereńdetý men jetildirýge múmkindik beretin kásiptik oqytý nysany.

140-bap. Jumys berýshiniń daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne biliktilikti arttyrý jónindegi quqyqtary men mindetteri

1. Uıymnyń jumys isteýi men damýy úshin kásiptik daıarlaýdyń, qaıta daıarlaý men biliktilikti arttyrýdyń qajettigin jáne onyń kólemin jumys berýshi aıqyndaıdy.

2. Jumys berýshi qyzmetkerlerdi nemese ózimen eńbek qatynastarynda turmaıtyn ózge adamdardy (budan ári - oqıtyn adamdar) kásiptik daıarlaýdy, qaıta daıarlaýdy jáne olardyń biliktiligin arttyrýdy:

1) tikeleı uıymda;

2) tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilimniń bilim berý baǵdarlamalaryn iske asyratyn bilim berý uıymdarynda;

3) kadrlardy kásiptik daıarlaýdy, qaıta daıarlaýdy jáne olardyń biliktiligin arttyrýdy júzege asyratyn ózge de uıymdarda júrgizedi.

3. Jumys berýshi kásiptik daıarlaýdan, qaıta daıarlaýdan nemese biliktiligin arttyrýdan ótetin qyzmetkerlerge osy Kodekste, kelisimderde, ujymdyq shartta, eńbek shartynda kózdelgen jumysty oqýmen qatar alyp júrý úshin jaǵdaılar jasaýǵa mindetti.

4. Jumys berýshi tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berýdiń bilim berý baǵdarlamalaryn iske asyratyn bilim berý uıymdaryna kadrlardy daıarlaýda, qaıta daıarlaýda jáne olardyń biliktiligin arttyrýda járdemdesedi.

      Eskertý. 140-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.27 N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.07.2013 № 130-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
141-bap. Jumys berýshiniń joldamasy boıynsha bilim berý uıymdarynda kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne biliktilikti arttyrý

1. Jumys berýshiniń joldamasy boıynsha bilim berý uıymdarynda oqıtyn adamdardy kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne olardyń biliktiligin arttyrý oqytý shartyna sáıkes jumys berýshiniń qarajaty nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan ózge de qarajattar esebinen júzege asyrylady.

2. Kelisimde, ujymdyq shartta jáne (nemese) eńbek shartynda oqytýǵa baılanysty jeńildikter men ótemaqy tólemderi kózdelýi múmkin.

142-bap. Uıymda qyzmetkerlerdi kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne olardyń biliktiligin arttyrý

1. Uıymda qyzmetkerlerdi kásiptik daıarlaýdy, qaıta daıarlaýdy jáne olardyń biliktiligin arttyrýdy jumys berýshi júzege asyrady.

2. Kadrlardy kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne olardyń biliktiligin arttyrý nysandaryn jumys berýshi aıqyndaıdy.

3. Uıymda kadrlardy kásiptik daıarlaýǵa, qaıta daıarlaýǵa jáne olardyń biliktiligin arttyrýǵa qoıylatyn jalpy talaptardy eńbek jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıdy.

      Eskertý. 142-bapqa ózgeris engizildi - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
143-bap. Qyzmetkerlerdiń kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne biliktilikti arttyrý jónindegi quqyqtary men mindetteri

1. Qyzmetkerlerdiń jańa kásipter men mamandyqtarǵa oqytýdy qosa alǵanda, kásiptik daıarlaýǵa, qaıta daıarlaýǵa jáne biliktilikti arttyrýǵa quqyǵy bar.

2. Kásiptik daıarlaýdan, qaıta daıarlaýdan nemese biliktilikti arttyrýdan ótetin qyzmetkerler jumys berýshimen kelise otyryp jumystan bosatylýy ne jumysty tolyq emes jumys ýaqyty jaǵdaıynda oryndaýy múmkin.

3. Kásiptik daıarlaýdan, qaıta daıarlaýdan nemese biliktilikti arttyrýdan ótetin qyzmetkerler osy Kodekste, ujymdyq shartta, eńbek shartynda kózdelgen kepildikterdi paıdalanady.

4. Kásiptik daıarlaý, qaıta daıarlaý jáne biliktilikti arttyrý aıaqtalǵannan keıin oqıtyn adam taraptar oqytý shartynda kelisken merzimde jumys berýshide jumyspen óteýge mindetti.

5. Eńbek sharty qyzmetkerdiń bastamasy boıynsha nemese qyzmetkerdiń kinási saldarynan jumys berýshiniń bastamasy boıynsha merziminen buryn buzylǵan jaǵdaıda qyzmetker ózin oqytýǵa baılanysty shyǵyndardy jumyspen óteý merziminiń jumys istelmegen merzimine barabar mólsherde jumys berýshige óteıdi.

144-bap. Oqytý shartynyń mazmuny

1. Oqytý sharty:

1) oqıtyn adam alatyn naqty kásipke, mamandyqqa, biliktilikke siltemeni;

2) jumys berýshiniń jáne oqıtyn adamnyń quqyqtary men mindetterin;

3) oqytý merzimin jáne oqytý aıaqtalǵannan keıin jumys berýshide jumyspen óteý merzimin;

4) oqytýǵa baılanysty kepildikter men ótemaqy tólemderin;

5) taraptardyń jaýapkershiligin qamtýǵa tıis.

2. Oqytý shartynda taraptardyń kelisimimen aıqyndalǵan ózge de talaptar qamtylýy múmkin.

12-taraý. JUMYSQA ORNALASTYRÝ

145-bap. Jumysqa ornalastyrý kezindegi memlekettik kepildikter

Memleket halyqty jumyspen qamtý salasynda azamattarǵa:

1) kemsitýshiliktiń kez kelgen nysanynan qorǵaýǵa jáne kásip pen jumys alýda teń múmkindiktermen qamtamasyz etýge;

2) jumyssyzdardy, tabysy az adamdar qataryndaǵy jumyspen qamtylǵandardy jáne jeti jasqa deıingi balalardy baǵyp-kútýmen aınalysatyn adamdardy kásiptik daıarlaýǵa, qaıta daıarlaýǵa, biliktiligin arttyrýǵa, sondaı-aq jumyssyzdar úshin qoǵamdyq jumystar uıymdastyrýǵa;

2-1) kúshi joıyldy - QR 2009.05.05 N 159-IV (2011.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

3) kásipkerlikti damytýǵa járdemdesýge;

4) jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organ jáne jumyspen qamtýdyń jekeshe agenttigi arqyly eńbek deldaldyǵyn uıymdastyrýǵa;

5) kásiptik-baǵdarlaý qyzmetterin kórsetýge, bos oryndar men bos jumys oryndary týraly aqparattar berýge;

6) kásiptik bilim berý júıesin eńbek naryǵynda suranysqa ıe mamandardy daıarlaýǵa baǵdarlaýǵa;

7) jumys kúshin Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik josparlaý júıesiniń qujattaryna sáıkes óńiraralyq qaıta bólýge;

8) eńbek qatynastaryn anyqtaý jáne jarııa etý jónindegi sharalardy ázirleýge jáne iske asyrýǵa;

9) ınvestıııalyq kelisim-sharttarda ınvestordyń kásiptik daıarlaý, jańa jumys oryndaryn ashý jáne bar jumys oryndaryn saqtap qalý jónindegi mindetterin belgileýge;

10) kásiptik daıarlyqty, qaıta daıarlyqty jáne biliktilikti damytýǵa tikeleı uıymdarda jaǵdaı jasaýǵa;

11) jumyspen qamtý jónindegi ýákiletti organdardyń jumys berýshilermen ózara is-qımylyna;

12) nysanaly toptarǵa kiretin adamdardy jumysqa ornalastyrý úshin jaǵdaılarmen qamtamasyz etýge kepildikter beredi.

      Eskertý. 145-bapqa ózgerister engizildi - QR 2009.05.05. N 159-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
146-bap. Azamattardyń jumysqa ornalasý salasyndaǵy quqyqtary

Azamattardyń:

1) jumys berýshilerge tikeleı ótinish bildirý jolymen, sondaı-aq halyqtyń jumysqa ornalasýyna járdem kórsetetin jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organnyń nemese jumyspen qamtýdyń jekeshe agenttiginiń eńbek deldaldyǵy arqyly qyzmet pen kásip túrin erkin tańdaýǵa;

2) jumysty ózi izdeýge jáne jumysqa ornalasýǵa, sonyń ishinde shetelden jumys izdeýge jáne jumysqa ornalasýǵa;

3) jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organdardan jáne jumyspen qamtýdyń jekeshe agenttikterinen konsýltaııalar men aqparattar alýǵa;

4) qoǵamdyq jumystarǵa qatysýǵa quqyǵy bar.

147-bap. Jumys berýshiniń jumysqa ornalastyrý kezindegi quqyqtary men mindetteri

1. Jumys berýshiniń:

1) kadrlar irikteýdi júzege asyrýǵa;

2) jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organdardan eńbek naryǵynyń jaı-kúıi jáne kásiptik daıarlaýdyń múmkindikteri týraly dáıekti, tolyq jáne jedel aqparat alýǵa quqyǵy bar.

2. Jumys berýshi jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organǵa:

1) jumys berýshi-zańdy tulǵanyń taratylýyna ne jumys berýshi-jeke tulǵanyń qyzmetin toqtatýyna, qyzmetkerler sanynyń nemese shtattyń qysqarýyna baılanysty aldaǵy ýaqytta qyzmetkerlerdiń jumystan bosatylýy týraly, jumystan bosatylatyn qyzmetkerlerdiń laýazymdary men kásipterin, mamandyqtaryn, biliktiligi men eńbekaqysynyń mólsherin kórsete otyryp, bosatylýy múmkin qyzmetkerlerdiń sany men sanattary týraly jáne olardyń bosatylatyn merzimderi týraly jumystan bosatý bastalardan keminde eki aı buryn;

2) óndiristi uıymdastyrýdaǵy, onyń ishinde qaıta uıymdastyrý kezindegi ózgeriske jáne (nemese) jumys berýshidegi jumys kóleminiń qysqarýyna baılanysty qyzmetkerlerdiń tolyq emes jumys ýaqyty rejımine kóshýi bóliginde aldaǵy ýaqytta bolatyn eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýi týraly keminde bir aı buryn;

3) bos jumys oryndary (bos laýazymdar) týraly olardyń paıda bolǵan kúninen bastap úsh jumys kúni ishinde;

4) azamattardy jumysqa qabyldaý týraly nemese jumysqa qabyldaýdan bas tartý týraly (joldamada tıisti belgi qoıý arqyly sebebin túsindire otyryp) olardy ýákiletti organ jibergen kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde aqparat berýge mindetti.

      3. Jumys berýshi jergilikti turǵyndar bolyp tabylmaıtyn adamdardy jumysqa qabyldaý jáne (nemese) ol adamdarmen eńbek qatynastaryn toqtatý týraly aqparatty ishki ister organyna bir aı ishinde beredi. Aqparatty berý tártibi men nysanyn Ishki ister mınıstrligi aıqyndaıdy.

      Eskertý. 147-bapqa ózgertý engizildi - QR 2009.05.05 N 159-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.22 № 478-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
148-bap. Eńbek deldaldyǵy

Jumyspen qamtý máseleleri jónindegi ýákiletti organ nemese jumyspen qamtýdyń jekeshe agenttigi:

1) azamattardy - jumysqa turý múmkindigi týraly, al jumys berýshilerdi jumys kúshimen qamtylý múmkindigi týraly habardar etý;

2) azamattardyń jumys tańdaýyna járdem kórsetý;

3) azamattarǵa bos jumys ornyna jumysqa ornalasý úshin jumys berýshige joldama berý;

4) eńbek naryǵy jónindegi derekter bazasyn qalyptastyrý;

5) ótinish bildirgen azamattardy esepke alý men tirkeý;

6) kásiptik baǵdar jasaýda qyzmetter kórsetý;

7) jumys berýshilermen sharttar negizinde jumysqa ornalasý máseleleri jóninde ózara is-qımyl jasasý arqyly eńbek deldaldyǵyn júzege asyrady.

13-taraý. KEPILDIKTER MEN ÓTEMAQY TÓLEMDERI

149-bap. Qyzmetkerler memlekettik nemese qoǵamdyq mindetterdi oryndaǵan kezde beriletin kepildikter

1. Jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen jaǵdaılarda qyzmetkerler memlekettik nemese qoǵamdyq mindetterdi oryndaýǵa tartylǵan ýaqytta olardy jumys ornyn (laýazymyn) saqtaı otyryp, eńbek mindetterin oryndaýdan bosatady.

2. Qyzmetkerlerge memlekettik jáne qoǵamdyq mindetterdi oryndaǵany úshin atalǵan mindetterdi oryndaıtyn jeri boıynsha, biraq negizgi jumys ornyndaǵy ortasha jalaqysynan tómen emes jalaqy tólenedi.

3. Áskerge shaqyrý jáne merzimdi áskerı qyzmet ýaqytynda qyzmetkerdiń jumys orny (laýazymy) saqtalady.

      Eskertý. 149-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
150-bap. Medıınalyq tekserýge jiberiletin qyzmetkerler úshin kepildikter

Osy Kodekske ne ujymdyq shartqa sáıkes kezeńdik medıınalyq tekserýlerden ótýge mindetti qyzmetkerlerdiń olardan ótken ýaqytta jumys berýshiniń qarajaty esebinen jumys orny (laýazymy) men ortasha jalaqysy saqtalady.

151-bap. Donor bolyp tabylatyn qyzmetkerler úshin kepildikter

Donor bolyp tabylatyn qyzmetkerdiń tekserilý jáne qan men onyń komponentterin donaııalaý ýaqytynda jumys orny (laýazymy) men ortasha jalaqysy saqtalady, sondaı-aq olarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes ózge de kepildikter beriledi.

      Eskertý. 151-bap jańa redakııada - QR 2009.07.16. N 186-IV Zańymen; ózgeris engizildi - QR 06.04.2015 № 299-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
152-bap. Issaparlarǵa jiberiletin qyzmetkerler úshin kepildikter men ótemaqy tólemderi

1. Issapar ýaqytynda qyzmetkerdiń jumys orny (laýazymy) men jalaqysy saqtalady.

2. Issaparlarǵa jiberiletin qyzmetkerlerge:

1) qyzmettik issaparda, onyń ishinde jolda bolǵan kúntizbelik kúnderi úshin táýliktik tólemder;

2) baratyn jerine deıingi jáne keri qaıtýdaǵy jol júrý shyǵystary;

3) turǵyn úı jaldaý shyǵystary tólenedi.

3. Qyzmetkerlerdi issaparlarǵa jiberýdiń talaptary men merzimderi eńbek shartymen, ujymdyq shartpen nemese jumys berýshiniń aktisimen aıqyndalady.

4. Qyzmetkerlerdi issaparlarǵa jiberý osy Kodekstiń 183, 187, 226-baptarynda kózdelgen shekteýler eskerile otyryp júzege asyrylady.

153-bap. Qyzmetkerdi jumys berýshimen birge basqa jerge aýystyrý kezindegi kepildikter men ótemaqy tólemderi

1. Qyzmetker jumys berýshimen birge basqa jerge aýystyrylǵan kezde jumys berýshi qyzmetkerge:

1) qyzmetker men onyń otbasy músheleriniń kóship-qoný;

2) qyzmetker men onyń otbasy músheleriniń múlkin jetkizý jónindegi shyǵystaryn óteýge mindetti.

2. Osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen ótemaqy tólemderiniń tártibi men mólsheri eńbek shartynda, ujymdyq shartta nemese jumys berýshiniń aktisinde aıqyndalady.

154-bap. Ekologııalyq zilzala jáne radıaııalyq qater aımaqtarynda eńbek qyzmetin júzege asyratyn qyzmetkerlerge beriletin kepildikter

Ekologııalyq zilzala jáne radıaııalyq qater aımaqtarynda eńbek qyzmetin júzege asyratyn qyzmetkerlerge beriletin kepildikter Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilenedi.

154-1-bap. Bitimgershilik operaııaǵa qatysqan jumysker, qyzmetker úshin kepildikter

Bitimgershilik operaııaǵa qatysqan jumysker, qyzmetker úshin kepildikter Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilenedi.

      Eskertý. 13-taraý 154-1-bappen tolyqtyryldy - QR 15.06.2015 № 321-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
155-bap. Qyzmetkerdiń jeke múlkin jumys berýshiniń múddesine paıdalanýǵa baılanysty ótemaqy tólemderi

Qyzmetker jeke múlkin jumys berýshiniń múddesine jáne onyń kelisimimen paıdalanǵan kezde jumys berýshi qural-saımandardy, jeke kólikti, basqa da tehnıkalyq quraldardy paıdalanǵany, tozdyrǵany (amortızaııasy) úshin jáne olardy paıdalaný shyǵystaryna taraptardyń kelisimi boıynsha ótemaqy tólemderin júrgizedi.

156-bap. Jumysy jolda ótetin nemese júrip-turý sıpaty bar ne qyzmet etý ýchaskeleri shegindegi qyzmettik saparlarmen baılanysty bolatyn jaǵdaılarda qyzmetkerlerge ótemaqy tólemderi

1. Qyzmetkerlerdiń jumysy jolda ótetin nemese júrip-turý sıpaty bar ne qyzmet kórsetý ýchaskeleri shegindegi qyzmettik saparlarmen baılanysty bolatyn jaǵdaılarda, olarǵa turaqty turatyn jerinen tysqary jerde bolǵan ár kún úshin kelisimde, ujymdyq shartta, eńbek shartynda jáne (nemese) jumys berýshiniń aktisinde belgilengen tártippen ótemaqy tólemderi júrgiziledi.

1-1. Turaqty jumysy jolda ótetin nemese júrip-turý sıpatynda bolatyn ne qyzmet kórsetetin ýchaskeleri sheginde qyzmettik jol júrýlermen baılanysty qyzmetkerlerge temir jol, ózen, teńiz, avtomobıl kóligi, azamattyq avıaııa, avtomobıl joldary, magıstraldyq baılanys jelileri men olardaǵy qurylystar, radıorelelik jeliler jáne olardaǵy qurylystar, elektr berilisiniń áýe jelileri jáne olardaǵy qurylystar, baılanys obektileri qyzmetkerler, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasy ýchaskelerine qyzmet kórsetetin qyzmetkerler jatady.

2. Qyzmetkerler aıdyń barlyq jumys kúnderinde emes, belgili bir kúnderinde saparda bolǵan jaǵdaıda, tólem jumys (jumys óndirisi) ornyna barýǵa jáne keri qaıtýǵa jol júrgen naqty kúnder sanyna barabar júrgiziledi.

3. Ótemaqy tólemderi eńbek pen tynyǵýdy uıymdastyrý rejımine qaramastan júzege asyrylady.

4. Uıym qyzmetkerleriniń ortasha jalaqysyn esepteý kezinde ótemaqy tólemderi eskerilmeıdi.

      Eskertý. 156-bapqa ózgeris engizildi - QR 2008.12.10 N 101-IV (2009.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
157-bap. Jumysynan aırylýyna baılanysty beriletin ótemaqy tólemderi

1. Jumys berýshi mynadaı jaǵdaılarda:

1) jumys berýshi - zańdy tulǵa taratylǵan ne jumys berýshi - jeke tulǵa qyzmetin toqtatqan jaǵdaıda jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek sharty buzylǵanda;

2) qyzmetkerlerdiń sany nemese shtaty qysqarǵan jaǵdaıda jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek sharty buzylǵanda qyzmetkerge jumysynan aırylýyna baılanysty aıyna aılyq ortasha jalaqysy mólsherinde ótemaqy tólemin júrgizedi.

2. Eńbek shartyn jasasý kezinde jumys berýshi eńbek jaǵdaılary týraly dáıeksiz aqparat bergen ne jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn, eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptaryn buzǵan jaǵdaıda qyzmetkerdiń bastamasy boıynsha eńbek

sharty buzylǵan kezde jumys berýshi qyzmetkerge jumysynan aırylýyna baılanysty úsh aıǵa ortasha jalaqysy mólsherinde ótemaqy tólemin júrgizedi.

3. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta jumysynan aırylýyna baılanysty ótemaqy tóleminiń neǵurlym joǵary mólsheri kózdelýi múmkin.

158-bap. Dalalyq jabdyqtalym aqshasyn tóleýdiń tártibi men sharttary

1. Geologııalyq barlaý, topografııalyq-geodezııalyq, izdestirý uıymdarynyń qyzmetkerlerine:

1) turaqty turatyn jerine kún saıyn qaıtyp kelmeıtin turaqty turatyn jerinen tysqary jerde;

2) sol sııaqty turaqty turatyn jeri bolyp tabylmaıtyn, dalalyq uıym ornalasqan jerge kúnde qaıtyp kelgenimen turaqty turatyn jerinen tysqary jerde;

3) eńbekti vahtalyq ádispen uıymdastyrý jolymen turaqty turatyn jerinen tysqary jerde dalalyq jaǵdaıda jumystar oryndaǵan kezde dalalyq jabdyqtalym aqshasy tólenedi.

2. Dalalyq jabdyqtalym aqshasyn tóleý dala jumystarynda bolǵan barlyq kúntizbelik kúnder úshin júrgiziledi.

3. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynda bolǵan ýaqyt úshin qyzmetkerlerge dalalyq jabdyqtalym aqshasy tólenbeıdi.

4. Qyzmetker dalalyq uıymnan issaparǵa shyqqan kezde oǵan dalalyq jabdyqtalym aqshasyn tóleý toqtatylady, al issaparǵa baılanysty shyǵystar osy Kodekske sáıkes óteledi.

5. Uıym qyzmetkerleriniń ortasha jalaqysyn esepteý kezinde dalalyq jabdyqtalym aqshasynyń mólsheri esepke alynbaıdy.

6. Dalalyq jabdyqtalym aqshasyn tóleýdiń tártibi, sharttary men mólsheri, dalalyq jaǵdaıdaǵy jumys ýaqytyn esepke alý tártibi kelisimderde, eńbek shartynda, ujymdyq shartta belgilenedi jáne jumys berýshiniń aktisimen bekitiledi.

7. Dalalyq jaǵdaılardaǵy jumys kezinde qyzmetkerge demalys kúnderi úshin dalalyq jabdyqtalym aqshasyn tóleý ony ol qaı jerde (dalalyq jumystar júrgiziletin obektide, ýchaskede, uıymnyń dalalyq bazasynda, jumystar júrgiziletin jerden tysqary) ótkizýine baılanysty júrgiziledi. Mundaı tártip eńbekti uıymdastyrýdyń, eńbek pen tynyǵý rejıminiń qabyldanǵan nysandaryna qaramastan qoldanylýy múmkin.

159-bap. Qyzmetkerlerge jumys berýshiniń qarajaty esebinen áleýmettik járdemaqy tóleý

1. Jumys berýshi óz qarajaty esebinen qyzmetkerlerge eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq boıynsha áleýmettik járdemaqy tóleýge mindetti.

2. Densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ bekitken tártippen berilgen eńbekke jaramsyzdyq paraqtary eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq boıynsha áleýmettik járdemaqylar tóleý úshin negiz bolyp tabylady.

3. Eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq boıynsha áleýmettik járdemaqylar qyzmetkerlerge eńbekke jaramsyzdyqtyń birinshi kúninen bastap eńbek qabileti qalpyna kelgen kúnge deıin nemese múgedektik belgilengenge deıin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes eseptelgen olardyń ortasha jalaqysynyń esebimen tólenedi.

3-1. Eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq boıynsha járdemaqy:

1) zańdy kúshine engen sot úkimimen kináli ekendigi anyqtalǵan jaǵdaıda, óziniń qylmystyq quqyq buzýshylyq jasaý kezinde alǵan jaraqattarynyń saldarynan eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq týyndaǵan qyzmetkerge;

2) sottyń uıǵarymy boıynsha qyzmetkerdi májbúrlep emdegen (psıhıkalyq aýrýlardan basqa) ýaqyt úshin;

3) zańdy kúshine engen sot úkimimen nemese qaýlysymen qyzmetkerdiń kináli ekeni anyqtalǵan jaǵdaıda, ol qamaýda bolǵan ýaqyt úshin jáne sot-medıınalyq saraptama jasalǵan ýaqyt úshin;

4) qyzmetkerdiń ishimdik, esirtki jáne ýytty zattardy paıdalanýy saldarynan týyndaǵan aýrýlarǵa nemese jaraqattarǵa baılanysty eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵy kezinde;

5) jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysymen sáıkes keletin ýaqytsha eńbekke jaramsyz kúnder úshin tólenbeıdi.

4. Áleýmettik járdemaqy mólsherin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, olardy taǵaıyndaý jáne tóleý tártibin – eńbek jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıdy. Jumys berýshiler qyzmetkerlerge Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen áleýmettik járdemaqy mólsherine qosymsha tólemder belgileýge quqyly.

      Eskertý. 159-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.12.19 N 9 (2008.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2009.05.05. N 159-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

14-taraý. EŃBEK ShARTY TARAPTARYNYŃ MATERIALDYQ
JAÝAPKERShILIGI

160-bap. Eńbek sharty tarapynyń keltirilgen zalaldy (zııandy) óteý jónindegi mindetteri

1. Eńbek shartynyń basqa tarapqa zalal (zııan) keltirgen tarapy ony osy Kodekske jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdaryna sáıkes óteıdi.

2. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta qyzmetker men jumys berýshiniń materıaldyq jaýapkershiligi naqtylanýy múmkin.

3. Eńbek shartynyń zalal (zııan) keltirilgennen keıin toqtatylýy eńbek sharty tarapyn basqa tarapqa keltirilgen zalaldy (zııandy) óteý jónindegi materıaldyq jaýapkershilikten bosatýǵa ákep soqpaıdy.

161-bap. Eńbek sharty tarapynyń zalal (zııan) keltirgeni úshin materıaldyq jaýapkershiligi bastalatyn jaǵdaılar

1. Eńbek sharty tarapynyń eńbek shartynyń basqa tarapyna ózi keltirgen zalal (zııan) úshin materıaldyq jaýapkershiligi, eger osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge zańdarynda ózgeshe kózdelmese, quqyqqa qarsy kináli minez-qulyq (áreket nemese

áreketsizdik) nátıjesinde keltirilgen zalal (zııan) úshin jáne quqyqqa qarsy kináli minez-qulyq pen keltirilgen zalal (zııan) arasyndaǵy sebepti baılanys úshin bastalady.

2. Jumys berýshi qyzmetker aldynda:

1) qyzmetkerdi óz jumys ornynda eńbek etý múmkindiginen zańsyz aıyrý arqyly keltirilgen zalal úshin;

2) qyzmetkerdiń múlkine keltirilgen zalal úshin;

3) qyzmetkerdiń ómirine jáne (nemese) densaýlyǵyna keltirilgen zııan úshin materıaldyq jaýaptylyqta bolady.

3. Qyzmetker jumys berýshiniń aldynda:

1) jumys berýshiniń múlkin joǵaltý nemese búldirý arqyly keltirilgen zalal úshin;

2) qyzmetkerdiń áreketi (áreketsizdigi) nátıjesinde týyndaǵan zalal úshin materıaldyq jaýaptylyqta bolady.

4. Qyzmetker men jumys berýshi ujymdyq shartta, eńbek shartynda belgilengen basqa jaǵdaılarda ózara materıaldyq jaýaptylyqta bolady.

162-bap. Jumys berýshiniń qyzmetkerge ony eńbek etý múmkindiginen zańsyz aıyrý arqyly keltirilgen zalal úshin materıaldyq jaýapkershiligi

1. Qyzmetker basqa jumysqa zańsyz aýystyrylǵan, jumys ornyna jiberilmegen, eńbek shartynyń talaptary birjaqty ózgertilgen, qyzmetker jumystan shettetilgen, eńbek sharty negizsiz buzylǵan jaǵdaıda, jumys berýshi qyzmetkerdiń almaı qalǵan jalaqysy men oǵan

tıesili ózge de tólemderdi oǵan óteýge mindetti.

2. Eńbek shartynda, ujymdyq shartta, jumys berýshiniń qyzmetkerler ókilderimen kelisilgen aktilerinde qyzmetkerdi eńbek etý múmkindiginen zańsyz aıyrý arqyly keltirilgen zalaldy jumys berýshiniń óteýiniń qosymsha jaǵdaılary belgilenýi múmkin.

163-bap. Qyzmetkerdiń múlkine keltirilgen zalal úshin jumys berýshiniń materıaldyq jaýapkershiligi

Qyzmetkerdiń múlkine zalal keltirgen jumys berýshi ony eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń talaptaryna sáıkes tolyq kólemde óteýge mindetti.

164-bap. Qyzmetkerdiń ómirine jáne (nemese) densaýlyǵyna keltirilgen zııan úshin jumys berýshiniń materıaldyq jaýapkershiligi

1. Qyzmetker eńbek mindetterin atqarýyna baılanysty onyń ómirine jáne (nemese) densaýlyǵyna zııan keltirilgen kezde jumys berýshi zııandy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasynda kózdelgen kólemde óteýge mindetti.

      2. Osy baptyń 4-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaıdy qospaǵanda, osy baptyń 1-tarmaǵynda kózdelgen zııan qyzmetkerdiń saqtandyrý tólemderi bolmaǵan kezde tolyq kólemde óteledi. Saqtandyrý tólemderi bolǵan kezde jumys berýshi qyzmetkerge saqtandyrý somasy men zııannyń naqty mólsheri arasyndaǵy aıyrmany óteýge mindetti.

      3. Qyzmetkerlerdiń ómirine jáne (nemese) densaýlyǵyna keltirilgen zııandy jumys berýshilerdiń óteý tártibi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda aıqyndalady.

      4. Qyzmetkerge kásiptik eńbekke qabilettiliginen aıyrylýdyń besten jıyrma toǵyzǵa deıingi paıyzdy qosa alǵandaǵy dárejesimen baılanysty zııan keltirilgen kezde jumys berýshi qyzmetkerge joǵaltylǵan tabysyn jáne densaýlyǵynyń zaqymdanýynan týyndaǵan shyǵystardy óteýge mindetti.

      Densaýlyqtyń zaqymdanýynan týyndaǵan, árbir oqıǵa boıynsha jumys berýshi óteıtin shyǵystardyń mólsheri tólem tólenetin kezde respýblıkalyq bıýdjet týraly zańmen tıisti qarjy jylyna belgilengen eki júz elý aılyq eseptik kórsetkishten aspaýǵa tıis.

Densaýlyqtyń zaqymdanýynan týyndaǵan shyǵystardy óteý boıynsha tólem osy shyǵystardy shekken qyzmetker ne tulǵa usynǵan, osy shyǵystardy rastaıtyn qujattardyń negizinde júzege asyrylady. Bul rette, Qazaqstan Respýblıkasynyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes tegin medıınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemine kiretin shyǵystar ótelýge jatpaıdy.

      Eskertý. 164-bap jańa redakııada - QR 27.04.2015 № 311-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
165-bap. Qyzmetkerdiń jumys berýshige zalal keltirgeni úshin materıaldyq jaýapkershiligi

1. Qyzmetkerdiń jumys berýshige zalal keltirgeni úshin materıaldyq jaýapkershiligi osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılarda jáne mólsherde bastalady.

2. Qyzmetker jumys berýshige keltirilgen tikeleı naqty zalaldy óteýge mindetti.

3. Eger zalal eńserilmeıtin kúshtiń ne asa qajettiliktiń, qajetti qorǵanystyń, sondaı-aq jumys berýshi qyzmetkerge berilgen múliktiń saqtalýy úshin tıisti jaǵdaılardy qamtamasyz etý jónindegi mindetterdi oryndamaýy saldarynan týyndaǵan bolsa, qyzmetkerdiń jumys berýshige keltirilgen zalal úshin jaýapkershiligi joıylady.

4. Qyzmetkerge qalypty óndiristik-sharýashylyq táýekel sanatyna jatqyzylýy múmkin zalal úshin jaýapkershilik júkteýge jol berilmeıdi.

5. Jumys berýshi qyzmetkerlerdiń qalypty jumysy jáne olarǵa senip tapsyrylǵan múliktiń tolyq saqtalýyn qamtamasyz etý úshin qajetti jaǵdaılar jasaýǵa mindetti.

6. Tikeleı naqty zalal dep jumys berýshiniń bar múlkiniń azaıýy nemese atalǵan múliktiń (onyń ishinde, eger jumys berýshi osy múliktiń saqtalýy úshin jaýaptylyqta bolsa, úshinshi tulǵalardyń jumys berýshide jatqan múlikteriniń) jaı-kúıiniń nasharlaýy, sondaı-aq jumys berýshiniń múlikti satyp alý nemese qalpyna keltirý úshin shyǵyndalýyna ne artyq tólem tóleýine degen qajettiligi túsiniledi.

