Baıaǵy ótken zamanda baılyǵy jurttan asqan bir han bolypty. Bul hannyń uly bolmapty, jalǵyz-aq aı dese aýyzy, kún dese kózi bar Qanshaıym atty bir qyzy bolypty. Qyzdyń sulýlyǵy sondaı, qaraǵan adam esinen tanyp qalady eken.
Kúnderdiń bir kúninde Qanshaıym qyz qyryq qyz nókerimen seıil quryp, sýǵa túsýge barady. Sýǵa túsip bola bergen kezinde Qanshaıymdy kókten bir qaraqus kelip, kóterip ketedi. Qyryq qyz shýlap qala beredi.
Birneshe kúnge deıin hanǵa estirtýge el — jurt bata almaıdy.Bir aqsaqaldy shal kelip estirtedi. Han esinen tanyp, taǵynan qulap túsedi. El – jurty ketip, tynyshtyq kúıde han esin jıyp, baqsy – balger, qoja – molda jınaıdy, qyzdy olardyń biri de bile almaıdy, bárinen de járdem bolmaıdy.
Tek hannyń ýáziri Nazar kelip, hanmen aqyldasyp, bylaı deıdi:
- Muhıttyń ar jaǵynda balyqshy Sálim degen bar, onyń jeti ónerpaz balasy bar. Bir tapsa solar tabady. Janyma bes júz ásker qosyp berip, temirden keme soqqyz da meni soǵan jiber.
Han tabanda barlyq aıtqan keregin daıyn qylyp, bas ýázirdi attandyrady. Nazar sýmen jol júrip, bir aıda aman – saý muhıt teńiziniń ar jaǵyndaǵy Sálim shalǵa jetedi. Barsa, jeti ónerpaz balalary joq, shaldyń ózi ǵana otyr eken. Sálim shal áskermen kelgen Nazardan qorqyp ketedi.
Nazar ýázir Sálim shalǵa mán-jaıynyń bárin baıan etedi, hannyń altyn mórin basyp, ótinip jazǵan hatyń beredi, ádeıi izdep kelgenin aıtady. Sol arada Sálim shal balalaryn shaqyryp alyp:
– Aılyq alys, shet jerden senderdiń ónerlerińdi estip jetipti. Násip bolsa, baryńdar. Eger tapsańdar, dúnıe-múlkimen qyzyn beredi. Ónerdi ishke saqtamaı, syrtqa shyǵaryńdar! – deıdi.
Sonymen jeti ónerpaz hannyń bas ýáziri Nazarǵa erip júredi. Bular birneshe kún jol júrip, bir-eki kún qalǵanda súıinshi suraýǵa Nazar hanǵa bir kisi jiberedi. Ol baryp súıinshi suraǵanda han aıamaı súıinshi berip, aldynan bes júz oshaq qazdyryp, toı jasaıdy. Aman-saý jeti ónerpazdy alyp Nazar da keledi. Han jeti ónerpazdy kórip, qatty qýanyp, bala qaıǵysynyń bárin umytqandaı bolady.
Birer kún tynyqqan soń, han qasyna jeti ónerpazdy ertip, baıaǵy qyzdy kóterip áketken qaraqustyń qasyna keledi. Qaraqus qyzdy alyp aspanǵa ushady. Jeti ónerpazdyń ishindegi úlkeni aspanǵa usha biledi eken, barlyǵyn sol bastap, qyzdy kóterip ushqan qaraqustyń kóleńke izine túsip qýady. Bular kókte jeti kúni, jeti tún ushady, segizinshi kún degende qusty kóredi. Bir darııanyń jaǵasynda qus otyr. Qyz shashyn tarap tur eken. Qýǵynshylardyń dabyl qaǵyp ushqan ekpininen qorqyp, qaraqus qyzdy alyp, taǵy da aspanǵa ushady. Sonda qýǵynshylar: «Qyzdan aıyryldyq», – dep jylaıdy. Jigitterdiń úlkeni ekinshisine: «Ónerińdi iste», – dedi. Ekinshisi asqan mergen eken, qustyń eki qanatynan kózdep atqan oǵy onyń eki sanyn julyp túsedi. Aspanda shyr aınalyp kelip, qyz sýǵa túskende, úshinshisi sýshyl eken, sýǵa súńgip, qyzdy alyp shyǵady. Qyz jutqan sýyn alyp qaıta qusyp aman túregeledi.
