تارازدىقتاردىڭ ءجيى قوزعايتىن ماسەلەسىنىڭ ءبىرى – جول. دەگەنمەن، سوڭعى ەكى جىلدا وبلىس ورتالىعىندا جول جوندەۋ جۇمىستارى قارقىندى جۇرۋدە. ويتكەنى، قالانى دامىتۋدىڭ ءۇش جىلدىق جوسپارىندا اتالمىش ماسەلەگە باسا نازار اۋدارىلعان.
راسىندا، قالانىڭ ساۋلەتى مەن اجارىن ايشىقتاپ تۇراتىن باستى بەينەلى كورىنىسى وسى جولدىڭ جايى ەكەنى جاسىرىن ەمەس. شاھاردىڭ ءسان-سالتاناتىنان بولەك، قاتىناستىڭ قولايلىلىعى مەن تۇرعىنداردىڭ قاۋىپسىزدىگى جانە كولىك قوزعالىسىنىڭ دىتتەگەن باعىتىنا ۋاقىتىندا جەتۋى دە جول ساپاسىنا تىعىز بايلانىستى.
باقىتجان ورىنبەكوۆ تاراز قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالعان ساتتەن باستاپ شاھار جولدارىنىڭ تاقتايداي تەگىس بولۋىنا ەرەكشە نازار اۋدارىپ كەلەدى.
ايتالىق، بۇگىندە وبلىس ورتالىعىندا 1 445 كوشە جولى بولسا، ونىڭ 902-نە اسفالت، 543-نە شاعال تاس توسەلگەن. اتالعان جولداردىڭ جالپى ۇزىندىعى 1888 شاقىرىمدى قۇرايدى.
ماسەلەن، 2023 جىلى قالا كوشەلەرىن ورتاشا جوندەۋگە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 3,59 ملرد تەڭگە قاراستىرىلىپ، ۇزىندىعى 87,5 شاقىرىمدى قۇرايتىن 45 جوبادا، ونىڭ ىشىندە 145 كوشە، بۇرىلىس، تۇيىق، وتكەل جانە 7 جاياۋ جۇرگىنشى جولىندا قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، شاھاردىڭ سولتۇستىك-شىعىسىنداعى بۋرىل جانە سارىكەمەر باعىتىنداعى كۇرە جولدى جوندەۋ جۇمىستارى مەردىگەر «راۋان» جشس-مەن جۇرگىزىلدى. ودان بولەك، «مىڭبۇلاق» جانە «سامال» ىقشاماۋداندارىنداعى مەكتەپ پەن بالاباقشالارعا باراتىن جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى سالىندى. سونىمەن قاتار، «كوكتەم» جانە «اراي» القابىنان ىقشاماۋداندارعا باراتىن جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى ەل يگىلىگىنە بەرىلدى.
سونداي-اق «B grass» جشس-ءنىڭ مەردىگەرلىگىمەن جىبەك جولى، بالۋان شولاق كوشەلەرىندە، «ۇلى دالا» شاعىن اۋدانىندا ورتاشا جول جوندەۋ جۇمىستارى ءجۇردى. بۇدان بولەك، مەردىگەر «نۇرلى جول 7» جشس-مەن №15 ىقشاماۋدانعا باراتىن قويشىبەكوۆ كوشەسىندە (كوشەك باتىر كوشەسىنەن پۋشكين كوشەسىنە دەيىن) ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، جول بولىگى كەڭەيتىلدى.
وبلىس ورتالىعىندا مۇنداي اتقارىلعان جۇمىستاردى كوپتەپ مىسالعا كەلتىرۋگە بولادى. دەگەنمەن، قالادان شالعاي جاتقان اۋەجاي ايماعى، «شالعاي قاراسۋ»، «قانت زاۋىتى» سىندى تۇرعىن القاپ تۇرعىندارى وتىز جىلدان كەيىن تاقتايداي تەگىس جولدىڭ يگىلىگىن كورگەنىن اتاپ كەتپەسە بولماس.
ال «بۋرىل» مەن «بارىسحان» تۇرعىن القاپتارىندا جول ماسەلەسى كەزەڭ-كەزەڭىمەن شەشىلىپ كەلەدى. بىلتىر «بۋرىل» القابىندا 15 كوشەگە اسفالت جابىندىسى توسەلسە، بيىل اتالمىش القاپتىڭ بارلىق 60 كوشەسىنە اسفالت جابىندىسىنىڭ ءبىرىنشى قاباتى توسەلەدى. «بارىسحان» القابىندا بىلتىر تۇرعىندار سۇرانىسى بويىنشا قوعامدىق كولىك قاتىنايتىن ءبىر كوشەگە اسفالت توسەلسە، بيىل سەگىز كوشە يىگىلىكتى ءىستىڭ ناتيجەسىن كورەدى دەپ جوسپارلانۋدا.
جالپى، تارازدا قالاىشىلىك جولداردى قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى دا قارقىن الدى. ايتالىق، 2022 جىلى باستالعان تاشكەنت جانە مامبەت باتىر كوشەلەرىن قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى تولىعىمەن اياقتالىپ، جاياۋ جۇرگىنشى جولى سالىندى. سونداي-اق مامبەت باتىر كوشەسى «اۋىل بەرەكە» بازارىنا باراتىن كۇرە جول بولعاندىقتان كولىك كەپتەلىسىن ازايتۋ ماقساتىندا قايتا جاڭعىرتۋ جۇرگىزىلگەن بولاتىن. بۇعان قوسا، شوستاكوۆيچ جانە ساڭىراق باتىر كوشەلەرىندە قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى باستالىپ، 2024 جىلى قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى تولىعىمەن ءتامامدالدى. ناتيجەسىندە، جول بولىگى 2 جولاقتان 4 جولاققا كەڭەيتىلىپ، جاياۋ جۇرگىنشى جولى سالىندى.