166-bap. Qyzmetkerdiń materıaldyq jaýapkershiliginiń shegi

Qyzmetker keltirilgen zalal úshin, eger osy Kodekste ózgeshe kózdelmese, óziniń ortasha aılyq jalaqysy sheginde materıaldyq jaýaptylyqta bolady.

167-bap. Qyzmetkerdiń jumys berýshige keltirilgen zalal úshin tolyq materıaldyq jaýapkershilikte bolý jaǵdaılary

Mynadaı:

1) qyzmetkerge tolyq materıaldyq jaýapkershilikti ózine alý týraly jazbasha shart negizinde berilgen múliktiń jáne basqa da baǵaly zattardyń saqtalýy qamtamasyz etilmegen;

2) qyzmetker birjolǵy qujat boıynsha esebine alǵan múliktiń jáne basqa da baǵaly zattardyń saqtalýy qamtamasyz etilmegen;

3) alkogoldik, nashaqorlyq nemese ýytqumarlyq masańdyq (solarǵa uqsas) jaǵdaıda zalal keltirilgen;

4) materıaldar, jartylaı fabrıkattar, buıymdar (ónimder), onyń ishinde olardy ázirleý kezindegini qosa alǵanda, sondaı-aq jumys berýshi qyzmetkerge paıdalanýǵa bergen qural-saımandar, ólsheýish aspaptar, arnaıy kıimder men basqa zattar kem shyqqan, qasaqana joıylǵan nemese qasaqana búldirilgen;

5) qyzmetkerdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen rastalǵan zańsyz is-áreketterinen zalal keltirilgen jaǵdaılarda jumys berýshige keltirilgen zalaldyń tolyq mólsherindegi materıaldyq jaýapkershilik qyzmetkerge júkteledi.

168-bap. Tolyq jeke jáne ujymdyq (ortaq) materıaldyq jaýapkershilik týraly sharttar

1. Óndiris proesinde ózine berilgen múlik pen qundylyqtardy saqtaýǵa, óńdeýge, satýǵa (jiberýge), tasymaldaýǵa, qoldanýǵa nemese ózge de paıdalanýǵa baılanysty laýazym atqaratyn nemese jumystar oryndaıtyn qyzmetker jáne jumys berýshi qyzmetkerge berilgen múliktiń jáne basqa da qundylyqtardyń saqtalýyn qamtamasyz etpegeni úshin qyzmetkerdiń tolyq jeke materıaldyq jaýapkershiligi týraly jazbasha nysanda shart jasasady.

2. Óndiris proesinde ózderine berilgen múlik pen qundylyqtardy saqtaýǵa, óńdeýge, satýǵa (jiberýge), tasymaldaýǵa, qoldanýǵa nemese ózge de paıdalanýǵa baılanysty, keltirilgen zalal úshin árbir qyzmetkerdiń materıaldyq jaýapkershiliginiń arajigin ajyratý múmkin bolmaıtyn jumystardy birlesip oryndaıtyn qyzmetkerler jáne jumys berýshi qyzmetkerlerge berilgen múliktiń jáne basqa da qundylyqtardyń saqtalýyn qamtamasyz etpegeni úshin qyzmetkerlerdiń tolyq ujymdyq (ortaq) materıaldyq jaýapkershiligi týraly jazbasha nysanda shart jasasady.

3. Tolyq jeke nemese ujymdyq (ortaq) materıaldyq jaýapkershilik týraly sharttar eńbek shartyn jasasý kezinde de, eńbek shartyna qosymsha retinde de jasalýy múmkin.

4. Qyzmetkerlerge berilgen múliktiń jáne basqa da qundylyqtardyń saqtalýyn qamtamasyz etpegeni úshin tolyq jeke jáne ujymdyq (ortaq) materıaldyq jaýapkershilik týraly sharttar jasalýy múmkin qyzmetkerler atqaratyn nemese oryndaıtyn laýazymdar men jumystardyń tizbesi, sondaı-aq tolyq materıaldyq jaýapkershilik týraly úlgilik shart ujymdyq shartpen (ol bar bolǵan kezde) nemese jumys berýshiniń aktilerimen bekitiledi.

169-bap. Eńbek sharty taraptarynyń keltirilgen zalaldy (zııandy) óteý tártibi

Eńbek shartynyń basqa tarapqa zalal (zııan) keltirgen tarapy ony osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen mólsherde sot sheshiminiń negizinde ne erikti túrde óteıdi.

15-taraý. JEKE EŃBEK DAÝLARYN QARAÝ

170-bap. Jeke eńbek daýlaryn qaraý jónindegi organdar

1. Jeke eńbek daýlaryn kelisim komıssııalary jáne (nemese) sottar qaraıdy.

2. Jeke eńbek daýlaryn eńbek daýy taraptarynyń ótinishi boıynsha kelisim komıssııasy qaraıdy.

3. Eńbek shartynyń taraptary jeke eńbek daýyn sheshý úshin óz qalaýy boıynsha tikeleı sotqa júgine alady.

171-bap. Kelisý komıssııasyn qurý jáne onyń jumysyn uıymdastyrý

1. Kelisý komıssııasy tepe-teńdik negizinde jumys berýshiniń jáne qyzmetkerlerdiń ókilderiniń birdeı sanynan qurylady.

2. Kelisý komıssııasynyń sandyq quramy, onyń jumys isteý tártibi jáne kelisim komıssııasy ókilettiginiń merzimi jumys berýshi men qyzmetkerlerdiń arasyndaǵy kelisim boıynsha qyzmetkerlerdiń jalpy

jınalysynda (konferenııasynda) belgilenedi.

3. Kelisý komıssııasynyń qyzmetkerlerden turatyn músheleri qyzmetkerlerdiń jalpy jınalysynda (konferenııasynda) saılanady. Kelisý komıssııasynyń jumys berýshiden turatyn músheleri jumys berýshiniń aktisimen taǵaıyndalady. Kelisý komıssııasynyń músheleri birinshi uıymdastyrý otyrysynda kópshilik daýyspen óz quramynan tóraǵa men hatshyny saılaıdy jáne taraptardyń kelisimimen medıatordy tartý týraly másele sheshiledi.

4. Kelisý komıssııasy eńbek daýyn ótinish bergen kúnnen bastap jeti kúndik merzimde qaraıdy.

5. Qaraý nátıjesi boıynsha kelisý komıssııasynyń sheshimi qabyldanady, ol qabyldanǵan kúnnen bastap úsh jumys kúninen keshiktirilmeı ótinish ıesine beriledi.

      Eskertý. 171-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
172-bap. Jeke eńbek daýlaryn qaraý jónindegi organdarǵa júginý merzimi

Jeke eńbek daýlaryn qaraý jónindegi organdarǵa júginý úshin mynadaı merzimder belgilenedi:

1) jumysqa qaıta alý týraly daýlar boıynsha - jumys berýshiniń eńbek shartyn buzý týraly aktisiniń kóshirmesi tabys etilgen kúnnen bastap úsh aı;

2) basqa eńbek daýlary boıynsha - qyzmetker nemese jumys berýshi óz quqyǵynyń buzylǵany týraly bilgen nemese bilýge tıisti kúnnen bastap bir jyl.

Jeke eńbek daýlaryn qaraý jóninde organdarǵa júginý merziminiń ótýi qaralyp jatqan jeke eńbek daýy boıynsha medıaııa týraly sharttyń qoldanylý kezeńinde toqtatyla turady.

      Eskertý. 172-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
173-bap. Eńbek daýlary jónindegi kelisý komıssııasynyń quzyreti

Kelisý komıssııasy, osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda qaraýdyń ózgeshe tártibi belgilengen daýlardy qospaǵanda, uıymdarda týyndaıtyn eńbek daýlaryn qaraý jónindegi organ bolyp tabylady.

Eger qyzmetker kelispeýshilikterdi jumys berýshimen aradaǵy ózi nemese óz ókili qatysatyn tikeleı kelissózder barysynda rettemegen bolsa, eńbek daýyn kelisý komıssııasy qaraıdy.

174-bap. Eńbek daýlaryn kelisý komıssııasynda qaraý tártibi

Kelisý komıssııasyna kelip túsken ótinish atalǵan komıssııada mindetti túrde tirkelýge tıis.

Kelisý komıssııasy eńbek daýyn ótinish berilgen kúnnen bastap kúntizbelik jeti kún ishinde qaraýǵa mindetti.

Daý ótinish berýshiniń nemese ol ýákilettik bergen ókildiń qatysýymen qaralady. Daýdy qyzmetkerdiń nemese onyń ókiliniń qatysýynsyz qaraýǵa tek onyń jazbasha ótinishi boıynsha ǵana jol beriledi. Qyzmetker nemese onyń ókili atalǵan komıssııanyń otyrysyna kelmeı qalǵan jaǵdaıda, eńbek daýyn qaraý keıinge qaldyrylady. Qyzmetker nemese onyń ókili dáleldi sebeptersiz ekinshi ret kelmeı qalǵan jaǵdaıda, kelisim komıssııasy máseleni qaraýdan alyp tastaý týraly sheshim shyǵarýy múmkin, munyń ózi qyzmetkerdi osy Kodekste belgilengen merzim sheginde eńbek daýyn qaraý týraly qaıtadan ótinish berý quqyǵynan aıyrmaıdy.

Kelisý komıssııasy otyrysqa kýágerlerdi shaqyrtýǵa, mamandardy shaqyrýǵa quqyly. Komıssııanyń talap etýi boıynsha uıymnyń basshysy oǵan qajetti qujattardy belgilengen merzimde tabys etýge mindetti.

Kelisý komıssııasynyń otyrysy oǵan qyzmetkerler atynan ókildik etetin músheleriniń keminde jartysy jáne jumys berýshi atynan ókildik etetin músheleriniń keminde jartysy qatysqan jaǵdaıda, zańdy dep esepteledi.

Kelisý komıssııasynyń otyrysynda hattama júrgiziledi, oǵan komıssııanyń tóraǵasy nemese onyń orynbasary qol qoıady.

175-bap. Kelisý komıssııasynyń sheshim qabyldaý tártibi jáne onyń mazmuny

Kelisý komıssııasy otyrysqa qatysyp otyrǵan komıssııa músheleriniń jaı kópshilik daýsymen sheshim qabyldaıdy. Ótinish berýshiniń nemese komıssııa músheleriniń biriniń talap etýi boıynsha daýys berý jasyryn ótkiziledi.

Kelisý komıssııasynyń sheshiminde:

uıymnyń (bólimsheniń) ataýy, komıssııaǵa júgingen qyzmetkerdiń tegi, aty, ákesiniń aty, laýazymy, kásibi nemese mamandyǵy;

komıssııaǵa júgingen kún men daýdy qaraý kúni, daýdyń máni;

komıssııa músheleri men otyrysqa qatysqan basqa da adamdardyń tegi, aty, ákesiniń aty;

sheshimniń máni jáne onyń negizdemesi (zańǵa, ózge de normatıvtik quqyqtyq aktige silteme jasaı otyryp);

daýys berý nátıjeleri kórsetiledi.

Kelisý komıssııasy sheshiminiń tıisinshe rastalǵan kóshirmeleri sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap úsh kún ishinde uıymnyń qyzmetkeri men basshysyna beriledi.

176-bap. Kelisý komıssııasynyń sheshimderin oryndaý

Kelisý komıssııasynyń sheshimi onda belgilengen merzimde oryndalýǵa tıis.

Komıssııanyń sheshimi belgilengen merzimde oryndalmaǵan jaǵdaıda qyzmetker nemese jumys berýshi eńbek daýyn sheshýdi sot tártibimen júzege asyrýǵa quqyly.

177-bap. Jeke eńbek daýyn qaraý jónindegi organnyń qyzmetkerdi jumysyna qaıta aldyrtýy

1. Osy baptyń 3-tarmaǵynda kórsetilgen jaǵdaılardy qospaǵanda, eńbek sharty buǵan zańdy negizsiz, ne basqa jumysqa zańsyz aýystyrý, basqa jumys ornyna zańsyz kóshirý, eńbek jaǵdaılaryn zańsyz ózgertý, jumystan zańsyz shettetý sebebinen toqtatylǵan jaǵdaıda, jeke eńbek daýyn qaraý jónindegi organ qyzmetterdi burynǵy jumysyna qaıta alý týraly sheshim shyǵarady.

2. Burynǵy jumysyna qaıta alynǵan qyzmetkerge amalsyz bos júrgen (jumystan shettetilgen) barlyq ýaqyty úshin ortasha jalaqysy nemese tómen aqy tólenetin jumysty oryndaǵany úshin, biraq alty aıdan aspaıtyn ýaqytqa jalaqydaǵy aıyrma tólenedi.

3. Jeke eńbek daýyn qaraıtyn organ qyzmetkerdiń ótinishi boıynsha qyzmetkerge osy baptyń 2-tarmaǵynda kórsetilgen mólsherde jalaqy tóleý týraly sheshim shyǵarýmen shektelýi múmkin.

4. Jeke eńbek daýyn qaraý jónindegi organnyń qyzmetkerdi burynǵy jumysynda qaıta alý týraly sheshimi dereý oryndalýǵa tıis. Jumys berýshi jumysqa qaıta alý týraly sheshimniń oryndalýyn kidirtken kezde, jeke eńbek daýyn qaraý jónindegi organ qyzmetkerge sheshimniń oryndalýy kidirtilgen ýaqyt úshin ortasha jalaqysyn nemese jalaqysynyń aıyrmasyn tóleý týraly sheshim shyǵarady.

3-BÓLIM. QYZMETKERLERDIŃ JEKELEGEN SANATTARYNYŃ EŃBEGIN
RETTEÝ EREKShELIKTERI
16-taraý. ON SEGIZ JASQA TOLMAǴAN QYZMETKERLERDIŃ EŃBEGIN
RETTEÝ EREKShELIKTERI

178-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń eńbek salasyndaǵy quqyqtary

On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler eńbek qatynastarynda quqyqtary boıynsha kámeletke tolǵandarmen teńestiriledi, al eńbekti qorǵaý, jumys ýaqyty, demalys ýaqyty jáne basqa da eńbek jaǵdaılary salasynda osy Kodekste belgilengen qosymsha kepildikterdi paıdalanady.

179-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń eńbegin paıdalanýǵa tyıym salynatyn jumystar

1. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń eńbegin aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda, sondaı-aq oryndalýy olardyń densaýlyǵy men ımandylyǵynyń damýyna zııan keltirýi múmkin jumystarda (oıyn bıznesi, túngi oıyn-saýyq mekemelerindegi jumys, alkogol ónimderin, temeki buıymdaryn, esirtki, psıhotroptyq zattar men prekýrsorlardy óndirý, tasymaldaý men satý) qoldanýǵa tyıym salynady.

2. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń ózderine belgilengen shekti normalardan artyq júkterdi tasýyna jáne qozǵaltýyna tyıym salynady.

3. Alynyp tastaldy - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      Eskertý. 179-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
180-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdi mindetti medıınalyq tekserýler

On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlermen eńbek sharttary aldyn ala mindetti medıınalyq tekserýden keıin ǵana jasalady. Odan ári qyzmetkerler on segiz jasqa tolǵanǵa deıin jyl saıyn mindetti medıınalyq tekserýden ótýge tıis.

181-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler úshin jumys ýaqytynyń uzaqtyǵy

On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerge:

1) on tórt jastan on alty jasqa deıingi qyzmetkerler úshin - aptasyna 24 saǵattan aspaıtyn;

2) on alty jastan on segiz jasqa deıingi qyzmetkerler úshin - aptasyna 36 saǵattan aspaıtyn;

3) bilim berý mekemelerinde oqıtyn jáne oqý jyly ishinde oqýdy jumyspen qatar alyp júretin on tórt jastan on alty jasqa deıingi oqýshylarǵa - kúnine 2,5 saǵat, on alty jastan on segiz jasqa deıingi oqýshylarǵa kúnine 3,5 saǵat jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy belgilenedi.

182-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler úshin eńbekke aqy tóleý jáne óndirim normalary

1. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy eskerile otyryp júrgiziledi.

2. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń óndirim normalary qyzmetkerlerge arnalǵan jalpy óndirim normalaryn negizge ala otyryp, osy Kodekstiń 181-babynda belgilengen jumys ýaqytynyń barabar qysqartylǵan uzaqtyǵymen belgilenedi.

3. Orta, tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý uıymdaryn bitirgennen keıin jumysqa kiretin, sondaı-aq óndiriste kásiptik oqytýdan ótken on segiz jasqa deıingi qyzmetkerler úshin óndirimniń azaıtylǵan normalary belgilenýi múmkin.

4. Jumys berýshi on segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerge kúndelikti jumystyń tolyq uzaqtyǵy kezinde qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý deńgeıine deıin qosymsha aqy tóleı alady.

      Eskertý. 182-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007.07.27. N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.
183-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń eńbek jáne tynyǵý rejıminiń erekshelikteri

On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdi túngi ýaqyttaǵy jumysqa, ústeme jumysqa, jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi kezindegi jumysqa tartýǵa, olardy issaparǵa jáne vahtalyq ádispen oryndalatyn jumysqa jiberýge, sondaı-aq olardy jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynan keri shaqyryp alýǵa tyıym salynady.

184-bap. On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlerdiń materıaldyq jaýapkershiligin shekteý

On segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlermen tolyq materıaldyq jaýapkershilik týraly shart jasasýǵa tyıym salynady.

17-taraý. ÁIELDERDIŃ JÁNE OTBASYLYQ MINDETTERI BAR ÓZGE
ADAMDARDYŃ EŃBEGIN RETTEÝ EREKShELIKTERI

185-bap. Eńbek shartynyń toqtatylýyn shekteý

      Eskertý. Taqyryp jańa redakııada - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       1. Júkti áıeldermen, úsh jasqa deıingi balalary bar áıeldermen, on tórt jasqa deıingi balany (on segiz jasqa deıingi múgedek balany) tárbıelep otyrǵan jalǵyzbasty analarmen, atalǵan balalar sanatyn anasyz tárbıelep otyrǵan ózge de adamdarmen eńbek shartyn jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzýǵa, osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 1), 3) – 19) tarmaqshalarynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, jol berilmeıdi.

2. Eger áıel eńbek shartynyń merzimi aıaqtalǵan kúni merzimi on eki apta jáne odan kóp apta júktiligi týraly medıınalyq qorytyndy

usynsa, joq qyzmetkerdi almastyrý jaǵdaılaryn qospaǵanda, jumys berýshi onyń jazbasha ótinishi boıynsha eńbek shartynyń

merzimin bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty demalys aıaqtalǵan kúnge deıin uzartýǵa mindetti.

      Eskertý. 185-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
186-bap. Áıelderdiń eńbegin paıdalanýǵa tyıym salynatyn jumystar

1. Áıelderdiń eńbegin paıdalanýǵa tyıym salynatyn jumystardyń tizimine sáıkes áıelderdiń eńbegin aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda paıdalanýǵa tyıym salynady.

2. Áıelderdiń ózderi úshin belgilengen shekti normalardan asatyn júkti qolmen kóterýine jáne jyljytýyna tyıym salynady.

3. Alynyp tastaldy - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      Eskertý. 186-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
187-bap. Áıelderdiń jáne otbasylyq mindetteri bar basqa da adamdardyń eńbegi men tynyǵý rejıminiń erekshelikteri

1. Jumys berýshiniń júkti áıelderdi túngi ýaqyttaǵy jumysqa, demalys jáne mereke kúnderindegi jumysqa, ústeme jumysqa tartýǵa, olardy issaparǵa jiberýge, sondaı-aq olardy jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynan keri shaqyryp alýǵa quqyǵy joq.

2. Jumys berýshiniń:

1) jeti jasqa deıingi balalary bar áıelderdi jáne jeti jasqa deıingi balalardy anasyz tárbıelep otyrǵan basqa da adamdardy;

2) eger úsh jasqa deıingi balalar, múgedek balalar ne otbasynyń aýrý múshesi medıınalyq qorytyndy negizinde turaqty kútim jasaýǵa muqtaj bolsa, otbasynyń aýrý múshelerine kútim jasaıtyn ne múgedek balalardy tárbıelep otyrǵan qyzmetkerlerdi jazbasha kelisiminsiz túngi ýaqyttaǵy jumysqa, ústeme jumysqa tartýǵa, sondaı-aq issaparǵa jáne vahtalyq ádispen oryndalatyn jumysqa jiberýge quqyǵy joq.

188-bap. Balany tamaqtandyrýǵa arnalǵan úzilister

1. Tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilisterden, aýysymishilik jáne arnaıy úzilisterden basqa, bir jarym jasqa deıingi balalary bar áıelderge, bir jarym jasqa deıingi balalardy anasyz tárbıelep otyrǵan ákelerge (asyrap alýshylarǵa) balany (balalardy) tamaqtandyrý úshin jumystyń keminde árbir úsh saǵaty saıyn:

1) bir balasy bar bolǵanda - árbir úzilis keminde otyz mınýt;

2) eki nemese odan da kóp balasy bar bolǵanda - árbir úzilis keminde bir saǵat bolatyn qosymsha úzilister beriledi.

2. Osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen qyzmetkerdiń ótinishi boıynsha balany (balalardy) tamaqtandyrýǵa arnalǵan úzilister tynyǵýǵa jáne tamaqtanýǵa arnalǵan úzilisterge qosylady ne jıyntyq úzilister jumys kúniniń (aýysymynyń) basynda nemese aıaǵynda beriledi.

3. Balany (balalardy) tamaqtandyrýǵa arnalǵan úzilister jumys ýaqytyna kiredi. Úzilister ýaqytynda áıelderdiń (ákelerdiń, asyrap alýshylardyń) ortasha jalaqysy saqtalady.

189-bap. Áıelderge jáne otbasylyq mindetteri bar basqa da adamdarǵa tolyq emes jumys ýaqytyn belgileý

Jumys berýshi júkti áıeldiń, úsh jasqa deıingi balasy bar ata-ananyń (asyrap alýshynyń) bireýiniń, sondaı-aq otbasynyń aýrý múshesine medıınalyq qorytyndyǵa sáıkes kútim jasaıtyn qyzmetkerdiń jazbasha ótinishi boıynsha olarǵa tolyq emes jumys ýaqyty rejımin beredi.

      Eskertý. 189-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
190-bap. Júkti áıelderge jumys ýaqytynyń jıyntyq esebin qoldanýdy shekteý

Eger jumys kúniniń uzaqtyǵy segiz saǵattan asatyn bolsa, júkti áıelderge jumys ýaqytynyń (jumys aýysymynyń) jıyntyq esebin qoldanýǵa jol berilmeıdi.

191-bap. Júkti áıelderdi basqa jumysqa ýaqytsha aýystyrý

Jumys berýshi medıınalyq qorytyndy negizinde júkti áıeldi ortasha jalaqysyn saqtaı otyryp, zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áseri bolmaıtyn basqa jumysqa aýystyrýǵa mindetti.

Júkti áıelge qolaısyz óndiristik faktorlar áserin boldyrmaıtyn basqa jumys berilgenge deıin, áıel osynyń saldarynan ótkizip alǵan barlyq jumys kúnderi úshin jumys berýshiniń qarajaty esebinen ortasha jalaqysy saqtala otyryp, jumystan bosatylýǵa tıis.

      Eskertý. 191-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
192-bap. Jyl saıynǵy aqyly demalys kezektiligin belgileý kezinde áıelderge beriletin kepildik

Áıelge, qalaýy boıynsha, júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalystyń aldynda nemese tikeleı odan keıin ne balaǵa kútim jasaýǵa arnalǵan demalys bitken soń jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy beriledi.

193-bap. Júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalys

1. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, áıelderge júktiligine jáne bosanýyna baılanysty uzaqtyǵy bosanýǵa deıin kúntizbelik jetpis kúnge jáne bosanǵannan keıin kúntizbelik elý alty (qınalyp bosanǵan nemese eki nemese odan da kóp bala týǵan jaǵdaıda - jetpis) kúnge deıin ótinishi jáne belgilengen tártippen berilgen eńbekke jaramsyzdyq paraǵy negizinde demalys beriledi.

2. Demalystardy esepteý jıyntyqtap júrgiziledi jáne demalys áıelge bosanǵanǵa deıin naqty paıdalanǵan kúnderiniń sanyna jáne jumys berýshidegi jumysynyń uzaqtyǵyna qaramastan, tolyq beriledi.

      Eskertý. 193-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.12.19 N 9 (2008.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
194-bap. Jańa týǵan balalardy asyrap alǵan qyzmetkerlerge beriletin demalys

Jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan qyzmetkerlerge (ata-ananyń bireýine) balany asyrap alǵan kúnnen bastap jáne bala týǵan kúnnen elý alty kún ótkenge deıingi kezeńge demalys beriledi.

      Eskertý. 194-bapqa ózgertý engizildi - Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007.12.19. N 9 (2008.01.01 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
194-1-bap. Júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalysqa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan qyzmetkerlerge beriletin demalysqa aqy tóleýdiń erekshelikteri

      Eger bul eńbek shartynyń jáne (nemese) ujymdyq sharttyń talaptarynda, jumys berýshiniń aktisinde kózdelse, jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasynyń mindetti áleýmettik saqtandyrý týraly zańnamasyna sáıkes júzege asyrylǵan, júktilikke jáne bosanýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty tabysynan aıyrylǵan jaǵdaıda tólenetin áleýmettik tólem somasyn shegergendegi ortasha jalaqysyn saqtaı otyryp, júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalysqa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan qyzmetkerlerge beriletin demalysqa aqy tóleıdi.

      Eskertý. 17-taraý 194-1-bappen tolyqtyryldy - QR 04.02.2013 № 75-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
195-bap. Balalardyń kútimine baılanysty jalaqy saqtalmaıtyn demalys

1. Jumys berýshi qyzmetkerge:

1) ata-anasynyń qalaýy boıynsha - balanyń anasyna ne ákesine;

2) balany jalǵyz tárbıelep otyrǵan ata-ananyń bireýine;

3) ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balany is júzinde tárbıelep otyrǵan ájesine, atasyna, basqa týysyna ne qamqorshysyna;

4) jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan qyzmetkerge bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin balanyń kútimine baılanysty jalaqy saqtalmaıtyn demalys berýge mindetti.

2. Bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty jalaqy saqtalmaıtyn demalys osy baptyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen qyzmetkerdiń jazbasha ótinishi negizinde onyń qalaýy boıynsha tolyq nemese bólinip paıdalanylýy múmkin.

3. Bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty jalaqy saqtalmaıtyn demalys ýaqytynda qyzmetkerdiń jumys orny (laýazymy) saqtalady.

4. Eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe kózdelmese, bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty jalaqysy saqtalmaıtyn demalys ýaqyty jalpy eńbek stajyna, mamandyǵy boıynsha jumys stajyna esepteledi.

5. Bala úsh jasqa tolǵanǵa deıin bala kútimi boıynsha jalaqysy saqtalmaıtyn demalys aıaqtalǵanǵa deıin jumysqa shyqqan jaǵdaıda, qyzmetker jumys berýshige óziniń nıeti týraly jumys bastalýynan bir aı buryn eskertýge mindetti.

      Eskertý. 195-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

18-taraý. QOSA ATQARATYN JUMYS ISTEITIN QYZMETKERLERDIŃ
EŃBEGIN RETTEÝDIŃ EREKShELIKTERI

196-bap. Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek sharty

1. Qyzmetker ózi eńbek qatynastarynda turǵan bir jumys berýshimen (negizgi jumys oryny boıynsha), sondaı-aq birneshe jumys berýshimen de qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartyn jasasýǵa quqyly.

2. Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartynda jumysty qosa atqarý jóninde silteme bolýy mindetti.

197-bap. Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartyn jasasýǵa qajetti qosymsha qujattar

Qyzmetker basqa jumys berýshimen qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartyn jasasý úshin osy Kodekstiń 31-babynda kózdelgen qujattardan bólek, negizgi jumys orny boıynsha eńbektiń sıpaty men jaǵdaılary (jumys orny, laýazymy, eńbek jaǵdaılary) týraly anyqtama tabys etedi.

198-bap. Qosa atqaratyn jumys kezindegi jumys ýaqytynyń uzaqtyǵy

Negizgi jumys orny boıynsha jáne qosa atqaratyn jumysy boıynsha kúndelikti jumystyń jıyntyq uzaqtyǵy osy Kodekstiń 82-babynda belgilengen kúndelikti jumys ýaqytynyń normasynan 4 saǵattan artyq aspaýǵa tıis.

199-bap. Qosa atqaratyn jumys kezindegi jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy

1. Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek sharty boıynsha jumys isteıtin qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy negizgi jumysy boıynsha demalyspen qatar beriledi.

2. Eger qosa atqaratyn jumys týraly eńbek sharty boıynsha jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysynyń uzaqtyǵy basqa jumys boıynsha demalystyń uzaqtyǵynan az bolsa, jumys berýshi qosa atqarýshy - qyzmetkerdiń ótinishi boıynsha demalys uzaqtyǵynyń aıyrmasyn quraıtyn kúnderge jalaqysy saqtalmaıtyn demalys beredi.

200-bap. Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartyn jasasýdy shekteý

Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartyn on segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerlermen jáne aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlermen jasasýǵa tyıym salynady.

201-bap. Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek shartyn jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzýdyń qosymsha negizderi

Qosa atqaratyn jumys týraly eńbek sharty, osy Kodekstiń 54-babynda kózdelgen negizderden basqa, eńbek sharty osy jumys ózi úshin negizgi bolyp tabylatyn qyzmetkermen jasalynǵan jaǵdaıda jumys berýshiniń bastamasymen buzylýy múmkin.

19-taraý. AÝYR JUMYSTARDA, EŃBEK JAǴDAILARY ZIIaNDY (EREKShE
ZIIaNDY) JÁNE (NEMESE) QAÝIPTI JUMYSTARDA ISTEITIN
QYZMETKERLERDIŃ EŃBEGIN RETTEÝDIŃ EREKShELIKTERI

202-bap. Aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerdiń jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy

1. Aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerler úshin jumys ýaqytynyń aptasyna 36 saǵattan aspaıtyn qysqartylǵan uzaqtyǵy belgilenedi.

2. Jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵyna quqyq beretin óndiristerdiń, ehtardyń, kásipter men laýazymdardyń tizimin, aýyr jumystardyń, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystardyń tizbesin, sondaı-aq ony berýdiń tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ aıqyndaıdy.

      Eskertý. 202-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
203-bap. Jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalysy

      Jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalystary qyzmetkerlerge jumysy jyl saıynǵy aqyly qosymsha eńbek demalysyna quqyq beretin óndiristerdiń, ehtardyń, kásipter men laýazymdardyń tizimine, sondaı-aq aýyr jumystardyń, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystardyń tizbesine sáıkes beriledi. Demalystyń bul túriniń uzaqtyǵyn, sondaı-aq ony berýdiń tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ aıqyndaıdy.

      Eskertý. 203-bap jańa redakııada - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
204-bap. Aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý

Aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý qalypty eńbek jaǵdaılary bar jumystarda isteıtin qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleýmen salystyrǵanda joǵarylatylǵan laýazymdyq aılyqaqylar (stavkalar) nemese qosymsha aqylar belgileý jolymen joǵarylatylǵan mólsherde, biraq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda, salalyq kelisimderde nemese ujymdyq sharttarda eńbekke aqy tóleýdiń eń tómengi standarttaryna negizdelip belgilengennen tómen emes mólsherde belgilenedi.

Olarda jumys isteý eńbekke aqy tóleýdiń joǵarylatylǵan mólsherine quqyq beretin óndiristerdiń, ehtardyń, kásipter men laýazymdardyń tizimin, aýyr jumystardyń, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti jumystardyń tizbesin, sondaı-aq ony berýdiń tártibin eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ aıqyndaıdy.

Osy bapta belgilengen eńbekke aqy tóleý sharttary aýyr, zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jaǵdaılardaǵy eńbegi jumys oryndaryn attestattaý nátıjelerimen rastalǵan qyzmetkerlerge qoldanylady.

      Eskertý. 204-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
205-bap. Salaýatty jáne qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etý

Uıym qyzmetkerlerine eńbek jaǵdaılary boıynsha jumys berýshiniń qarajaty esebinen bıýdjettik josparlaý jónindegi ortalyq ýákiletti organmen kelisý boıynsha eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ bekitetinnen tómen emes normalarda arnaıy kıim, arnaıy aıaq kıim jáne basqa da dara qorǵaný quraldary, jýý jáne zararsyzdandyrý materıaldary, sút, emdeý-profılaktıkalyq taǵamdary beriledi.

      Eskertý. 205-bapqa ózgerister engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

20-taraý. MAÝSYMDYQ JUMYSTARDA ISTEITIN QYZMETKERLERDIŃ
EŃBEGIN RETTEÝ EREKShELIKTERI

206-bap. Maýsymdyq jumystar

Klımattyq nemese ózge de tabıǵı jaǵdaılary boıynsha belgili bir, biraq bir jyldan aspaıtyn kezeń (maýsym) ishinde oryndalatyn jumystar maýsymdyq dep tanylady.

