Pavlodar oblystyq polisiia departamentınıŋ ǧimaratynda otyrǧan Ruza Beisenbaitegı kerek bolsa, aştyq jariialaitynyn aitty. Bız mäselenıŋ män-jaiyn Ruza Beisenbaitegınıŋ öz auzynan egjei-tegjeilı sūrap bıldık.
Ruza Beisenbaitegı:
- Men Astanadaǧy tıl forumynan poiyzben keldım. Temırjol vokzalynyŋ maŋynda körşıles ornalasqan avtobeket bar. Sol avtobekettıŋ dauystyq habarlandyrulary tek qana orys tılınde aitylyp jatty. Men älgı avtobekettıŋ üstınen özderınıŋ basşylaryna da talai ret beine jazbalar arqyly aryz-şaǧymdarymdy jetkızgenmın.
Sol şaǧymdardyŋ nätijesınde oblystyq Tılder basqarmasy avtobeketke älgı habarlandyrulardy ekı tılde, iaǧni memlekettık qazaq tılınde jäne orys tılınde taratudy mındettegen. Alaida ol eş qadaǧalanǧan joq. Osy joly da tek orys tılınde habarlap tūrdy. Men avtobekettıŋ qasyndaǧy temırjol vokzalynyŋ basşysyna baryp, odan da sūradym. Ol kısı: "Men osy jerde 3 aidan berı jūmys jasap kelemın. Habarlamalar tek orys tılınde jürgızıledı" dep aitty.
Sosyn men avtobekettıŋ dispecherıne baryp jolyqtym. Män-jaidy sūradym. Ol menıŋ ar-namysyma tiıp söiledı. "Iа ee znaiu. Ona provosiruet. Ona vezde trebuet kazahskii iazyk" dep küzetşını şaqyrdy. Küzetşı menı vokzaldan şyǧaryp tastady. Men dereu polisiia şaqyrdym. Polisiia kelıp, ekı tarapty da polisiia uchaskesıne alyp ketpekşı boldy. Bıraq, olar jūmys barysyn syltauratyp, uchaskege barmady.
Men uchaskegı keldım. Maşina toqtaǧan jerde, iaǧni polisiia ǧimaratynyŋ qasynda ekı esık tūrdy. Bırı polisiia uchaskesınıŋ esıgı, ekınşısı äkımşılıkke qarasty "Jasöspırımder kluby..." dep atalatyn mekemenıŋ esıgı. Naqty atauyn bılmeimın. Sol esıkte A4 formatyndaǧy ekı habarlandyru ılınıp tūrdy. Ol tek Resei Federasiiasynyŋ tılınde jazylǧan eken. Sodan ekeuın de jūlyp alyp, polisiiaǧa keldım. Polisiianyŋ esıgınıŋ syrtynda uchaskelık polisiia qyzmetkerlerınıŋ kontaktılerı tek qana orys tılınde jazylyp tūrdy.
Men ony da jūlyp aldym. Öitkenı, men 10 jyldan astam uaqyt boiy äkımşılıkke, polisiiaǧa t.b. mekemelerge hat jazyp, barlyq qyzmet türlerın, sonyŋ ışınde jazbaşa da, äuelı memlekettık tılde, iaǧni qazaq tılınde, sodan keiın ǧana körşı memlekettıŋ tılınde, iaǧni orys tılınde habarlauyn talap etıp kelemın. Sol hattardyŋ kölemı qazır 7 killogramnan asty.
Bıraq, olar Bolat Bakauov bastaǧan öŋırde memlekettık tılge tabandy qarsylyq körsetıp otyr. Osy organizasiialardyŋ barlyǧy Bakauovqa baǧynady. Men osydan bırneşe jyl būryn "Qazaq tılınen tart qolyŋdy, Bakauov" dep te tūrdym ǧoi. Būl bırınşı ret bolyp otyrǧan joq. Qazır jūlyp alǧannan basqa amalym da qalǧan joq. Men jūlyp alamyn, olar sonda baryp ekı tılde ılıp qoiady.
Men bas uchaskelık polisiia qyzmetkerın şaqyrdym. Eşmūhambetov deitın kısı. Oǧan bolǧan jaidy tügel aittym.
Älşı Eşmūhambetov äuelde maǧan döŋaibat körsetıp, "nege jūlyp aldyŋyz? Jūlyp alatyn qūqyŋyz joq" dedı. Sonda olardyŋ zaŋdy belşeden būzyp, tek orysşa ǧana ılıp qoiuǧa qūqyqtary bar eken de, menıŋ jūlyp aluǧa qūqym joq eken. "Endeşe sotqa berıŋder. Sonda naǧyz masqara bolasyŋdar" dedım.
