11 jeltoqsanda Almaty qalasy Qoǵamdyq damý basqarmasynyń qoldaýymen jáne “Adyrna” ulttyq-etnografııalyq birlestiginiń uıymdasyrýymen Alatau Creative Hub ınnovaııalyq mádenı ortalyǵynda “Táýeldilik minez-qulqynyń aldyn alý (alkogolızm, nashaqorlyq, lýdomanııa jáne t.b. táýeldilk túrleri)” jobasy aıasynda dóńgelek ústel ótti.
Is-sharaǵa memlekettik organdar, medıınalyq jáne áleýmettik qyzmetkerler, psıhologııalyq keńes berýshiler men úkimettik emes uıymdardyń ókilderi qatysty.
Dóńgelek ústeldiń maqsaty — qoǵamdaǵy táýeldilik minez-qulqynyń aldyn alý joldaryn talqylap, osy salada atqarylyp jatqan jumystardy baǵalaý, sondaı-aq profılaktıkalyq sharalardy jetildirý boldy.
Is-shara barysynda birneshe mańyzdy máseleler kóterildi.
Aldymen, táýeldilik minez-qulqynyń sebepteri men saldary týraly aıtyldy. Qatysýshylar táýeldiliktiń birneshe túrleriniń, ásirese nashaqorlyq, alkogolge jáne qumar oıyndarǵa táýeldiliktiń qoǵamǵa, otbasy men jeke tulǵaǵa tıgizetin teris áserlerin talqylady.
Almaty qalasy ákimdiginiń Qoǵamdyq damý basqarmasy Azamattyq basqarmaardy qoldaý bóliminiń bas mamany Baýyrjan Amantaıuly joba aıasynda atqarylǵan is-sharalardy talqylaı kele, mamandarǵa alǵysyn bildirdi. Ol táýeldilikke ushyraǵan adamdardy shettetpeı, kómek kórsetýdiń mańyzdylyǵyn aıta ketti.
Sondaı-aq, dóńgelek ústel barysynda jastar arasynda táýeldilikke qarsy bilim men aqparatty arttyrýdyń mańyzdy ekendigi atap ótildi. Ásirese mektepter men joǵary oqý oryndarynda psıhologııalyq trenıngter men aqparattyq kompanııalar ótkizý qajettiligine nazar aýdaryldy.
Psıhıkalyq saýyqtyrý ortalyǵynyń dárigeri, narkolog Salııa Keńesbekqyzy táýeldilikti birneshe túrin jáne olarmen qalaı kúresý qajetin aıtyp berdi.
”Jastardyń zııandy zattarǵa táýeldi bolýy óte kóp kezdesedi. “Otan otbasynan bastalady” degendeı, balalarǵa ata-analar tarapynan kóp kóńil bólinbeı jatady. Olar balalaryn asyraımyn dep kúni boıy jumysta bolady. Al jumystan sharshap kelgende, mazalaryn almas úshin balalaryna uıaly telefon beret salady. Olar aldymen telefonǵa táýeldi bolady. Onyń ishinen neshe túrlini kórip alyp, keıin odan da beter zııandy zattarǵa táýeldi bolyp jatady. Nashaqorlar men ishkilikke salynǵandardy biz emdeımiz. Olarǵa túrli em-domdar jazyp, saýyqtyrýǵa bolady. Al lýdomanııa men uıaly telefonǵa táýeldilik kóbine psıhologtarmen jumys arqyly emdeledi”, - dedi Salııa Keńesbekqyzy.
Psıhologııalyq qoldaý men reabılıtaııa da múndaı máseleni sheshýde mańyzǵa ıe, Táýeldilikpen kúresýdiń tek medıınalyq emes, psıhologııalyq jáne áleýmettik qoldaýdy qamtıtyn keshendi tásildiń mańyzdylyǵy erekshe aıtyldy. Bul turǵyda reabılıtaııalyq baǵdarlamalar men táýeldilikten aryltatyn ortalyqtardyń jumysyn jaqsartý qajettiligi ataldy.
Qatysýshylar táýeldilikke beıim adamdardyń áleýmettik jaǵdaıyn eskere otyryp, olardy qoldaý úshin arnaıy baǵdarlamalar men memlekettik qoldaýdyń qajettiligin aıtty.
№ 11 qalalyq emhana psıhology Nurtaı Myrzabekuly, № 6 qalalyq emhana psıhology Gýlvıra Nurjanqyzy jáne Almaly aýdanynyń bastapqy medıko-sanıtarlyq kómek kórsetý ortalyǵynyń psıhology Aıaýlym Danııarqyzy táýeldiliktiń bolý sebepteri men olardan arylý joldaryn aıta ketti. Sondaı-aq, olar táýeldilikke shaldyqqan jastar ǵana emes, olardyń ata-analary da psıhologqa júginý keregin aıtty.
Is-sharanyń sońynda qatysýshylar táýeldilik minez-qulqynyń aldyn alý jáne emdeý boıynsha birqatar usynystar ázirlep, bul baǵyttaǵy jumystardy birlese jalǵastyrýǵa shaqyrdy. Sonymen qatar, memlekettik jáne jeke sektorlardyń yntymaqtastyǵy arqyly tıimdi nátıjelerge qol jetkizý múmkindigi qarastyryldy.
Dóńgelek ústeldiń qorytyndysy boıynsha, qoǵamdaǵy táýeldilikpen kúresý úshin keshendi jáne turaqty sharalar qabyldaý qajettiligi týraly usynystar alǵa tartyldy.
