Búgin Qońyz jumysqa kúndegisinen erte shyqty. Ininen shyǵa bere murnyna ózine unaıtyn bir ıis keldi. Quldyrańdap solaı qaraı jorǵalaı jóneldi. Onysy jańa ǵana tastap ketken sıyr japasy edi. Shetinen kertip ala sap artqy aıaǵymen op ońaı ıterip ketti. Kesh batam degenshe sıyr japasyn inine túgel tasyp aldy.
Kóktemniń alǵashqy kúnderi kún shýaqty bolǵanymen qaıta qys túskendeı qaqap ketti. Qońyz jyly in ishinde arqany keńge sap jatyr. Aldyndaǵy oljasyna yrza. Bir ýaqytta qabyrǵany tesip bir qońyz in ishine ekpindeı kirip keldi. Qońyz ózinen eki úsh ese azyǵyn kip kishkentaı arqasymen jaýyp álek. Álgi Qońyzdyń dáý múıizi bar eken. Múıizimen dóń aıbat kórsete kelgen Qońyzdyń túsi de bul Qońyzdan bólekshe. Qońyr qyzyl tústi. Qońyr Qońyz qara Qońyzǵa:
– Mynaý azyǵyńnan biraz bere tur. Kóktem shyǵysymen qaıtaramyn, – dedi.
Qońyz ári oılanyp, beri oılanyp, bermeýdiń amalyn jasap:
– Bir ýysyn bereıin, biraq kóktem shyǵysymen eki ýys etip qaıtarsań, – dedi. Ondaǵy oıy eki ýys boqty qaıtara almaımyn dep álgi Qońyz ketip qalar degen edi.
Qýanyp ketken dáý Qońyz kelise ketti. Jýan qolymen boqtyń shetinen molyraq qamtyp alǵan ol:
– Bizdiń kórshi Qońyzdardyń bári uıqysynan oıandy. Kóktemnen buryn oıanyppyz. Endi azyq kerek, solarǵa da aıtsam qaıtedi. Olarǵa da bir bir ýystan berseń kóktem shyǵysymen qaıtarar, – dedi.
Eger umytpaı qaıtaratyn bolsa berem, áıtpese joq! – dep dáý Qońyzdyń qolyndaǵy bir ýys boqqa jaltaq-jaltaq qımaı qaraı sóıledi.
Arada az ǵana ýaqyt ótkende qońyr Qońyz kirgen qabyrǵanyń tý talaqaıyn shyǵaryp jan jaqtan kórshiler antalaı kelip jatty. Olar da bir-bir domalaqty domalatyp qýanyp ketip jatty, ketip jatty.
Kóktem de shyqty. Bizdiń baqytta qara Qońyzymyz bul jazda qara terin tógip eńbektenbeı aq mal tapty. Qońyr Qońyzdar otrıady qara Qońyzdyń qoımasyn sirestirip qysqy azyqqa toltyryp berdi. Kún shýaqta aıaqty aspanǵa kóterip qoıyp ándetip jatqan Qońyzǵa mynadaı oı keldi: «Ala jazdy bosqa ótkizbeıin. Inniń ekinshi qaptalynan taǵy bir qoıma qazyp alaıyn da ony da azyqqa toltyraıyn. Kóktem shyǵa ashyqqandar bolsa menen kep eki esege qaryzǵa alyp tursyn. Bul bir paıdaly is eken. Osyny kásip qylaıyn». Ol jaz boıy ekinshi qoımany da lyq toltyrdy.
Arada biraz jyl ótkende qara Qońyzdyń qoımasy kóbeıgen ústine kóbeıe tústi. Biraq bir ǵajaby qara Qońyzdyń qoımasy kóbeıgen saıyn ol toıymsyzdanyp, kóńili tarylyp ketti. Bireý mireý kele qalsa bir domalaq boqqa eki, keıde asa qınalyp turǵandarynan úsh domalaq boq talap etti. Qaryzyn qaıtarýǵa ǵana shamasy jetken kórshi, aǵaıyndarynan ústeme boǵyn aıaýsyz qanap ala bastady.
Bir kúni qaryzyn kópten qaıtara almaı júrgen aýyldasynyń inine qatty ashýlanyp barǵan ol qoımasyndaǵy qalǵan-qutqan azyǵyn sylap syıpap jınap ap kóterip kete bardy. Kóńili sál pál basylǵandaı tynyshtyq taýyp marqaıyp keledi. Kenet, kenet ǵaıyptan taıyp beli kilt ete tústi. Arqasyndaǵy ózinen bes alty ese úlken boqqa áli kelmeı qaldy. Ini de sál pál bıikteý jerge ornalasqan edi. Mine, mine in aýzyna jaqyndadym degende qol qurǵyrdyń da áli ketti. Sol-aq eken dáý sasyq, qara boq Qońyzdyń basyn shyr aınaldyryp, domalatyp ala jóneldi. Boq eki úsh domalap baryp toqtaǵanda qara Qońyzdyń dál jýan belin maıystyra toqtap edi. Sóıleýge áli kelmeı, aýzynan qan aralas kóbigi shyǵyp jatyp kóz aldyna óziniń qoımasyn jan-jaqtan tý talaqaı etip talap alyp jatqan aýyldastary elestedi. Boq jınaǵanǵa boq ólim keletinin túsinýge murshasyn keltirmeı dál ókpeden basqan boq aýyrlaǵan ústine aýyrlap ony janshyp óltirdi.
Ádına ÁBDIBAIQYZY
