Tarazdyqtardyń jıi qozǵaıtyn máselesiniń biri – jol. Degenmen, sońǵy eki jylda oblys ortalyǵynda jol jóndeý jumystary qarqyndy júrýde. Óıtkeni, qalany damytýdyń úsh jyldyq josparynda atalmysh máselege basa nazar aýdarylǵan.
Rasynda, qalanyń sáýleti men ajaryn aıshyqtap turatyn basty beıneli kórinisi osy joldyń jaıy ekeni jasyryn emes. Shahardyń sán-saltanatynan bólek, qatynastyń qolaılylyǵy men turǵyndardyń qaýipsizdigi jáne kólik qozǵalysynyń dittegen baǵytyna ýaqytynda jetýi de jol sapasyna tyǵyz baılanysty.
Baqytjan Orynbekov Taraz qalasynyń ákimi bolyp taǵaıyndalǵan sátten bastap shahar joldarynyń taqtaıdaı tegis bolýyna erekshe nazar aýdaryp keledi.
Aıtalyq, búginde oblys ortalyǵynda 1 445 kóshe joly bolsa, onyń 902-ne asfalt, 543-ne shaǵal tas tóselgen. Atalǵan joldardyń jalpy uzyndyǵy 1888 shaqyrymdy quraıdy.
Máselen, 2023 jyly qala kóshelerin ortasha jóndeýge jergilikti bıýdjetten 3,59 mlrd teńge qarastyrylyp, uzyndyǵy 87,5 shaqyrymdy quraıtyn 45 jobada, onyń ishinde 145 kóshe, burylys, tuıyq, ótkel jáne 7 jaıaý júrginshi jolynda qurylys-montaj jumystary júrgizildi. Atap aıtqanda, shahardyń soltústik-shyǵysyndaǵy Býryl jáne Sarykemer baǵytyndaǵy kúre joldy jóndeý jumystary merdiger «Raýan» JShS-men júrgizildi. Odan bólek, «Myńbulaq» jáne «Samal» yqshamaýdandaryndaǵy mektep pen balabaqshalarǵa baratyn jaıaý júrginshi joldary salyndy. Sonymen qatar, «Kóktem» jáne «Araı» alqabynan yqshamaýdandarǵa baratyn jaıaý júrginshi joldary el ıgiligine berildi.
Sondaı-aq «B grass» JShS-niń merdigerligimen Jibek joly, Balýan Sholaq kóshelerinde, «Uly dala» shaǵyn aýdanynda ortasha jol jóndeý jumystary júrdi. Budan bólek, merdiger «Nurly Jol 7» JShS-men №15 yqshamaýdanǵa baratyn Qoıshybekov kóshesinde (Kóshek batyr kóshesinen Pýshkın kóshesine deıin) ortasha jóndeý jumystary júrgizilip, jol bóligi keńeıtildi.
Oblys ortalyǵynda mundaı atqarylǵan jumystardy kóptep mysalǵa keltirýge bolady. Degenmen, qaladan shalǵaı jatqan áýejaı aımaǵy, «Shalǵaı Qarasý», «Qant zaýyty» syndy turǵyn alqap turǵyndary otyz jyldan keıin taqtaıdaı tegis joldyń ıgiligin kórgenin atap ketpese bolmas.
Al «Býryl» men «Baryshan» turǵyn alqaptarynda jol máselesi kezeń-kezeńimen sheshilip keledi. Byltyr «Býryl» alqabynda 15 kóshege asfalt jabyndysy tóselse, bıyl atalmysh alqaptyń barlyq 60 kóshesine asfalt jabyndysynyń birinshi qabaty tóseledi. «Baryshan» alqabynda byltyr turǵyndar suranysy boıynsha qoǵamdyq kólik qatynaıtyn bir kóshege asfalt tóselse, bıyl segiz kóshe ıigilikti istiń nátıjesin kóredi dep josparlanýda.
Jalpy, Tarazda qalaishilik joldardy qaıta jańǵyrtý jumystary da qarqyn aldy. Aıtalyq, 2022 jyly bastalǵan Tashkent jáne Mámbet batyr kóshelerin qaıta jańǵyrtý jumystary tolyǵymen aıaqtalyp, jaıaý júrginshi joly salyndy. Sondaı-aq Mámbet batyr kóshesi «Aýyl Bereke» bazaryna baratyn kúre jol bolǵandyqtan kólik keptelisin azaıtý maqsatynda qaıta jańǵyrtý júrgizilgen bolatyn. Buǵan qosa, Shostakovıch jáne Sańyraq batyr kóshelerinde qaıta jańǵyrtý jumystary bastalyp, 2024 jyly qurylys-montaj jumystary tolyǵymen támamdaldy. Nátıjesinde, jol bóligi 2 jolaqtan 4 jolaqqa keńeıtilip, jaıaý júrginshi joly salyndy.