207-bap. Maýsymdyq qyzmetkerlermen eńbek shartyn jasasý erekshelikteri

1. Eńbek shartynda maýsymdyq jumystar oryndaýǵa arnalǵan shart jasasý týraly talap jáne jumystardy oryndaýdyń aıqyndalǵan kezeńi kórsetilýge tıis.

2. Maýsymdyq jumystarǵa arnalǵan eńbek shartyn jasasý kezinde qyzmetkerdiń ózine tapsyrylatyn jumysqa sáıkestigin tekserý maqsatyndaǵy synaq merzimi belgilenbeıdi.

208-bap. Maýsymdyq jumystarda isteıtin qyzmetkerlermen eńbek shartyn jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzýdyń qosymsha negizderi

Maýsymdyq jumystarda isteıtin qyzmetkerlermen eńbek sharty, osy Kodekstiń 54-babynda kózdelgen negizderden basqa:

1) jumys berýshidegi jumystar óndiristik sıpattaǵy sebepter boıynsha eki aptadan artyq merzimge toqtatylǵan;

2) qyzmetker eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyǵy saldarynan qatarynan bir aı boıy jumysqa shyqpaǵan jaǵdaılarda jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzylýy múmkin.

209-bap. Maýsymdyq jumystarda isteıtin qyzmetkerlermen eńbek shartyn buzý tártibiniń erekshelikteri

1. Maýsymdyq jumystarda isteıtin qyzmetker, bul týraly jumys berýshini kúntizbelik jeti kún buryn jazbasha túrde eskerte otyryp, eńbek shartyn óz bastamasy boıynsha buzýǵa quqyly.

2. Jumys berýshi maýsymdyq jumystarda isteıtin qyzmetkerdi eńbek shartynyń osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 1) jáne 2) tarmaqshalarynda kózdelgen negizder boıynsha buzylatyny týraly kúntizbelik jeti kún buryn jazbasha eskertýge mindetti.

3. Maýsymdyq jumystarda isteıtin qyzmetkermen eńbek sharty buzylǵan kezde, jumys berýshi paıdalanylmaǵan demalys úshin ótemaqy tólemin jumys istelgen ýaqytqa barabar tóleıdi.

4. Maýsymdyq jumysta isteıtin qyzmetkermen eńbek sharty uıymnyń taratylýyna, qyzmetkerler sanynyń nemese shtatynyń qysqarýyna baılanysty toqtatylǵan kezde eki aptalyq ortasha jalaqy mólsherinde demalys járdemaqysy tólenedi.

21-taraý. VAHTALYQ ÁDISPEN JUMYS ISTEITIN QYZMETKERLERDIŃ
EŃBEGIN RETTEÝ EREKShELIKTERI

210-bap. Vahtalyq ádispen jumys isteý erekshelikteri

1. Vahtalyq ádis, qyzmetkerlerdiń turaqty turatyn jerine kún saıyn qaıtyp kelýi qamtamasyz etile almaıtyn kezde, olardyń turaqty turatyn jerinen tysqary jerde eńbek proesin júzege asyrýdyń erekshe nysany bolyp tabylady.

2. Jumys berýshi vahtalyq ádispen jumys isteıtin qyzmetkerler jumys óndirisi obektisinde bolǵan kezde olardy tynys-tirshiligin qamtamasyz etý úshin turǵyn úımen, jumys ornyna jáne odan keri jetkizip salýdy, sondaı-aq jumys oryndaý jaǵdaılarymen jáne

aýysymaralyq demalyspen qamtamasyz etýge jáne olardyń tamaqtanýyn uıymdastyrýǵa mindetti.

Jumys berýshi qyzmetkerdiń jumys óndirisi obektisinde bolý jaǵdaılaryn eńbek shartyna, ujymdyq shartqa sáıkes qamtamasyz etedi.

      Eskertý. 210-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
211-bap. Vahtalyq ádispen jumys isteýge qoıylatyn shekteýler

Vahtalyq ádispen oryndalatyn jumystarǵa on segiz jasqa tolmaǵan qyzmetkerler, júkti áıelder, birinshi jáne ekinshi toptardaǵy múgedekter jiberilmeıdi. Ózge qyzmetkerler, eger mundaı jumystar medıınalyq qorytyndy negizinde olardyń densaýlyǵyna qaıshy kelmese, vahtalyq ádispen oryndalatyn jumystarǵa tartylýy múmkin.

212-bap. Vahtanyń uzaqtyǵy

1. Obektide jumys oryndaý ýaqytyn jáne aýysymaralyq demalys ýaqytyn qamtıtyn kezeń vahta bolyp esepteledi.

2. Vahtanyń uzaqtyǵy kúntizbelik on bes kúnnen aspaýǵa tıis.

      Jekelegen obektilerde vahtanyń uzaqtyǵy qyzmetkerdiń jazbasha kelisimimen eńbek jáne (nemese) ujymdyq shartqa sáıkes kúntizbelik otyz kúnge deıin uzartylýy múmkin.

      Teńiz kemeleri ekıpajdarynyń músheleri úshin qyzmetkerdiń kelisimimen vahtanyń uzaqtyǵy kúntizbelik bir júz jıyrma kúnge deıin uzartylýy múmkin.

      Eskertý. 212-bap jańa redakııada - QR 2010.12.28 N 369-IV(alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen, ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
213-bap. Vahtalyq ádispen jumys isteý kezinde jumys ýaqytyn jáne tynyǵý ýaqytyn esepke alý

1. Jumystyń vahtalyq ádisi kezinde aılyq, toqsandyq nemese ózge de neǵurlym uzaq, biraq bir jyldan aspaıtyn kezeń ishindegi jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi belgilenedi.

2. Eseptik kezeń jumys ýaqytyn, demalys ýaqytyn, jumys berýshi

ornalasqan jerden nemese jınalatyn jerden jumys ornyna deıingi jáne odan keri qaıtý jolynyń ýaqytyn qamtıdy. Bul rette, eseptik kezeńdegi jumys ýaqytynyń jalpy uzaqtyǵy osy Kodekste belgilengen normalardan aspaýǵa tıis.

3. Jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn vahtaaralyq tynyǵý kezeńinde bólip berýge jol berilmeıdi.

4. Jumys berýshi vahtalyq ádispen jumys isteıtin árbir qyzmetkerdiń jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń esebin aı boıynsha jáne barlyq eseptik kezeń boıynsha júrgizýge mindetti.

22-taraý. ÚI QYZMETKERLERINIŃ EŃBEGIN RETTEÝ EREKShELIKTERI

214-bap. Úı qyzmetkerlerimen eńbek shartyn jasasý jáne toqtatý erekshelikteri

1. Úı qyzmetkerleri dep, eger jumystar (kórsetiletin qyzmetter) jumys berýshiniń jáne (nemese) jumys berýshi úshin paıda alý maqsatynda oryndalmasa (kórsetilmese), jumys berýshi jeke tulǵalarda otbasynyń bir nemese birneshe múshesi júrgizetin úı sharýashylyǵyndaǵy jumystardy oryndaıtyn (qyzmetter kórsetetin) qyzmetkerler tanylady.

2. Jumys berýshi úı qyzmetkerin jumysqa qabyldaý ne onymen eńbek qatynastaryn toqtatý týraly akt shyǵarmaıdy jáne eńbek kitapshasyna onyń jumysy týraly málimetter engizbeıdi.

3. Úı qyzmetkeriniń eńbek qyzmeti eńbek shartymen rastalady.

4. Úı qyzmetkerimen eńbek sharty toqtatylǵany (buzylǵany) týraly jazbasha eskertýdiń merzimi, sondaı-aq jumysynan aıyrylýǵa baılanysty ótemaqy tóleý jaǵdaılary men mólsheri eńbek shartynda belgilenedi.

      Eskertý. 214-bapqa ózgeris engizildi - QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
215-bap. Úı qyzmetkerleriniń jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń rejımi

1. Úı qyzmetkerlerine osy Kodekste belgilengen jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqyty uzaqtyǵynyń normalary qoldanylady.

2. Úı qyzmetkeriniń jumys rejımi, olarǵa demalys kúnderin, jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn berý, olardy ústeme jumystarǵa, túngi ýaqytta, demalys jáne mereke kúnderi jumysqa tartý tártibi eńbek shartynda aıqyndalady.

216-bap. Tártiptik jazany qoldaný jáne alyp tastaý tártibi

Úı qyzmetkerine qatysty tártiptik jazany qoldaný jáne alyp tastaý tártibi eńbek shartymen aıqyndalady.

217-bap. Jeke eńbek daýlaryn sheshý

Úı qyzmetkeri men jumys berýshiniń arasyndaǵy jeke eńbek daýlary taraptar kelisimimen jáne (nemese) sotta sheshiledi.

218-bap. Úı qyzmetkerimen eńbek shartyn buzý

Úı qyzmetkerimen eńbek shartyn buzý eńbek shartynda kózdelgen negizder boıynsha júrgiziledi.

23-taraý. ÚIDE JUMYS ISTEITIN QYZMETKERLERDIŃ EŃBEGIN RETTEÝ
EREKShELIKTERI

219-bap. Úıde jumys isteıtin qyzmetkerler

1. Jumys berýshimen jumysty óz materıaldarymen jáne ózindik nemese jumys berýshi bólip beretin ne jumys berýshi qarajaty esebinen satyp alynatyn jabdyqtardy, qural-saımandar men qurylǵylardy paıdalanyp, úıde jeke eńbegimen oryndaý týraly eńbek shartyn jasasqan adamdar úıde jumys isteıtin qyzmetkerler dep esepteledi.

2. Qyzmetkerdiń jumysty úıde oryndaýy eńbek shartyn jasasqan kezde, sol sııaqty eńbek shartynyń qoldanylý merzimi ishinde eńbek shartyna tıisti ózgerister engize otyryp belgilenýi múmkin.

220-bap. Úıde jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń eńbek jaǵdaılary

1. Úıde isteletin jumys qyzmetkerdiń densaýlyq jaǵdaıyna qaıshy kelmeıtin jáne olardy oryndaý úshin eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptar qamtamasyz etilgen jaǵdaıda ǵana oryndalýy múmkin.

2. Úıde isteletin jumystardy oryndaýǵa arnalǵan eńbek shartynda:

1) jumysty qyzmetkerge menshik quqyǵymen tıesili nemese jumys berýshi bólip beretin ne jumys berýshiniń qarajaty esebinen satyp alynatyn jabdyqtardy, materıaldardy, qural-saımandar men qurylǵylardy paıdalanyp oryndaý;

2) qyzmetkerdi jumysty oryndaý úshin shıkizatpen, materıaldarmen, jartylaı daıyn ónimdermen qamtamasyz etý tártibi men merzimderi;

3) daıyn ónimdi alyp shyǵý tártibi men merzimderi;

4) qyzmetkerge tólenetin ótemaqy jáne ózge de tólemder týraly talaptar mindetti túrde kózdelýge tıis.

221-bap. Úıde jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń rejımi, eńbek qaýipsizdigin jáne eńbegin qorǵaýdy qamtamasyz etý jaǵdaılary

Jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń rejımi, jumys berýshiniń qyzmetkerdiń jumys ýaqyty rejımin saqtaýyn baqylaý erekshelikteri, eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etý jáne úıde jumys isteıtin qyzmetker úshin osy talaptardyń saqtalýy jónindegi jaǵdaılar eńbek shartynda belgilenedi.

23-1-taraý. Qashyqtyqtan jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń eńbegin retteýdiń erekshelikteri

      Eskertý. Kodeks 23-1-taraýmen tolyqtyryldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

221-1-bap. Qashyqtyqtan jumys isteý

      Qashyqtyqtan jumys isteý jumys proesinde aqparattyq jáne kommýnıkaııalyq tehnologııalardy paıdalanyp, eńbek proesin jumys berýshi ornalasqan jerden tysqary jerde júzege asyrýdyń aıryqsha nysany bolyp tabylady.

221-2-bap. Qashyqtyqtan jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń eńbek jaǵdaılary

      1. Jumys berýshi qyzmetkerge kommýnıkaııa quraldaryn (baılanys quraldaryn) beredi jáne olardy ornatý jáne olarǵa qyzmet kórsetý jónindegi shyǵystardy kóteredi. Qyzmetker menshikti kommýnıkaııa quraldaryn turaqty negizde paıdalanǵan jaǵdaıda jumys berýshi ótemaqy tóleıdi, onyń mólsheri men tóleý tártibi qyzmetkermen kelisim boıynsha belgilenedi.

      Taraptardyń kelisimi boıynsha qashyqtyqtan jumys isteıtin qyzmetkerge jumys berýshi úshin jumysty oryndaýǵa baılanysty ózge de shyǵystar (elektr energııasynyń, sýdyń quny jáne t.b.) ótelýi múmkin.

      2. Qyzmetkerdiń jumys berýshimen jumys isteý baılanystarynyń tásilderi men kezeńdiligi eńbek shartynda aıqyndalady.

221-3-bap. Jumys ýaqytyn jáne demalys ýaqytyn esepteý, eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etý jaǵdaılary

      Qashyqtyqtan jumys isteıtin qyzmetkerlerge osy Kodekste belgilengen jumys ýaqyty men demalys ýaqyty uzaqtyǵynyń normalary qoldanylady.

      Qashyqtyqtan jumys isteıtin qyzmetkerler úshin jumys ýaqytynyń tirkelgen esebi belgilenedi, ony baqylaýdyń erekshelikteri eńbek shartynda aıqyndalady.

      Jumys ýaqyty rejıminiń saqtalýyn baqylaýdyń erekshelikteri, eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etý jáne qyzmetker úshin osy jaǵdaılardy saqtaý jónindegi sharttar eńbek shartynda aıqyndalady.

24-taraý. MÚGEDEKTERDIŃ EŃBEGIN RETTEÝ EREKShELIKTERI

222-bap. Múgedekterdiń eńbek etý quqyǵyn iske asyrýy

1. Múgedekter ádettegideı eńbek jaǵdaılary bar ne múgedekter eńbegin paıdalanatyn mamandandyrylǵan uıymdarda jumys berýshilermen eńbek sharttaryn jasasýǵa quqyly.

2. Medıınalyq qorytyndy boıynsha densaýlyq jaǵdaıy eńbek mindetterin oryndaýǵa kedergi keltiretin ne onyń densaýlyǵyna jáne (nemese) basqa adamdar eńbeginiń qaýipsizdigine qater tóndiretin jaǵdaılardy qospaǵanda, múgedektik sebepteri boıynsha eńbek shartyn jasasýdan bas tartýǵa, múgedekti basqa jumysqa aýystyrýǵa, eńbek jaǵdaılaryn ózgertýge tyıym salynady.

      Eskertý. 222-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
223-bap. Múgedek qyzmetkerlerdiń eńbek jaǵdaılary

1. Eńbekti normalaý, eńbekke aqy tóleý jáne eńbekti qorǵaý jaǵdaılary, jumys rejımi, kásipterdi (laýazymdardy) qosa atqarý tártibi, tehnıkalyq, sanıtarlyq, gıgıenalyq, óndiristik-turmystyq jaǵdaılar, sondaı-aq taraptar kelisimi boıynsha eńbek shartynyń, ujymdyq sharttyń ózge de jaǵdaılary basqa qyzmetkerlermen salystyrǵanda múgedek qyzmetkerlerdiń jaǵdaılaryn nasharlata nemese quqyqtaryn shekteı almaıdy.

2. Múgedekter eńbegin aýyr jumystarda, zııandy (erekshe zııandy), qaýipti eńbek jaǵdaılary bar jumystarda paıdalanýǵa tyıym salynady.

3. Jumys istep júrgen múgedekterge osy Kodekste, kelisimderde, jumys berýshiniń aktilerinde, sondaı-aq eńbek shartynda, ujymdyq shartta belgilengen qosymsha kepildikter berilýi múmkin.

4. Jumys berýshi jumys istep júrgen múgedekterdiń tolyq emes jumys ýaqyty rejımi, júktemeni azaıtý jáne basqa eńbek jaǵdaılary týraly medıınalyq qorytyndylardy oryndaýǵa mindetti.

224-bap. Múgedek qyzmetkerlerdiń jumys ýaqytynyń qysqartylǵan uzaqtyǵy

1. Birinshi jáne ekinshi toptaǵy múgedek qyzmetkerlerge aptasyna 36 saǵattan aspaıtyn uzaqtyǵy qysqartylǵan jumys ýaqyty belgilenedi.

2. Birinshi jáne ekinshi toptaǵy múgedek qyzmetkerlerdiń kúndelikti jumysynyń (jumys aýysymynyń) uzaqtyǵy jeti saǵattan aspaýǵa tıis.

225-bap. Múgedek qyzmetkerlerge jumys ýaqytynyń jıyntyq esebin qoldanýdy shekteý

1. Birinshi jáne ekinshi toptaǵy múgedek qyzmetkerlerge jumys ýaqytynyń jıyntyq esebin qoldanýǵa jol berilmeıdi.

2. Eger úshinshi toptaǵy múgedek qyzmetkerlerge medıınalyq

kórsetýler boıynsha jumys ýaqytynyń jıyntyq esebi belgilenetin

rejımge tyıym salynǵan bolsa, olarǵa mundaı esep belgilenbeıdi.

226-bap. Múgedek qyzmetkerlerdiń túngi ýaqyttaǵy jumysyn, ústeme jumysyn, demalys jáne mereke kúnderdegi jumysyn, olardy issaparǵa jiberýdi shekteý

Múgedek qyzmetkerlerdi ústeme jumysqa, túngi ýaqytta, demalys jáne mereke kúnderindegi jumysqa tartýǵa, issaparǵa jiberýge, eger olar úshin mundaı jumystarǵa medıınalyq kórsetýler boıynsha tyıym salynbaǵan bolsa, olardyń jazbasha kelisimimen ǵana jol beriledi.

227-bap. Múgedek qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysyn berý

Múgedek qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysy olarmen kelise otyryp, jumys berýshi bekitetin demalys kestesine sáıkes beriledi.

228-bap. Múgedek qyzmetkerlerge jyl saıynǵy aqyly qosymsha demalys berý

Jyl saıynǵy aqyly qosymsha demalys - jyl saıynǵy aqyly eńbek demalysymen bir mezgilde ne múgedek qyzmetkerdiń qalaýy boıynsha jumys jylynyń basqa ýaqytynda beriledi.

25-taraý. AZAMATTYQ QYZMETShILERDIŃ EŃBEGIN RETTEÝ
EREKShELIKTERI

229-bap. Azamattyq qyzmetke kirý

1. Azamattyq qyzmetke kirý taǵaıyndaý tártibimen nemese konkýrs boıynsha júzege asyrylady.

2. Konkýrsty bos laýazymy bar memlekettik mekeme, qazynalyq kásiporyn uıymdastyryp, ótkizedi.

3. Azamattyq qyzmetke kirý jáne azamattyq qyzmetshiniń bos laýazymyna ornalasýǵa arnalǵan konkýrsty ótkizý tártibin eńbek jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıdy.

4. Azamattyq qyzmetke qabyldaý eńbek shartyn jasasý jáne jumys berýshiniń aktisin shyǵarý jolymen júzege asyrylady.

      Eskertý. 229-bapqa ózgeris engizildi - QR 29.09.2014 N 239-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
      RQAO-nyń eskertpesi!
      230-bapty alyp tastaý kózdelgen - QR 27.06.2014 № 212-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
230-bap. Azamattyq qyzmetshiler laýazymdarynyń tizbesi

Azamattyq qyzmetshiler laýazymdarynyń tizbesin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıdy.

      RQAO-nyń eskertpesi!
      25-taraýdy 230-1-bappen tolyqtyrý kózdelgen - QR 27.06.2014 № 212-V Zańymen (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi).
231-bap. Azamattyq qyzmette bolýmen baılanysty shekteýler

1. Azamattyq qyzmetshi:

1) materıaldyq-tehnıkalyq, qarjylyq jáne aqparattyq qamtamasyz etý quraldaryn, basqa da memlekettik múlik pen qyzmettik aqparatty qyzmettik emes maqsatta paıdalanýǵa;

2) azamattyq qyzmettiń qalypty jumys isteýine jáne laýazymdyq

mindetterdi atqarýǵa kedergi keltiretin is-áreketterge qatysýǵa;

3) qyzmet jaǵdaıyn azamattyq qyzmetpen baılanysty emes maqsatta paıdalanýǵa;

4) azamattyq qyzmetti ótkerý kezeńinde belgili bolǵan memlekettik qupııany, qyzmettik jáne zańmen qorǵalatyn ózge de qupııany quraıtyn málimetterdi jarııa etýge quqyly emes.

2. Buryn sybaılas jemqorlyq qylmys jasaǵan adam basqarýshylyq fýnkııalardy oryndaýmen baılanysty laýazymǵa azamattyq qyzmetke qabyldana almaıdy.

      Eskertý. 231-bapqa ózgertý engizildi - QR 2009.12.07 N 222-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz) Zańymen.
232-bap. Azamattyq qyzmetshini basqa memlekettik mekemege (qazynalyq kásiporynǵa) jumysqa aýystyrý

Azamattyq qyzmetshi óziniń jazbasha ótinishi boıynsha tıisti uıymdardyń basshylary arasyndaǵy kelisim boıynsha basqa memlekettik mekemege (qazynalyq kásiporynǵa) jumysqa aýystyrylýy múmkin.

233-bap. Azamattyq qyzmetshilerdi attestattaý

Azamattyq qyzmetshiler kásiptik jáne biliktilik daıarlyǵy deńgeıin, iskerlik qasıetterin aıqyndaý maqsatynda attestattaýdan ótedi.

Azamattyq qyzmetshilerdi attestattaýdan ótkizýdiń tártibi men sharttaryn tıisti qyzmet salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ aıqyndaıdy.

234-bap. Azamattyq qyzmettegi joǵarylatý

1. Azamattyq qyzmetshilerdiń qyzmettegi joǵarylaýy olardy joǵary laýazymǵa aýystyrý jolymen júzege asyrylady.

2. Biliktilik deńgeıi joǵary jáne jumys tájirıbesi bar, óziniń kásiptik, biliktilik deńgeıin únemi arttyryp otyratyn azamattyq qyzmetshiler azamattyq qyzmet boıynsha joǵarylatýda basym quqyqty paıdalanady.

235-bap. Azamattyq qyzmetshilerdiń biliktiligin arttyrý jáne olardy qaıta daıarlaý

1. Azamattyq qyzmetshiler kásiptik bilimi men daǵdylaryn tereńdetý, kásipter men mamandyqtar alý maqsatynda tıisti bilim berý uıymdaryna jiberilýi múmkin.

2. Azamattyq qyzmetshiniń oqýy, qaıta oqýy, taǵylymdamadan ótýi, óndiristen (jumystan) qol úzbeı oqý jaǵdaıyndaǵy ǵylymı taǵylymdamasyn qosa alǵanda, jiberýshi uıymnyń qarajaty esebinen tólenedi.

Azamattyq qyzmetshiniń oqýy kezinde onyń atqaratyn laýazymy, kepildikteri men ótemaqy tólemderi saqtalady.

3. Biliktiligin arttyrýdan nemese azamattyq qyzmet beıinine sáıkes keletin mamandyq boıynsha qaıta daıarlaýdan ótip jatqan azamattyq qyzmetshilerge aqyly oqý demalysy beriledi.

236-bap. Azamattyq qyzmetshilerdi kótermeleý

Laýazymdyq mindetterin adal atqarǵany, jumysty, onyń ishinde aıryqsha kúrdeli jáne shuǵyl jumystardy óte sapaly oryndaǵany úshin, bastamashyldyǵy, shyǵarmashylyq belsendiligi jáne jumystaǵy basqa da jetistikteri úshin azamattyq qyzmetshiler:

1) azamattyq qyzmettegi joǵarylatýmen;

2) aqshalaı syıaqymen;

3) alǵys jarııalaýmen kótermelenýi múmkin.

Ujymdyq shartta kótermeleýdiń basqa da sharalary kózdelýi múmkin.

237-bap. Azamattyq qyzmetshilerge basqa jerge jumysqa aýysýy kezinde beriletin kepildikter men ótemaqy tólemderi

Azamattyq qyzmetshilerge memlekettik mekememen (qazynalyq kásiporynmen) birge qoldanystaǵy ákimshilik-aýmaqtyq bólinis boıynsha basqa jerge (basqa eldi mekenge) jumysqa aýysý kezinde:

azamattyq qyzmetshiniń óziniń jáne onyń otbasy músheleriniń jumys ornyna deıingi jolaqysynyń quny (memlekettik mekeme (qazynalyq kásiporyn) tıisti qozǵalys quralyn beretin jaǵdaılardan basqa);

múlikti tasymaldaý shyǵystary;

jolda bolǵan ár kún úshin táýliktik shyǵystar;

atqaratyn laýazymy boıynsha alty laýazymdyq jalaqysy mólsherindegi birjolǵy járdemaqy;

jolǵa jınalý jáne jańa orynǵa ornalasý kúnderi úshin, biraq alty kúnnen aspaıtyn, sondaı-aq jolda bolǵan ýaqyty úshin jalaqysy tólenedi.

238-bap. Azamattyq qyzmetshilerdiń eńbegine aqy tóleý

1. Memlekettik bıýdjet esebinen ustalatyn azamattyq qyzmetshilerdiń eńbegine aqy tóleý júıesin Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıdy.

2. Azamattyq qyzmetshi bolyp tabylatyn jáne aýyldyq jerde jumys isteıtin densaýlyq saqtaý, áleýmettik qamsyzdandyrý, bilim berý, mádenıet, sport jáne veterınarııa salasyndaǵy mamandarǵa qyzmettiń osy túrlerimen qalalyq jaǵdaıda aınalysatyn azamattyq qyzmetshilerdiń aılyqaqylarymen jáne stavkalarymen salystyrǵanda keminde jıyrma bes paıyzǵa joǵarylatylǵan laýazymdyq aılyqaqylar men tarıftik stavkalar, eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, jergilikti ókildi organdardyń sheshimi boıynsha bıýdjet qarajaty esebinen belgilenedi.

3. Azamattyq qyzmetshi bolyp tabylatyn jáne aýyldyq jerde jumys isteıtin densaýlyq saqtaý, áleýmettik qamsyzdandyrý, bilim berý, mádenıet, sport jáne veterınarııa salasyndaǵy mamandar laýazymdarynyń tizbesin jergilikti ókildi organmen kelisý boıynsha jergilikti atqarýshy organ aıqyndaıdy.

      Eskertý. 238-bapqa ózgerister engizildi - QR 03.07.2013 № 121-V Konstıtýııalyq zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 17.01.2014 № 165-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
239-bap. Azamattyq qyzmetshilerge beriletin demalys

1. Memlekettik bıýdjet esebinen ustalatyn azamattyq qyzmetshilerge laýazymdyq jalaqysy mólsherinde saýyqtyrýǵa arnalǵan járdemaqy tólene otyryp, uzaqtyǵy kúntizbelik otyz kúnnen kem bolmaıtyn jyl saıynǵy negizgi aqyly eńbek demalysy beriledi. Azamattyq qyzmetshilerge saýyqtyrýǵa arnalǵan járdemaqy kúntizbelik jylda bir ret tólenedi.

Azamattyq qyzmetshilerdiń jekelegen sanattaryna Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarymen neǵurlym uzaq merzimdi jyl saıynǵy negizgi aqyly eńbek demalysy belgilenýi múmkin.

2. Joǵary oqý oryndarynda oqıtyn azamattyq qyzmetshilerge jumys berýshimen kelisim boıynsha emtıhandar tapsyrý, dıplom jobasyn (jumysyn) daıyndaý men qorǵaý, oqý bitirý emtıhandaryn tapsyrý kezeńine aqyly oqý demalystary beriledi.

      Eskertý. 239-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
240-bap. Azamattyq qyzmetshilermen eńbek shartyn toqtatýdyń qosymsha negizi

1. Qyzmetkerlermen eńbek shartyn toqtatý úshin osy Kodekste belgilengen negizdermen qatar azamattyq qyzmetshilerdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańynda belgilengen zeınetkerlik jasqa jetýi olarmen eńbek shartyn toqtatýdyń qosymsha negizi bolyp tabylady.

2. Memlekettik mekemeniń (qazynalyq kásiporynnyń) basshysy ne jaýapty hatshysy nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti aıqyndaıtyn ózge de laýazymdy adam zeınetkerlik jasqa jetken, kásiptik jáne biliktilik deńgeıi joǵary qyzmetkermen onyń eńbekke qabilettiligin eskere otyryp, eńbek shartyn jyl saıyn uzartýy múmkin.

      Eskertý. 240-bapqa ózgertý engizildi - QR 2007.07.27 N 315 (resmı jarııalanǵan kúninen bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

25-1-taraý. Sharýashylyq júrgizý quqyǵyndaǵy memlekettik kásiporyndar, ulttyq basqarýshy holdıngter, ulttyq damý ınstıtýttary, ulttyq holdıngter jáne ulttyq kompanııalar, sondaı-aq olardyń enshiles uıymdary qyzmetkerleriniń eńbegin retteý erekshelikteri

      Eskertý. Kodeks 25-1-taraýmen tolyqtyryldy - QR 2009.12.07 N 222-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz) Zańymen.

240-1-bap. Sharýashylyq júrgizý quqyǵyndaǵy memlekettik kásiporyndarda, ulttyq basqarýshy holdıngterde, ulttyq damý ınstıtýttarynda, ulttyq holdıngterde jáne ulttyq kompanııalarda, sondaı-aq olardyń enshiles uıymdarynda jumysta bolýmen baılanysty shekteý

Sharýashylyq júrgizý quqyǵyndaǵy memlekettik kásiporyndarǵa, ulttyq basqarýshy holdıngterge, ulttyq damý ınstıtýttaryna, ulttyq holdıngterge jáne ulttyq kompanııalarǵa, sondaı-aq olardyń enshiles uıymdaryna basqarý fýnkııalaryn atqarýmen baılanysty laýazymǵa buryn sybaılas jemqorlyq qylmys jasaǵan adamdy jumysqa qabyldaýǵa bolmaıdy.

25-2-taraý. Azamattyq avıaııanyń avıaııa personalyna jatatyn
qyzmetkerlerdiń eńbegin retteýdiń erekshelikteri

      Eskertý. Kodeks 25-2-taraýmen tolyqtyryldy - QR 04.07.2013 № 132-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

240-2-bap. Azamattyq avıaııanyń avıaııa personalyna jatatyn qyzmetkerlerdiń jumys ýaqyty men demalys ýaqytynyń rejımi

      Ushý qaýipsizdigine tikeleı baılanysty azamattyq jáne eksperımenttik avıaııanyń avıaııa personalyna jatatyn qyzmetkerlerdiń eńbegi "Qazaqstan Respýblıkasynyń áýe keńistigin paıdalaný jáne avıaııa qyzmeti týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda kózdelgen ereksheliktermen birge osy Kodekspen jáne azamattyq avıaııa salasyndaǵy halyqaralyq standarttar men normatıvter eskerile otyryp, jumys ýaqyty men eńbek ýaqyty rejımi uzaqtyǵynyń erekshe normalaryn belgileıtin Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerimen retteledi.

26-taraý. ShAǴYN KÁSIPKERLIK SÝBEKTILERI QYZMETKERLERINIŃ
EŃBEGIN RETTEÝ EREKShELIKTERI

241-bap. Ózderine qatysty eńbek qatynastaryn retteý erekshelikteri belgilenetin shaǵyn kásipkerlik sýbektileri

Osy taraýda belgilengen eńbekti retteý erekshelikteri qyzmetkerleriniń ortasha jyldyq sany 25 adamnan aspaıtyn shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine qoldanylady.

242-bap. Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri úshin eńbek sharttarynyń merzimderi

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri qyzmetkerlermen eńbek sharttaryn osy Kodekstiń 29-baby 1-tarmaǵynyń 2) tarmaqshasynda kózdelgen shekteýsiz belgili bir merzimge jasasa alady.

243-bap. Shaǵyn kásipkerlik sýbektileriniń eńbek tártiptemesiniń erejeleri

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri eńbek tártiptemesiniń erejelerin derbes bekitedi.

244-bap. Jumys rejımi

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileriniń jumys berýshi bekitetin kestege sáıkes demalys jáne mereke kúnderi jumysqa tartýdy kózdeıtin jumys rejımin belgileýge, sondaı-aq jumys ýaqytynyń uzaqtyǵy jónindegi jalpy talaptardy saqtaı otyryp, jumys ýaqytynyń jıyntyq esebin nemese jumys kúnin bólikterge bólýdi paıdalanýǵa quqyǵy bar.

245-bap. Eńbekke aqy tóleý sharttary

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri qyzmetkerleriniń eńbegine aqy tóleý sharttaryn jumys berýshi belgileıdi nemese ózgertedi jáne eńbek shartyn jasasý kezinde nemese olardy bekitýge keminde bir aı qalǵanda qyzmetkerler nazaryna jetkizedi. Jumysqa aqy tóleý sharttaryn bekitý kezinde jumys berýshiniń eńbek shartynyń talaptaryn birjaqty tártippen ózgertýge quqyǵy joq.

