Bıylǵy jyldyń mamyr aıynda "Kýlıbaevtar Halyqbankti satady eken, ony Qytaı ınvestorlary alady eken" degen áńgime ınternet keńistigin jaryp jibere jazdaǵan edi, ádettegideı aqparat negizinen orystildi ortada taralyp, talqylanyp jatty. Artynan Qytaı ınvestorlaryna satylatyny týraly aqparat jalǵan dedi, al odan soń bul týrasynda áńgime múldem tıyldy, oǵan qatysty eń sońǵy aqparat 03 maýsymda ǵana jarııalanǵan eken. Satylatyny týraly resmı málimet 03 mamyrda jarııalanǵanyn eskersek, týra bir aı boıy talqylanyp, keıinnen eshkimge qyzyq bolmaı qalǵandaı short úzilipti. Keshe ǵana qarjy salasyna qatysy bar bir azamatpen aıaqasty áýejaıda kezdeskenimde osy jáıtti biletinin suraǵam, biledi eken. Oǵan sensek, Halyqbank satylypty, satylǵanda da "jaqsy" satylypty, basqa emes dál sol Qytaı ınvestorlary banktiń baqylaýshy paketin satyp alypty. Túsinikti bolý úshin aıta keteıin, Halyqbank jáne onyń tutynýshylary degenimiz, ol bıýdjet qyzmetkerlerinen turatyn armııa,tıyn-tebenin tek osy bankten alýǵa májbúr, áleýmettik az qamtylǵan toptar, zeınetkerler, ol stýdentter jáne kredıt rásimdegen aýyl turǵyndary. Ol jalpy Qazaqstandaǵy eń iri júıequrýshy qarjy ınstıtýty. Tómendegi maqalada sarapshylar Kýlıbaevtarǵa Halyqbankti satý (ol kezde tek satýǵa shyǵarylǵan bolatyn) ne úshin qajet bolýy múmkin ekendigin talqylaǵan eken. Men máselege basqa qyrynan kelgim keledi. Barlyq jerasty baılyqtarymyz, shıkizat, munaı sııaqty elimiz úshin strategııalyq mańyzy bar salalarda Qytaı ınvestorlary otyr, oǵan álemjelidegi birer jazbalardy eseptemegende, nazar aýdarýdy qoıdyq.
Al, kúni keshege deıin QR áskerı doktrınasynda Qytaı "yqtımal qarsylas" (veroıatnyı protıvnık) retinde qarastyrylyp keldi. Sonda qazir, Qazaqstannyń syrtqy qaýipsizdikke qatysty saıasaty ózgerdi me? Búkil álemge problema týdyryp otyrǵan Qytaı, endi bizge eshqandaı qaýip-qater tóndirmeıtin bolǵany ma? Endi bir kezderi (aty aıtyp turǵandaı) Halyqtan, Elden alyp alǵan bankti de Qazaqstandyq olıgarhat Qytaılarsyz basqara almaıtyn bolǵany ma? Álde ekonomıkanyń barlyq salasyn jappaı Qytaılandyrý arqyly, bular shynymen Qazaqstandy bólshektep satyp jatyr ma?
Osy oraıda KazakhSTAN 2.0saıtynyń tómendegi maqalasyn nazarlaryńyzǵa usynamyz.
Halyqaralyq reıtıngtik agenttiktiń pikiri boıynsha:
«... Halyq Banki ótimdilikti basqarýdyń teńgerimdi saıasatyn júrgizedi jáne senimdi klıentter bazasyna ıe. Osyǵan baılanysty, biz banktiń Qazaqstannyń bank sektoryndaǵy kúrdeli jaǵdaılarǵa qaramastan ótimdiliktiń aıtarlyqtaı rezervterin saqtaıdy dep kútemiz jáne Halyq bankiniń jeke nesıe profılin (SACP) baǵalaýdy «bb-» den «bb-» - ge deıin qaıta qarastyramyz. «BB»- bizdiń banktiń ótimdi aktıvteri týraly boljamymy. Sonymen qatar, Halyq Bankiniń ótimdi aktıvteriniń edáýir bóligi baǵaly qaǵazdardan jáne ortalyq bankte ornalastyrylǵan qarajattan turady. Bizdiń baǵalaýymyz boıynsha, qazirgi kezde Halyq bankiniń ótimdi aktıvteri jıyntyq aktıvteriniń 49% quraıdy jáne aldaǵy eki jylda 40% -dan tómendemeıdi. 2019 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha «keń ótimdi aktıvter-klıentterdiń taza / qysqa merzimdi depozıtteri» kórsetkishi 77% qurady, bul basqa qazaqstandyq bankterdiń kórsetkishterinen edáýir joǵary.
Qazaqstan Halyq Banki bólshek jáne zańdy tulǵalardyń salymdary boıynsha naryqta 37% jáne 39% sáıkesinshe (2019 jylǵy 1 sáýirdegi jaǵdaı boıynsha) qazaqstandyq bank salasynda kóshbasshy orynǵa ıe. Buryn bul ulttyq jınaq banki bolǵan jáne qazirgi ýaqytta Qazaqstan naryǵyndaǵy turaqsyzdyq kezindegi eń senimdi bolyp sanalady. Bul, atap aıtqanda, 2018 jyly, «Kazkommerbank» AQ (KKB) jelisin ońtaılandyrýmen baılanysty fılıaldardyń qysqarǵanyna qaramastan, Halyq bankiniń qarjylandyrý bazasy óse bastaǵan kezde kórsetti. Halyq bankiniń turaqty qarjylandyrý jáne uzaq merzimdi qarjylandyrý koeffııentteri 2018 jyldyń sońynda 198% jáne 99% qurady.
Biz «Qazaqstan Halyq Banki» AQ akııalary qansha satylymǵa shyǵarylatynyn, olardy kim jáne qandaı baǵamen satyp alatyndyǵyn baǵalaýǵa mindetteme bermeımiz. Biraq biz júzdegen mıllıon dollar týraly sóz qozǵaıtyn bolamyz, óıtkeni osy jazbany jazý kezinde banktiń naryqtyq quny 3,3 mıllıard AQSh dollaryn qurady.
Basqasha aıtqanda, eger «ALMEKS Holdıng Toby» AQ óziniń 50,11 paıyzyn qaldyryp, 15% akııalaryn satsa, onda syılyqaqyny eseptemegende jarty mıllıard dollarǵa jýyq paıda tabady.
Abzal QUSPAN
"Adyrna" ulttyq portaly
