Aqtaý mańyndaǵy 38 adamnyń ólimine ákep soqtyrǵan AZAL áýe kompanııasy ushaǵynyń apatyn tergeý barysynda shyndyqty anyqtap, kinálilerdi jazalaýdan góri, máseleni maǵynasyz talasqa burý áreketi aıqyn baıqalýda. Al barlyq múddeli tarap Qazaqstannan Brazılııada júrgizilgen qara jáshiktiń derekterin zertteý negizinde Ázerbaıjan ushaǵynyń apatqa ushyraýynyń tergeý qorytyndylaryn kútip otyr.
Bul týraly Ázerbaıjan baspasózi jazdy, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
LAVROVTYŃ LAǴÝY
Atalǵan daýdyń basy Reseı syrtqy ister mınıstri Sergeı Lavrovtyń «qara jáshikterden» alynǵan derekter «medıa keńistikte taraǵan aqparatty rastamaıdy» degen málimdemesinen bastaldy. Munyń artynan reseılik BAQ ázerbaıjandyq ushqyshtardyń Groznyı, Rostov-na-Doný jáne Aqtaý dıspetcherlerimen sóılesken jazbasyn jarııalady. Osyǵan súıene otyryp, ushqyshtardyń Groznyıǵa qonbaý jáne sońynda Aqtaýǵa ushý týraly sheshimdi óz betinshe qabyldaǵany týraly qorytyndy jasaldy. Budan bólek, dıspetcherlermen sóılesý kezinde ekıpajdyń ushaqtyń qusqa soqtyǵysýy nemese bortta gaz ballonynyń jarylýy nusqasyn aıtqany alǵa tartyldy.
Bul jerde Reseı tarapynyń Ázerbaıjan ushaǵynyń apaty týraly tergeý derekterin bólisýi, jartylaı málimetter men jalǵan qorytyndylardyń negizinde, bul apatty tergeýdiń shyn mánindegi kinálilerin anyqtamaı, máselege ekinshi dárejedegi suraqtardy kóterý maqsatynda jasalǵany anyq. Máselen, ushqyshtarǵa ýkraınalyq ushqyshsyz ushatyn apparattardyń shabýylyna qarsy operaııa («Kover») týraly eskertý jasalmaǵany, ushaqtaǵy GPS júıesiniń Reseıdiń REB – radıoelektrondy quraldary áserinen isten shyqqany, Groznyı ústinde Reseı PVO – áýe shabýylyna qarsy qorǵanys júıesi tarapynan áýe shabýylyna ushyraǵany sııaqty jaıttar elenbegen. Reseıdiń aqparattyq mashınasy, shyn máninde, ózderiniń ómirlerin qurban etken Ázerbaıjannyń ushqyshtaryn qate sheshimder qabyldaǵany úshin aıyptaýǵa tyrysady.
Bul apat, tipti Reseı tarapynan qasaqana jasalmasa da, jolaýshylar ushaǵyn zymyranmen atqylaý, ekıpajǵa soǵys aımaǵynda ushpaý týraly eskertpeý, syrtqy áserdiń naqty sebebi týraly habarlamaý, ushqyshtardy jalǵan nusqalarǵa uryndyrý jáne ushaqqa jyldam qonýǵa múmkindik bermeý — bári de qylmys bolyp esepteledi.
RESBAQ-TYŃ NAÝQANY
Lavrovtyń degeni muń eken – reseılik BAQ ta bul isti burmalap, Ázerbaıjannyń Ulttyq batyrlary, ómirlerin qurban etken ekıpaj múshelerine qarsy olardy kinálaý naýqanyn bastady. Tergeýdiń túpkilikti nátıjesin kútpeı-aq, olar Ázerbaıjan men onyń bıligin qorlaýmen birge, Reseı tarapynan jasalǵan qylmysqa jaýaptylardyń jazadan jaltarýyna jol ashýdy kózdep otyr. Osylaısha, Ázirbaıjan prezıdenti Ilham Álıevtiń AZAL ushaǵynyń apatqa ushyraýyna qatysty málimdemelerinde jazylǵan reseılik taraptyń «bul isti tyıyp tastaýǵa» umtylysy naqty rastaldy.