246-bap. Shaǵyn kásipkerlik sýbektileriniń áleýmettik áriptestikke qatysýy

Shaǵyn kásipkerlik sýbektileri qatysatyn eńbek qatynastaryna, eger jumys berýshiler men qyzmetkerler kelissózder júrgizý jáne osyndaı kelisimderge qol qoıý úshin tıisti uıymdarǵa birikken bolsa, kelisimderdiń kúshi qoldanylady.

247-bap. Shaǵyn kásipkerlik sýbektilerinde eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy uıymdastyrý erekshelikteri

Shaǵyn kásipkerlik sýbektilerinde eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy uıymdastyrýdy jeke nemese zańdy tulǵalar shart negizinde júzege asyrýy múmkin.

27-taraý. Zańdy tulǵanyń alqaly atqarýshy organynyń basshysy men músheleriniń jáne múliktiń menshik ıesi nemese ol ýákilettik bergen tulǵa (organ) ne zańdy tulǵanyń ýákiletti organy taǵaıyndaıtyn (saılaıtyn) qyzmetkerlerdiń eńbegin retteý erekshelikteri

      Eskertý. 27-taraýdyń taqyrybyna ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

248-bap. Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysynyń eńbegin retteýdiń quqyqtyq negizderi

Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek qatynastary osy Kodekske, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna, quryltaı qujattary men eńbek shartyna sáıkes júzege asyrylady.

249-bap. Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek shartyn jasasý

Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek shartyn zańdy tulǵa múlkiniń menshik ıesi nemese ol ýákilettik bergen tulǵa (organ) ne zańdy tulǵanyń ýákiletti organy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda, quryltaı qujattarynda nemese taraptar kelisiminde belgilengen merzimge jasasady.

Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda nemese quryltaı qujattarynda zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek shartyn jasasý aldynda qosymsha rásimder belgilenýi múmkin.

250-bap. Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysynyń qosa atqaratyn jumysy

Zańdy tulǵanyń atqarýshy organynyń basshysy zańdy tulǵanyń ýákiletti organynyń ne zańdy tulǵa múlkiniń menshik ıesiniń, ne ol ýákilettik bergen tulǵanyń (organnyń) ruqsatymen ǵana basqa uıymdarda aqy tólenetin laýazymdardy atqara alady.

251-bap. Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysynyń materıaldyq jaýapkershiligi

Zańdy tulǵanyń atqarýshy organynyń basshysy zańdy tulǵaǵa keltirgen zalaly úshin osy Kodekste nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de zańdarynda belgilengen tártippen materıaldyq jaýaptylyqta bolady.

252-bap. Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek shartyn toqtatýdyń qosymsha negizderi

Zańdy tulǵa múlkiniń menshik ıesiniń ne ol ýákilettik bergen tulǵanyń (organnyń) nemese zańdy tulǵanyń ýákiletti organynyń eńbek qatynastaryn merziminen buryn toqtatý týraly sheshimi osy Kodekste kózdelgen negizdermen qatar zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek shartyn toqtatýǵa qosymsha negiz bolyp tabylady.

Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysymen eńbek sharty toqtatylǵan jaǵdaıda, onyń qoldanylý merzimi ótkenge deıin eńbek shartyn merziminen buryn buzǵany úshin oǵan eńbek shartynda aıqyndalatyn mólsherde, jaǵdaıda jáne tártippen ótemaqy tólemi tólenedi.

      Eskertý. 252-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
253-bap. Zańdy tulǵanyń atqarýshy organy basshysynyń bastamasy boıynsha eńbek shartyn merziminen buryn buzý

Zańdy tulǵanyń atqarýshy organynyń basshysy zańdy tulǵa múlkiniń menshik ıesin ne ol ýákilettik bergen tulǵany (organdy) nemese zańdy tulǵanyń ýákiletti organyn bul jóninde jazbasha túrde keminde eki aı buryn eskerte otyryp, eńbek shartyn merziminen buryn buzýǵa quqyly.

254-bap. Zańdy tulǵanyń alqaly atqarýshy organy músheleriniń jáne múliktiń menshik ıesi nemese ol ýákilettik bergen tulǵa (organ) ne zańdy tulǵanyń ýákiletti organy taǵaıyndaıtyn (saılaıtyn) qyzmetkerlerdiń eńbegin retteý erekshelikteri

      Eskertý. Taqyrypqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       Osy taraýda belgilengen atqarýshy organ basshysynyń eńbegin retteý erekshelikteri, eger Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda ózgeshe belgilenbese, zańdy tulǵanyń alqaly atqarýshy organynyń basqa da múshelerine qoldanylady.

Múliktiń menshik ıesi nemese ol ýákilettik bergen tulǵa ne zańdy tulǵanyń ýákiletti organy taǵaıyndaıtyn (saılaıtyn) qyzmetkerlerdiń eńbegin retteýdiń erekshelikteri Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarymen aıqyndalady.

      Eskertý. 254-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

28-taraý. Qazaqstan Respýblıkasy memlekettik qyzmetshileriniń,
Parlamenti jáne máslıhattary depýtattarynyń, sýdıalarynyń,
áskerı qyzmettegi adamdardyń, arnaýly memlekettik, quqyq qorǵaý
organdary, memlekettik feldegerlik qyzmet qyzmetkerleriniń
jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki jáne onyń
vedomstvolary jumyskerleriniń eńbegin retteý erekshelikteri

      Eskertý. 28-taraýdyń taqyryby jańa redakııada - QR 23.04.2014 N 200-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

255-bap. Memlekettik qyzmetshilerdiń, Parlament jáne máslıhattar depýtattarynyń, Qazaqstan Respýblıkasy sýdıalarynyń eńbegin retteý

Memlekettik qyzmetshilerdiń, Parlament jáne máslıhattar depýtattarynyń, Qazaqstan Respýblıkasy sýdıalarynyń eńbegi qyzmetke kirýdiń, ony ótkerý men toqtatýdyń erekshe jaǵdaılary men tártibin, eńbektiń erekshe jaǵdaılaryn, eńbekke aqy tóleý jaǵdaılaryn, sondaı-aq qosymsha jeńildikterdi, artyqshylyqtar men shekteýlerdi belgileıtin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinde kózdelgen ereksheliktermen birge osy Kodekste retteledi.

256-bap. Áskerı qyzmettegi adamdar jáne quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerleri

      Eskertý. Taqyryp jańa redakııada - QR 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

       1. Áskerı qyzmettegi adamdarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarýly Kúshterinde, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Shekara qyzmetinde, áskerı qarsy barlaý jáne áskerı polıııa organdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik kúzet qyzmetiniń Obektilerdi qorǵaý qyzmetinde (Respýblıkalyq ulan), Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ulanynda, Ishki ister mınıstrliginiń áskerı-tergeý organdarynda, azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń azamattyq qorǵanystyń basqarý organdary men áskerı bólimderinde jáne áskerı prokýratýra organdarynda qyzmet ótkerip júrgen adamdar jatady.

2. Quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerlerine Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes quqyq qorǵaý qyzmetin júzege asyratyn Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki ister organdarynda, sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmetinde, ekonomıkalyq tergeý qyzmetinde, memlekettik órtke qarsy qyzmetinde, prokýratýra organdarynda qyzmette turǵan adamdar jatady.

3. Arnaýly memlekettik organdar qyzmetkerlerine ulttyq qaýipsizdik organdarynda, syrtqy barlaý salasyndaǵy ýákiletti organda jáne Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik kúzet qyzmetinde qyzmet ótkerip júrgen adamdar jatady.

      Eskertý. 256-bapqa ózgerister engizildi - QR 2010.05.27 № 279-IV, 2012.01.18 N 547-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.16 № 562-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen bastap kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.07.2014 N 233-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 07.11.2014 № 248-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 10.01.2015 № 275-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
257-bap. Áskerı qyzmettegi adamdardyń, arnaýly memlekettik, quqyq qorǵaý organdary men memlekettik feldegerlik qyzmet qyzmetkerleriniń eńbegin retteý

Áskerı qyzmettegi adamdardyń, arnaýly memlekettik, quqyq qorǵaý organdary men memlekettik feldegerlik qyzmet qyzmetkerleriniń eńbegi qyzmetke kirýdiń, ony ótkerý men toqtatýdyń erekshe sharttary men tártibin, erekshe eńbek jaǵdaılaryn, eńbekke aqy tóleý sharttaryn, sondaı-aq qosymsha jeńildikterdi, artyqshylyqtar men shekteýlerdi belgileıtin Qazaqstan Respýblıkasynyń arnaýly zańdarynda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinde kózdelgen erekshelikterimen birge osy Kodekste retteledi.

      Eskertý. 257-bap jańa redakııada - QR 23.04.2014 N 200-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
257-1-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki jáne onyń vedomstvolary qyzmetkerleriniń eńbegin retteý

      Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Banki jáne onyń vedomstvolary qyzmetkerleriniń eńbegi laýazymǵa taǵaıyndaýdyń, eńbek shartyn toqtatýdyń erekshe talaptaryn, erekshe eńbek jaǵdaıyn jáne eńbekaqy tóleý sharttaryn, sondaı-aq artyqshylyqtar men shekteýlerdi belgileıtin "Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinde kózdelgen erekshelikterimen birge osy Kodekspen retteledi.

      Eskertý. 28-taraý 257-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2012.07.05 N 30-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

28-1-taraý. Kásiptik odaqtyń kásipodaq organdarynyń
quramyna kiretin qyzmetkerlerdiń eńbegin
retteý erekshelikteri

      Eskertý. Kodeks 28-1-taraýmen tolyqtyryldy - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

257-2-bap. Kásiptik odaqtyń kásipodaq organdarynyń quramyna kiretin qyzmetkerlerdiń eńbegin retteý

Kásiptik odaqtyń kásipodaq organdarynyń quramyna kiretin qyzmetkerlerdiń eńbegi "Kásiptik odaqtar týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańynda kózdelgen ereksheliktermen birge osy Kodekspen retteledi.

4-BÓLIM. EŃBEK SALASYNDAǴY ÁLEÝMETTIK ÁRIPTESTIK JÁNE
UJYMDYQ QATYNASTAR
29-taraý. EŃBEK SALASYNDAǴY ÁLEÝMETTIK ÁRIPTESTIK

258-bap. Áleýmettik áriptestiktiń mindetteri

Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy áleýmettik áriptestik:

1) áleýmettik, eńbek jáne osylarmen baılanysty ekonomıkalyq qatynastardy retteýdiń tıimdi tetigin jasaý;

2) qoǵamnyń barlyq jikteriniń múddelerin obektıvti eskerý negizinde áleýmettik turaqtylyq pen qoǵamdyq kelisimdi qamtamasyz etýge járdemdesý;

3) qyzmetkerlerdiń eńbek salasyndaǵy quqyqtarynyń kepildikterin qamtamasyz etýge járdemdesý, olardy áleýmettik qorǵaýdy júzege asyrý;

4) barlyq deńgeıdegi áleýmettik áriptestik taraptary arasyndaǵy konsýltaııalar men kelissózder proesine járdemdesý;

5) ujymdyq eńbek daýlaryn sheshýge járdemdesý;

6) áleýmettik-eńbek qatynastary salasyndaǵy memlekettik saıasatty iske asyrý jónindegi usynystardy taldap-tujyrymdaý mindetterin sheshýge baǵyttalǵan.

259-bap. Áleýmettik áriptestiktiń negizgi prınıpteri

Áleýmettik áriptestiktiń negizgi prınıpteri mynalar:

1) taraptar ókilderiniń ókilettiligi;

2) taraptardyń teń quqyqtylyǵy;

3) talqylanatyn máselelerdi tańdaý erkindigi;

4) mindettemeler qabyldaý eriktiligi;

5) taraptar múddelerin qurmetteý;

6) ujymdyq sharttardy, kelisimderdi oryndaý mindettiligi;

7) kelisim boıynsha qabyldanǵan mindettemelerdi óz kinási boıynsha oryndamaǵany úshin taraptardyń, olardyń ókilderiniń jaýaptylyǵy;

8) áleýmettik áriptestikti nyǵaıtý men damytýǵa memlekettiń járdemdesýi;

9) qabyldanatyn sheshimderdiń jarııalylyǵy.

260-bap. Áleýmettik áriptestik organdary

Áleýmettik áriptestik áleýmettik áriptestik organdary:

1) respýblıkalyq deńgeıde - áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi respýblıkalyq úshjaqty komıssııa (budan ári - respýblıkalyq komıssııa);

2) salalyq deńgeıde - áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi salalyq komıssııalar (budan ári - salalyq komıssııa);

3) óńirlik (oblystyq, qalalyq, aýdandyq) deńgeıde - áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi oblystyq, qalalyq, aýdandyq komıssııalar (budan ári - óńirlik komıssııa) arqyly taraptardyń ózara is-qımyl jasasýy nysanynda;

4) uıymdar deńgeıinde - qyzmetkerlerdiń ókilderi men jumys berýshiniń arasynda eńbek salasyndaǵy ózara naqty mindettemelerdi belgileıtin kelisimder nemese ujymdyq sharttar nysanynda qamtamasyz etiledi, al shet el qatysatyn uıymdarda ony Qazaqstan Respýblıkasynyń rezıdentteri halyqaralyq sharttardyń (kelisimderdiń) jáne Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynyń negizinde qamtamasyz etedi.

261-bap. Áleýmettik áriptestik nysandary

Áleýmettik áriptestik:

ujymdyq sharttardyń, kelisimderdiń jobalaryn ázirleý jáne olardy jasasý jónindegi ujymdyq kelissózder;

eńbek qatynastaryn jáne olarmen tikeleı baılanysty ózge de qatynastardy retteý, qyzmetkerlerdiń eńbek salasyndaǵy quqyqtarynyń kepildikterin qamtamasyz etý jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn jetildirý máseleleri boıynsha ózara konsýltaııalar (kelissózder);

qyzmetkerler men jumys berýshiler ókilderiniń eńbek daýlaryn sotqa deıin sheshýge qatysýy nysandarynda júzege asyrylady.

262-bap. Áleýmettik áriptestik taraptary

Tıisti atqarýshy organdar atynan memleket, belgilengen tártippen ýákilettik berilgen óz ókilderi atynan qyzmetkerler men jumys berýshiler áleýmettik áriptestik taraptary bolyp tabylady.

263-bap. Áleýmettik áriptestikti respýblıkalyq deńgeıde uıymdastyrý

1. Respýblıkalyq komıssııa tıisti sheshimdermen resimdeletin konsýltaııalar men kelissózder júrgizý arqyly áleýmettik áriptestik taraptarynyń múddelerin kelisýdi qamtamasyz etetin turaqty jumys isteıtin organ bolyp tabylady.

1-1. Áleýmettik áriptestikti respýblıkalyq deńgeıde uıymdastyrýdy qamtamasyz etý eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa júkteledi.

2. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń, qyzmetkerlerdiń respýblıkalyq birlestikteri men jumys berýshilerdiń respýblıkalyq birlestikteriniń ókiletti ókilderi respýblıkalyq komıssııanyń qatysýshylary bolyp tabylady.

3. Kásiptik odaqtardyń respýblıkalyq birlestikteri qyzmetkerlerdiń respýblıkalyq deńgeıdegi ókiletti ókilderi bolyp tabylady.

4. Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasynyń, jeke kásipkerlik sýbektileri birlestikteriniń respýblıkalyq odaǵynyń (qaýymdastyǵynyń), shaǵyn kásipkerlik jónindegi respýblıkalyq birlestiktiń, jeke kásipkerlik sýbektileriniń respýblıkalyq salalyq birlestikteriniń ókilderi jumys berýshilerdiń respýblıkalyq birlestikteriniń ókiletti ókilderi bolyp tabylady.

Atalǵan odaqtardan (qaýymdastyqtardan) ókildik etý olardyń quramyna kiretin respýblıkalyq qoǵamdyq birlestikterdiń sanyna qaraı proporııalyq negizde júzege asyrylady.

      Eskertý. 263-bapqa ózgerister engizildi - QR 04.07.2013 № 130-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
264-bap. Áleýmettik áriptestikti salalyq deńgeıde uıymdastyrý

1. Salalyq komıssııa tıisti sheshimdermen resimdeletin konsýltaııalar men kelissózder júrgizý arqyly áleýmettik áriptesterdiń múddelerin kelisýdi qamtamasyz etý jónindegi turaqty jumys isteıtin organ bolyp tabylady. Osy Kodekstiń maqsattary úshin salalar tizbesin respýblıkalyq komıssııa belgileıdi.

1-1. Áleýmettik áriptestikti salalyq deńgeıde uıymdastyrýdy qamtamasyz etý tıisti qyzmet salalarynyń ýákiletti memlekettik organdaryna júkteledi.

2. Tıisti qyzmet salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organdardyń ókiletti ókilderi, jumys berýshiler men qyzmetkerlerdiń ókilderi salalyq komıssııalardyń qatysýshylary bolyp tabylady.

3. Salalyq kásiptik odaqtar qyzmetkerlerdiń salalyq deńgeıdegi ókiletti ókilderi bolyp tabylady.

4. Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasynyń jáne salalyq uıymdardyń ókilderi jumys berýshilerdiń ókiletti ókilderi bolyp tabylady.

      Eskertý. 264-bapqa ózgerister engizildi - QR 04.07.2013 № 130-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
265-bap. Áleýmettik áriptestikti óńirlik deńgeıde uıymdastyrý

1. Óńirlik komıssııa tıisti kelisimdermen jáne sheshimdermen resimdeletin konsýltaııalar men kelissózder júrgizý arqyly áleýmettik áriptesterdiń múddelerin kelisýdi qamtamasyz etý jónindegi turaqty jumys isteıtin organ bolyp tabylady.

1-1. Áleýmettik áriptestikti óńirlik deńgeıde uıymdastyrýdy qamtamasyz etý tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń jergilikti atqarýshy organdaryna júkteledi.

2. Jergilikti atqarýshy organdardyń tıisti ókiletti ókilderi, jumys berýshiler men qyzmetkerlerdiń ókilderi óńirlik komıssııalardyń qatysýshylary bolyp tabylady.

3. Kásiptik odaqtardyń aýmaqtyq birlestikteri qyzmetkerlerdiń óńirlik deńgeıdegi ókiletti ókilderi bolyp tabylady.

4. Mynalar:

1) oblystyq deńgeıde – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasynyń ókilderi, jeke kásipkerlik sýbektileriniń oblystyq birlestikteri, shaǵyn kásipkerlik jónindegi oblystyq birlestik;

2) qalalyq, aýdandyq deńgeılerde – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kásipkerler palatasynyń ókilderi, shaǵyn kásipkerlik jónindegi qalalyq, aýdandyq birlestikter óńirlik deńgeıdegi jumys berýshilerdiń ókiletti ókilderi bolyp tabylady.

      Eskertý. 265-bapqa ózgerister engizildi - QR 04.07.2013 № 130-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
266-bap. Áleýmettik-eńbek qatynastaryn uıym deńgeıinde retteý

1. Áleýmettik-eńbek qatynastaryn retteýdi qamtamasyz etý, ujymdyq kelissózder júrgizý jáne ujymdyq sharttyń jobasyn daıyndaý jáne ony jasasý, sondaı-aq ujymdyq sharttyń oryndalýyn baqylaýdy uıymdastyrý úshin taraptar sheshimi boıynsha teń quqyqtylyq negizde taraptardyń qajetti ókilettikter berilgen ókilderinen turatyn komıssııalar qurylady.

2. Jumys berýshi ujymdyq sharttyń talaptaryna sáıkes uıymda jumys isteıtin kásiptik odaqtyń qyzmeti úshin jaǵdaı jasaıdy.

3. Taraptardyń kelisimi boıynsha jáne kásiptik odaq músheleri bolyp tabylatyn qyzmetkerlerdiń jazbasha ótinishteri bolǵan kezde, jumys berýshi kásiptik odaqtyń esep-shotyna qyzmetkerlerdiń jalaqysynan ustalatyn múshelik kásipodaq jarnalaryn aı saıyn aýdarady.

      Eskertý. 266-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
267-bap. Turaqty jumys isteıtin respýblıkalyq, salalyq, óńirlik komıssııalardy qurýdyń prınıpteri men tártibi

1. Turaqty jumys isteıtin respýblıkalyq, salalyq, óńirlik komıssııalar mynadaı prınıpter:

1) komıssııalardyń qyzmetine atqarýshy bılik organdary ókilderiniń, jumys berýshiler men qyzmetkerler ókilderiniń qatysý mindettiligi;

2) taraptardyń ókilettiligi;

3) tepe-teń ókildik etý;

4) taraptardyń teń quqyqtylyǵy;

5) taraptardyń ózara jaýapkershiligi negizinde qurylady.

2. Komıssııalar qatysýshylarynyń jeke quramyn áleýmettik áriptestiktiń árbir tarapy derbes qurady.

268-bap. Respýblıkalyq, salalyq, óńirlik komıssııalardyń negizgi maqsattary, mindetteri jáne fýnkııalary

1. Komıssııalardyń negizgi maqsattary áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jáne áleýmettik áriptestik taraptarynyń múddelerin kelisý bolyp tabylady.

      2. Komıssııalardyń negizgi mindetteri:

      1) áleýmettik jáne ekonomıkalyq saıasattyń negizgi baǵyttary boıynsha áleýmettik áriptestik taraptarynyń ustanymdaryn kelisý;

2) kelisimderdi ázirleý jáne jasasý;

3) kelisimderdi iske asyrý jónindegi is-sharalardy ázirleý, kelisý jáne bekitý;

4) halyqaralyq eńbek normalaryn ratıfıkaııalaýǵa jáne qoldanýǵa baılanysty máseleler boıynsha konsýltaııalar júrgizý jáne usynymdar tujyrymdaý bolyp tabylady.

      3. Komıssııalar ózderi bekitken erejelerge jáne jumys josparlaryna sáıkes jumys isteıdi. Komıssııalardyń otyrystary jylyna keminde eki ret ótkiziledi.

      4. Respýblıkalyq komıssııanyń fýnkııalary:

      1) áleýmettik-eńbek qatynastary salasyndaǵy zań jobalaryn (áleýmettik áriptestik taraptarynyń bastamasy boıynsha) qaraý jáne olar boıynsha usynymdar shyǵarý;

2) atqarýshy bılik organdaryna áleýmettik-eńbek qatynastary salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleý jáne qabyldaý týraly usynystar engizý;

3) ulttyq biliktilik sheńberin bekitý;

4) áleýmettik-eńbek janjaldarynyń jáne ereýilderdiń aldyn alý jáne olardy bolǵyzbaý jónindegi is-sharalardy ázirleý jáne kelisý;

5) jumyspen qamtýdy qamtamasyz etýge jáne jumyssyzdyq deńgeıin qysqartýǵa baǵyttalǵan sharalardy kelisý;

6) bas kelisimdi jasasý jáne onyń oryndalýyna monıtorıngti júzege asyrý;

7) salalyq jáne óńirlik deńgeılerde kelisimder ázirleýge jáne qabyldaýǵa qatysý úshin baıqaýshylar tobyn qalyptastyrý;

8) respýblıkalyq komıssııanyń negizgi maqsattary men mindetterin iske asyrýǵa baǵyttalǵan ózge de fýnkııalardy júzege asyrý bolyp tabylady.

      5. Salalyq komıssııanyń fýnkııalary:

      1) tıisti salanyń áleýmettik áriptestik taraptarynyń bas kelisimdi, respýblıkalyq komıssııa sheshimderin oryndaýyn qamtamasyz etý;

2) tıisti salanyń baǵdarlamalyq jáne strategııalyq qujattaryn (áleýmettik áriptestik taraptarynyń bastamasy boıynsha) qaraý;

3) áleýmettik-eńbek janjaldarynyń jáne ereýilderdiń aldyn alý jáne olardy bolǵyzbaý jónindegi is-sharalardy ázirleý jáne kelisý;

4) jumyspen qamtýdy qamtamasyz etýge jáne jumyssyzdyq deńgeıin qysqartýǵa baǵyttalǵan sharalardy kelisý;

5) salalyq kelisimdi jasasý jáne onyń oryndalýyna monıtorıngti júzege asyrý;

6) salanyń eńbekke aqy tóleý júıesiniń, onyń ishinde:

saladaǵy eń tómen tarıftik mólsherlemeni (aılyqaqyny);

razrıadaralyq koeffııentterdiń shekti mánderin;

salalyq arttyrýshy koeffııentterdi;

aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerge qosymsha aqy belgileýdiń biryńǵaı tártibin belgileýdiń negizgi qaǵıdattaryn ázirleý;

7) salalyq biliktilik sheńberin bekitý;

8) Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi keńesti qalyptastyrý;

9) Ujymdyq eńbek daýlarynyń aldyn alý jáne olardy sheshý úshin eńbek tóreligi jónindegi keńesti qalyptastyrý;

10) kelisimder men ujymdyq sharttardy ázirleýge jáne qabyldaýǵa qatysý úshin baıqaýshylar tobyn qalyptastyrý;

11) kadrlyq áleýetti jáne biliktilikterdi damytý jónindegi úılestirý ortalyǵyn qalyptastyrý;

12) salalyq komıssııanyń negizgi maqsattary men mindetterin iske asyrýǵa baǵyttalǵan ózge de fýnkııalardy júzege asyrý bolyp tabylady.

      6. Óńirlik komıssııanyń fýnkııalary:

      1) áleýmettik áriptestik taraptarynyń bas kelisimdi, salalyq kelisimderdi jáne respýblıkalyq jáne salalyq komıssııalardyń sheshimderin oryndaýyn qamtamasyz etý;

2) óńirdiń baǵdarlamalyq jáne strategııalyq qujattaryn (áleýmettik áriptestik taraptarynyń bastamasy boıynsha) qaraý;

3) áleýmettik-eńbek janjaldarynyń jáne ereýilderdiń aldyn alý jáne olardy bolǵyzbaý jónindegi is-sharalardy ázirleý jáne kelisý;

4) jumys berýshilerge jáne qyzmetkerlerdiń ókilderine eńbek daýlaryn retteýge járdemdesý;

5) jumyspen qamtýdy qamtamasyz etýge jáne jumyssyzdyq deńgeıin qysqartýǵa baǵyttalǵan sharalardy qoldaný;

6) óńirlik kelisimdi jasasý jáne onyń oryndalýyn monıtorıngteý;

7) Ujymdyq eńbek daýlarynyń aldyn alý jáne olardy sheshý máseleleri jónindegi keńesti qalyptastyrý;

8) óńirlik komıssııanyń negizgi maqsattary men mindetterin iske asyrýǵa baǵyttalǵan ózge de fýnkııalardy júzege asyrý bolyp tabylady.

      Eskertý. 268-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
269-bap. Respýblıkalyq, salalyq jáne óńirlik komıssııalardyń negizgi quqyqtary

Respýblıkalyq, salalyq jáne óńirlik komıssııalar:

1) óz otyrystarynda áleýmettik jáne eńbek qatynastary salasynda kelisilgen saıasat júrgizý problemalaryn qaraýǵa;

2) kelisim jobasyn ázirleý, kórsetilgen kelisimdi iske asyrý, komıssııa sheshimderin oryndaý kezinde atqarýshy organdardyń, jumys berýshiler men qyzmetkerler birlestikteriniń múddelerin kelisýge;

3) atqarýshy organdardan, jumys berýshilerden jáne (nemese) qyzmetkerler ókilderinen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteıtin, jasalatyn jáne jasalǵan kelisimder týraly aqparat suratýǵa;

4) óz sheshimderiniń oryndalýyn baqylaýdy júzege asyrýǵa, al jaýapty tulǵalar olardy oryndamaǵan jaǵdaıda áleýmettik áriptestiktiń tıisti tarapyna anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý jáne kelisimniń talaptaryn oryndamaǵany úshin kináli tulǵalardy jaýapqa tartý jónindegi usynystary bar aqparat jiberýge;

5) atqarýshy organdardan ujymdyq kelissózder júrgizý jáne kelisimniń jobasyn ázirleý, atalǵan kelisimniń oryndalýyn baqylaýdy uıymdastyrý úshin qajetti áleýmettik jaǵdaı týraly aqparatty suratýǵa jáne alýǵa;

6) ýákiletti memlekettik organdardyń qaraýyna áleýmettik jáne eńbek qatynastary salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleý jóninde usynystar engizýge;

7) ǵalymdar men mamandardy tarta otyryp, jumys toptaryn qurýǵa;

8) komıssııa otyrysyna atqarýshy organdardyń, qoǵamdyq birlestikterdiń qyzmetkerlerin, sondaı-aq táýelsiz sarapshylardy shaqyrýǵa;

9) atqarýshy organdar, jumys berýshiler men qyzmetkerlerdiń birlestikteri komıssııa belgilengen merzimde qaraýǵa jáne oryndaýǵa mindetti birlesken kelisimder men sheshimder qabyldaýǵa;

10) áleýmettik jáne eńbek qatynastary men áleýmettik áriptestik máseleleri boıynsha halyqaralyq, respýblıkalyq, óńiraralyq keńester, konferenııalar, kongrester, semınarlar ótkizýge atalǵan is-sharalardy uıymdastyrýshylarmen kelisilgen tártippen qatysýǵa quqyly.

270-bap. Qyzmetkerler ókilderiniń ókilettikteri

1. Qyzmetkerler ókilderiniń:

1) qyzmetkerlerdiń áleýmettik-eńbek quqyqtary men múddelerin bildirýge jáne qorǵaýǵa;

2) jumys berýshimen jobalardy ázirleý jáne kelisimderdi, ujymdyq sharttardy jasasý jónindegi ujymdyq kelissózder júrgizýge, osy maqsattarda eńbek qatynastary máseleleri boıynsha qajetti aqparat alýǵa;

3) kelisimderde nemese ujymdyq sharttarda kózdelgen áleýmettik-ekonomıkalyq damý máselelerin sheshýge qatysýǵa;

4) osy Kodekste belgilengen tártippen qoǵamdyq baqylaýdy júzege asyrýǵa;

5) eńbek zańnamasyn buzý máseleleri boıynsha eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organnyń memlekettik ınspektorlarymen ózara is-qımyl jasasýǵa;

6) kelisimderge jáne ujymdyq sharttarǵa sáıkes qalypty eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etý jónindegi sharalardy zerdeleý men qoldaný úshin jumys oryndarynda bolýǵa;

7) eńbek qatynastaryna jáne áleýmettik-ekonomıkalyq máselelerge baılanysty zańnamalyq aktilerdiń, baǵdarlamalardyń jobalaryn ázirleý men qaraý jónindegi konsýltaııalyq-keńesshi organdardyń jumysyna qatysýǵa;

8) osy Kodekste belgilengen tártippen qyzmetker men jumys berýshiniń arasyndaǵy eńbek daýlaryn retteýge qatysýǵa;

9) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen tártippen jınalystar, sherýler, mıtıngiler, pıketter, ereýilder ótkizýge quqyǵy bar.

2. Jumys berýshilerdiń qyzmetkerler ókilderine óz ókilettikterin júzege asyrýyna kedergi jasaýyna jol berilmeıdi.

30-taraý. ÁLEÝMETTIK ÁRIPTESTIK TARAPTARY ARASYNDA
KELISIMDER JASASÝ TÁRTIBI

271-bap. Kelisimderdi daıyndaý jóninde kelissózder júrgizý quqyǵy

1. Áleýmettik áriptestiktiń kez kelgen tarapy kelisimdi ázirleý, onyń mazmuny, ony jasasý, ózgertý, tolyqtyrý jónindegi kelissózderdiń bastamashysy bolýǵa quqyly.

2. Respýblıkalyq, salalyq, óńirlik deńgeılerde qyzmetkerler men jumys berýshiler ýákilettik bergen birneshe ókil bar bolsa, olardyń árqaısysyna ózderi ókildik etetin qyzmetkerler men jumys berýshilerdiń atynan kelissózder júrgizý quqyǵy beriledi.

272-bap. Kelissózder júrgizýdiń, kelisimderdi ázirleý men jasasýdyń tártibi

1. Ekinshi taraptan kelissózderdiń bastalýy týraly jazbasha usynystar alǵan taraptar kúntizbelik on kún ishinde olardy qaraýǵa jáne kelissózderge kirisýge mindetti.

Taraptar arasynda salalyq kelisimniń jekelegen erejeleri boıynsha kelispeýshilikter bolǵanda, kelissózder bastalǵan kúnnen bastap úsh aı ishinde taraptar bir mezgilde kelispeýshilikter hattamasyn jasaı otyryp, kelisilgen sharttarda salalyq kelisimge qol qoıýǵa tıis.

2. Kelissózder júrgizý tártibin, kelisimderdi ázirleý men jasasý merzimderin, sondaı-aq olarǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizýdi, olarǵa qosylýdy komıssııalar bekitedi.