سونىمەن قاتار وتكەن جىلى «نۇرلى جول-7» جشس-ءنىڭ مەردىگەرلىگىمەن 29 904 شارشى مەتردى، ۇنەمدەلگەن قاراجات ەسەبىنەن مەردىگەر «RusStroy» جشس-مەن 4 622 شارشى مەتردى اعىمدى جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالدى. بۇدان بولەك، مەردىگەر «نۇر ابدراحمان جولدارى» جشس-مەن ساياجاي القاپتارىنا باراتىن جولدارعا دا اعىمدى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن.
جول جوندەۋ جۇمىستارى اعىمداعى جىلى ءوز جالعاسىن تابۋدا. بيىل ورتاشا جوندەۋگە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 3,9 ميلليارد تەڭگە قارالىپ، ۇزىندىعى 68,6 شاقىرىمدى قۇرايتىن 41 جوبانى، (ونىڭ ىشىندە 118 كوشە، بۇرىلىس، تۇيىق، وتكەل), ودان بولەك ۇزىندىعى 18,1 شاقىرىمدى قۇرايتىن 7 جاياۋ جۇرگىنشى جولىن جانە ۇزىندىعى 73,8 شاقىرىمدى قۇرايتىن شاعال جولدى (ونىڭ ىشىندە 165 كوشە، بۇرىلىس، تۇيىق، وتكەل) جوندەۋ جوسپارلانعان. سوڭعى اتالعان جۇمىستار (شاعال جول توسەۋ) «پوبەدا»، «بەرەكە»، «يۋبيلەينىي»، «حيميك»، «جامبىلستروي»، «كوممۋنالنيك»، «لەتو»، «ۆەتەران» سەكىلدى شالعاي القاپتاردى قامتيدى.
بۇگىنگى كۇنگە جوسپارلانعان 41 جوبانىڭ جارتىسىنان كوبىسىندە اسفالت توسەۋ جۇمىستارى اياقتالدى. سونداي-اق جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى دا ەل يگىلىگىنە بەرىلدى. دەگەنمەن، تۇرعىندار تاراپىنان ءجيى كوتەرىلگەن اۋماقتاردىڭ ءبىرى «ۇلى دالا» ىقشاماۋدانى بولاتىن. قازىر اتالمىش شاعىن اۋداندا ۇزىندىعى 9,2 شاقىرىمدى قۇرايتىن 10 كوشەسىنە ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، قويشىبەكوۆ كوشەسى (سۇلەيمەنوۆ كوشەسىنەن باستاپ كوشەك باتىر كوشەسىنە دەيىن) ورتاشا جوندەۋدەن ءوتىپ، اپپاسوۆ كوشەسى ارقىلى «ۇلى دالا» ىقشاماۋدانىنا تىكەلەي قاتىناۋعا مۇمكىندىك تۋدى.
سونداي-اق 2024 جىلى قالا كوشەلەرىنىڭ 23 980,8 شارشى مەترىنە اعىمدى جوندەۋ جۇمىستارىنا كونكۋرس جاريالانىپ، سونىڭ ناتيجەسى بويىنشا جەڭىمپازدارمەن كەلىسىمشارت جاسالىپ، ءتيىستى جۇمىستار جۇرۋدە.
ايتالىق، «تاراز قالاسىنىڭ نەگىزگى كوشەلەرىندەگى ششMA جابىندارىن اۋىستىرۋ (مارشرۋت ءادىسى)» نىسانى بويىنشا «KATSA» جشس-مەن كەلىسىمشارت جاسالىپ، تاۋكە حان، تولە بي، ءال فارابي، سۇلەيمەنوۆ، ايتەكە بي، قازىبەك بي، قوناەۆ، بايزاق باتىر كوشەلەرىندە جۇمىستار جۇرگىزىلدى. سونىمەن قاتار №1-10 ىقشاماۋدانداردىڭ كىرەبەرىس جولدارىنا اعىمدى جوندەۋ جۇمىستارى جاسالدى.
جول ساپاسىن جاقسارتۋ جۇمىستارى كەلەر جىلدىڭ جوسپارىنان دا تىس قالمايدى. ماسەلەن، 2025 جىلى قالا كوشەلەرىن ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارىنا جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاما ازىرلەنىپ، كوشەلەردىڭ ءتىزىمى بويىنشا بيۋدجەت قاراجاتىن ءتيىمدى پايدالانۋ ماقساتىندا كوممۋنالدىق مەكەمەلەرمەن كەلىسۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
بۇدان بولەك، قويگەلدى، اسقاروۆ، رىسبەك باتىر، «28 ساياجاي» ارقىلى وتەتىن ورتالىق كوشەنى (قۇمشاعال تەمىرجول وتكەلىنەن باستاپ اسا-تالاس كانالىنا دەيىن), اينالما جولدى اسا-تالاس كانالىنان ەسكى ايشا ءبيبى بەكەتىنە دەيىن قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جوسپارلانىپ وتىر.
