3-qyrküiekte Aqjarqyn Tūrlybaidyŋ şeşuşı soty bolmaq

Qūrmetı oqyrman qauym, iısı qazaq qaraşa! Köŋıl bölıp soŋyna deiın qarap şyǧularyŋyzdy ötınemın. Esterıŋızdı bolsa osydan tört jyl būryn jerlesımız QazMQPU-ŋ studentı Aqjarqyn Tūrlybai nigeriialyq azamattardyŋ aldauyna tüsıp, "Anaşa tasymaldady"-degen jalamen qytaidan Malaiziiaǧa ūşyp bara jatqan jerınen ūstalyp, qatal ükımmen qytai türmesınde ömır boiy bas bostandyǧynan aiyrylu jazasyna kesılıp jatqanyna mıne, biyl tört jyldyŋ jüzı boldy... Būl qyzymyzdyŋ ata-anasynyŋ äleumettık jaǧdaiyn eskerıp, bılıktı zaŋger, tört tıldı erkın meŋgergen aptal azamat Sūŋqar Nūrmaǧanbetov janaşyrlyqpen azamattyq tanytyp, tegın advokattyq qyzmet jasap keledı. (Onyŋ aspan asty elıne tört jyl ışınde bırneşe ret ūşyp baryp keluı, jatyn orny t.b. öz aldyna bölek äŋgıme...) Aitpaǧym - aldaǧy 3-qyrküiek künı qytai memleketınde Aqjarqyn Tūrlybaidyŋ şeşuşı soty bolmaq... Būǧan deiıngı sotynyŋ bırıne äreŋ qatysqan anasy qyzynyŋ soŋǧy ükımın öz qūlaǧymen tyŋdap, balasyn bauyryna bır basyp, maŋdaiynan iıskep qaituǧa qol qysqalyǧynan eş mümkındıgı bolmai tūr... Jüregı qanǧa, közı jasqa tolǧan ana beibaqtyŋ tılı de, qoly da qysqa bop tūrǧany menıŋ azamattyq arymdy tynyş jatqyza almady... Qūrmettı qandastar, közı aşyq,kökıregı oiau azamattar, közı qaraqty oqyrman, iısı qazaq! El basyna kün tuǧanda jūdyryqtai jūmylyp, bır jaǧadan bas, bır jeŋnen qol şyǧarar bırlıgımızdı tanytaiyq. Bärämızde et pen süiekten jaralǧan pendemız. Ötkenımız özımızge belgılı bolǧanymen, aldaǧy ömırımız tek bır Allaǧa aian. Kımnıŋ aldynan kım şyǧyp körıptı... Küiıktıŋ qara şaiyn soraptaǧan bır qazaq şaŋyraǧyn tabalamai, adasa basqan qazaq qyzyn orynsyz kınälamai, azamattyq qolǧabysymyzdy körsetıp, janaşyrlyq tanytyp, mümkındıgınşe qol sozaiyq. Būl - ärbırımızdıŋ iman jolyndaǧy adami boryşymyz, azamattyq paryzymyz sanalmaq. Alla jolyna qaiyrymdylyq jasasaq, Täŋır iem qaitymyn eselep bererı sözssız. Peiılı men meiırımı şeksız, qonaǧyna astyndaǧy jalǧyz atyn soiyp berer qazaq degen jomart eldıŋ, zaiyrly eldıŋ ūrpaǧymyz ǧoi. Azamattyǧymyzdy, özge eldıŋ aldyndaǧy eldıgımız ben erlıgımızdı, bırlıgımızdı körseteiık, aǧaiyn. Qaumalaǧan 18 mln halyq bola tūra basyna kün tuǧan beibaq ananyŋ jolyna tiyn-teben ūstata almasaq, sürıngenge süieu bola almasaq, onda nesıne "Egemen elmız, demokratiialy memleketpız, ataǧymyz ben abyroiymyz aspandap, alty qūrlyqty baǧyndyrdyq" dep kökırek kerıp, atoi salyp aiǧailaimyz?! Iştei müjılgen qazaq anasynyŋ qoltyǧan demep, su bürkei almasaq bızdıŋ mūsylmandyǧymyz qaisy? Onsyz da qaptaǧan qytai elınde qanşama myŋdaǧan qandastarymyz taǧdyrdyŋ tauqymetın tartyp jatqany belgılı ǧoi... A. Tūrlybaidyŋ şeşuşı soty būl. Jaza basqan qaraköz qazaq