3. Kelisimder olarǵa taraptar qol qoıǵan kezden bastap ne kelisimderde belgilengen kúnnen bastap kúshine enedi. Kelisimderdiń barlyq qosymshalary olardyń ajyramas bóligi bolyp tabylady jáne solarmen birdeı zań kúshine ıe bolady.

4. Kelisimniń qoldanylý merzimi taraptardyń kelisimi boıynsha ne jańa kelisim qabyldanǵanǵa deıin belgilenedi, biraq úsh jyldan aspaýǵa tıis.

5. Qyzmetkerlerge bir mezgilde birneshe kelisimderdiń kúshi qoldanylǵan jaǵdaılarda, kelisimderdiń qyzmetkerler úshin neǵurlym qolaıly sharttary qoldanylady.

6. Bas, salalyq, óńirlik kelisimderdi áleýmettik áriptestik taraptarynyń ókilderi qol qoıyp bekitedi.

7. Taraptar qol qoıǵan salalyq, óńirlik kelisimder qosymshalarymen qosa on kún merzimde habarlamalyq tirkeý úshin jiberiledi.

273-bap. Respýblıkalyq, salalyq, óńirlik komıssııalardyń sheshimder qabyldaý tártibi

1. Komıssııalardyń sheshimderi kelissózderde barlyq taraptardyń kelisimine qol jetkizý negizinde ǵana qabyldanady jáne tıisti kelisimdermen resimdeledi.

2. Kelisim barysynda, eger taraptar kelisimge kele almasa, kelispeýshilikterdi joıý jónindegi jáne kelissózderdi qaıta jalǵastyrý merzimderi týraly taraptardyń túpkilikti tujyrymdalǵan usynystary engiziletin hattama jasalady.

3. Sheshimder qabyldaý men jumysty uıymdastyrý tártibin komıssııalar ázirlep, bekitedi.

274-bap. Komıssııalardyń úılestirýshileri

Respýblıkalyq, salalyq jáne óńirlik komıssııalardyń úılestirýshileri taraptardyń birlesken sheshimimen taǵaıyndalady. Komıssııanyń úılestirýshisi:

1) taraptardyń qyzmetine aralaspaıdy;

2) komıssııa jumysyna qatysý úshin jumys berýshiler men qyzmetkerler birlestikteriniń ókilderin, atqarýshy bılik organdarynyń komıssııa músheleri bolyp tabylmaıtyn ókilderin, sondaı-aq ǵalymdar men mamandardy, basqa da uıymdardyń ókilderin shaqyrady;

3) komıssııanyń jáne jumys toptarynyń jumysyn, hattamalardyń júrgizilýin, sheshimderdiń jobalaryn daıyndaýdy jáne olardyń oryndalýyn baqylaýdy qamtamasyz etedi.

275-bap. Kelisimderdiń taraptary, túrleri

1. Respýblıkalyq deńgeıde Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, jumys berýshilerdiń respýblıkalyq birlestikteri men qyzmetkerlerdiń respýblıkalyq birlestikteri arasynda Bas kelisim jasalady.

2. Salalyq deńgeıde tıisti qyzmet salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organdar, jumys berýshiler men qyzmetkerlerdiń ókiletti ókilderi arasynda salalyq kelisimder jasalady.

3. Óńirlik deńgeıde jergilikti atqarýshy organdar jáne jumys berýshiler men qyzmetkerlerdiń ókiletti ókilderi arasynda óńirlik (oblystyq, qalalyq, aýdandyq) kelisimder jasalady.

      Eskertý. 275-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
276-bap. Kelisimderdiń mazmuny

1. Kelisimder:

1) qoldanylý merzimi týraly;

2) oryndalýyn baqylaý tártibi týraly;

3) kelisimge ózgerister men tolyqtyrýlar engizý tártibi týraly;

4) taraptardyń ózderine alǵan mindettemelerdi oryndamaǵan jaǵdaıdaǵy jaýaptylyǵy týraly erejelerdi qamtýǵa tıis.

      2. Bas kelisimniń mazmunyn respýblıkalyq komıssııa áleýmettik áriptestiktiń barlyq taraptary nemese solardyń bireýi usynǵan bas kelisim jobalaryn negizge ala otyryp aıqyndaıdy.

      3. Salalyq jáne óńirlik kelisimderdiń mazmunyn salalyq jáne óńirlik komıssııalar áleýmettik áriptestiktiń barlyq taraptary nemese solardyń bireýi usynǵan kelisimder jobalarynyń negizinde aıqyndaıdy.

      4. Bas kelisimde:

      1) áleýmettik-eńbek qatynastary salasyndaǵy zań jobalaryn qaraý tártibi týraly;

2) áleýmettik-eńbek janjaldarynyń jáne ereýilderdiń aldyn alý jáne olardy bolǵyzbaý jónindegi is-sharalar týraly;

3) eńbek naryǵyn damytý, halyqty tıimdi jumyspen qamtýǵa járdemdesý týraly;

4) eńbek jaǵdaılary jáne eńbekti qorǵaý, ónerkásiptik jáne ekologııalyq qaýipsizdik týraly;

5) áleýmettik áriptestikti jáne dıalogty damytý týraly;

6) salalyq jáne óńirlik deńgeılerde kelisimderdi ázirleýge jáne qabyldaýǵa qatysý úshin baıqaýshylar tobyn qalyptastyrý jáne onyń qyzmet tártibi týraly erejeler kózdelýge tıis.

      5. Salalyq kelisimderde:

      1) tıisti salanyń baǵdarlamalyq jáne strategııalyq qujattaryn qaraý tártibi týraly;

2) salada áleýmettik áriptestikti jáne dıalogty damytý týraly;

3) áleýmettik-eńbek janjaldarynyń jáne ereýilderdiń aldyn alý jáne olardy bolǵyzbaý jónindegi is-sharalar týraly;

4) salanyń eńbekke aqy tóleý júıesiniń negizgi qaǵıdattary týraly, onyń ishinde:

saladaǵy eń tómen tarıftik mólsherlemeni (aılyqaqyny);

razrıadaralyq koeffııentterdiń shekti mánderin;

salalyq arttyrýshy koeffııentterdi;

aýyr jumystarda, eńbek jaǵdaılary zııandy (erekshe zııandy), qaýipti jumystarda isteıtin qyzmetkerlerge qosymsha aqy belgileýdiń biryńǵaı tártibin belgileý;

5) salalyq biliktilik sheńberin bekitý tártibi týraly;

6) Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi keńesti qalyptastyrý jáne onyń qyzmet tártibi týraly;

7) Ujymdyq eńbek daýlarynyń aldyn alý jáne olardy sheshý máseleleri jónindegi keńesti qalyptastyrý jáne onyń qyzmet tártibi týraly;

8) kelisimderdi, ujymdyq sharttardy ázirleýge jáne qabyldaýǵa qatysý úshin baıqaýshylar tobyn qalyptastyrý jáne onyń qyzmet tártibi týraly;

9) kadrlyq áleýetti jáne biliktilikterdi damytý jónindegi úılestirý ortalyǵyn qalyptastyrý jáne onyń qyzmet tártibi týraly erejeler kózdelýge tıis.

      6. Óńirlik kelisimderde:

      1) óńirde áleýmettik áriptestikti jáne dıalogty damytý týraly;

2) óńirdiń baǵdarlamalyq jáne strategııalyq qujattaryn qaraý tártibi týraly;

3) áleýmettik-eńbek janjaldarynyń jáne ereýilderdiń aldyn alý jáne olardy bolǵyzbaý jónindegi is-sharalar týraly;

4) jumys berýshilerge jáne qyzmetkerlerdiń ókilderine eńbek daýlaryn retteýge járdemdesý týraly;

5) jumyspen qamtýdy qamtamasyz etýge jáne jumyssyzdyq deńgeıin qysqartýǵa baǵyttalǵan sharalardy qoldaný týraly;

6) Ujymdyq eńbek daýlarynyń aldyn alý jáne olardy sheshý máseleleri jónindegi keńesti qalyptastyrý jáne onyń qyzmet tártibi týraly erejeler kózdelýge tıis.

      7. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasymen salystyrǵanda qyzmetkerdiń jaǵdaıyn nasharlatatyn kelisimniń erejeleri jaramsyz dep tanylady jáne qoldanylmaýǵa tıis.

      Eskertý. 276-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
277-bap. Kelisimderdi tirkeý

1. Oblystyq deńgeıde jasalǵan salalyq jáne óńirlik kelisimderdi tirkeýdi eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ júzege asyrady.

2. Qalalyq, aýdandyq deńgeıde jasalǵan salalyq jáne óńirlik kelisimderdi tirkeýdi jergilikti atqarýshy organdar júzege asyrady.

278-bap. Kelisimderdiń qoldanylýy

1. Bas kelisimniń kúshi memlekettik organdarǵa, jumys berýshilerge, qyzmetkerlerge jáne olardyń ókilderine qoldanylady.

      2. Salalyq kelisimniń kúshi tıisti qyzmet salasynyń memlekettik organdaryna, tıisti salanyń jumys berýshilerine, qyzmetkerlerine jáne olardyń ókilderine qoldanylady.

      3. Óńirlik kelisimniń kúshi tıisti ákimshilik-aýmaqtyq birliktiń jergilikti atqarýshy organdaryna, jumys berýshilerine, qyzmetkerlerine jáne olardyń ókilderine qoldanylady.

      4. Kelisimderdiń kúshi Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ornalasqan, múlkiniń menshik ıeleri, quryltaıshylary (qatysýshylary) nemese akıonerleri sheteldikter nemese sheteldik zańdy tulǵalar ne shetel qatysatyn zańdy tulǵalar bolyp tabylatyn uıymdarǵa da qoldanylady.

      5. Kelisimge qol qoıylǵan kúnnen bastap kúntizbelik otyz kún ishinde eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ – respýblıkalyq deńgeıde, tıisti qyzmet salasynyń memlekettik organdary – salalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar óńirlik deńgeılerde kelisimdi resmı túrde jarııalaýǵa mindetti.

      Eskertý. 278-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
279-bap. Kelisimderdiń oryndalýyn baqylaý

Kelisimderdiń oryndalýyn baqylaýdy áleýmettik áriptestik taraptary júzege asyrady.

280-bap. Kelissózderge qatysýdan jaltarǵany úshin jaýapkershilik

Taraptar ókilderiniń áleýmettik áriptestik týraly kelisimdi jasasý, ózgertý jónindegi kelissózderge qatysýdan jaltarýy nemese áleýmettik áriptestik týraly kelisilgen kelisimge qol qoıýdan quqyqqa syıymsyz bas tartýy, kelissózder júrgizý jáne áleýmettik áriptestik týraly kelisim normalarynyń saqtalýyna baqylaý jasaý úshin qajetti aqparat bermeýi, sondaı-aq onyń talaptaryn buzýy nemese oryndamaýy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaýaptylyqqa ákep soǵady.

31-taraý. UJYMDYQ ShART

281-bap. Ujymdyq kelissózder júrgizýdiń prınıpteri

Ujymdyq kelissózder júrgizýdiń prınıpteri:

taraptar múddeleriniń teń quqyqtylyǵy jáne olardy qurmetteý;

ujymdyq sharttyń nemese kelisimniń mazmunyn quraıtyn máselelerdi talqylaýdaǵy tańdaý erkindigi;

taraptardyń mindettemeler qabyldaý eriktiligi;

Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn saqtaý bolyp tabylady.

282-bap. Ujymdyq kelissózder júrgizýdiń, ujymdyq shartty ázirleý men jasasýdyń tártibi

1. Kez kelgen tarap ujymdyq shart jobasyn ázirleýdiń jáne jasasýdyń bastamashysy bola alady.

Ekinshi taraptyń ujymdyq shart jasasý jónindegi kelissózderdi bastaý týraly usynysy bar habarlamasyn alǵan tarap ony on kúndik merzimde qarap, osy baptyń 2-tarmaǵynda belgilengen tártippen kelissózderge kirisýge mindetti.

2. Ujymdyq kelissózder júrgizý jáne ujymdyq sharttyń jobasyn ázirleý úshin taraptar tepe-teń negizde komıssııa qurady. Komıssııa músheleriniń sany, onyń jeke quramy, jobany ázirleý jáne ujymdyq shart jasasý merzimderi taraptar kelisimimen aıqyndalady.

Jumys berýshi taraptardyń kelisimi boıynsha ujymdyq shartty ázirleý men jasasý úshin qajetti jaǵdaı jasaýdy qamtamasyz etedi.

Kásiptik odaqtyń músheleri bolyp tabylmaıtyn qyzmetkerler sharttyq negizde jumys berýshimen ózara qarym-qatynastarda óz múddelerin bildirý úshin kásipodaq organyna da, ózge ókilderge de ýákilettik berýge quqyly.

Uıymda qyzmetkerlerdiń birneshe ókilderi bolǵan kezde komıssııaǵa qatysý jáne ujymdyq shartqa qol qoıý úshin olar birtutas ókildi organ qurady. Bul rette olardyń árqaısysyna ózderi ókildik etetin qyzmetkerlerdiń sanyna qaraı proporıonaldy ókildik etý qaǵıdaty negizinde kelissózder júrgizý jónindegi birtutas organnyń quramynda ókildik etý quqyǵy beriledi.

3. Komıssııa ázirlegen ujymdyq sharttyń jobasyn uıym qyzmetkerleri mindetti túrde talqylaýǵa tıis. Jobany talqylaý nysanyn qyzmetkerlerdiń ózderi aıqyndaıdy. Komıssııa kelip túsken eskertpeler men usynystardy eskere otyryp, jobany pysyqtaıdy.

4. Taraptardyń kelisimine qol jetkizilgen kezde ujymdyq shart keminde eki danada jasalady jáne oǵan taraptardyń ókilderi qol qoıady.

5. Ujymdyq sharttyń jekelegen erejeleri boıynsha taraptar arasynda kelispeýshilikter bolǵan kezde ujymdyq kelissózder bastalǵan kúnnen bastap bir aı ishinde taraptar bir mezgilde kelispeýshilikter hattamasyn jasaı otyryp, kelisilgen talaptarmen ujymdyq shartqa qol qoıýǵa tıis.

6. Ujymdyq shartty ózgertý jáne tolyqtyrý osy bapta ony jasasý úshin belgilengen tártippen taraptardyń ózara kelisimimen ǵana júrgiziledi.

7. Eger alynǵan málimetter memlekettik, qyzmettik, kommerııalyq jáne zańmen qorǵalatyn ózge de qupııalardy quraıtyn bolsa, ujymdyq kelissózderge qatysýshylardyń bul málimetterdi jarııa etýge quqyǵy joq.

8. Ujymdyq kelissózderge qatysýshylar kelissózder júrgizý kezinde ortasha aılyq jalaqysy saqtala otyryp, eńbek mindetterin oryndaýdan bosatylýy múmkin. Bul merzim olardyń eńbek ótiline qosylady.

9. Taraptar qol qoıǵan ujymdyq shartty qol qoıylǵan kúninen bastap bir aı merzimde jumys berýshi monıtorıng úshin eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organǵa usynýǵa mindetti.

10. Taraptardyń ókilderi jarty jylda keminde bir ret qyzmetkerlerge ujymdyq sharttyń oryndalý barysy týraly aqparat berýge mindetti.

      Eskertý. 282-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
283-bap. Ujymdyq sharttyń taraptary

1. Qyzmetkerler jáne jumys berýshi ujymdyq sharttyń taraptary bolyp tabylady.

2. Ujymdyq shart uıymdarda da, sheteldik zańdy tulǵalardyń fılıaldary men ókildikterinde de jasalýy múmkin.

      Eskertý. 283-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
284-bap. Ujymdyq sharttyń mazmuny men qurylymy

1. Ujymdyq sharttyń mazmuny men qurylymyn taraptar jasalǵan bas, salalyq jáne óńirlik kelisimderge sáıkes aıqyndaıdy. Ujymdyq shartqa mynadaı erejeler engiziledi:

1) eńbekke aqy tóleýdi normalaý, onyń nysandary, júıeleri, qyzmetkerlerge, onyń ishinde aýyr jumystarda, zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti eńbek jaǵdaılary bar jumystarda isteıtin qyzmetkerlerge tarıftik stavkalar men jalaqylar, ústemaqylar men qosymsha aqylar mólsheri týraly;

2) jalaqyny ındeksteýdiń tártibi týraly, járdemaqy jáne ótemaqy, onyń ishinde jazataıym oqıǵalar kezindegi tólemder týraly;

3) tıisti mamandyqtyń, uıymdaǵy laýazymnyń eń joǵary jáne eń tómengi jalaqysy mólsherleriniń arasyndaǵy jol beriletin araqatynas týraly;

4) razrıadaralyq koeffııentterdi belgileý týraly;

5) jumys ýaqyty men tynyǵý ýaqytynyń uzaqtyǵy, eńbek demalystary týraly;

6) salamatty jáne qaýipsiz eńbek pen turmys jaǵdaılaryn jasaý týraly, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi sharalardy qarjylandyrý kólemi týraly, densaýlyq saqtaýdy jaqsartý týraly;

7) alyp tastaldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

8) kásiptik odaq qyzmeti úshin jaǵdaılar jasaý týraly;

9) qyzmetkerlerdi Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń negizderine oqytý jónindegi is-sharalar týraly;

10) ujymdyq sharttyń oryndalýyn baqylaý týraly.

2. Ujymdyq shartqa:

1) eńbekti uıymdastyrýdy jaqsartý jáne óndiris tıimdiligin arttyrý týraly;

2) eńbek tártiptemesi men eńbek tártibin retteý týraly;

3) bosatylatyn qyzmetkerlerdiń jumyspen qamtylýyn, olardy daıarlaýdy, biliktiligin arttyrýdy, qaıta daıarlaýdy jáne jumysqa ornalastyrýdy qamtamasyz etý týraly;

4) jumysty oqýmen qosa atqaratyn qyzmetkerlerge beriletin kepildikter men jeńildikter týraly;

5) qyzmetkerlerdiń turǵyn úı jáne turmystyq jaǵdaılaryn jaqsartý týraly;

6) qyzmetkerlerdi saýyqtyrý, sanatorıı-kýrorttyq emdeý jáne olardyń tynyǵýy týraly;

7) kásipodaq músheleri bolyp tabylatyn qyzmetkerlermen eńbek shartyn buzǵan kezde uıymnyń kásipodaq organynyń dáleldi pikirin eskerýdiń tártibi týraly;

8) kásipodaq organyna saılanǵan qyzmetkerlerge beriletin kepildikter týraly;

9) qyzmetkerlerdiń ókilderi qyzmetin júzege asyrýǵa arnalǵan talaptar týraly;

10) alyp tastaldy - QR 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen;

11) qyzmetkerlerdi saqtandyrý týraly;

11-1) Qazaqstan Respýblıkasynyń mindetti áleýmettik saqtandyrý týraly zańnamasyna sáıkes júzege asyrylǵan, júktilikke jáne bosanýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty tabysynan aıyrylǵan jaǵdaıda tólenetin áleýmettik tólem somasyn shegergendegi ortasha jalaqysyn saqtaı otyryp, júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty demalysqa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alǵan qyzmetkerlerge beriletin demalysqa aqy tóleý týraly;

12) ujymdyq shartqa ózgerister men tolyqtyrýlar engizý tártibi týraly;

13) eńbek sharttaryn ereýildi jeleý etip jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzýdy boldyrmaý týraly;

14) qyzmetkerler men jumys berýshilerdiń ózderi keltirgen zalal úshin jaýaptylyǵy týraly;

15) taraptardyń ujymdyq shartty oryndaýǵa jaýaptylyǵy týraly;

16) erikti zeınetaqy jarnalary týraly;

16-1) qyzmetkerlerdi jáne olardyń otbasylaryn medıınalyq saqtandyrý kepildikteri týraly, qorshaǵan ortany qorǵaý týraly;

16-2) saqtandyrý uıymymen zeınetaqy annýıteti shartyn jasasý úshin qyzmetkerdiń qarajaty jetkiliksiz bolǵan jaǵdaıda, onyń paıdasyna jumys berýshiniń qarajaty esebinen erikti zeınetaqy jarnalaryn júzege asyrý týraly;

17) taraptar aıqyndaǵan basqa da máseleler boıynsha qyzmetkerler men jumys berýshiniń ózara mindettemeleri engizilýi múmkin.

3. Ujymdyq shart eńbek zańnamasymen, bas, salalyq, óńirlik kelisimdermen salystyrǵanda qyzmetkerler jaǵdaıyn nasharlatpaýǵa tıis. Mundaı erejeler jaramsyz dep tanylady jáne qoldanylmaýǵa tıis.

      Eskertý. 284-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 04.02.2013 № 75-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 21.06.2013 N 106-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
285-bap. Ujymdyq sharttyń qoldanylý merzimderi men aıasy

1. Ujymdyq shart taraptar aıqyndaıtyn merzimge jasalady.

2. Ujymdyq shart, eger onyń erejelerinde ózgeshe kózdelmese, qol qoıylǵan kezden bastap kúshine enedi jáne taraptar ony oryndaýǵa mindetti.

3. Ujymdyq sharttyń kúshi jumys berýshige jáne solardyń atynan ujymdyq shart jasalǵan uıym qyzmetkerlerine jáne jazbasha ótinish negizinde oǵan qosylǵan qyzmetkerlerge qoldanylady.

Qosylý tártibi ujymdyq shartta aıqyndalady.

4. Uıymnyń qaıta uıymdastyrylý (birigý, qosylý, bóliný, bólinip shyǵý, qaıta qurylý) kezeńinde ujymdyq shart óz kúshin saqtaıdy.

5. Uıym múlkiniń menshik ıesi aýysqan kezde ujymdyq shart úsh aı boıy óz kúshin saqtaıdy. Osy kezeńde taraptar jańa ujymdyq shart jasasý nemese qoldanystaǵy shartty saqtaý, ózgertý jáne tolyqtyrý týraly kelissózderdi bastaýǵa quqyly.

6. Uıym taratylǵan, ol bankrot dep jarııalanǵan kezde ujymdyq sharttyń qoldanylýy barlyq qyzmetkerlermen eńbek sharttary toqtatylǵan kezden bastap toqtatylady.

      Eskertý. 285-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
286-bap. Taraptardyń ujymdyq shartty oryndamaǵany úshin jaýapkershiligi

Ujymdyq shartta kózdelgen mindettemelerdi oryndamaǵany úshin taraptar ujymdyq shartqa jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýaptylyqta bolady.

287-bap. Kelissózder kezindegi kepildikter men ótemaqylar

Qyzmetkerlerdiń ókildi organdarynyń ujymdyq kelissózderge qatysatyn múshelerimen kelissózder júrgizý kezeńinde (uıymdy taratý jaǵdaılarynan basqa) tıisti ókildi organnyń kelisiminsiz jumys berýshiniń bastamasy boıynsha eńbek sharty buzylmaıdy.

      Eskertý. 287-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

32-taraý. UJYMDYQ EŃBEK DAÝLARYN QARAÝ

288-bap. Ujymdyq eńbek daýynyń týyndaýy

1. Ujymdyq eńbek daýy Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn qoldaný, osy Kodekstiń 289-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes resimdelgen kelisimderdiń, eńbek jáne (nemese) ujymdyq sharttardyń, jumys berýshi aktileriniń talaptaryn oryndaý nemese ózgertý máseleleri boıynsha qyzmetkerlerdiń talaptary týraly jumys berýshi jazbasha habardar etilgen kúnnen bastap nemese jumys berýshi, jumys berýshiler birlestigi óz sheshimderin habarlamaǵan jaǵdaıda osy Kodekstiń 290-babynda kórsetilgen merzim ótken kúnnen bastap týyndaǵan dep esepteledi.

2. Ujymdyq eńbek daýlary bitimgerlik rásimder tártibimen jáne (nemese) sot tártibimen sheshiledi.

      Eskertý. 288-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
289-bap. Qyzmetkerlerdiń talaptaryn resimdeý men málimdeý tártibi

1. Qyzmetkerlerdiń eńbek jaǵdaılary men eńbegine aqy tóleýdi belgileý jáne ózgertý, qyzmetkerler men jumys berýshiniń, jumys berýshiler birlestiginiń arasyndaǵy ujymdyq sharttar men kelisimderdi jasasý, ózgertý jáne oryndaý máseleleri jónindegi talaptary qyzmetkerlerdiń jalpy jınalysynda (konferenııasynda) qalyptastyrylady jáne bekitiledi.

      Qyzmetkerler jınalysy, eger oǵan uıym qyzmetkerleriniń jalpy sanynyń jartysynan astamy qatyssa zańdy dep tanylady.

      Konferenııa, eger oǵan hattamalyq sheshimderge sáıkes qyzmetkerler saılaǵan delegattardyń keminde úshten ekisi qatyssa, zańdy dep tanylady.

      Qyzmetkerler jınalysynyń (konferenııasynyń) sheshimi daýys berýshilerdiń kópshilik daýysymen qabyldandy dep esepteledi. Qyzmetkerler jınalysyn (konferenııasyn) ótkizýge múmkindik bolmaǵan kezde, qyzmetkerlerdiń ókildi organy ózderi usynǵan talaptaryn qoldaıtyn qyzmetkerlerdiń jartysynan astamynyń qolyn jınap, óz sheshimin bekitýge quqyǵy bar.

      2. Qyzmetkerlerdiń talaptary jazbasha túrde jazylady jáne jumys berýshilerge, jumys berýshilerdiń birlestikterine kúntizbelik úsh kún merzimde jiberiledi.

3. Atalǵan talaptardy ártúrli jumys berýshilerdiń qyzmetkerleri qoıǵan jaǵdaıda, bul talaptardy kásiptik odaqtardyń salalyq nemese óńirlik birlestikteri ne qyzmetkerler ýákilettik bergen ózge de jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalar usynýy múmkin.

4. Jumys berýshi, jumys berýshilerdiń birlestigi qyzmetkerlerdiń talaptar qoıý jóninde jınalys (konferenııa) ótkizýine kedergi keltirýge áser etetin qandaı da bolmasyn aralasýdan qalys qalýǵa mindetti.

      Eskertý. 289-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
290-bap. Qyzmetkerlerdiń talaptaryn qaraý

Jumys berýshi qyzmetkerlerdiń qoıǵan talaptaryn olardy alǵan kúnnen bastap úsh jumys kúninen keshiktirmeı, jumys berýshilerdiń birlestigi bes jumys kúninen keshiktirmeı qaraýǵa jáne olardy sheshý úshin sharalar qoldanýǵa, al kórsetilgen merzimde sheshýge múmkindik bolmaǵan kezde týyndaǵan kelispeýshilikterdi odan ári qaraý úshin óz ókilderin kórsete otyryp, ózderiniń sheshimderi men usynystaryn qyzmetkerlerge jazbasha túrde jetkizýge mindetti.

      Eskertý. 290-bap jańa redakııada - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
291-bap. Bitimgerlik rásimder

1. Qyzmetkerlerdiń talaptaryn osy Kodekstiń 290-babynda kózdelgen tártippen sheshý múmkin bolmaǵan kezde olar bitimgerlik rásimder tártibimen qaralady.

Jumys berýshi, jumys berýshilerdiń birlestigi (olardyń ókilderi) qabyldamaǵan nemese olardyń ishinara qanaǵattandyrǵan talaptary aldymen bitimgerlik komıssııasynda, al onda kelisimge qol jetkizilmese - eńbek arbıtrajynda qaralady.

2. Taraptar ujymdyq eńbek daýyn qaraýdyń kez kelgen satysynda deldalǵa júgine alady. Deldaldyq rásim bitimgerlik komıssııasyndaǵy, eńbek arbıtrajyndaǵy bitimgerlik rásimderge qaraǵanda derbes rásim bolyp tabylady jáne solarmen qatar júrgizilýi múmkin.

292-bap. Tatýlastyrý komıssııasy

1. Tatýlastyrý komıssııasyn taraptar jumys berýshi, jumys berýshilerdiń birlestigi (olardyń ókilderi) óz sheshimin qyzmetkerlerdiń (olardyń ókilderiniń) nazaryna jetkizgen ne habarlamaǵan ne ujymdyq kelissózder barysyndaǵy kelispeýshilikter hattamasy jasalǵan kúnnen bastap kúntizbelik úsh kún ishinde qurady.

      2. Tatýlastyrý komıssııasy ujymdyq eńbek daýy taraptary ókilderinen tepe-teń negizde qalyptastyrylady. Tatýlastyrý komıssııasyn qurý týraly sheshim jumys berýshiniń aktisimen jáne qyzmetkerler ókilderiniń sheshimimen resimdeledi.

      Jumys berýshi, jumys berýshilerdiń birlestigi tatýlastyrý komıssııasynyń jumys isteýi úshin qajetti jaǵdaılar jasaıdy.

      3. Tatýlastyrý komıssııasy qyzmetkerlerdiń (olardyń ókilderiniń) talaptaryn qurylǵan kúninen bastap kúntizbelik jeti kúnnen keshiktirilmeıtin merzimde qaraıdy. Tatýlastyrý komıssııasynyń talaptardy qaraý tártibi, qaraýdyń kórsetilgen merzimin uzartý taraptardyń kelisimi boıynsha júzege asyrylady jáne hattamamen resimdeledi.

      4. Tatýlastyrý rásimi proesinde tatýlastyrý komıssııasy qyzmetkerlermen (olardyń ókilderimen), jumys berýshimen, jumys berýshilerdiń birlestigimen (olardyń ókilderimen), memlekettik organdarmen jáne ózge de múddeli tulǵalarmen konsýltaııalar júrgizedi.

      5. Komıssııanyń sheshimi taraptar kelisiminiń negizinde qabyldanady, taraptardyń ókilderi qol qoıatyn hattamamen resimdeledi, taraptar úshin mindetti kúshi bolady jáne tatýlastyrý komıssııasynyń sheshiminde belgilengen tártippen jáne merzimderde oryndalady.

      6. Tatýlastyrý komıssııasynda kelisimge qol jetkizilmegen kezde onyń jumysy toqtatylady, al daýlardy sheshý úshin eńbek tóreligi qurylady.

      Eskertý. 292-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
293-bap. Eńbek arbıtrajy

1. Eńbek arbıtrajyn ujymdyq eńbek daýynyń taraptary bitimgerlik komıssııasynyń jumysy toqtatylǵan kúnnen bastap kúntizbelik bes kún ishinde áleýmettik-eńbek qatynastaryn retteý jónindegi respýblıkalyq, salalyq nemese óńirlik komıssııa músheleriniń

qatysýymen qurady.

2. Eńbek arbıtrajy músheleriniń sany, onyń derbes quramy, eńbek daýyn qaraýdyń tártibi taraptardyń kelisimimen belgilenedi. Eńbek arbıtrajy keminde bes adamnan qurylýǵa tıis. Eńbek arbıtrajynyń quramyna qoǵamdyq birlestikterdiń ókilderi, memlekettik eńbek ınspektory, mamandar, sarapshylar men basqa da adamdar engiziledi.

3. Eńbek arbıtrajynyń tóraǵasyn taraptar arbıtraj músheleri qatarynan saılaıdy.

4. Eńbek arbıtrajy ujymdyq eńbek daýyn ujymdyq eńbek daýy taraptary ókilderiniń mindetti túrde qatysýymen, al qajet bolǵanda basqa da múddeli adamdar ókilderiniń de qatysýymen qaraıdy.

5. Daýdy qaraý rásimin eńbek arbıtrajy belgileıdi jáne ujymdyq eńbek daýy taraptarynyń nazaryna jetkizedi.

6. Eńbek arbıtrajynyń sheshimi qurylǵan kúninen bastap kúntizbelik jeti kúnnen keshiktirilmeı arbıtraj músheleriniń qarapaıym kópshilik daýysymen qabyldanady. Eńbek arbıtrajy músheleriniń daýystary teń bólingen kezde tóraǵanyń daýysy sheshýshi bolyp tabylady. Sheshim dáleldi ári jazbasha túrde bolýǵa jáne oǵan arbıtraj músheleriniń barlyǵy qol qoıýǵa tıis.

7. Bitimgerlik komıssııasynda ujymdyq eńbek daýy taraptarynyń kelisimine qol jetkizilmegen kezde, zań boıynsha ereýilder ótkizý tyıym salynǵan nemese shektelgen uıymdarda, eńbek arbıtrajy mindetti túrde qurylýǵa tıis.

8. Ujymdyq eńbek daýynyń taraptary eńbek arbıtrajynyń sheshimin oryndaýǵa mindetti bolady.

294-bap. Ujymdyq eńbek daýyn deldaldyń qatysýymen qaraý

1. Ujymdyq eńbek daýyn deldaldyń qatysýymen qaraý tártibi ujymdyq eńbek daýy taraptarynyń kelisimi boıynsha aıqyndalady.

2. Taraptar ózderine qatysty táýelsiz uıymdar men tulǵalardy deldal retinde belgileıdi. Áleýmettik-eńbek qatynastaryn retteý jónindegi respýblıkalyq, salalyq, óńirlik komıssııalar ujymdyq eńbek daýy taraptarynyń kelisimimen ujymdyq eńbek daýlaryn retteý jónindegi jumysqa ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdardyń, qaýymdastyqtardyń jáne basqa da qoǵamdyq birlestikterdiń basshylary men qyzmetkerlerin, jumys berýshilerdi, sondaı-aq táýelsiz sarapshylardy tarta alady.

