Quǧyn-sürgın kezeŋınde Qazaqstanǧa odaqtyq respublika märtebesı berıldı

2670
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2018/06/REPRESSIYA-960x500.jpg?token=e70c3b9806222fdcce19f77bd74a9632
1936 jyly 5 jeltoqsanda Qazaqstannyŋ saiasi märtebesınde ülken özgerıs oryn alyp, RSFSR qūramyndaǧy avtonomiiadan odaqtyq respublika deŋgeiıne köterıldı. Būl tarihi oqiǧa Qazaq Sovettık Sosialistık Respublikasynyŋ (Qazaq SSR) qūryluymen este qaldy. Būl şeşım qazaq halqynyŋ saiasi jäne ekonomikalyq damuyna jaŋa serpın berıp, keŋestık jüiede maŋyzdy rölge ie boluyna jol aşty. 1920 jyly qūrylǧan Qazaq Avtonomiialyq Sovettık Sosialistık Respublikasy (Qazaq ASSR) RSFSR qūramynda bolǧan. 1920-1930 jyldar aralyǧynda Qazaqstanda auqymdy ekonomikalyq jäne äleumettık özgerıster oryn aldy. Sonymen bırge, osy jyldary qazaq halqy auyr synaqtarǧa tap boldy. Aşarşylyq pen repressiia qazaq halqynyŋ demografiialyq jäne äleumettık jaǧdaiyna qatty äser ettı. Bıraq soǧan qaramastan, Qazaqstan strategiialyq maŋyzy bar aimaqqa ainaldy. Ekonomikalyq jäne aumaqtyq mümkındıkterın eskere otyryp, 1936 jyly 5 jeltoqsanda Keŋesterdıŋ Bükılodaqtyq VIII sezınde Qazaqstanǧa odaqtyq respublika märtebesın beru turaly şeşım qabyldandy. Qazaq SSR märtebesı onyŋ saiasi jäne ekonomikalyq ökılettılıgın keŋeittı. Būl märtebe Qazaqstandy Keŋes Odaǧynyŋ tolyqqandy müşesıne ainaldyryp, ony halyqaralyq arenada tanytuǧa mümkındık berdı. Qazaq SSR öz aumaǧynda zaŋnamalyq aktılerdı qabyldauǧa, ekonomika, bılım, mädeniet jäne ǧylym salalaryn derbes damytuǧa qūqyly boldy. Qazaqstannyŋ jaŋa märtebesı eldıŋ auqymdy qūrylymdyq özgerısterge qadam basuyna yqpal ettı. Qazaq SSR-nıŋ qūryluy Qazaqstannyŋ täuelsızdıkke aparatyn ūzaq jolynyŋ maŋyzdy kezeŋı boldy. Būl qazaq halqynyŋ saiasi bırlıgın küşeitıp, onyŋ memlekettık instituttarynyŋ qalyptasuyna jol aşty. 1991 jyly däl osy Qazaq SSR aumaǧynda Qazaqstan Respublikasy özınıŋ täuelsızdıgın jariialap, egemen memleket retınde qalyptasty. Aita ketu kerek, Qazaqstan odaqtas respublika märtebesın alǧan kezde elde saiasi quǧyn-sürgın bastalǧan edı. Onyŋ aldynda Aşarşylyqtan qaljyraǧan eldıŋ jaǧdaiy öte naşar edı.
Pıkırler