Polisiia älgı habarlamany "maǧan berıŋız. Bız qazaqşaǧa audaraiyq" dedı. Men aldymen fotoǧa tüsırıp alyp, sosyn ǧana beretınımdı aityp, qaǧazdardy sömkemnen şyǧara bergenımde, polisiia Eşmūhambetov qaǧazdy alaiyn dep jūlqylai bastady. Men qaitadan sömkeme salyp aldym. Sonda ol maǧan: "ne sız beresız, ne osy kabinetten şyqpaisyz" dedı. Ökınışke orai, ol sözderdıŋ videosy mende joq. Men vokzalǧa kelgende menıŋ telefonysmnyŋ quaty tausylyp qaldy. Keiın ony quattauǧa qoidym.
Ūzyn-sözdıŋ qysqasy bylai, menı kabinetten şyǧarmaityn bolsa, dep şoşyp, telefonyma qarai bardym. Polisiia sol kezde menıŋ sömkennen älgı qaǧazdardy alyp ülgerdı de, basqa kabinetke alyp kettı. Men telefonymnyŋ videosyn dereu qosyp, artynan jügırdım. Qaǧazdardy qaitarudy talap ettım. Ol video bar. Saqtalǧan.
Aitpaqşy, polisiia basşylary KSK-ny şaqyrdy. Menıŋ üstımnen aryz jazasyz ba dep sūrady. Sosyn menıŋ közımşe, "vy po kazahskii ponimaete" dedı. Ol "net, ne ponimaiu" dep jauap berdı. Menıŋ oiymşa mūny ädeiı ūiymdastyryp otyr. Menı tūqyrtyp almaqşy bolǧan äreket dep esepteimın. Eger sol jerde qazaqşa da aqparat jazylǧan bolsa, men ony jūlyp almas edım.
Men qazır olarǧa aştyq jariialaitynymdy aittym. Anau polisiia qyzmetkerı menıŋ sömkemnen alǧan qaǧazdarymdy qaitarsyn dedım. Men ony qylmys dep esepteimın. Al menıŋ jūlyp alǧanym - körnekı aqparat. Ol mındettı türde memlekettık tılde boluy kerek.
Sodan ol jerge basşylaryn da şaqyrǧanbyz. Olar da keldı. Bıraq, polisiiaǧa jaqtasyp otyr. "Ol qylmysker emes. Ol sömkeŋızden eşteŋe alǧan joq" dedı. Qalalyq polisiia basqarmasynyŋ bastyǧy solai dep tūr.
Menıŋşe, būl qylmysty jasyru. Ol da qylmys. Men aştyq jariialaimyn dep şeştım. Maǧan qaǧazdardy bermeiınşe, polisiia qylmysyn moiyndamaiynşa, iaǧni menıŋ sömkemnen qaǧazdardy zaŋsyz alǧanyn moiyndamaǧanşa, men būl jerden ketpeimın dep şeştım. Men ötırık aitatyn adam emespın. Qylmysyn moiyndasyn, Qaǧazymdy qaitarsyn. Menen keşırım sūramai-aq, qoisyn.
Aita keteiık, belgılı tıl janaşyry Ruza Beisenbaitegı Astanada ötken Tıl forumyna qatysyp qaitqan edı. Joǧarydaǧy jait sol jolda oryn alypty.
Bolat Bakauov myrza basqaratyn Pavlodar oblysyndaǧy tıl problemasy būǧan deiın de talai ret aityldy, jazyldy. Tıptı, däl osy Ruza Beisenbaitegı oblys basşysyn memlekettık tılge qamqorlyq körsetpegenı üşın sotqa beretının de aitqan. Ol kezde "läm-mim" degen jan bolmady. Endı mıne, ainalyp taǧy tıl problemasy söz boluda.
Joǧarydaǧy jaitqa qatysty Ruza Beisenbaitegı bızge osyny aitty. Batyr qyzdyŋ janaiqaiyna oblys basşysy Bakauov pen polisiia basşylary ne der eken? Olar basqarǧan aimaqta qarapaiym habarlandyru nege memlekettık tılde jazylmaidy?
Bız mūny memlekettı qūruşy ūlttyŋ tılın, memlekettık tıldı moiyndamau dep tüsındık. Osyǧan Bolat myrza Bakauov nemese Bakauovqa baǧynyşty jauapty mekeme basşylary jauap beruı tiıs!
Qosymşa: Abai.kz aqparattyq portaly erkın aqparat alaŋy. Mūnda oi jarystyryp, pıkır almastyruǧa ärkım qūqyly. Aldaǧy uaqytta maqalada esım-soilary atalǧan jekelegen azamattar redaksiiamyzǧa jauap beruge niettı bolsa, olardyŋ da pıkırın beruge äzırmız.
Abai.kz