Deldaldy tańdaý jaǵdaılarynyń bárinde olardan deldaldyq etýge jazbasha kelisim alynýǵa tıis.

295-bap. Taraptardyń ujymdyq eńbek daýy boıynsha kelisimge qol jetkizýiniń saldarlary

1. Ujymdyq eńbek daýynyń taraptary arasynda daýdy deldaldyń (medıatordyń) qatysýymen nemese onsyz sheshý týraly kelisimge qol jetkizilgen barlyq jaǵdaılarda, aıaqtalmaǵan tatýlastyrý rásimderi toqtatylady, al taraptar arasyndaǵy kelisimniń sharttary daýdy sheshýdiń sharttary dep esepteledi.

Ujymdyq eńbek daýynyń taraptary qol jetkizgen kelisimder jazbasha nysanda resimdeledi.

2. Taraptar arasynda daýdyń sheshilýi týraly kelisimge qol jetkizý, eger ereýil jarııalanǵan bolsa, onyń toqtatylýyna ákep soǵady.

      Eskertý. 295-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
296-bap. Ujymdyq eńbek daýynyń sheshilýimen baılanysty kepildikter

Bitimgerlik komıssııasynyń músheleri ujymdyq eńbek daýyn sheshý jónindegi kelissózderge qatysqan ýaqytta ortasha jalaqysy saqtala otyryp, negizgi jumysynan bosatylady.

Qyzmetkerlerdiń, olardyń birlestikteriniń ujymdyq eńbek daýyn sheshýge qatysatyn ókilderi ujymdyq eńbek daýyn sheshý kezeńinde tártiptik jazaǵa tartylmaıdy, basqa jumysqa aýystyrylmaıdy nemese solardyń ókildik etýine ýákilettik bergen organnyń aldyn ala kelisiminsiz jumys berýshiniń bastamasy boıynsha olarmen eńbek sharty buzylmaıdy.

297-bap. Taraptardyń jáne bitimgerlik organdarynyń ujymdyq eńbek daýlaryn retteý jónindegi mindetteri

1. Taraptardyń eshqaısysy bitimgerlik rásimderge qatysýdan jaltarýǵa quqyly emes.

2. Ujymdyq eńbek daýyndaǵy rettelmegen kelispeýshilikter jazbasha túrde taraptardyń nazaryna jetkizilýge tıis.

3. Eger jumys berýshiniń ókili ókilettikteriniń jetkiliksiz bolýyna baılanysty ujymdyq eńbek daýy taraptarynyń kelispeýshilikterin retteý múmkin bolmasa, qyzmetkerlerdiń talaptary uıymdardyń, onyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ornalasqan, múlkiniń menshik ıeleri sheteldik jeke nemese zańdy tulǵalar bolyp tabylatyn uıymdardyń ne sheteldik qatysýy bar uıymdardyń múlik menshik ıelerine, quryltaıshylaryna (qatysýshylaryna) nemese akıonerlerine tabys etiledi.

4. Osy baptyń 2, 3-tarmaqtarynda kórsetilgen rásimderdiń nátıjelerimen kelispegen jaǵdaıda, qyzmetkerler óz múddelerin qorǵaýdyń zańda kózdelgen, ereýil ótkizýge deıingi ózge de barlyq tásilderin paıdalanýǵa quqyly.

      Eskertý. 297-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
298-bap. Ereýil ótkizý quqyǵy

1. Eger bitimgerlik rásimder arqyly ujymdyq eńbek daýyn sheshýge qol jetkizilmese, sondaı-aq jumys berýshi bitimgerlik rásimderden jaltarǵan ne ujymdyq eńbek daýyn sheshý barysynda qol jetkizilgen kelisimdi oryndamaǵan jaǵdaılarda qyzmetkerler ereýil ótkizý týraly sheshim qabyldaı alady.

2. Ereýil ótkizý jónindegi sheshim qyzmetkerlerdiń (olardyń ókilderiniń) jınalysynda (konferenııasynda) qabyldanady.

      Qyzmetkerler jınalysy, eger oǵan uıym qyzmetkerleriniń jalpy sanynyń jartysynan astamy qatyssa, zańdy dep tanylady.

      Konferenııa, eger oǵan hattamalyq sheshimderge sáıkes qyzmetkerler saılaǵan delegattardyń keminde úshten ekisi qatyssa, zańdy dep tanylady.

      Qyzmetkerler jınalysynyń (konferenııasynyń) sheshimi daýys berýshilerdiń kópshilik daýysymen qabyldandy dep esepteledi. Qyzmetkerler jınalysyn (konferenııasyn) ótkizýge múmkindik bolmaǵan kezde qyzmetkerlerdiń ókildi organy ereýildi ótkizýdi qoldaıtyn qyzmetkerlerdiń jartysynan astamynyń qolyn jınap, óz sheshimin bekitýge quqyǵy bar.

      3. Ereýildi qyzmetkerler (olardyń ókilderi) ýákilettik bergen organ (ereýil komıteti) basqarady. Birneshe jumys berýshilerdiń qyzmetkerleri (olardyń ókilderi) birdeı talaptar qoıyp, ereýil jarııalaǵan jaǵdaıda, ony osy qyzmetkerler ókilderiniń birdeı sanynan qurylatyn birlesken organ basqarýy múmkin.

4. Ereýilge qatysý erikti bolyp tabylady. Eshkimdi ereýilge qatysýǵa nemese ereýilge qatysýdan bas tartýǵa májbúrleýge bolmaıdy.

5. Qyzmetkerlerdi ereýilge qatysýǵa nemese ereýilge qatysýdan bas tartýǵa májbúrleıtin tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen jaýaptylyqta bolady.

      Eskertý. 298-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
299-bap. Ereýildiń bastalýy týraly jarııalaý

1. Osy Kodekstiń 298-babynyń 3-tarmaǵynda kórsetilgen ýákiletti organ ereýildiń bastalýy men boljamdy uzaqtyǵy týraly jumys berýshige, jumys berýshilerdiń birlestigine (olardyń ókilderine) ony jarııalaǵanǵa deıin bes jumys kúninen keshiktirmeı jazbasha túrde eskertýge tıis.

2. Ereýil jarııalaý týraly sheshimde:

1) taraptardyń ereýil ótkizýge negiz bolǵan kelispeýshilikteriniń tizbesi;

2) ereýil ótkiziletin kún, oryn men ýaqyt qatysýshylardyń boljamdy sany;

3) ereýildi basqaratyn organnyń ataýy, bitimgerlik rásimderge qatysýǵa ýákilettik berilgen qyzmetkerler ókilderiniń quramy;

4) ereýil ótkizý kezeńinde oryndalatyn qajetti jumystardyń (qyzmet kórsetýlerdiń) eń tómengi kólemi jónindegi usynystar kórsetiledi.

      Eskertý. 299-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
300-bap. Ereýildi basqaratyn organnyń ókilettikteri

1. Ereýildi basqaratyn organ ózine osy Kodekspen berilgen quqyqtar sheginde jáne qyzmetkerler (olardyń ókilderi) bergen ókilettikter negizinde áreket etedi.

2. Ereýildi basqaratyn organnyń:

1) qoıylǵan talaptardy sheshý máseleleri boıynsha jumys berýshimen, jumys berýshilerdiń birlestigimen (olardyń ókilderimen), memlekettik, kásipodaq, ózge de zańdy jáne laýazymdy tulǵalarmen ózara qarym-qatynastarda qyzmetkerler múddelerin bildirýge;

2) jumys berýshiden, jumys berýshiler birlestiginen (olardyń ókilderinen) qyzmetkerlerdiń múddelerin qozǵaıtyn máseleler boıynsha aqparat alýǵa;

3) qyzmetkerlerdiń talaptaryn qaraý barysyn buqaralyq aqparat quraldarynda jarııalap otyrýǵa;

4) daýly máseleler boıynsha qorytyndylar shyǵarý úshin mamandardy tartýǵa;

5) qyzmetkerlerdiń (olardyń ókilderiniń) kelisimimen ereýildi toqtata turýǵa quqyǵy bar.

3. Buryn toqtata turǵan ereýildi qaıta bastaý úshin bitimgerlik komıssııasynyń, deldaldyń nemese eńbek arbıtrajynda daýdy qaıta qaraýy talap etilmeıdi. Jumys berýshi, jumys berýshiler birlestigi (olardyń ókilderi) jáne eńbek daýlaryn retteý jónindegi organ ereýildiń qaıta bastalýy týraly úsh jumys kúninen keshiktirilmeı eskertilýge tıis.

4. Ujymdyq eńbek daýynyń taraptary ony retteý jónindegi kelisimge qol qoıǵan, sondaı-aq ereýil zańsyz dep tanylǵan jaǵdaılarda, ereýildi basqaratyn organnyń ókilettikteri toqtatylady.

5. Ereýildi basqaratyn organnyń óz ókilettikterin júzege asyrý kezinde jumys berýshiniń, memlekettik organdardyń jáne qoǵamdyq birlestikterdiń quzyretine jatatyn sheshimderdi qabyldaýǵa quqyǵy joq.

301-bap. Ujymdyq eńbek daýy taraptarynyń ereýil barysyndaǵy mindetteri

Ereýil ótkizý kezeńinde ujymdyq eńbek daýynyń taraptary osy daýdy kelissózder júrgizý jolymen sheshýdi jalǵastyrýǵa mindetti.

Jumys berýshi, memlekettik organdar jáne ereýildi basqaratyn organ ereýil kezeńinde qoǵamdyq tártipti, uıymnyń múlkin jáne qyzmetkerlerdiń qaýipsizdigin saqtaý, sondaı-aq toqtap qalýy adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna tikeleı qater tóndiretin mashınalardyń jáne jabdyqtardyń jumysyn qamtamasyz etý jónindegi ózderine baılanysty sharalardy qabyldaýǵa mindetti.

      Eskertý. 301-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
302-bap. Qyzmetkerlerge ereýil ótkizýge baılanysty beriletin kepildikter

1. Ereýildi uıymdastyrý nemese oǵan qatysý (osy Kodekstiń 303-babynyń 1-tarmaǵynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda) qyzmetkerdiń eńbek tártibin buzýy dep qaralmaıdy jáne osy Kodekste kózdelgen tártiptik yqpal etý sharalarynyń qoldanylýyna ákep soqpaıdy.

2. Ereýil kezinde qyzmetkerdiń jumys orny (laýazymy), áleýmettik saqtandyrý boıynsha járdemaqy tólemine quqyǵy, eńbek ótili saqtalady, sondaı-aq eńbek qatynastarynan týyndaıtyn ózge de quqyqtaryna kepildik beriledi.

Ereýildi jalaqynyń tólenbeýine nemese ýaqtyly tólenbeýine baılanysty ótkizýden basqa jaǵdaılarda, ereýilge qatysýshy qyzmetkerlerdiń ereýil kezindegi jalaqysy saqtalmaıdy.

303-bap. Zańsyz ereýilder

1. Ereýilder:

1) soǵys jaǵdaıy nemese tótenshe jaǵdaı ne tótenshe jaǵdaı týraly zańnamaǵa sáıkes aıryqsha sharalar engizilgen kezeńde; Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń organdary men uıymdarynda, eldiń qorǵanysyn, memlekettiń qaýipsizdigin, avarııalyq-qutqarý, izdestirý-qutqarý, órtke qarsy jumystardy qamtamasyz etý, tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý nemese olardy joıý máselelerimen aınalysatyn basqa da áskerı quralymdar men uıymdarda; arnaýly memlekettik jáne quqyq qorǵaý organdarynda; qaýipti óndiristik obektiler bolyp tabylatyn uıymdarda; jedel jáne shuǵyl medıınalyq kómek kórsetý stanııalarynda;

2) osy baptyń 2-tarmaǵynda kórsetilgen sharttar saqtalmaǵan jaǵdaıda, temir jol kóligi, azamattyq avıaııa, densaýlyq saqtaý uıymdarynda, halyqtyń tynys-tirshiligin qamtamasyz etetin uıymdarda (qoǵamdyq kólik, sýmen, elektr energııasymen, jylýmen, baılanyspen qamtamasyz etý), jumysynyń toqtatyla turýy aýyr jáne qaýipti zardaptarǵa ákep soǵýy múmkin úzdiksiz jumys isteıtin óndiristerde;

3) osy Kodekste kózdelgen merzimder, rásimder jáne talaptar eskerilmeı jarııalanǵan jaǵdaıda;

4) adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna naqty qater tóndiretin jaǵdaılarda;

5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen ózge de jaǵdaılarda zańsyz bolyp tanylady.

Osy tarmaqta kórsetilgen negizderdiń bireýi bolǵanda, sot tıisti sheshim shyǵarǵanǵa deıin prokýror ereýildi toqtata turýǵa quqyly.

2. Temir jol kóligi, azamattyq avıaııa, densaýlyq saqtaý uıymdarynda, halyqtyń tynys-tirshiligin qamtamasyz etetin uıymdarda (qoǵamdyq kólik, sýmen, elektr energııasymen, jylýmen, baılanyspen qamtamasyz etý) ereýil jergilikti atqarýshy organmen aldyn ala kelisý

negizinde aıqyndalatyn halyqqa qajetti tıisti qyzmet kórsetýlerdiń tizbesi men kólemi saqtalǵan jaǵdaıda ótkiziledi.

Úzdiksiz jumys isteıtin óndiristerde ereýil negizgi jabdyqtardyń, tetikterdiń irkilissiz jumysy qamtamasyz etilgen jaǵdaıda ǵana ótkizilýi múmkin.

3. Ereýildi zańsyz dep taný týraly sheshimdi sot Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes qabyldaıdy.

4. Ereýildi zańsyz dep taný týraly sheshimdi sot jumys berýshiniń nemese prokýrordyń ótinishi boıynsha qabyldaıdy.

      Sot sheshimi qyzmetkerlerge ereýildi basqaratyn organ arqyly jetkiziledi, ol ereýilge qatysýshylardy sot sheshimi týraly dereý habardar etýge mindetti, al ereýildi basqaratyn organ bolmaǵan kezde – tikeleı jumys berýshi jetkizedi.

      Jumys berýshi sot sheshiminiń mátinin kópshilikke kórinetindeı qoljetimdi jerlerde ornalastyrýdy qamtamasyz etedi.

      Ereýildi zańsyz dep taný týraly sot sheshimi dereý oryndalýǵa, al ereýil toqtatylýǵa tıis.

      Adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna tikeleı qater tóngen jaǵdaıda prokýror nemese sot tıisti sheshim qabyldanǵanǵa deıin ereýildi toqtata turýǵa quqyly.

      5. Ereýildi basqarýshy organnyń sot sheshimine Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen shaǵymdanýǵa quqyǵy bar.

6. Sot zańsyz dep tanyǵan ereýilge qatysýdy jalǵastyrýǵa arandatýshy adamdar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen jaýapty bolady.

      Eskertý. 303-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
304-bap. Ereýilderdi zańsyz dep tanýdyń saldary

Sot ereýildi zańsyz dep tanyǵanda, jumys berýshi ereýildi uıymdastyrýǵa nemese ótkizýge qatysqan qyzmetkerlerdi tártiptik jaýapkershilikke tartýy múmkin.

305-bap. Lokaýtqa tyıym salý

Ereýil ótkizýdi qosa alǵanda, ujymdyq eńbek daýyn retteý barysynda lokaýtqa, ıaǵnı qyzmetkerlerdiń ujymdyq eńbek daýyna nemese ereýilge qatysýyna baılanysty, osy Kodekstiń 54-baby 1-tarmaǵynyń 19) tarmaqshasynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, solarmen jasalǵan eńbek sharttaryn jumys berýshiniń bastamasy boıynsha buzýǵa tyıym salynady.

      Eskertý. 305-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

5-BÓLIM. EŃBEK QAÝIPSIZDIGI JÁNE EŃBEKTI QORǴAÝ
33-taraý. EŃBEK QAÝIPSIZDIGI JÁNE EŃBEKTI QORǴAÝ SALASYNDAǴY
MEMLEKETTIK BASQARÝ

306-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy memlekettik saıasattyń negizgi baǵyttary

Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy memlekettik saıasat:

1) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerin ázirleýge jáne qabyldaýǵa;

2) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 № 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);

3) eńbek jaǵdaılaryn, onyń qaýipsizdigi men qorǵalýyn ázirleý jáne jaqsartý, qaýipsiz tehnıkalar men tehnologııalardy ázirleý jáne engizý, eńbekti qorǵaý, qyzmetkerlerdiń jeke jáne ujymdyq qorǵaný quraldaryn óndirý jónindegi qyzmetti ekonomıkalyq yntalandyrý júıelerin qurýǵa jáne iske asyrýǵa;

4) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasynda monıtorıngti júzege asyrýǵa;

5) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý problemalary boıynsha ǵylymı zertteýler júrgizýge;

6) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy jáne kásiptik aýrýlardy esepke alýdyń biryńǵaı tártibin belgileýge;

7) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynyń saqtalýyn memlekettik qadaǵalaý men baqylaýǵa;

8) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasynda qyzmetkerlerdiń quqyqtary men zańdy múddeleriniń saqtalýyna qoǵamdyq baqylaýdy júzege asyrý tártibin normatıvti túrde bekitýge;

9) óndiristegi jazataıym oqıǵalardan jáne kásiptik aýrýlardan zardap shekken qyzmetkerlerdiń, sondaı-aq olardyń otbasy músheleriniń zańdy múddelerin qorǵaýǵa;

10) aýyr jumys jáne óndiris pen eńbekti uıymdastyrýdyń qazirgi zamanǵy tehnıkalyq deńgeıinde joıylmaıtyn zııandy (erekshe zııandy), qaýipti eńbek jaǵdaılary bar jumys úshin eńbekaqy tóleý sharttaryn belgileýge;

11) eńbek jaǵdaılaryn jaqsartý jáne eńbekti qorǵaý jónindegi otandyq jáne sheteldik ozyq jumys tájirıbesin taratýǵa;

12) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi mamandardy daıarlaýǵa jáne olardyń biliktiligin arttyrýǵa;

13) Alynyp tastaldy - QR 2010.03.19 № 258-IV Zańymen.

14) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy birtutas aqparattyq júıeniń jumys isteýin qamtamasyz etýge;

15) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqqa baǵyttalǵan.

      Eskertý. 306-bapqa ózgerister engizildi - QR 2010.03.19 № 258-IV; 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
307-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy memlekettik basqarý, baqylaý jáne qadaǵalaý

      Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy memlekettik basqarýdy, baqylaýdy jáne qadaǵalaýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti, eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ, eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organ jáne óz quzyretine sáıkes ózge de ýákiletti memlekettik organdar júzege asyrady.

      Eskertý. 307-bap jańa redakııada - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
308-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptar

1. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptar Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerimen belgilenedi jáne qyzmetkerlerdiń eńbek qyzmeti proesi kezinde olardyń ómiri men densaýlyǵyn saqtaýǵa baǵyttalǵan erejelerdi, rásimder men normatıvterdi qamtýǵa tıis.

2. Jumys berýshiler men qyzmetkerler Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda óz qyzmetin júzege asyrý kezinde eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptardy oryndaýǵa mindetti.

      Eskertý. 308-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
309-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy monıtorıng jáne táýekelderdi baǵalaý

Jumys oryndaryndaǵy eńbek jaǵdaılaryn keshendi baǵalaý, óndiristik jaraqattanýdy azaıtý jáne óndiristegi jazataıym oqıǵalardyń aldyn alý maqsatynda eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ jáne eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organ eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasynda monıtorıngti jáne táýekelderdi baǵalaýdy uıymdastyrady.

      Eskertý. 309-bap jańa redakııada - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

34-taraý. EŃBEK QAÝIPSIZDIGI JÁNE EŃBEKTI QORǴAÝ SALASYNDAǴY
QYZMETKERLER QUQYQTARYNYŃ KEPILDIKTERI

310-bap. Eńbek shartyn jasasý kezinde eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý quqyqtaryna beriletin kepildikter

1. Eńbek shartynda zııandy jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardy qosa alǵanda, eńbek jaǵdaılarynyń dáıekti sıpattamasy, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda jáne ujymdyq shartta kózdelgen osyndaı jaǵdaılardaǵy jumys úshin beriletin kepildikter, jeńildikter men ótemaqy tólemderi kórsetilýge tıis.

2. Aýyr jumystarda, zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti eńbek jaǵdaılary bar jumystarda, sondaı-aq jerasty jumystarynda isteıtin qyzmetkerlermen eńbek shartyn jasasý azamat aldyn ala medıınalyq tekserýden ótkennen keıin jáne densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde belgilengen talaptarǵa sáıkes densaýlyq jaǵdaıy boıynsha qaıshylyqtar joq ekendigi aıqyndalǵannan keıin júzege asyrylýǵa tıis.

311-bap. Eńbek qyzmeti proesinde qyzmetkerlerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý quqyqtaryna beriletin kepildikter

1. Jumys ornyndaǵy eńbek qaýipsizdiginiń jaǵdaılary ulttyq standarttarǵa, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi erejeler talaptaryna sáıkes bolýǵa tıis.

2. Jumys berýshiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptardy buzýy saldarynan jumys toqtap turǵan ýaqytta qyzmetkerdiń jumys orny (laýazymy) jáne ortasha jalaqysy saqtalady.

3. Óziniń nemese aınalasyndaǵy adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna tikeleı qaýip týyndaǵan jaǵdaıda, qyzmetkerdiń jumysty oryndaýdan bas tartýy ony tártiptik jáne (nemese) materıaldyq jaýapkershilikke tartýǵa ákep soqpaıdy.

4. Jumys berýshi qyzmetkerdi jeke jáne (nemese) ujymdyq qorǵaný quraldarymen, arnaýly kıimmen qamtamasyz etpegen jaǵdaıda, qyzmetker eńbek mindetterin oryndaýdy toqtatýǵa quqyly, al jumys berýshi osy sebep boıynsha týyndaǵan irkilis kezinde qyzmetkerdiń ortasha jalaqysy mólsherinde eńbekaqy tóleýge mindetti.

5. Eńbek mindetterin oryndaý kezinde qyzmetkerdiń ómiri men densaýlyǵyna zııan keltirilgen jaǵdaıda, keltirilgen zııandy óteý osy Kodekste jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq zańnamasynda kózdelgen tártippen jáne sharttarda júrgiziledi.

      Eskertý. 311-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
312-bap. Qyzmetkerlerdi mindetti medıınalyq tekserý

1. Jumys berýshi aýyr jumystarda, zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti eńbek jaǵdaılary bar jumystarda isteıtin qyzmetkerlerdi Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynda belgilengen tártippen merzimdik medıınalyq tekserýden jáne tekserilýden ótkizýdi óz qarajaty esebinen uıymdastyrýǵa mindetti.

2. Erekshe qaýipti jumystarmen, mashınalarmen jáne tetiktermen baılanysty jumystarda isteıtin qyzmetkerler aýysym aldyndaǵy medıınalyq kýálandyrýdan ótýge tıis. Aýysym aldyndaǵy medıınalyq kýálandyrýdan ótý talap etiletin kásipterdiń tizimin densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ aıqyndaıdy.

313-bap. Qyzmetkerlerdi eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha oqytý, nusqama berý jáne bilimderin tekserý

1. Qyzmetkerlerdi eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha oqytýdy, nusqama berýdi jáne bilimderin tekserýdi jumys berýshi óz qarajaty esebinen júrgizedi.

2. Alynyp tastaldy - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

3. Jumysqa qabyldanǵan adamdar keıinnen olardyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha bilimi mindetti túrde tekserile otyryp, jumys berýshi uıymdastyratyn aldyn ala oqytýdan mindetti túrde ótedi. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha aldyn ala oqytýdan, nusqama berýden jáne bilimin tekserýden ótpegen qyzmetkerler jumysqa jiberilmeıdi.

4. Óndiristik qyzmetti júzege asyratyn uıymdardyń eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etýge jaýapty adamdary merzimdilikpen, úsh jylda bir retten sıretpeı kadrlardy kásiptik daıarlaýdy, qaıta daıarlaýdy jáne olardyń biliktiligin arttyrýdy júzege asyratyn uıymdarda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha oqýdan jáne bilimin tekserýden ótýge mindetti.

Oqýdan jáne bilimin tekserýden ótýge tıis adamdardyń tizimi jumys berýshiniń aktisimen bekitiledi.

      Eskertý. 313-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

35-taraý. QYZMETKERLERDIŃ JÁNE JUMYS BERÝShINIŃ EŃBEK
QAÝIPSIZDIGI JÁNE EŃBEKTI QORǴAÝ SALASYNDAǴY QUQYQTARY MEN
MINDETTERI

314-bap. Qyzmetkerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý quqyqtary

Qyzmetkerdiń:

1) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryna saı jabdyqtalǵan jumys ornyna;

2) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi, sondaı-aq eńbek shartynda, ujymdyq shartta kózdelgen talaptarǵa sáıkes sanıtarlyq-turmystyq úı-jaılarmen, jeke jáne ujymdyq qorǵaný quraldarymen, arnaýly kıimmen qamtamasyz etilýge;

3) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa jáne (nemese) eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organǵa óz jumys ornyndaǵy eńbek jaǵdaılaryna jáne eńbekti qorǵaýǵa tekserý júrgizý týraly ótinish bildirýge;

4) ózi nemese óz ókili arqyly eńbek jaǵdaılaryn, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaýdy jaqsartýǵa baılanysty máselelerdi tekserýge jáne qaraýǵa qatysýǵa;

5) densaýlyǵyna nemese ómirine qaýip tóndiretin jaǵdaı týyndaǵan kezde bul jóninde tikeleı basshysyna nemese jumys berýshige jazbasha túrde habarlaı otyryp, jumysty oryndaýdan bas tartýǵa;

6) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen eńbek mindetterin qaýipsiz atqarý úshin qajetti bilim alýǵa jáne kásiptik daıarlyqqa;

7) jumys berýshiden jumys ornynyń sıpaty men uıymnyń aýmaǵy, eńbek jaǵdaılarynyń jaı-kúıi, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý týraly, ómiri men densaýlyǵyna tóngen qater týraly, sondaı-aq ony zııandy (erekshe zııandy) jáne (nemese) qaýipti óndiristik faktorlardyń áserinen qorǵaý jónindegi sharalar týraly dáıekti aqparat alýǵa;

8) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryna saı bolmaýyna baılanysty uıymnyń jumysy toqtatyla turǵan ýaqytta ortasha jalaqysynyń saqtalýyna;

9) jumys berýshiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy zańsyz áreketterine shaǵymdanýǵa quqyǵy bar.

      Eskertý. 314-bapqa ózgeris engizildi - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
315-bap. Qyzmetkerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy mindetteri

Qyzmetker:

1) óndiriste bolǵan árbir jazataıym oqıǵa, kásiptik aýrýdyń (ýlanýdyń) belgileri, sondaı-aq adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna qaýip tóndiretin jaǵdaı týraly óziniń tikeleı basshysyna dereý habarlaýǵa;

2) mindetti merzimdi medıınalyq tekserýden jáne aýysym aldyndaǵy medıınalyq kýálandyrýdan, sondaı-aq óndiristik qajettilikke baılanysty basqa jumysqa aýysý úshin ne kásiptik aýrýdyń belgileri paıda bolǵan kezde medıınalyq kýálandyrýdan ótýge;

3) jumys berýshi beretin jeke jáne ujymdyq qorǵaný quraldaryn qoldanýǵa jáne maqsatqa saı paıdalanýǵa;

4) medıınalyq mekemeler usynǵan emdik jáne saýyqtyrý is-sharalaryn jumys berýshi qarjylandyrǵan jaǵdaıda solardy oryndaýǵa;

5) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi normalardyń, erejelerdiń jáne nusqaýlyqtardyń talaptaryn, sondaı-aq jumys berýshiniń óndiristegi jumystardy qaýipsiz júrgizý jónindegi talaptaryn saqtaýǵa mindetti.

316-bap. Jumys berýshiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy quqyqtary

Jumys berýshi:

1) qyzmetkerlerdi jumys oryndarynda qolaıly eńbek jaǵdaılaryn jasaǵany, qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn jasaý jónindegi ónertapqyshtyq usynystary úshin yntalandyrýǵa;

2) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptardy buzatyn qyzmetkerlerdi osy Kodekste belgilengen tártippen jumystan shettetýge jáne tártiptik jaýapkershilikke tartýǵa quqyly.

317-bap. Jumys berýshiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy mindetteri

1. Jumys berýshi:

1) profılaktıkalyq sharalar júrgizý, óndiristik jabdyqtar men tehnologııalyq proesterdi olardyń neǵurlym qaýipsiz túrlerimen aýystyrý jolymen jumys oryndarynda jáne tehnologııalyq proesterde kez kelgen táýekelderdi bolǵyzbaý jónindegi sharalardy qabyldaýǵa;

2) qyzmetkerlerdi eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý boıynsha oqytý men daıarlaýdan ótkizýge;

3) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi uıymdastyrý-tehnıkalyq is-sharalaryn júrgizýge;

4) nusqaýlar berýge, óndiristik proess pen jumystardy qaýipsiz júrgizý jónindegi qujattarmen qamtamasyz etýge;

5) eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etýge jaýapty adamdardyń jáne qyzmetkerlerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha bilimderin tekserýdi uıymdastyrýǵa;

6) bıýdjettik josparlaý jónindegi ortalyq ýákiletti organmen kelisý boıynsha eńbek jónindegi ýákiletti organ belgilegen normalarǵa sáıkes qyzmetkerlerge qajetti sanıtarııalyq-gıgıenalyq jaǵdaılar jasaýǵa, qyzmetkerlerdiń arnaýly kıimi men aıaq kıimin berýdi jáne jóndeýdi, olardy profılaktıkalyq óńdeý, jýý jáne dezınfekııalaý quraldarymen, medıınalyq qobdıshamen, sútpen, emdeý-profılaktıkalyq taǵammen, jeke jáne ujymdyq qorǵaný quraldarymen jabdyqtaýdy qamtamasyz etýge;

7) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa jáne eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organǵa, qyzmetkerlerdiń ókilderine olardyń jazbasha saýaly boıynsha, óndiristik obektilerdi uıymdardaǵy eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaý týraly aqparatty qosa alǵanda, eńbek jaǵdaılarynyń, qaýipsizdiginiń jáne eńbekti qorǵaýdyń jaı-kúıi týraly qajetti aqparatty toqsanyna bir ret berýge;

8) memlekettik eńbek ınspektorlarynyń nusqamalaryn oryndaýǵa;

9) óndiristegi jazataıym oqıǵalar men kásiptik aýrýlardy tirkeýdi, olardyń esebin júrgizýdi jáne taldaýdy júzege asyrýǵa;

10) eńbek jónindegi ýákiletti organ bekitken qaǵıdalarǵa sáıkes óndiristik obektilerde eńbek jaǵdaılary boıynsha keminde bes jylda bir ret merzimdik attestattaýdy qyzmetkerler ókilderiniń qatysýymen ótkizýge;

10-1) bir aı merzimde qaǵaz jáne elektrondyq jetkizgishterde óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaý nátıjelerin eńbek ınspekııasy jónindegi tıisti jergilikti organǵa usynýǵa;

11) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tekserýdi qamtamasyz etýge;

12) qyzmetker eńbek (qyzmettik) mindetterin atqarǵan kezde ony jazataıym oqıǵalardan saqtandyrýǵa;

13) qatty ýlaný jaǵdaılary týraly halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq ahýaly salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń tıisti aýmaqtyq bólimshesine habarlaýǵa;

14) qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etýge;

15) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen jaǵdaılarda, sondaı-aq eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýine baılanysty basqa jumysqa aýystyrý kezinde ne kásiptik aýrýdyń belgileri paıda bolǵanda óz qarajaty esebinen qyzmetkerlerdi mindetti, merzimdik (eńbek qyzmeti barysynda) medıınalyq tekserýlerden jáne aýysym aldyndaǵy medıınalyq kýálandyrýdan ótkizýge;

16) avarııalyq jaǵdaıdyń órshýin jáne jaraqattaıtyn faktorlardyń basqa adamdarǵa áser etýin bolǵyzbaý jónindegi shuǵyl sharalardy qabyldaýǵa mindetti.

2. Qyzmet erekshelikteri men jumystardyń túrleri, aıryqsha qaýiptilik kózderiniń bolýy eskerile otyryp, eńbek shartynda ne ujymdyq shartta jumys berýshiniń qosymsha mindetteri kózdelýi múmkin.