Sonymen qatar ótken jyly «Nurly Jol-7» JShS-niń merdigerligimen 29 904 sharshy metrdi, únemdelgen qarajat esebinen merdiger «RusStroy» JShS-men 4 622 sharshy metrdi aǵymdy jóndeý jumystary aıaqtaldy. Budan bólek, merdiger «Nur Abdrahman joldary» JShS-men saıajaı alqaptaryna baratyn joldarǵa da aǵymdy jóndeý jumystary júrgizilgen.
Jol jóndeý jumystary aǵymdaǵy jyly óz jalǵasyn tabýda. Bıyl ortasha jóndeýge jergilikti bıýdjetten 3,9 mıllıard teńge qaralyp, uzyndyǵy 68,6 shaqyrymdy quraıtyn 41 jobany, (onyń ishinde 118 kóshe, burylys, tuıyq, ótkel), odan bólek uzyndyǵy 18,1 shaqyrymdy quraıtyn 7 jaıaý júrginshi jolyn jáne uzyndyǵy 73,8 shaqyrymdy quraıtyn shaǵal joldy (onyń ishinde 165 kóshe, burylys, tuıyq, ótkel) jóndeý josparlanǵan. Sońǵy atalǵan jumystar (shaǵal jol tóseý) «Pobeda», «Bereke», «Iýbıleınyı», «Hımık», «Jambylstroı», «Kommýnalnık», «Leto», «Veteran» sekildi shalǵaı alqaptardy qamtıdy.
Búgingi kúnge josparlanǵan 41 jobanyń jartysynan kóbisinde asfalt tóseý jumystary aıaqtaldy. Sondaı-aq jaıaý júrginshiler joly da el ıgiligine berildi. Degenmen, turǵyndar tarapynan jıi kóterilgen aýmaqtardyń biri «Uly Dala» yqshamaýdany bolatyn. Qazir atalmysh shaǵyn aýdanda uzyndyǵy 9,2 shaqyrymdy quraıtyn 10 kóshesine ortasha jóndeý jumystary júrgizildi. Atap aıtqanda, Qoıshybekov kóshesi (Súleımenov kóshesinen bastap Kóshek batyr kóshesine deıin) ortasha jóndeýden ótip, Appasov kóshesi arqyly «Uly Dala» yqshamaýdanyna tikeleı qatynaýǵa múmkindik týdy.
Sondaı-aq 2024 jyly qala kósheleriniń 23 980,8 sharshy metrine aǵymdy jóndeý jumystaryna konkýrs jarııalanyp, sonyń nátıjesi boıynsha jeńimpazdarmen kelisimshart jasalyp, tıisti jumystar júrýde.
Aıtalyq, «Taraz qalasynyń negizgi kóshelerindegi MA jabyndaryn aýystyrý (marshrýt ádisi)» nysany boıynsha «KATSA» JShS-men kelisimshart jasalyp, Táýke han, Tóle bı, Ál Farabı, Súleımenov, Áıteke bı, Qazybek bı, Qonaev, Baızaq batyr kóshelerinde jumystar júrgizildi. Sonymen qatar №1-10 yqshamaýdandardyń kireberis joldaryna aǵymdy jóndeý jumystary jasaldy.
Jol sapasyn jaqsartý jumystary keler jyldyń josparynan da tys qalmaıdy. Máselen, 2025 jyly qala kóshelerin ortasha jóndeý jumystaryna jobalyq-smetalyq qujattama ázirlenip, kóshelerdiń tizimi boıynsha bıýdjet qarajatyn tıimdi paıdalaný maqsatynda kommýnaldyq mekemelermen kelisý jumystary júrgizilýde.
Budan bólek, Qoıgeldi, Asqarov, Rysbek batyr, «28 saıajaı» arqyly ótetin ortalyq kósheni (Qumshaǵal temirjol ótkelinen bastap Asa-Talas kanalyna deıin), aınalma joldy Asa-Talas kanalynan eski Aısha bıbi beketine deıin qaıta jańǵyrtý jumystary josparlanyp otyr.
