Qýǵyn-súrgin kezeńinde Qazaqstanǵa odaqtyq respýblıka mártebesi berildi

793
Adyrna.kz Telegram

1936 jyly 5 jeltoqsanda Qazaqstannyń saıası mártebesinde úlken ózgeris oryn alyp, RSFSR quramyndaǵy avtonomııadan odaqtyq respýblıka deńgeıine kóterildi. Bul tarıhı oqıǵa Qazaq Sovettik Soıalıstik Respýblıkasynyń (Qazaq SSR) qurylýymen este qaldy. Bul sheshim qazaq halqynyń saıası jáne ekonomıkalyq damýyna jańa serpin berip, keńestik júıede mańyzdy rólge ıe bolýyna jol ashty.

1920 jyly qurylǵan Qazaq Avtonomııalyq Sovettik Soıalıstik Respýblıkasy (Qazaq ASSR) RSFSR quramynda bolǵan. 1920-1930 jyldar aralyǵynda Qazaqstanda aýqymdy ekonomıkalyq jáne áleýmettik ózgerister oryn aldy.

Sonymen birge, osy jyldary qazaq halqy aýyr synaqtarǵa tap boldy. Asharshylyq pen repressııa qazaq halqynyń demografııalyq jáne áleýmettik jaǵdaıyna qatty áser etti. Biraq soǵan qaramastan, Qazaqstan strategııalyq mańyzy bar aımaqqa aınaldy. Ekonomıkalyq jáne aýmaqtyq múmkindikterin eskere otyryp, 1936 jyly 5 jeltoqsanda Keńesterdiń Búkilodaqtyq VIII sezinde Qazaqstanǵa odaqtyq respýblıka mártebesin berý týraly sheshim qabyldandy.

Qazaq SSR mártebesi onyń saıası jáne ekonomıkalyq ókilettiligin keńeıtti. Bul mártebe Qazaqstandy Keńes Odaǵynyń tolyqqandy múshesine aınaldyryp, ony halyqaralyq arenada tanytýǵa múmkindik berdi. Qazaq SSR óz aýmaǵynda zańnamalyq aktilerdi qabyldaýǵa, ekonomıka, bilim, mádenıet jáne ǵylym salalaryn derbes damytýǵa quqyly boldy.

Qazaqstannyń jańa mártebesi eldiń aýqymdy qurylymdyq ózgeristerge qadam basýyna yqpal etti.

Qazaq SSR-niń qurylýy Qazaqstannyń táýelsizdikke aparatyn uzaq jolynyń mańyzdy kezeńi boldy. Bul qazaq halqynyń saıası birligin kúsheıtip, onyń memlekettik ınstıtýttarynyń qalyptasýyna jol ashty. 1991 jyly dál osy Qazaq SSR aýmaǵynda Qazaqstan Respýblıkasy óziniń táýelsizdigin jarııalap, egemen memleket retinde qalyptasty.

Aıta ketý kerek, Qazaqstan odaqtas respýblıka mártebesin alǵan kezde elde saıası qýǵyn-súrgin bastalǵan edi. Onyń aldynda Asharshylyqtan qaljyraǵan eldiń jaǵdaıy óte nashar edi.

Pikirler