      Eskertý. 317-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.12.19 N 9 (alǵashqy resmı jarııalanǵannan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2009.12.30 № 234-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
318-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý

Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý jumys berýshiniń qarajaty jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan basqa da kózder esebinen júzege asyrylady.

Qyzmetkerler bul maqsattarǵa shyǵyndanbaıdy.

Qarajat kólemi ujymdyq shartpen nemese jumys berýshiniń aktisimen aıqyndalady.

      Eskertý. 318-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

36-taraý. EŃBEK QAÝIPSIZDIGIN JÁNE EŃBEKTI QORǴAÝDY UIYMDASTYRÝ

319-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy normatıvtik aktilerdi qabyldaý

      1. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy normatıvtik aktiler qyzmetkerlerdiń eńbek qyzmeti proesinde olardyń ómiri men densaýlyǵyn saqtaýǵa baǵyttalǵan uıymdastyrýshylyq, tehnıkalyq, tehnologııalyq, sanıtarııalyq-gıgıenalyq, bıologııalyq, fızıkalyq jáne ózge de normalardy, qaǵıdalardy, rásimder men normatıvterdi belgileıdi.

      2. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi nusqaýlyqtardy ázirleýdi, bekitýdi jáne qaıta qaraýdy jumys berýshi eńbek jónindegi ýákiletti organ belgilegen tártippen júzege asyrady.

      Eskertý. 319-bap jańa redakııada - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
320-bap. Óndiristik obektiler men óndiris quraldaryn jobalaý, salý jáne paıdalaný kezindegi eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptar

1. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryna saı kelmeıtin óndiristik ǵımarattar men qurylystardy jobalaýǵa, salýǵa jáne qaıta qurýǵa, tehnologııalardy ázirleýge jáne paıdalanýǵa, mashınalardy, tetikterdi, jabdyqtardy qurastyrýǵa jáne ázirleýge jol berilmeıdi.

2. Eger jańadan salynǵan nemese qaıta qurylǵan óndiristik obektiler, óndiris quraldary nemese ónimniń basqa da túrleri eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryna saı kelmese, qabyldanbaıdy jáne paıdalanýǵa berilmeıdi.

3. Alyp tastaldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

4. Qabyldaý komıssııasy óndiristik maqsattaǵy obektini paıdalanýǵa qabyldap alýdy memlekettik eńbek ınspektorynyń mindetti qatysýymen júrgizedi.

      Eskertý. 320-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
320-1-bap. Óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaý

      1. Óndiristik obektiler eńbek jaǵdaılary boıynsha mindetti túrde merzimdik attestattalýǵa jatady.

      2. Óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaýdy óndiristik obektilerdi attestattaýdan ótkizý jónindegi mamandandyrylǵan uıymdar nemese óziniń uıymynda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý qyzmeti jáne óndiristik orta faktorlaryn zerthanalyq jáne aspaptyq zertteýler jónindegi zerthanalary bar jumys berýshiler bes jylda keminde bir ret merzimdi túrde júrgizedi.

      3. Óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha kezeńdilikpen mindetti attestattaýdan ótkizý tártibin eńbek jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıdy.

      4. Óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha attestattaýdan ótkizý tártibin buzýshylyq anyqtalǵan kezde eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy memlekettik qadaǵalaý men baqylaý organynyń talap etýi boıynsha óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha kezekten tys attestattaý ótkiziledi.

      Óndiristik obektilerdi eńbek jaǵdaılary boıynsha kezekten tys attestattaý nátıjeleri óndiristik obektini eńbek jaǵdaılary boıynsha osynyń aldyndaǵy attestattaý materıaldaryna qosymsha túrinde resimdeledi.

      5. Óndiristik obektilerdi attestattaýdan ótkizýdiń ýaqtylyǵy men sapasyn baqylaýdy memlekettik eńbek ınspektorlary júzege asyrady.

      Eskertý. Kodeks 320-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen; ózgeris engizildi - QR 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
321-bap. Jumys oryndarynyń qaýipsizdik talaptary

1. Jumys oryndary ornalasqan ǵımarattar (qurylystar) óziniń qurylysy boıynsha olardyń fýnkıonaldyq maqsatyna jáne eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryna saı bolýǵa tıis.

2. Jumys jabdyǵy osy jabdyq túri úshin belgilengen qaýipsizdik normalaryna sáıkes kelýge, onda tıisti tehnıkalyq pasport (sertıfıkat), saqtandyrý belgileri bolýǵa jáne qyzmetkerlerdiń jumys oryndaryndaǵy qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin qorshaýlarmen nemese qorǵaý qurylǵylarymen qamtamasyz etilýge tıis.

3. Avarııalyq joldar men qyzmetkerlerdiń úı-jaılardan shyǵatyn joldar bos bolýǵa jáne ashyq aýaǵa ne qaýipsiz aımaqqa shyǵarýǵa tıis.

4. Qaýipti aımaqtar naqty belgilenýge tıis. Eger jumys oryndary jumystyń sıpatyna qaraı qyzmetkerge qaýip-qater tóndiretin nemese qulaıtyn zattar bar qaýipti aımaqtarda bolsa, onda mundaı oryndar bul aımaqtarǵa bógde adamdardyń kirýin shekteıtin qurylǵylarymen jabdyqtalýǵa tıis. Jaıaý júrginshiler men

tehnologııalyq kólik quraldary uıymnyń aýmaǵynda qaýipsiz jaǵdaılarda júrip-turýǵa tıis.

5. Qaýipti óndiristik obektilerde (ýchaskelerde), onyń ishinde bıiktikte, jerasty jaǵdaılarynda, ashyq kameralarda, teńiz qaırańdary men ishki sý aıdyndarynda jumystar júrgizý úshin qyzmetkerlerdiń jeke qorǵaný quraldary bolýǵa tıis.

6. Jumys oryndary ornalasqan úı-jaılardaǵy temperatýra, tabıǵı jáne jasandy jaryq, sondaı-aq jeldetkish jumys ýaqyty kezinde eńbektiń qaýipsizdik talaptaryna saı bolýǵa tıis.

7. Qyzmetkerler eńbek jaǵdaılary zııandy (shań-tozań, gazdaný jáne basqa da faktorlar) jumysqa jumys berýshi qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etkennen keıin jiberiledi.

      Eskertý. 321-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

37-taraý. EŃBEK QYZMETINE BAILANYSTY JAZATAIYM OQIǴALARDY
JÁNE QYZMETKERLER DENSAÝLYǴYNYŃ ÓZGE DE ZAQYMDANÝLARYN
TERGEP-TEKSERÝ MEN ESEPKE ALÝ

322-bap. Tergep-tekserýdiń jalpy jaǵdaılary jáne óndiristegi jazataıym oqıǵalardy esepke alý

1. Qyzmetkerlerdiń, sondaı-aq:

1) tehnıkalyq jáne kásiptik, orta oqý ornynan keıingi, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berýdiń bilim berý baǵdarlamalaryn iske asyratyn oqý oryndarynda oqıtyn, kásiptik praktıkadan ótip júrgen adamdardyń;

2) áskerı qyzmet, arnaýly memlekettik organdarda qyzmet ótkerýmen baılanysty emes jumystardy oryndaýǵa tartylǵan áskerı qyzmetshilerdiń, arnaýly memlekettik organdar qyzmetkerleriniń;

3) sot úkimi boıynsha eńbekke tartylǵan adamdardyń;

4) azamattyq qorǵaý salasyndaǵy áskerılendirilgen jáne ózge de mamandandyrylǵan kásibı avarııalyq-qutqarý qyzmetteri men quralymdary, áskerılendirilgen kúzet jeke quramynyń, avarııalardyń, dúleı zilzalanyń saldarlaryn joıý jónindegi, adam ómirin jáne múlikti qutqarý jónindegi erikti komandalar músheleriniń eńbek qyzmetine baılanysty jáne eńbekke qabiletsizdigine ne ólimine ákep soqqan densaýlyǵynyń zaqymdaný jaǵdaılary osy Kodekske sáıkes tergep-tekserýge jáne esepke alýǵa jatady.

2. Óndiristik jaraqattar men qyzmetkerdiń densaýlyǵyna eńbek mindetterin atqarýmen baılanysty keltirilgen ózge de zaqymdanýlar ne jumys berýshiniń múddesi úshin óz bastamasy boıynsha eńbekke qabiletsizdigine ne ólimge ákep soqqan basqa da áreketter jasaý, eger olar:

1) jumys ýaqyty bastalar aldynda nemese aıaqtalǵannan keıin jumys ornyn, óndiris qural-jabdyqtaryn, jeke qorǵaný quraldaryn jáne basqalaryn daıyndaý jáne retke keltirý kezinde;

2) jumys ornyndaǵy jumys ýaqyty ishinde nemese issapar kezinde ne jumys berýshiniń nemese uıymnyń laýazymdy adamynyń tapsyrmasy boıynsha eńbek nemese ózge de mindettemelerdi oryndaýǵa baılanysty basqa jerde bolǵanda;

3) qaýipti jáne (nemese) zııandy óndiristik faktorlar áseriniń nátıjesinde;

4) jumysy qyzmet kórsetý obektileri arasynda júrýmen baılanysty qyzmetker jumys ýaqytynda jumys berýshiniń tapsyrmasy boıynsha jumys ornyna bara jatqan jolda;

5) qyzmetkerdiń eńbek mindetterin oryndaýy kezinde jumys berýshiniń kóliginde;

6) jeke kóligin qyzmet babynda paıdalaný quqyǵyna jumys berýshiniń jazbasha kelisimi bolǵanda óziniń jeke kóliginde;

7) jumys berýshiniń ókimi boıynsha óz uıymynyń nemese basqa uıymnyń aýmaǵynda bolǵan kezeńde, sondaı-aq jumys berýshiniń múlkin qorǵaý ne jumys berýshiniń múddesi úshin óz bastamasy boıynsha ózge de is-áreketter jasaý kezinde bolsa;

8) vahtalyq ádispen jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń vahta kezindegi jumys ýaqytynyń aldynda nemese odan keıin jınalý ornynan (vahta kezeńinde turatyn jerinen) jumys berýshi bergen kólikpen jumysqa barý nemese keri qaıtý jolynda bolsa, óndiristegi jazataıym oqıǵalar retinde tergep-tekseriledi jáne esepke alynady.

3. Tergep-tekserý barysynda jaraqattar men zaqymdanýlardyń:

1) zardap shekken adamnyń óz bastamasy boıynsha jumystardy nemese ózge de is-áreketterdi fýnkıonaldyq mindetterine kirmeıtin jáne jumys berýshiniń múddesimen baılanysty emes, onyń ishinde vahtalyq ádispen jumys isteý kezinde aýysymaralyq demalys jáne tynyǵý men tamaqtanýǵa arnalǵan kezeńde, sondaı-aq alkogoldik mas bolý, ýytty jáne esirtki zattardy (olardyń analogyn) paıdalaný kúıine baılanysty sebeppen oryndaǵan kezde;

2) óz densaýlyǵyna ádeıi (qasaqana) zııan keltirý nátıjesinde nemese zardap shegýshi qylmystyq quqyq buzýshylyq jasaǵan kezde;

3) zardap shekken adam densaýlyǵynyń medıınalyq qorytyndymen rastalǵan, qaýipti jáne (nemese) zııandy óndiristik faktorlardyń áserimen baılanysty emes kenetten nasharlaýynan bolǵany naqty anyqtalsa, olar óndiristik jaraqattar jáne qyzmetkerler densaýlyǵynyń óndiristegi ózge de zaqymdanýlary retinde resimdelmeıdi.

4. Árbir jazataıym oqıǵa týraly zardap shekken nemese ony kórgen adam jumys berýshige nemese jumystardy uıymdastyrýshyǵa dereý habarlaýǵa mindetti. Densaýlyq saqtaý uıymdarynyń jaýapty laýazymdy adamdary qyzmetkerlerdiń óndiriste jaraqat alýyna nemese densaýlyǵyna ózge de zaqym kelýine baılanysty árbir bastapqy kelgen jaǵdaı týraly jumys berýshilerdi jáne eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organdy, sondaı-aq kásiptik qatty aýrý (ýlaný) jaǵdaılary týraly halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organdy eki jumys kúninen keshiktirmeı habardar etýge tıis.

5. Óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserýdi uıymdastyrýǵa, resimdeýge jáne tirkeýge jumys berýshi jaýapty bolady.

      Eskertý. 322-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.27 N 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2012.02.13 N 553-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
323-bap. Jumys berýshiniń óndiristegi jazataıym oqıǵa kezindegi mindetteri

1. Jumys berýshi:

1) zardap shekken adamǵa alǵashqy medıınalyq kómek kórsetýdi jáne qajet bolǵan kezde, ony densaýlyq saqtaý uıymyna jetkizýdi uıymdastyrýǵa;

2) avarııalyq jaǵdaıdyń órshýiniń jáne jazataıym oqıǵanyń oryn alýyna sebep bolǵan faktorlardyń basqa adamdarǵa áser etýin bolǵyzbaý jónindegi shuǵyl sharalardy qabyldaýǵa;

3) jazataıym oqıǵa bolǵan jerdegi ahýaldy (jabdyqtar men tetikterdiń, eńbek qural-jabdyqtarynyń jaı-kúıin), eger bul basqa adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna qater tóndirmese, al óndiristik proestiń úzilissiz jumysyn buzý avarııaǵa ákep soqpaıtyn bolsa, oqıǵa bolǵan kezdegi kúıde saqtaýǵa, sondaı-aq jazataıym oqıǵa bolǵan jerdi fotosýretke túsirýge;

4) óndiristegi jazataıym oqıǵa jóninde zardap shekken adamnyń jaqyn týystaryn dereý habardar etýge jáne osy Kodekste, ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerde belgilengen memlekettik organdar men uıymdarǵa habarlama jiberýge;

5) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý men esepke alýdy osy taraýǵa sáıkes qamtamasyz etýge;

6) arnaıy tergep-tekserý jónindegi komıssııa múshelerin óndiristegi jazataıym oqıǵany tergep-tekserý úshin oqıǵa bolǵan jerge kirgizýge;

7) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy jáne kásiptik aýrýlardy tirkeýdi, esepke alý men taldaýdy júzege asyrýǵa mindetti.

2. Jumys berýshi óndiristegi jazataıym oqıǵa týraly eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen nysan boıynsha:

1) eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organǵa;

2) qaýipti óndiristik obektilerde bolǵan jazataıym oqıǵalar kezinde ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy ýákiletti organnyń aýmaqtyq bólimshesine;

3) kásiptik aýrý nemese ýlaný jaǵdaılary jóninde halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń aýmaqtyq bólimshesine;

4) qyzmetkerler ókilderine;

5) qyzmetker eńbek (qyzmettik) mindetterin atqarǵan kezde ony jazataıym oqıǵalardan saqtandyrý shartyn jasasqan saqtandyrý uıymyna habarlaıdy.

Osy taraýǵa sáıkes arnaıy tekserilýge tıis jazataıym oqıǵa bolǵan kezde jumys berýshi:

1) jazataıym oqıǵa bolǵan jerdegi quqyq qorǵaý organyna;

2) óndiristik jáne vedomstvolyq baqylaý men qadaǵalaýdyń ýákiletti organdaryna habarlaýǵa tıis.

3. Óndiristegi jazataıym oqıǵany tergep-tekserý kezinde komıssııanyń talaby boıynsha jumys berýshi óz qarajaty esebinen:

1) tehnıkalyq esepteýlerdiń oryndalýyn, zerthanalyq zertteýlerdiń, synaqtardyń, basqa da saraptama jumystarynyń júrgizilýin jáne osy maqsattarda sarapshy mamandardyń tartylýyn;

2) oqıǵa ornyn jáne zaqym keltirilgen obektilerdi fotosýretke túsirýdi, josparlar, eskızder, shemalar jasaýdy;

3) kólik, qyzmettik úı-jaı, baılanys quraldaryn, arnaýly kıim, arnaýly aıaq kıim jáne tekserý júrgizý úshin qajetti basqa da jeke qorǵaý quraldaryn berýdi;

4) mynalardy:

jumys ornynyń jaı-kúıin, qaýipti jáne (nemese) zııandy óndiristik faktorlardyń bar-joǵyn sıpattaıtyn qujattardy (josparlardy, eskızderdi, shemalardy, al qajet bolǵanda oqıǵa ornynda túsirilgen foto- jáne beınematerıaldardy jáne t.s.s);

nusqaý berýlerdi tirkeý jýrnaldarynan jáne zardap shekken adamdardyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi bilimin tekserý hattamalarynan, jazataıym oqıǵa kýágerleri men laýazymdy adamdardan jaýap alynǵan hattamalardan, zardap shekken adamdardyń túsiniktemelerinen, mamandardyń saraptama qorytyndylarynan úzindi kóshirmelerdi;

zerthanalyq zertteýler men eksperımentterdiń nátıjelerin;

zardap shekken adamnyń densaýlyǵyna keltirilgen zaqymdanýdyń sıpaty men aýyrlyq dárejesi nemese onyń óliminiń sebebi týraly, alkogoldik, esirtkilik nemese ýyttyq mas bolý belgisiniń bary (joǵy) týraly medıınalyq qorytyndyny;

zardap shekken adamǵa arnaýly kıim, arnaýly aıaq kıim jáne basqa da jeke qorǵaný quraldary berilgenin rastaıtyn qujattardyń kóshirmelerin;

atalǵan óndiriste (obektide) memlekettik eńbek ınspektorlary men aýmaqtyq memlekettik qadaǵalaý organynyń laýazymdy adamdarynyń (eger jazataıym oqıǵa osy organ baqylaıtyn uıymda nemese obektide oryn alsa) buryn berilgen nusqamalarynan úzindi kóshirmelerdi, sondaı-aq qoǵamdyq eńbek ınspektorlarynyń anyqtalǵan eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi normatıvtik talaptardy buzýshylyqtardy joıý týraly nusqamalarynan úzindi kóshirmelerdi;

komıssııanyń qalaýyna qaraı istiń qaralýyna qatysy bar basqa da qujattardy beredi.

      Eskertý. 323-bapqa ózgerister engizildi - QR 2008.12.04 N 97-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.12.30 № 234-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
324-bap. Óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý tártibi

1. Arnaıy tergep-tekserilýge tıis jaǵdaılardy qospaǵanda, óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserýdi jazataıym oqıǵa bolǵan kezden bastap jumys berýshiniń aktisimen jıyrma tórt saǵat ishinde qurylatyn, mynadaı quramdaǵy komıssııa júrgizedi:

tóraǵa - uıymnyń (óndiristik qyzmettiń) basshysy nemese onyń orynbasary;

músheleri - uıymnyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý qyzmetiniń basshysy jáne qyzmetkerlerdiń ókili.

Jazataıym oqıǵa bolǵan tıisti ýchaskedegi eńbek qaýipsizdigine tikeleı jaýap beretin laýazymdy adam tergep-tekserýdi júrgizý kezinde komıssııa quramyna engizilmeıdi.

2. Arnaıy tergep-tekserýge:

1) aýyr nemese kisi ólimimen aıaqtalǵan jazataıym oqıǵalar;

2) zardap shekken adamdar jaraqattarynyń aýyrlyq dárejesine qaramastan, bir mezgilde eki jáne odan da kóp qyzmetkerler ushyraǵan toptyq jazataıym oqıǵalar;

3) qaterli ýlanýdyń toptyq oqıǵalary jatady.

3. Jumys berýshiniń - jeke tulǵanyń óndirisindegi jazataıym oqıǵany tergep-tekserýge jumys berýshi nemese onyń ýákiletti ókili, qyzmetkerlerdiń ókili, jazataıym oqıǵany tergep-tekserýge shart negizinde de shaqyrylýy múmkin eńbekti qorǵaý jónindegi maman qatysady.

4. Qaterli ýlaný jaǵdaıynda komıssııanyń tergep-tekserýine halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń ókilderi qatysady.

5. Komıssııanyń jumysyna jumys berýshimen nemese zardap shekken adammen tıisti sharttyq qatynastary bar saqtandyrý uıymynyń ókili qatysýǵa quqyly.

6. Jazataıym oqıǵany tergep-tekserý merzimi komıssııa qurylǵan kúnnen bastap on jumys kúninen aspaýǵa tıis.

7. Óndiristik praktıkadan ótip júrgen, jalpy bilim beretin, kásiptik mektepterde jáne joǵary oqý oryndarynda oqıtyn adamdar ushyraǵan jazataıym oqıǵany tergep-tekserýdi jumys berýshiniń jáne zardap shekken adam ókiliniń qatysýymen óz aýmaǵynda oqıǵa bolǵan uıymnyń basshysy quratyn komıssııa júrgizedi.

8. Basqa uıymnyń aýmaǵynda ornalasyp, jumys júrgizip jatqan uıymnyń qyzmetkeri nemese óndiristik tapsyrmany (qyzmettik nemese sharttyq mindetterdi) oryndaý úshin basqa uıymǵa jiberilgen qyzmetker ushyraǵan jazataıym oqıǵany tergep-tekserýdi aýmaǵynda jazataıym oqıǵa bolǵan uıymnyń jaýapty ókiliniń qatysýymen jumys berýshiniń ózi júrgizedi.

9. Qyzmetker qosa atqaratyn jumysyn oryndaý kezinde ushyraǵan jazataıym oqıǵany jumys óz aýmaǵynda nemese sonyń tapsyrmasy boıynsha júrgizilgen jumys berýshi tergep-tekseredi jáne esepke alady.

10. Kólik quraldarynyń avarııasy saldarynan bolǵan jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý jol júrisi qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi ýákiletti organnyń tergep-tekserý materıaldary negizinde júrgiziledi.

Jol júrisi qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi ýákiletti organ jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý jónindegi komıssııa tóraǵasynyń talaby boıynsha tergep-tekserý materıaldarynyń kóshirmelerin kólik oqıǵasy bolǵan kúnnen bastap bes kún merzimde berýge mindetti.

11. Árbir óndiristegi jazataıym oqıǵany tergep-tekserý kezinde komıssııa oqıǵa kýágerlerin, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi talaptardyń buzylýyna jol bergen adamdardy anyqtaıdy jáne olardan jaýap alady, jumys berýshiden qajetti aqparat jáne múmkin bolsa, zardap shekken adamnan túsinikteme alady.

12. Jumys berýshige ýaqtyly habarlanbaǵan nemese nátıjesinde eńbekke qabiletsizdigi birden týyndamaǵan (talap etý merzimine qaramastan) jazataıym oqıǵalar zardap shekken adamnyń (onyń ókiliniń) ótinishi boıynsha nemese memlekettik eńbek ınspektorynyń nusqamasy boıynsha ótinish tirkelgen, nusqama alynǵan kúnnen bastap on kún ishinde tergep-tekseriledi.

13. Jınalǵan qujattar men materıaldar negizinde komıssııa jazataıym oqıǵanyń mán-jaılary men sebepterin anyqtaıdy, jazataıym oqıǵanyń jumys berýshiniń óndiristik qyzmetimen baılanysyn jáne tıisinshe, zardap shekken adamǵa oqıǵa ornynda óziniń eńbek mindetterin oryndaýyna baılanysty bolýy túsindirilgenin anyqtaıdy, jazataıym oqıǵany óndiristegi jazataıym oqıǵa retinde nemese óndirispen baılanysty emes jazataıym oqıǵa retinde saralaıdy, eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptarynyń buzylýyna jol bergen adamdardy anyqtap, óndiristegi jazataıym oqıǵalardyń sebepterin joıý jáne aldyn alý jónindegi sharalardy belgileıdi.

14. Rejımdi obektilerdegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý jónindegi komıssııanyń jumys jaǵdaılary osy obektilerge kirý, solarda bolý erekshelikteri eskerilip aıqyndalady.

15. Qyzmetkerdiń (qyzmetkerlerdiń) eńbekke qabilettiligin joǵaltýyna ákep soqqan óndirispen baılanysty árbir jazataıym oqıǵa medıınalyq qorytyndyǵa (usynymǵa) sáıkes eńbek jónindegi ýákiletti organ belgilegen nysan boıynsha jazataıym oqıǵa týraly aktimen qajetti danasy jasalyp (árbir zardap shekken adamǵa jeke-jeke) resimdeledi.

Densaýlyq saqtaý uıymy belgilengen tártippen rastaǵan ýlaný jaǵdaılary da eńbekke qabilettiliktiń joǵalǵanyna nemese joǵalmaǵanyna qaramastan, jazataıym oqıǵa týraly aktimen resimdeledi.

      Eskertý. 324-bapqa ózgeris engizildi - QR 17.04.2014 № 195-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin alty aı ótken soń qoldanysqa engiziledi).
325-bap. Óndiristegi jazataıym oqıǵalardy arnaıy tergep-tekserý erekshelikteri

1. Jazataıym oqıǵany arnaıy tergep-tekserýdi eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organ mynadaı quramda quratyn komıssııa júrgizedi:

      tóraǵa – memlekettik eńbek ınspektory;

      músheleri – jumys berýshi jáne qyzmetkerlerdiń ókili.

      2. Eki adam qaıtys bolǵan toptyq jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserýdi oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń bas memlekettik eńbek ınspektory basqaratyn komıssııa júrgizedi.

3. Qaýipti óndiristik obektilerde bolǵan jazataıym oqıǵalar kezinde komıssııa quramyna ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy memlekettik qadaǵalaý jónindegi memlekettik ınspektor kiredi.

Qaýipti óndiristik obektidegi avarııanyń saldarynan tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar kezinde bolǵan jazataıym oqıǵalar kezinde úsh adamǵa deıin qaıtys bolǵan jaǵdaıda ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy ýákiletti organnyń nemese onyń aýmaqtyq bólimshesiniń ókili arnaıy tergep-tekserý jónindegi komıssııanyń tóraǵasy bolyp taǵaıyndalady. Bul jaǵdaıda memlekettik eńbek ınspektory komıssııa múshesi bolyp tabylady.

4. Qaıtys bolǵan adamdar sany úsh adamnan bes adamǵa deıin bolsa, toptyq jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserýdi eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ, al bes jáne odan da kóp adam qaıtys bolǵanda - Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti qurǵan komıssııa júrgizedi.

5. Saraptamalyq qorytyndyny talap etetin máselelerdi sheshý úshin arnaıy tergep-tekserý jónindegi komıssııanyń tóraǵasy uıymdardyń mamandary, ǵalymdar jáne baqylaý-qadaǵalaý organdary qatarynan saraptamalyq kishi komıssııalar qurýǵa quqyly.

6. Aýyr zardaptarǵa ákep soqqan nemese kisi ólimimen aıaqtalǵan jazataıym oqıǵany, qyzmetkerlerdiń toptyq jazataıym oqıǵasyn jáne toptyq qaterli ýlaný jaǵdaıyn tergep-tekserý eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen nysandaǵy arnaıy tergep-tekserý aktisimen resimdeledi.

7. Arnaıy tergep-tekserý jónindegi komıssııa tóraǵasynyń kelisiminsiz kýálerden, kýágerlerden jaýap alýdy, sondaı-aq resmı taǵaıyndalǵan komıssııanyń jumys kúnderinde kez kelgen bireýdiń nemese ózge de komıssııanyń osy jazataıym oqıǵaǵa qatysty qatar tergep-tekserýler júrgizýine úzildi-kesildi tyıym salynady.

8. Uıym obektilerindegi jarylystyń, avarııanyń, qıraýdyń, órttiń jáne basqa da jaǵdaılardyń saldarynan zardap shekken adamdy (zardap shekken adamdardy), joǵalǵan adamdy (joǵalǵan adamdardy) izdeýdiń toqtatylýyn arnaıy tergep-tekserý jónindegi komıssııa avarııalyq-qutqarý qyzmeti nemese quralymy basshysynyń jáne sarapshy mamandardyń qorytyndysy negizinde aıqyndaıdy.

      Eskertý. 325-bapqa ózgerister engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.09.2014 N 239-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
326-bap. Óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý materıaldaryn resimdeý jáne olardy esepke alý

1. Jazataıym oqıǵa týraly akt toltyrylyp, oǵan eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý qyzmetiniń jáne uıym bólimshesiniń basshylary, sondaı-aq uıym qyzmetkerleriniń ókilderi qol qoıady jáne ony jumys berýshi bekitip, uıymnyń mórimen rastalady.

2. Ýlaný jaǵdaılarynda jazataıym oqıǵa týraly aktige halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organnyń ókili de qol qoıady.

Eger jumys berýshi jeke tulǵa bolsa, jazataıym oqıǵa týraly akt toltyrylyp, oǵan jumys berýshi qol qoıady jáne notarıaldy túrde rastalady.

3. Akt tergep-tekserý materıaldaryna sáıkes resimdelýge tıis.

Eger óndiristegi jazataıym oqıǵany tergep-tekserý kezinde komıssııa zııannyń týyndaýyna nemese ulǵaıýyna óreskel abaısyzdyq sebep bolǵanyn anyqtasa, onda komıssııa taraptardyń aralas jaýapkershiligin qoldanyp, qyzmetker men jumys berýshiniń kinásin proentpen aıqyndaıdy.

Eger jazataıym oqıǵany tergep-tekserý jónindegi komıssııanyń bir múshesi komıssııanyń (kópshiliktiń) qorytyndysymen kelispeıtin bolsa, ol óziniń dáleldi pikirin tergep-tekserý materıalyna qosý úshin jazbasha túrde usynady. Ol arnaıy tergep-tekserý aktisine "erekshe pikirge qara" degen silteme jaza otyryp, qol qoıady.

4. Árbir jazataıym oqıǵany tergep-tekserý aıaqtalǵannan keıin jumys berýshi úsh kúnnen keshiktirmeı zardap shekken adamǵa nemese onyń senimdi adamyna jazataıym oqıǵa týraly aktini berýge mindetti, aktiniń bir danasy jumys berýshimen tıisti sharttyq qatynastary bar saqtandyrý uıymyna, al ekinshisi - memlekettik eńbek ınspekııasyna qaǵaz jáne elektrondy jetkizgishte jiberiledi.

Ýlaný jaǵdaıynda aktiniń kóshirmesi halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organǵa da jiberiledi.

5. Tergep-tekserý nátıjesimen kelispegen nemese jazataıym oqıǵa týraly akt ýaqtyly resimdelmegen jaǵdaıda, zardap shekken adam nemese onyń senim bildirgen adamy, uıym qyzmetkerleriniń ókili jumys berýshige jazbasha túrde júginýge quqyly, jumys berýshi olardyń ótinishin on kún ishinde qarap, tıisti sheshim qabyldaýǵa mindetti.

6. Jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý, resimdeý jáne tirkeý máseleleri boıynsha jumys berýshiniń, qyzmetkerdiń jáne memlekettik eńbek ınspektorynyń ne qaýipti óndiristik obektilerde bolǵan oqıǵalar kezinde ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy memlekettik qadaǵalaý jónindegi memlekettik ınspektordyń arasynda týyndaǵan kelispeýshilikterdi tıisti joǵary turǵan bas memlekettik eńbek ınspektory baǵynyshtylyq tártippen qaraıdy jáne (nemese) sot tártibimen qaralady.

Jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý máseleleri boıynsha joǵary turǵan bas memlekettik eńbek ınspektorynyń sheshimi eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen nysanda qorytyndy túrinde resimdeledi.

7. Jazataıym oqıǵany arnaıy tergep-tekserý aktisi materıaldarynyń kóshirmelerin jumys berýshi memlekettik baqylaý organdaryna jiberedi. Onyń ústine, jazataıym oqıǵany tergep-tekserý aıaqtalǵannan keıin memlekettik eńbek ınspektory arnaıy tergep-tekserý aktisi materıaldary kóshirmeleriniń bir danasyn jeti kún ishinde jergilikti ishki ister organyna jiberedi, ol zańnamaǵa sáıkes tıisti sheshim qabyldap, qabyldanǵan sheshim týraly jıyrma kúnnen keshiktirmeı habarlaıdy.

8. Aktimen resimdelgen árbir jazataıym oqıǵa óndiristegi jazataıym oqıǵalardy jáne densaýlyqqa keltirilgen ózge de zaqymdanýlardy tirkeý jýrnalyna jazylady. Jýrnal eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen nysan boıynsha júrgiziledi. Eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq jáne jaraqattaný týraly alǵashqy statıstıkalyq derekter memlekettik statıstıka salasyndaǵy ýákiletti organ bekitken statıstıkalyq ádisnamaǵa sáıkes beriledi.

9. Alynyp tastaldy - QR 2010.03.19 № 258-IV Zańymen.

10. Jumys berýshi nemese onyń ókili ýaqyt óte kele aýyr zardaptarǵa nemese kisi ólimine ákep soqqan jazataıym oqıǵalar sanatyna aýysqan óndiristegi jazataıym oqıǵalar týraly tıisti memlekettik eńbek ınspekııasyna, al saqtandyrý jaǵdaılary týraly - saqtandyrýshynyń atqarýshy organyna (saqtanýshy tirkelgen jerdegi) habarlaıdy.

