Búginde álem halqynyń 40%-y tuy sý tapshylyǵynan zardap shegip otyr. 2030 jylǵa qaraı bul kórsetkish 67%-ǵa deıin ósedi degen boljam bar. Iaǵnı sol ýaqytta Jer betindegi 5 mlrd adam taza sý ishý múmkindiginen aıyrylady eken. Klımat ózgerip, turǵylyqty jeriniń ómir súrýge jaramsyzdyǵynan úıin tastap, jaıly oryn izdep júrgen bosqyndar jyl saıyn kóbeıýde. Osy ýaqytqa deıin sý úshin daýlasyp, tipti soǵysqan elder de az emes.
⠀
Qazaqstan da sýy tapshy memleketter qataryna kiredi. Ol az sýdyń ózi bizdiń óńirlerge birkelki taralmaǵan. Ásirese, shalǵaıda jatqan aýyldardyń jaǵdaıy qıyn. Derekterge súıensek, elimizdiń sý qory jyl ótken saıyn azaıýda. Úlken ózenderimiz Reseı, Qytaı men Ózbekstannan aǵyp keletinin jáne ol elderde óndiris pen sharýashylyq damyp jatqanyn eskersek, bolashaqta jaǵdaı qıyndamasa, jaqsyrmaıtyn sııaqty.
⠀
Balqashty mysalǵa alaıyq. Kólemi jaǵynan álemde on tórtinshi orynda turǵan kóldiń qazirgi hali nashar deıdi ekologtar. Eger der kezinde áreket etpesek, ol Araldyń taǵdyryn qaıtalaýy múmkin degen qorqynyshty boljam bar.
⠀
Aral teńizin tolyqtaı aınalyp, 20 kún zerttegen ekspedıııa quramynda boldym. Sýy tartylǵan teńizdiń túbine qonyp, ýaqyttan jańylyp, ábden sharshaǵan edim. Keshe Balqashta qatqan muzdyń betimen júrip bara jatyp sol kúnder eske túskeni. Teńizdiń túbinde júrgennen, muzdyń betimen júrgen áldeqaıda qorqynyshty eken. Alaıda birinshisine qaraǵanda, ekinshisi janyma jaıly kórindi. Aıaǵyńnyń asty sor emes, sý ekenin bilgenniń ózi erekshe áser saılaıdy, sanańa senim uıalatady.
⠀
Aıtpaqshy, «Muzdyń ústinde ne istep júrsiń?» dep surap jatqandar kóp. Osy Balqash máselesine sizderdiń nazarlaryńyzdy aýdarý úshin! Erteń kepken kóldiń túbimen júrmes úshin! Urpaǵymyz tuy sý tapshylyǵyn kórmes úshin!
⠀
Ernar AMALBEK
