11 jeltoqsanda Almaty qalasy Qoǧamdyq damu basqarmasynyŋ qoldauymen jäne “Adyrna” ūlttyq-etnografiialyq bırlestıgınıŋ ūiymdasyruymen Alatau Creative Hub innovasiialyq mädeni ortalyǧynda “Täueldılık mınez-qūlqynyŋ aldyn alu (alkogolizm, naşaqorlyq, ludomaniia jäne t.b. täueldılk türlerı)” jobasy aiasynda döŋgelek üstel öttı.
Is-şaraǧa memlekettık organdar, medisinalyq jäne äleumettık qyzmetkerler, psihologiialyq keŋes beruşıler men ükımettık emes ūiymdardyŋ ökılderı qatysty.
Döŋgelek üsteldıŋ maqsaty — qoǧamdaǧy täueldılık mınez-qūlqynyŋ aldyn alu joldaryn talqylap, osy salada atqarylyp jatqan jūmystardy baǧalau, sondai-aq profilaktikalyq şaralardy jetıldıru boldy.
Is-şara barysynda bırneşe maŋyzdy mäseleler köterıldı.
Aldymen, täueldılık mınez-qūlqynyŋ sebepterı men saldary turaly aityldy. Qatysuşylar täueldılıktıŋ bırneşe türlerınıŋ, äsırese naşaqorlyq, alkogolge jäne qūmar oiyndarǧa täueldılıktıŋ qoǧamǧa, otbasy men jeke tūlǧaǧa tigızetın terıs äserlerın talqylady.
Almaty qalasy äkımdıgınıŋ Qoǧamdyq damu basqarmasy Azamattyq basqarmaardy qoldau bölımınıŋ bas mamany Bauyrjan Amantaiūly joba aiasynda atqarylǧan ıs-şaralardy talqylai kele, mamandarǧa alǧysyn bıldırdı. Ol täueldılıkke ūşyraǧan adamdardy şettetpei, kömek körsetudıŋ maŋyzdylyǧyn aita kettı.
Sondai-aq, döŋgelek üstel barysynda jastar arasynda täueldılıkke qarsy bılım men aqparatty arttyrudyŋ maŋyzdy ekendıgı atap ötıldı. Äsırese mektepter men joǧary oqu oryndarynda psihologiialyq treningter men aqparattyq kompaniialar ötkızu qajettılıgıne nazar audaryldy.
Psihikalyq sauyqtyru ortalyǧynyŋ därıgerı, narkolog Saliia Keŋesbekqyzy täueldılıktı bırneşe türın jäne olarmen qalai küresu qajetın aityp berdı.
”Jastardyŋ ziiandy zattarǧa täueldı boluy öte köp kezdesedı. “Otan otbasynan bastalady” degendei, balalarǧa ata-analar tarapynan köp köŋıl bölınbei jatady. Olar balalaryn asyraimyn dep künı boiy jūmysta bolady. Al jūmystan şarşap kelgende, mazalaryn almas üşın balalaryna ūialy telefon beret salady. Olar aldymen telefonǧa täueldı bolady. Onyŋ ışınen neşe türlını körıp alyp, keiın odan da beter ziiandy zattarǧa täueldı bolyp jatady. Naşaqorlar men ışkılıkke salynǧandardy bız emdeimız. Olarǧa türlı em-domdar jazyp, sauyqtyruǧa bolady. Al ludomaniia men ūialy telefonǧa täueldılık köbıne psihologtarmen jūmys arqyly emdeledı”, - dedı Saliia Keŋesbekqyzy.
Psihologiialyq qoldau men reabilitasiia da mündai mäselenı şeşude maŋyzǧa ie, Täueldılıkpen küresudıŋ tek medisinalyq emes, psihologiialyq jäne äleumettık qoldaudy qamtityn keşendı täsıldıŋ maŋyzdylyǧy erekşe aityldy. Būl tūrǧyda reabilitasiialyq baǧdarlamalar men täueldılıkten aryltatyn ortalyqtardyŋ jūmysyn jaqsartu qajettılıgı ataldy.
Qatysuşylar täueldılıkke beiım adamdardyŋ äleumettık jaǧdaiyn eskere otyryp, olardy qoldau üşın arnaiy baǧdarlamalar men memlekettık qoldaudyŋ qajettılıgın aitty.
№ 11 qalalyq emhana psihology Nūrtai Myrzabekūly, № 6 qalalyq emhana psihology Gulvira Nūrjanqyzy jäne Almaly audanynyŋ bastapqy mediko-sanitarlyq kömek körsetu ortalyǧynyŋ psihology Aiaulym Daniiarqyzy täueldılıktıŋ bolu sebepterı men olardan arylu joldaryn aita kettı. Sondai-aq, olar täueldılıkke şaldyqqan jastar ǧana emes, olardyŋ ata-analary da psihologqa jügınu keregın aitty.
Is-şaranyŋ soŋynda qatysuşylar täueldılık mınez-qūlqynyŋ aldyn alu jäne emdeu boiynşa bırqatar ūsynystar äzırlep, būl baǧyttaǧy jūmystardy bırlese jalǧastyruǧa şaqyrdy. Sonymen qatar, memlekettık jäne jeke sektorlardyŋ yntymaqtastyǧy arqyly tiımdı nätijelerge qol jetkızu mümkındıgı qarastyryldy.
Döŋgelek üsteldıŋ qorytyndysy boiynşa, qoǧamdaǧy täueldılıkpen küresu üşın keşendı jäne tūraqty şaralar qabyldau qajettılıgı turaly ūsynystar alǧa tartyldy.
