Ata-analardyń jetkilikti kóńil bólmegeninen balalardyń terezeden qulaýy jıilep barady. Áleýmettanýshy onyń bir sebebin uıaly telefon, áleýmettik jelimen baılanystyrsa, tótenshe jaǵdaı qyzmeti eskertý jarııalaýmen shektelgen. Qaıtse balany ajal terezesinen aman alyp qalýǵa bolady?
Bıylǵy jaz aılarynda balalardyń terezeden qulaý oqıǵalary jıilep ketti. Kúnde, kúnara estıtin aqparattyń biri – osy. Byltyr bir jyl ishinde terezeden qulaǵan perishteler sany 170 bolsa, bıyl qazirge deıin terezeden qulaǵan balalar sany 120-den asyp ketti. Al 2020 jyly bir jyl ishinde terezeden qulaǵan balalar sany resmı málimet boıynsha 105 bolǵan.
Ókinishke oraı, mundaı jaǵdaılar balanyń aýyr jaralanýyna ǵana emes, ólimine de sebep bolyp otyr. Ómirbaqı osynyń zardabyn tartyp tirshilik keshetinder týraly aıta almaı otyrmyz.
ATA-ANA QAIDA QARAIDY?
3 tamyz kúni bir kún ishinde elimizdiń ár aımaǵynda úsh birdeı balanyń terezeden qulaǵany habarlandy. Temirtaý qalasynda alty jasar ul bala úshinshi qabattan qulap, túrli jaraqattarmen aýrýhanaǵa jetkizilse, Astana qalasynda bir jasar bala besinshi qabattyń terezesinen qulaǵan. Sondaı-aq, Semeı qalasynda 2020 jyly týǵan qyz bala besinshi qabattan qulap, alǵan jaraqattarynyń áserinen oqıǵa ornynda qaıtys boldy. Atalǵan úsh oqıǵada da balalar ata-anasynyń qaraýynsyz qalǵan.
Shyǵys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń baspasóz hatshysy Marına Lıskovanyń aıtýynsha 7 tamyz kúni Úlken Naryn aýylynda úıinde eresekterdiń qaraýynsyz qalǵan eki jasar bala ekinshi qabattan qulap, aýrýhanaǵa jatqyzylǵan.
- Eresekterdiń baqylaýynsyz qalǵan balalardy saqtandyrý maqsatynda ShQO Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń qyzmetkerleri turǵyn úıler aýmaǵyna dınamıkpen jabdyqtalǵan arnaıy dron ushyryp, terezeler ashyq bolǵan jerde turǵyndarǵa qaýipsizdik erejelerin aıtyp, balalardy qaraýsyz qaldyrý qanshalyqty qaýipti ekenin eske saldy, - deıdi ShQO TJD baspasóz hatshysy Marına Lıskova.
Biraq budan másele sheshile me?
SEBEPTIŃ BIRI – UIaLY TELEFON
Áleýmettanýshy Aıjan Shabdenova qazirgi zamannyń balalary shıraq, sol sebepti olardy múlde nazardan tys qaldyrýǵa bolmaıdy deıdi.
- Taǵy bir jaıt – qazirgi ata-analar uıaly telefonnan bas almaı, túrli áleýmettik jelilerge kirip ketedi. Sonyń áserinen balalar qaraýsyz qalyp, túrli qaıǵyly jaǵdaılar oryn alýda. Degenmen bul máseleniń tek bir ǵana sebebi, - deıdi Aıjan Shabdenova.
Áleýmettanýshy balanyń qaraýsyz qalýyna otbasynyń áleýmettik jaǵdaıynyń áseri joq ekenin alǵa tartty. Onyń aıtýynsha mundaı jaǵdaı ár túrli otbasyda bolýy múmkin.
- Qaıǵyly jaǵdaılar oryn almas úshin, áleýmettik jeliler men baspasóz betterinde balanyń baqylaýsyz qalýynyń sońy qandaı jaǵdaımen aıaqtalatynyn kóbirek aıtyp, ata-analardy saqtandyrý qajet, - dep pikirimen bólisti áleýmettanýshy.
TJM ESKERTEDI, EGER ADAMZAT ESKERSE
Balalardyń kópqabatty úılerdiń terezelerinen qulaýymen baılanysty jazataıym oqıǵalardyń aldyn alý maqsatynda Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi qaýipsizdik sharalaryn saqtaýdy eskertedi:
- Úıde kishkentaı bala bolsa, terezelerdi ashyq qaldyrmańyz. Óıtkeni nazaryńyzdy bir sekýndqa basqa jaqqa aýdarýdyń ózi balanyń ómirindegi sońǵy sát bolýy nemese onyń birjola múgedek bolyp qalýy úshin jetkilikti;
- Terezeni tıisti qorǵaýmen jabdyqtalmaǵan moskıt torlaryn paıdalanbańyz. Balalar mundaı torlarǵa súıenip, nátıjesinde olarmen birge qulap túsedi;
- Balalar ózdiginen terezeni asha almaıtyndaı etip, qaýipsizdik qulyptaryn ornatyńyz;
- Balany qaraýsyz qaldyrmańyz, ásirese terezeler men shyny esikterdiń janynda oınaýǵa jol bermeńiz;
- Balalar terezeniń aldyna shyǵa alatyndaı jıhazdardy onyń janyna qoımańyz.
AJAL TEREZESI
Statıstıkaǵa súıenetin bolsaq, jyl basynan beri turǵyn úılerdiń terezesinen 102 bala qulady. Bul – tek tirkelgen oqıǵalar ǵana. Osy oqıǵa saldarynan 7 bala qaza taýyp, 95 bala túrli jaraqattarmen aýrýhanaǵa jatqyzylǵan.
TJM málimetinshe, Astana qalasynda – 18, Qyzylorda oblysynda – 13, Qaraǵandy oblysynda – 12 bala terezeden qulaǵan. Batys Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar oblystarynda 6 oqıǵa tirkelse, Atyraý, Aqmola, Abaı, Mańǵystaý, Ulytaý oblystarynda 5 jaǵdaı oryn alǵan.
Eske sala keteıik, ótken jyly tirkelgen oqıǵa boıynsha 170 bala terezeden qulaǵan. 2-13 jas aralyǵyndaǵy balalar qaraýsyz qalyp, terezege ózdiginen kóterilip, tireýish retinde ártúrli jıhazdardy qoldanǵan nemese moskıt toryna súıenip, terezeden qulap ketken. Qaıtalap eske salaıyq, bul resmı tirkelip, habarlanǵandary ǵana.
Mereı Myrzaǵalıqyzy
«Adyrna» ulttyq portaly