qyzyna şyǧarylǧan ükım küşın joimasa, bır qazaqtyŋ qyzǧaldaǧy qaptaǧan qytaidyŋ temır torynda şıridı degen söz. Bır qyzǧaldaq elınıŋ saf auasyn jūtuǧa, auylynyŋ qasqa itın köruge zar bolyp, mezgılsız solidy degen söz. Odan taraityn qazaq ūrpaǧynyŋ özı bır töbe mäsele... Onsyz da tört jyldan berı ölmestıŋ küiın keşıp, temır torda toǧytylyp, azapty künderdı basynan ötkerıp jürgen qarlyǧaşymyzdyŋ jastyǧynyŋ qūrǧaq bolǧan künıne kım kepıldık bere alady... Aqjarqynnyŋ türmedegı tärtıbınıŋ jaqsy boluynyŋ nätijesınde sol eldegı elşılık pen bızdıŋ eldıŋ Syrtqy ıster ministrlıgı, advokat S. Nūrmaǧanbetovtyŋ onymen jüzdesıp, sot ısınıŋ ılgerılenuıne mümkındık tuyp tūr. Resmi derekterge süiensek, Aqjarqynnyŋ Qyzdar Memlekettık Pedagogikalyq Universitetındegı mınez-qūlyq, sabaq ülgerımı, tärtıbı öte jaqsy bolǧan, ärı bes uaqyt namaz oqityn üzdık student eken... Temır tordyŋ ar jaǧynda qarap jatpai, jüktelgen eŋbekke aralasyp, öz betınşe ızdenıp, qytai tılın erkın meŋgerıp alǧany sonşalyqty, kezektı sot otyrysynda sot ısın jürgızude audarmaşy qyzmetınen tübegeilı bas tartypty... Men mūnymen Aqjarqyndy jüz paiyz aqtap, qu qytaidy dattaǧaly otyrǧanym joq. Qytai zaŋy tym qatal ekenı aitpasa da belgılı. Jerlesımızge äldeqandai zaŋ ükımı şyǧaratyny bır Allaǧa aian. Qūdaiy joq qytai memleketı eger sot ükımın öz küşınde qaldyryp, Aqjarqyndy ömır boiy bas bostandyǧynan aiyru jäne ony qytai elınde öteuın läzım dep tapsa, sız benen bızdıŋ demeuımızben sot prosessıne anasy qatyssa, zar ilegen ananyŋ boztorǧaidai balapanynyn soŋǧy ret qūşuy, soŋǧy ret maŋdaiynan iıskeuı bolar bälkım... Jaratqan iem şapaǧatyn tögıp, qytai soty meiırımdılık tanytyp, qyzymyzdy tym qūryǧanda elge ekstradisiialau mäselesıne ükım şyǧarsa - onda bızdıŋ, qazaqtyŋ oljasy, qazaqtyŋ ūtqany, bır qazaq şaŋyraǧynyŋ taŋynyŋ külıp, arailanyp atqany-dür... Sol aq taŋnyŋ tuuyna sız bolyp, bız bolyp mūryndyq bolaiyq, aǧaiyn! Qazaqta Atymtai jomart azamattar köp-aq. Sol jomarttyǧymyzdy däleldeiık. Azamattyq tanytaiyq! Alla jolyna dep bergen qaiyrymdylyǧyŋyz Alladan eselenıp qaitsyn, qūrmettı iısı qazaq. Keŋ baitaq dalany meken etken 18 mln halyq Aqjarqynnyŋ anasynyŋ esep şotyna mümkındıgımızşe, tym qūryǧanda myŋ teŋgeden salsaq, Aqjarqyn Tūrlybaidyŋ anasy Zuhra Seitımovaǧa ülken kömek, demeu bolary anyq... Endeşe, jūrt bolyp jūmylyp, ūlt bolyp ūiysaiyq, qadırlı qazaq elı! Uaqyt öte az qaldy... Būl otbasyna eş tuystyq, tanystyq qatysym joq, bıraq qazaqtyŋ bır qara qyzy üşın, beibaq Ana üşın boztorǧaidai şyryldap, sızderge ün qattym. İmandy, meiırımdı jandar qarap qalmas degen ümıttemın. Tüsınıstık tanytarsyzdar degen oidamyn. Barşaŋyzǧa aldyn-ala myŋ alǧys. Allanyŋ nūry jausyn!  

Aigül TÖREBEKOVA

"Adyrna" ūlttyq portaly