11. Jazataıym oqıǵany tergep-tekserý materıaldary uıymda qyryq bes jyl boıy saqtalýǵa tıis, uıym taratylǵan jaǵdaıda jazataıym oqıǵany tergep-tekserý materıaldary mindetti túrde sol uıym jumys istegen jerdegi memlekettik muraǵatqa tapsyrylýǵa tıis.

12. Óndiristegi jazataıym oqıǵany tergep-tekserý materıaldarynda tergep-tekserý aktisimen qatar:

1) zardap shekken adamnyń eńbekti qorǵaý jóninde oqyǵany jáne nusqama alǵany, sondaı-aq aldyn ala jáne merzimdik medıınalyq tekserýlerden ótkeni týraly málimetter;

2) eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ belgilegen nysan boıynsha jaýap alý hattamalary jáne oqıǵa kýágerleriniń, sondaı-aq eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptarynyń saqtalýyna jaýapty laýazymdy adamdardyń túsiniktemeleri;

3) oqıǵa bolǵan jerdiń josparlary, shemalary men fotosýretteri;

4) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý talaptaryn reglamentteıtin nusqaýlyqtardan, erejelerden, buıryqtardan jáne basqa da aktilerden úzindi kóshirmeler, óndiristegi salaýatty jáne qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etýge jaýapty laýazymdy adamdardyń mindetteri jáne basqalar;

5) zardap shekken adamnyń densaýlyǵyna keltirilgen zaqymnyń sıpaty men aýyrlyǵy (ólimge ákep soqqan sebep) týraly medıınalyq qorytyndy;

6) zerthanalyq jáne basqa zertteýlerdiń, eksperımentterdiń, saraptamalardyń, taldaýlardyń nátıjeleri jáne taǵy sol sııaqtylar;

7) bas memlekettik eńbek ınspektorynyń qorytyndysy (eger bar bolsa);

8) jumys berýshige keltirilgen materıaldyq zalal týraly málimetter;

9) jumys berýshiniń zardap shekken adamǵa (otbasy múshelerine) onyń densaýlyǵyna keltirilgen zııandy óteý jáne jol berilgen oqıǵaǵa kináli laýazymdy adamdardy jaýapkershilikke tartý týraly buıryǵy;

10) qosa beriletin qujattardyń tizbesi bolýǵa tıis.

13. Zardap shekken adam nemese qyzmetkerlerdiń ókili jazataıym oqıǵany tergep-tekserýdiń búkil materıaldarymen tanysýǵa jáne qajetti úzindi kóshirmeler jasaýǵa quqyly.

      Eskertý. 326-bapqa ózgerister engizildi - QR 2010.03.19 № 258-IV, 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 11.04.2014 № 189-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
327-bap. Jazataıym oqıǵalardyń durys, ýaqtyly tergep-tekserilýi men esepke alynýyn baqylaý

Jazataıym oqıǵalardyń durys, ýaqtyly tergep-tekserilýi men esepke alynýyn, sondaı-aq mundaı oqıǵalardy týyndatqan sebepterdi joıý jónindegi is-sharalardyń oryndalýyn baqylaýdy memlekettik eńbek ınspektorlary óz quzyretteri sheginde tekserýler júrgizý, azamattardyń shaǵymdaryn, aryzdary men ótinishterin qaraý jáne uıymdardy tekserý arqyly júzege asyrady. Óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserý, sondaı-aq mundaı oqıǵalardy týyndatqan sebepterdi joıý jónindegi is-sharalardyń oryndalýyn baqylaý aıasynda memlekettik eńbek ınspektorlary júrgizetin tekserýler Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik quqyqtyq statıstıka men arnaıy esepke alý týraly zańnamasyna sáıkes tirkeýge jáne esepke alynbaıdy.

6-BÓLIM. QAZAQSTAN RESPÝBLIKASY EŃBEK ZAŃNAMASYNYŃ SAQTALÝYN
BAQYLAÝ
38-taraý. MEMLEKETTIK BAQYLAÝ

328-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasy salasyndaǵy memlekettik baqylaý

1. Uıymdarda Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyn memlekettik baqylaýdy memlekettik eńbek ınspektorlary júzege asyrady.

2. Memlekettik eńbek ınspektorlaryna:

      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas memlekettik eńbek ınspektory – eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organnyń laýazymdy adamy;

      2) bas memlekettik eńbek ınspektorlary – eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organnyń laýazymdy adamdary;

      3) oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń bas memlekettik eńbek ınspektory – oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organynyń basshysy;

      4) memlekettik eńbek ınspektorlary – oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń eńbek ınspekııasy jónindegi jergilikti organynyń laýazymdy adamdary jatady.

      3. Memlekettik eńbek ınspektorlary qyzmettik mindetterin atqarý kezinde zańmen qorǵalady jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyn, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary men ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerin basshylyqqa alady.

4. Memlekettik eńbek ınspektoryna qyzmettik mindetterin oryndaýǵa kedergi keltirgen tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýapty bolady.

5. Alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

6. Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasy salasyndaǵy memlekettik baqylaý tekserý nysanynda jáne ózge de nysandarda júzege asyrylady.

Tekserý "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy memlekettik baqylaý jáne qadaǵalaý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna sáıkes júzege asyrylady.

Memlekettik baqylaýdyń ózge de nysandary osy Kodekste belgilengen tártippen jáne eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ men kásipkerlik jónindegi ýákiletti organ birlesip bekitetin krıterııler negizinde júzege asyrylady.

      Eskertý. 328-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.12.19. N 9 (alǵashqy resmı jarııalanǵannan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.01.06 N 378-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
328-1-bap. Baqylaý sýbektisine barý

      1. Baqylaý sýbektisine barǵan kezde jumys berýshini aldyn ala habardar etý jáne quqyqtyq statıstıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi ýákiletti organda tirkeý talap etilmeıdi.

      2. Memlekettik eńbek ınspektory baqylaý sýbektisine barǵan kezde:

      1) qyzmettik kýáligin;

2) qajet bolǵan kezde quzyretti organnyń rejımdik obektilerge barýǵa arnalǵan ruqsatyn;

3) densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ýákiletti organ belgilegen tártippen berilgen, obektilerge barý úshin qajetti bolatyn medıınalyq ruqsatty kórsetýge mindetti.

      3. Baqylaý sýbektileri memlekettik eńbek ınspektory barǵan kezinde:

      1) memlekettik eńbek ınspektorynyń baratyn baqylaý sýbektisiniń aýmaǵyna jáne úı-jaıyna kedergisiz kirýin qamtamasyz etýge;

2) kommerııalyq, salyqtyq ne ózge de qupııany qorǵaý jónindegi talaptardy saqtaı otyryp, barýdyń mindetteri men nysanasyna sáıkes bolý nátıjeleri týraly aktige qosa berý úshin qaǵaz jáne elektrondyq jetkizgishterdegi qujattardy (málimetterdi) ne olardyń kóshirmelerin berýge;

3) bolý nátıjeleri týraly aktiniń ekinshi danasyna alǵany týraly belgi soǵýǵa;

4) obektide bolý úshin kelgen adamdardyń osy obekt úshin belgilengen normatıvterge sáıkes áser etýdiń zııandy jáne qaýipti óndiristik faktorlarynan qaýipsizdigin qamtamasyz etýge mindetti.

      4. Memlekettik eńbek ınspektorynyń kirýine kedergi keltirilgen jaǵdaıda, bolýdy júzege asyratyn memlekettik eńbek ınspektory jáne baqylaý sýbektisiniń ýákiletti adamy qol qoıatyn hattama jasalady.

      5. Bolý ishki eńbek tártiptemesiniń qaǵıdalarynda belgilengen baqylaý sýbektisiniń jumys ýaqytynda júzege asyrylady.

      6. Baqylaý sýbektisinde bolý merzimi bir kúnnen aspaýǵa tıis.

      7. Baqylaý sýbektisinde bolý nátıjeleri boıynsha memlekettik eńbek ınspektory ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is qozǵamastan, biraq baqylaý sýbektisine bolý nátıjesinde anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý tártibin mindetti túrde túsindire otyryp, bolý nátıjeleri týraly eki danada akt jasaıdy.

      Bolý nátıjeleri týraly aktide:

1) aktiniń jasalǵan kúni, ýaqyty jáne orny;

2) baqylaý organynyń ataýy;

3) bolýdy júrgizgen memlekettik eńbek ınspektorynyń tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan kezde);

4) baratyn baqylaý sýbektisiniń ataýy nemese tegi, aty, ákesiniń aty (ol bolǵan kezde), bolǵan kezde qatysqan jeke nemese zańdy tulǵa ókiliniń laýazymy;

5) bolý kúni, orny jáne kezeńi;

6) bolý nátıjeleri týraly, onyń ishinde anyqtalǵan buzýshylyqtar týraly, olardyń sıpaty týraly málimetter;

7) baratyn baqylaý sýbektisi ókiliniń, sondaı-aq bolý kezinde qatysqan adamdardyń aktimen tanysýy týraly nemese tanysýdan bas tartýy týraly málimetter, olardyń qoldary nemese qol qoıýdan bas tartýy;

8) bolýdy júrgizgen memlekettik eńbek ınspektorynyń qoly kórsetiledi.

      8. Bolý nátıjeleri boıynsha eskertpeler jáne (nemese) qarsylyqtar bolǵan jaǵdaıda, jeke tulǵa nemese zańdy tulǵanyń basshysy ne olardyń ókilderi olardy jazbasha túrde beredi.

      Eskertpeler jáne (nemese) qarsylyqtar bolý nátıjeleri týraly aktige qosa beriledi, bul jóninde tıisti belgi soǵylady.

      9. Bolý nátıjeleri týraly aktiniń bir danasy tanysý jáne anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý jóninde sharalar qoldaný jáne basqa da áreketter jasaý úshin jeke tulǵaǵa nemese zańdy tulǵanyń basshysyna ne olardyń ókilderine tapsyrylady.

      10. Bolý nátıjesinde anyqtalǵan buzýshylyqtar boıynsha baqylaý sýbektisi qarsylyqtar bolmaǵan kezde, bolý nátıjeleri týraly aktini alǵan kezden bastap on jumys kúninen keshiktirmeı, anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý jóninde qoldanylǵan sharalar týraly aqparat berýge mindetti.

      11. Memlekettik eńbek ınspektorlary tekseriletin sýbektilerge barý men tekserýdi esepke alý kitabynda tegin, laýazymyn jáne aktide jazylǵan derekterdi kórsete otyryp, júrgiziletin áreketter týraly jazba jasaýǵa mindetti.

      12. Bolý kezinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen talaptardy buzýshylyqtar bolmaǵan jaǵdaıda, bolý nátıjeleri týraly aktide tıisti jazba jasalady.

      Eskertý. 38-taraý 328-1-bappen tolyqtyryldy - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
328-2-bap. Vedomstvolyq esepke alý

      1. Alyp tastaldy - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      2. Eńbek jónindegi memlekettik ınspekııa turaqty jáne úzdiksiz negizde baqylaý sýbektilerine barýdyń sany men qoldanylǵan sharalardyń vedomstvolyq esepke alynýyn júrgizýge mindetti.

      Baqylaý sýbektilerine barýdyń vedomstvolyq eseptiliginiń jıyntyq derekteri eńbek jónindegi memlekettik ınspekııanyń ınternet-resýrsynda ornalastyrylady.

      Eskertý. 38-taraý 328-2-bappen tolyqtyryldy - QR 27.06.2014 N 212-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi - QR 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
329-bap. Memlekettik eńbek ınspekııasy qyzmetiniń prınıpteri men negizgi mindetteri

Memlekettik eńbek ınspekııasynyń qyzmeti qyzmetkerlerdiń quqyqtary men bostandyqtaryn syılaý, saqtaý jáne qorǵaý, zańdylyq, ádildik, táýelsizdik jáne jarııalylyq prınıpteri negizinde júzege asyrylady.

Memlekettik eńbek ınspekııasynyń negizgi mindetteri:

uıymdarda Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyn memlekettik baqylaýdy qamtamasyz etý;

qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryna quqyqty qosa alǵanda, qyzmetkerlerdiń quqyqtary men bostandyqtaryn saqtaýdy jáne qorǵaýdy qamtamasyz etý;

Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń máseleleri boıynsha qyzmetkerler men jumys berýshilerdiń ótinishterin, aryzdaryn jáne shaǵymdaryn qaraý bolyp tabylady.

330-bap. Memlekettik eńbek ınspektorlarynyń quqyqtary

Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyn memlekettik baqylaýdy júzege asyrý kezinde memlekettik eńbek ınspektorlarynyń:

1) eńbek zańnamasynyń saqtalýyna tekserý júrgizý maqsatynda uıymdar men kásiporyndarda kedergisiz bolýǵa;

2) jumys berýshilerden ózderine júktelgen fýnkııalardy oryndaýǵa qajetti qujattardy, túsiniktemelerdi, aqparatty suratýǵa jáne alýǵa;

3) jumys berýshiler oryndaýǵa mindetti nusqamalar, qorytyndylar berýge, sondaı-aq ákimshilik quqyq buzýshylyqtar týraly hattamalar men qaýlylar toltyrýǵa, ákimshilik jazalar qoldanýǵa;

4) óz quzyretine kiretin máseleler boıynsha túsiniktemeler berýge;

5) uıymdardyń, jekelegen óndiristerdiń, ehtardyń, ýchaskelerdiń, jumys oryndarynyń qyzmeti jáne jabdyqtardyń, tetikterdiń paıdalanylýy eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý týraly normatıvtik quqyqtyq aktilerdiń talaptaryna saı kelmeıtini anyqtalǵan jaǵdaıda, olardy úsh kúnnen aspaıtyn merzimge, kórsetilgen merzim ishinde mindetti túrde sotqa talap-aryz bere otyryp, toqtata turýǵa (tyıym salýǵa);

6) jumys oryndarynda belgilengen talaptarǵa saı kelmeıtin arnaýly kıimniń, arnaýly aıaq kıimniń jáne basqa da jeke jáne ujymdyq qorǵaný quraldarynyń berilýi men paıdalanylýyna tyıym salýǵa;

7) jumys berýshige (onyń ókiline) habarlaı otyryp jáne tıisti akt jasaý arqyly arnaýly kıim úlgilerin, paıdalanylatyn nemese óńdeletin materıaldar men zattardy taldaý jasaý úshin alýǵa;

8) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy belgilengen tártippen tergep-tekserýge;

9) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha oqýdan, nusqaý berýden, bilimin tekserýden ótpegen qyzmetkerlerdi jumystan shettetý úshin jumys berýshiler oryndaýǵa mindetti nusqamalar berýge;

10) Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn buzý, memlekettik eńbek ınspektorlarynyń aktilerin jumys berýshilerdiń oryndamaýy faktileri boıynsha tıisti quqyq qorǵaý organdaryna jáne sottarǵa aqparat, talap qoıý jáne ózge de materıaldar jiberýge;

11) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi bilimdi tekserýge qatysýǵa;

12) sheteldik jumys kúshin tartýǵa ruqsat berý kezinde belgilenetin aıryqsha talaptardyń oryndalýyna tekserý júrgizýge;

13) jumys berýshiniń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý boıynsha ishki baqylaý júrgizýiniń tolyqtyǵy men dáıektiligin baqylaýdy júzege asyrýǵa;

14) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen ózge de quqyqtardy júzege asyrýǵa quqyǵy bar.

      Eskertý. 330-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
331-bap. Memlekettik eńbek ınspektorlarynyń mindetteri

Memlekettik eńbek ınspektorlary:

1) Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyn baqylaýdy júzege asyrýǵa;

2) Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń oryndalýyn tekserýdi ýaqtyly jáne sapaly júrgizýge;

3) anyqtalǵan eńbek zańnamasyn buzýshylyqtardy joıý jónindegi sharalardy qabyldaý maqsatynda osyndaı buzýshylyqtar týraly jumys berýshilerdi (olardyń ókilderin) habardar etýge, kináli tulǵalardy jaýapqa tartý jóninde usynýlar engizýge;

4) Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn qoldaný máseleleri boıynsha qyzmetkerler men jumys berýshilerdiń ótinishterin ýaqtyly qaraýǵa;

5) eńbek zańnamasynyń buzylýyna ákep soǵatyn sebepter men mán-jaılardy anyqtaýǵa, olardy joıý jáne buzylǵan eńbek quqyqtaryn qalpyna keltirý jóninde usynymdar berýge;

6) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy jáne kásiptik aýrýlardy tergep-tekserýge qatysýǵa;

7) eńbek zańnamasynyń buzylý sebepterin jınaýdy, taldaýdy, qorytýdy júzege asyrýǵa, Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasy buzylýynyń aldyn alý jónindegi jumysty kúsheıtýge baǵyttalǵan is-sharalardy ázirleý men qabyldaýǵa qatysýǵa;

8) memlekettik qupııany, eńbek mindetterin oryndaýǵa baılanysty ózine málim bolǵan qyzmettik, kommerııalyq nemese zańmen qorǵalatyn ózge de qupııany quraıtyn málimetterdi jarııa etpeýge;

9) Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek zańnamasyn qoldaný máseleleri boıynsha túsindirý jumysyn júrgizýge;

10) eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy baqylaýdy júzege asyrý kezinde azamattarmen jáne qyzmetkerlerdiń ókilderimen ózara is-qımyl jasasýǵa mindetti.

332-bap. Jumys berýshiniń memlekettik eńbek ınspektory baqylaý júrgizgen kezdegi quqyqtary men mindetteri

1. Jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyna memlekettik baqylaýdy júrgizý kezinde:

1) júrgizilgen tekserý aktileri boıynsha memlekettik eńbek ınspektoryna túsiniktemeler berýge;

2) eger júrgiziletin tekserý nysanasyna qatysy bolmasa, málimetter men qujattardy bermeýge;

3) tekserý nátıjeleri týraly aktige jáne memlekettik eńbek ınspektorynyń is-áreketterine (áreketsizdigine) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen shaǵymdanýǵa quqyly.

2. Jumys berýshi Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyna memlekettik baqylaýdy júrgizý kezinde:

1) memlekettik eńbek ınspektorynyń tekseriletin obekt aýmaǵyna jáne úı-jaılaryna kedergisiz kirýin (bolýyn) qamtamasyz etýge;

2) tekserý júrgizetin memlekettik eńbek ınspektoryna jáne uıym qyzmetkerleriniń ókilderine tekserý nátıjeleri týraly aktige qosa tirkeý úshin qaǵazdaǵy jáne elektrondyq tasyǵyshtardaǵy qujattardy (málimetterdi) ne olardyń kóshirmelerin berýge, sondaı-aq tekserýdiń mindetteri men nysanasyna sáıkes avtomattandyrylǵan derekter bazasyna (aqparattyq júıelerge) qol jetkizýine múmkindik jasaýǵa;

3) memlekettik eńbek ınspektorynyń aktilerin oryndaý úshin qabyldaýǵa jáne aktiniń ekinshi danasyna ony alǵany týraly tıisti belgi jasaýǵa;

4) tıisti merzimderde memlekettik eńbek ınspektorynyń aktilerin oryndaý jóninde aqparat berýge mindetti.

333-bap. Memlekettik eńbek ınspektorynyń aktileri

1. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasyn buzýshylyqtardyń anyqtalýyna qaraı memlekettik eńbek ınspektory mynadaı aktiler:

1) nusqama:

Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń talaptaryn buzýshylyqtardy joıý týraly;

jaraqattaný qaýpi bar jáne avarııalyq jaǵdaılardyń týyndaýyn bolǵyzbaý úshin óndiristik obektiler men jabdyqtardaǵy, sondaı-aq óndiristik proesterdegi eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi aldyn alý jumystaryn júrgizý týraly;

jekelegen óndiristerdiń, ehtardyń, ýchaskelerdiń, jumys oryndary men jabdyqtardyń paıdalanylýyna jáne tutas alǵanda uıym qyzmetine tyıym salý (ony toqtata turý) týraly nusqama shyǵarady (jasaıdy). Bul rette uıym qyzmetine tyıym salý (ony toqtata turý) týraly akt sot sheshimi shyǵarylǵanǵa deıin qoldanylady;

2) ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly hattama;

3) ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is boıynsha is júrgizýdi toqtatý týraly qaýly;

4) ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is boıynsha qaýly shyǵarady.

2. Memlekettik eńbek ınspektorynyń aktileri jumys berýshiler men laýazymdy adamdardyń Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń talaptaryn buzýshylyqtaryna yqpal etýdiń quqyqtyq sharalary bolyp tabylady. Aktiler eki dana etip jasalady, onyń bireýi qoly qoıǵyzylyp, jumys berýshige tapsyrylady.

3. Laýazymdy adamdar, jeke jáne zańdy tulǵalar memlekettik eńbek ınspektorynyń aktilerin oryndaýǵa mindetti.

4. Memlekettik eńbek ınspektory aktileriniń nysanyn eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ bekitedi.

      Eskertý. 333-bapqa ózgertý engizildi - QR 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.
334-bap. Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń saqtalýyn tekserý, olardyń túrleri, nysandary men merzimderi

      Eskertý. 334-bap alyp tastaldy - QR 2009.07.17. N 188-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

335-bap. Memlekettik baqylaýdy júzege asyratyn memlekettik eńbek ınspektorynyń sheshimderine, áreketterine (áreketsizdikterine) shaǵymdaný tártibi

1. Memlekettik baqylaýdy júzege asyrý kezinde jumys berýshiniń quqyqtary men zańdy múddeleri buzylǵan jaǵdaıda, jumys berýshi memlekettik eńbek ınspektorynyń áreketterine (áreketsizdigine) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen eńbek

jónindegi ýákiletti memlekettik organǵa, joǵary turǵan memlekettik ınspektorǵa jáne (nemese) sotqa shaǵymdanýǵa quqyly.

2. Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas memlekettik eńbek ınspektory nemese oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń bas memlekettik eńbek ınspektory tómen turǵan memlekettik eńbek ınspektorynyń áreketterine (áreketsizdigine) nemese aktilerine jeke jáne (nemese) zańdy tulǵalardyń aryzy (shaǵymy) boıynsha sheshim shyqqanǵa deıin onyń aktileriniń oryndalýyn toqtata turýǵa, kúshin joıýǵa ne olardy keri qaıtarýǵa quqyly.

      Eskertý. 335-bapqa ózgeris engizildi - QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.
336-bap. Memlekettik eńbek ınspekııasynyń basqa memlekettik organdarmen jáne uıymdarmen ózara is-qımyl jasasýy

1. Memlekettik eńbek ınspekııasy óz qyzmetin basqa memlekettik qadaǵalaý jáne baqylaý organdarymen, qyzmetkerlerdiń ókilderimen, qoǵamdyq birlestiktermen, basqa da uıymdarmen ózara is-qımyl jasasa otyryp júzege asyrady.

2. Memlekettik organdar memlekettik eńbek ınspektoryna Qazaqstan Respýblıkasy eńbek zańnamasynyń oryndalýyn baqylaýdy júzege asyrý jónindegi mindetterin atqarýyna járdemdesýge mindetti.

337-bap. Memlekettik eńbek ınspektorynyń memlekettik baqylaýdy júzege asyrý kezindegi jaýapkershiligi

Memlekettik eńbek ınspektory memlekettik baqylaýdy júzege asyrý kezinde óz qyzmettik mindetterin oryndamaǵan nemese tıisinshe oryndamaǵan, sondaı-aq ózge de zańǵa qaıshy áreketter (áreketsizdikter) jasaǵan jaǵdaıda Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes jaýapty bolady.

39-taraý. EŃBEK QAÝIPSIZDIGI JÁNE EŃBEKTI QORǴAÝ JÓNINDEGI
IShKI BAQYLAÝ

338-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi ishki baqylaý

1. Ishki baqylaý eńbekti qorǵaýdy basqarý júıesin qurýdy jáne engizýdi, eńbek jaǵdaılarynyń jaı-kúıin qadaǵalaýdy uıymdastyrýdy, óndiristik baqylaýdyń derekterine jedel taldaý júrgizýdi, táýekelderdi baǵalaýdy jáne eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi anyqtalǵan sáıkessizdikterdi joıý jóninde sharalar qabyldaýdy qamtıdy.

2. Jumys berýshi jumys oryndarynda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi belgilengen talaptardy saqtaý jáne anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý boıynsha jedel sharalar qabyldaý maqsatynda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi ishki baqylaýdy júzege asyrady.

      Eskertý. 338-bapqa ózgeris engizildi - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
339-bap. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi ishki baqylaýdy júzege asyrý tetigi

1. Qyzmetkerleriniń sany elýden asatyn óndiristik qyzmetti júzege asyratyn uıymdarda eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý talaptaryn saqtaý úshin ishki baqylaýdy júzege asyrý maqsatynda jumys berýshi uıymnyń tikeleı birinshi basshysyna nemese ol ýákilettik bergen adamǵa baǵynatyn eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý qyzmetin qurady.

      2. Uıymdaǵy eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý qyzmeti týraly úlgi erejeni eńbek jónindegi ýákiletti memlekettik organ ázirleıdi.

      3. Qyzmetkerleriniń sany elýge jetpeıtin jumys berýshi qyzmet ereksheligin eskere otyryp, eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý jónindegi maman laýazymyn engizedi ne eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etý jónindegi mindetti basqa mamanǵa júkteıdi.

      4. Eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý qyzmeti nemese osy baptyń 3-tarmaǵynda kórsetilgen maman:

      1) óndiristik, turmystyq jáne basqa da úı-jaılarǵa kedergisiz kirýge jáne qaraýǵa;

      2) qaýipsiz jáne salaýatty eńbek jaǵdaılaryn jasaý, uıymdardyń qurylymdyq bólimshelerinde óndiristik jaraqattaný men kásiptik aýrýlardy boldyrmaý jónindegi aldyn alý is-sharalarynyń ázirlenýin jáne oryndalýyn baqylaýdy júzege asyrýǵa;

      3) uıymnyń qurylymdyq bólimsheleriniń qyzmetkerlerine anyqtalǵan eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý talaptaryn buzýshylyqtardy joıý jóninde shara qoldaný týraly oryndalýy mindetti nusqaýlar berýge quqyly.

      5. Eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý qyzmeti nemese osy baptyń 3-tarmaǵynda kórsetilgen maman:

      1) aı saıyn uıymdarda óndiristik jaraqattaný men kásiptik aýrýlardyń jaı-kúıi men sebepterin taldaýdy júrgizýge jáne olardyń aldyn-alý is-sharalaryn ázirleýge;

      2) eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý máseleleri boıynsha uıymnyń qyzmetkerlerin oqytýdy, olardyń bilimderin tekserýdi uıymdastyrýǵa;

      3) uıymdarda óndiristegi jazataıym oqıǵalardy zerttep tekserý tártibiniń saqtalýyn qamtamasyz etýge mindetti.

      Eskertý. 339-bap jańa redakııada - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
339-1-bap. Uıymdardaǵy eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaý jónindegi komıtet (komıssııa)

      1. Jumys berýshiniń jáne (nemese) qyzmetkerdiń ne olardyń ókilderiniń bastamasy boıynsha eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi komıtet (komıssııa) qurylady. Onyń quramyna jumys berýshiniń ókilderi, kásipodaq uıymynyń ókilderi nemese qyzmetkerlerdiń ýákiletti ókilderi teń quqyly negizde kiredi.

      2. Eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi komıtet (komıssııa) jumys berýshi men qyzmetkerlerdiń eńbekti qorǵaý talaptaryn qamtamasyz etý, óndiristik jaraqattaný men kásiptik aýrýlardyń aldyn alý jónindegi birlesken is-qımylyn uıymdastyrady, sondaı-aq jumys oryndaryndaǵy eńbek jaǵdaılary men eńbektiń qorǵalýyna tekserý ótkizýdi jáne qyzmetkerlerdi kórsetilgen tekserýlerdiń nátıjeleri týraly habardar etýdi, ujymdyq sharttyń (kelisimniń) eńbekti qorǵaý týraly bólimine usynystar jınaýdy uıymdastyrady.

      Eskertý. 39-taraý 339-1-bappen tolyqtyryldy - QR 2012.02.17 № 566-IV (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

40-taraý. QAZAQSTAN RESPÝBLIKASY EŃBEK ZAŃNAMASYNYŃ
SAQTALÝYN QOǴAMDYQ BAQYLAÝ

340-bap. Uıymda eńbek zańnamasynyń saqtalýyn qoǵamdyq baqylaý

1. Uıymda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý salasyndaǵy qoǵamdyq baqylaýdy uıymnyń kásipodaq komıteti, al kásipodaq bolmaǵan kezde qyzmetkerlerdiń jalpy jınalysy (konferenııasy) saılaıtyn eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektor júzege asyrady.

2. Qyzmetkerlerdiń respýblıkalyq, salalyq, óńirlik birlestikteri uıymdarda eńbek zańnamasynyń saqtalýyn qoǵamdyq baqylaýdy mundaı quqyq kelisimderde jáne ujymdyq sharttarda bekitilgen jaǵdaıda júzege asyrady.

3. Jumys berýshiler anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý týraly talapty alǵan kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektorǵa osy talapty qaraý nátıjeleri jáne qoldanylǵan sharalar týraly habarlaýǵa mindetti.

Eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektor osy Kodekstiń 341-babynda kózdelgen ókilettikterdi júzege asyrý kezinde eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý qyzmetimen (eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi mamanmen), memlekettik eńbek ınspekııasymen ózara is-qımyl jasaıdy.

      Eskertý. 340-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
341-bap. Eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektorlardyń quqyqtary

Eńbekti qorǵaý jónindegi qoǵamdyq ınspektordyń:

1) jumys berýshilerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi normatıvtik quqyqtyq aktilerdi, jumys berýshiniń uıymdardaǵy jumys oryndarynda qalypty eńbek jaǵdaılary men qaýipsizdik tehnıkasyn jasaý jónindegi kelisimderdi, ujymdyq sharttardy saqtaýyn qoǵamdyq baqylaý arqyly jumys berýshiler aldynda qyzmetkerlerdiń eńbekti qorǵaý quqyqtarynyń qorǵalýyn júzege asyrýǵa;

2) óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-tekserýge jáne memlekettik eńbek ınspektorlary júrgizetin eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaýdyń jaı-kúıin keshendi tekserýlerge qatysýǵa;

2-1) qupııalylyq rejımin, qyzmettik, kommerııalyq nemese zańmen qorǵalatyn ózge de qupııanyń saqtalýyn eskere otyryp, qyzmetkerlerdiń jumys oryndaryna kirýge;

3) jumys berýshilerden jáne uıymdardyń ózge de laýazymdy adamdarynan óz fýnkııalaryn atqarý úshin qajetti, onyń ishinde jazbasha túrde aqparat pen túsiniktemeler alýǵa;

4) jumys berýshilerdiń kelisimderde, ujymdyq sharttarda eńbekti qorǵaý bóliginde kózdelgen mindettemelerdi oryndaýyn tekserýlerdi júzege asyrýǵa jáne tekserý qorytyndylary boıynsha laýazymdy adamdardyń atyna anyqtalǵan buzýshylyqtardy joıý týraly usynystar engizýge;

5) óndiristik obektiler men óndiris quraldaryn synaqtan ótkizý jáne paıdalanýǵa qabyldaý jónindegi komıssııalardyń jumysyna qatysýǵa;

6) eńbekti qorǵaý týraly normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleýge qatysýǵa, olarǵa óz usynystaryn engizýge;

7) Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý týraly zańnamasynyń, eńbekti qorǵaý bóliginde kelisimder men ujymdyq sharttar erejeleriniń buzylýyna, óndiristegi jazataıym oqıǵalar men kásiptik aýrýlardy jasyrýǵa kináli jumys berýshilerdi jáne uıymdardyń ózge de laýazymdy adamdaryn jaýapqa tartý týraly talaptarmen tıisti memlekettik organdarǵa júginýge;

8) eńbek jaǵdaılarynyń ózgerýine, Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi zańnamasynyń buzylýyna, kelisimderde jáne ujymdyq sharttarda, sondaı-aq eńbek sharttarynda kózdelgen mindettemelerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý bóliginde oryndalmaýyna baılanysty eńbek daýlaryn qaraýǵa qatysýǵa;

9) qyzmetkerlerdiń eńbek mindetterin oryndaýǵa baılanysty jaraqat alýy nemese densaýlyǵynyń ózge de zaqymdanýy saldarynan keltirilgen zııandy ótetý quqyqtaryn qorǵaý úshin ári qyzmetkerlerdiń eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý quqyqtaryna qysym jasalǵan basqa da jaǵdaılarda qyzmetkerdiń ótinishi boıynsha talap qoıyp sottarǵa júginýge quqyǵy bar.

      Eskertý. 341-bapqa ózgeris engizildi - QR 27.06.2014 N 212-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).