Barlyq múddeli taraptar Qazaqstannan Brazılııada júrgizilgen qara jáshiktiń derekterin zertteý negizinde Ázerbaıjan ushaǵynyń apatqa ushyraýynyń tergeý qorytyndylaryn kútip otyr. Degenmen, usaq-túıekterge qaramastan, máseleniń mańyzdy jaǵy eshqandaı kúmán týdyrmaıdy. Sondyqtan Reseıden óz kinásin moıyndap, ondaǵan adamnyń ómirin qıǵan Groznyı aspanynda qylmys jasaǵandardy jaýapqa tartýyn talap etýde.
Sonymen qatar, Ázerbaıjan memleketine, ushaq apatynan zardap shekkenderdiń barlyǵyna, qaza tapqandardyń otbasylaryna ótemaqy tóleý qajet. Iaǵnı, Ázerbaıjannyń Ilham Álıev tujyrymdaǵan barlyq talaptary oryndalýy kerek. Ázerbaıjan prezıdenti atap ótkendeı, talaptar ádil, «halyqaralyq tájirıbe men adamnyń qalypty minez-qulqyna» negizdelgen. Al Baký men Máskeý arasyndaǵy qarym-qatynastyń odan ári jaǵdaıy osyǵan baılanysty anyqtalmaq.
QAZAQSTAN QAShANǴY USTAIDY?
Aıta keteıik, Qazaqstan Aqtaý mańynda qulaǵan Azerbaijan Airlines áýe kompanııasynyń ushaǵynan alynǵan qara jáshikterdiń Brazılııadan jetkizilgen derekterin zertteýge kiriskenin 15 qańtarda habarlaǵan. "Qazaqstan Respýblıkasy Kólik mınıstrliginiń avıaııalyq oqıǵany tekserý jónindegi komıssııasy IKAO-nyń 13-qosymshasyndaǵy standarttar men usynylǵan tájirıbege sáıkes barlyq faktiler men materıaldardy egjeı-tegjeıli zerdelegennen keıin aldyn ala esep jarııalaıdy. Bul esepte naqty anyqtalǵan aqparat jáne tergeý barysy týraly málimetter kórsetiledi. Qazaqstanǵa jetkizilgen borttyq jazǵyshtardyń shıfry sheshilgen derekteri de mamandar tarapynan zerttelýde", - dep habarlaǵan sonda Qazaqstan Kólik mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti. Aqtaý mańynda apatqa ushyraǵan ushaqtyń qara jáshikterin shıfryn anyqtaýǵa mindettelgen Brazılııada bul jumys 7 qańtarda aıaqtalǵany belgili bolǵan. Sol kezde qara jáshiktiń eki jazǵyshynan alynǵan tıisti aqparat Qazaqstan bıligine jiberilgeni habarlandy.
Eske salsaq, 2024 jyly 25 jeltoqsanda Ázerbaıjan astanasy Bakýdan Sheshenstan ortalyǵy Groznyıǵa ushyp shyqqan Azerbaijan Airlines áýekompanııasynyń Embraer E190 ushaǵy Aqtaý qalasy mańynda apatqa ushyraǵan bolatyn. Borttaǵy 67 adamnyń 38-i qaza tapqan edi.
Boljam boıynsha, Groznyı áýe keńistiginde ushaq reseılik áýe qorǵanys júıesiniń shabýylyna ushyraǵannan keıin baǵytyn ózgertýge májbúr bolǵan, osylaısha Qazaqstanda apatqa ushyraǵan. Ázerbaıjan prezıdenti Ilham Álıev apatqa Reseı ókilderi kináli dep málimdep, Máskeý ótemaqy tóleýi kerek degen talap qoıdy.
Keıin Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın Álıevke ushaq «Reseıdiń áýe keńistiginde apatqa ushyraǵany úshin» keshirim surady. Reseı bıligi Ázerbaıjan ushaǵy Groznyıǵa qonbaq bolǵan kezde ýkraınalyq drondarǵa baılanysty qala tóbesinde áýe qorǵanys júıesi iske qosylyp turǵanyn moıyndaǵan.