Bular endi sýdan qurǵaqqa shyqqan kezde, bir úlken aıdahar bárin lebimen jutyp barady eken. Endi bulardyń tórtinshisi asqan usta eken, qolyndaǵy ek tasyn bir-birine soǵystyryp qalǵanda bes shaqyrym jerden qorǵan soǵylady eken. Ol tasyn qolyna alyp, soǵystyryp edi, bes shaqyrym jerden qorǵan soǵyldy. Álgi aıdahar qorǵannyń syrtynan oralyp jatyp qalady. Birneshe kún tas qorǵannyń ishinde bular da jatady. Aıdahar tas qorǵandy syrtynan orap alyp, qysyp syǵa bastaıdy. Bular qysylyp, óler bolǵan soń besinshisi de óz ónerin paıdalanady. Bulardyń besinshisi jer astynan jol salǵysh eken. Qolyndaǵy asyl tasyn shaqqanda, bes shaqyrymdaı jer astynan jol salynyp shyǵady eken. Aıdahar sol kúıinde tasta oralyp jatyp qalady. Bular jer betine shyqqan soń, eline aparatyn joldyń qaı baǵytta ekenin bile almaı, aılasy taýsylyp, adasady. Bulardyń altynshysy jol boljaǵysh eken, oqý oqyp, kózin sıapasa, bir kúndik jerden jol kóredi eken. Altynshysy ónerin istep, bir kúndik jerdegi joldy tabady. Biraq ózderi aryp-ashyp, sharshaǵan, jaıaý júre-júre tabandary tesilgen, tamaqtary jáne joq, ashtyqtan álsirep qalady. Jetinshisi taǵam jasaǵysh eken. Qoınyndaǵy bir asyl tabaǵyn alyp, joldastaryn kúnine úsh mezgil tamaqqa toıdyryp otyrady.
Bular birneshe kún jol júrip, hannyń aýylyna jetedi. Bári de aman. Qanshaıym qyzdy da aman alyp keledi. Sonan soń han at shaptyryp toı isteıdi. Han el jurty bolyp, jeti ónerpazǵa qatty rıza bolady. Han jeti ónerpazǵa rıza bolǵandyqtan:
– Qyzymdy bireýiń joldas qylyp alyńdar, – deıdi. Sonda turyp jeti ónerpazdyń eń úlkeni:
– Bárimiz de istegen ónerimizdi aıtyp ótelik, qaısymyzdiki artyq bolsa, sol alsyn, – deıdi.
Han maqul kóredi. Sonda eń úlkeni turyp:
– Bul qyzǵa istegen ónerim bárinen basym. Men bolmasam, bul joq edi, – dep jeti kún qaraqustyń izimen aspanda ushqanyn aıtady. – Sondyqtan maǵan tıesili, – deıdi ol. Ekinshisi:
– Seniń óneriń taýsylyp, qyzdy qaraqus aspanǵa alyp bara jatqanda men atpasam, qyz joq edi. Sondyqtan, qyz tıesili, – deıdi. Úshinshisi turyp:
– Sen aspannan qusty atyp, qyzdy túsirgende men ony sýǵa súńgip almaǵanda, qyz joq edi. Sondyqtan qyz maǵan tıisti, – deıdi. Sonda tórtinshisi turyp:
– Men tastan qorǵan soqpaǵanda, bárińdi de aıdahar jutyp qoıatyn edi, qyz da, sender de joq edińder. Sonydqtan, qyz maǵan tıisti, – dedi.
– Men bolmasam, bárin de tastyń astynda qyrylyp óler edińder. Sondyqtan qyz maǵan tıisti, – deıdi besinshisi. Altynshysy turyp:
– Bárin de jol taba almaı adasatyn edińder. Bulardy adastyrmaı, jol taýyp bergen men emes pe?! Qyz maǵan tıisti, – deıdi. Aqyrynda jetinisi turyp:
– Meniń tabaǵymnan as jemeseńder, bárin de ashtan óler edińder. Sondyqtan, qyz maǵan tıisti, – deıdi.
Bári de ózderiniń ónerin aıtyp, hanǵa júginedi. Han bilgishterin jınaıdy. Sonda bir qarııa turyp:
– Bul jeteýiniń báriniń de óneri birdeı. Biraq qyzdy súńgýirge qosyńyz, óıtkeni ol qyzdy basqalarynan buryn baryp qushty ǵoı. Al qalǵan altaýyna alty hannyń qyzyn áperip, alty jerge ýázir saılańyz, – deıdi. Han qyzyń súńgýirge qosyp, qalǵan altaýyna alty hannyń qyzyn áperip, alty eldi bıletipti. Sóıtip, jeti ónerpaz muratyna jetipti.
