8 şılde künı Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev oiyn biznesı, lotereia qyzmetı jäne ludomaniiaǧa qatysty zaŋ jobasyna qol qoidy. Atalǧan zaŋ qoǧamǧa ülken özgerıs äkelmek. Būl turaly belgılı zaŋger Tıleujan Kışkenebaev aityp berdı.
- Jaqynda Prezident qol qoiǧan ludomaniiaǧa qatysty zaŋ - qoǧamǧa ülken özgerıs äkelmek. Öitkenı, zaŋ jüzınde tyiym salynyp, oiyn biznesı tyiylady. Oiyn biznesı tyiylsa, oiynşylar da, ömırde öz ornyn tappai jürgen jastarymyz būl jolǧa tüspeidı. Zaŋ boiynşa, qala ışındegı oiyn-sauyqtar, avtomattar qoǧamdyq oryndardan alystatyp jatyr.Būǧan deiın talai ūtys oiyndaryna qatysyp, äbden qaryzdanǧan tūlǧalar endı bukmekerlık keŋseler men kazinolarǧa kıre almaidy. Bügınde qara tızımge engen 3,5 mln qazaqstandyq bar. Memlekettık qyzmetşıler men äskeri qyzmetkerler, biudjettık ūiym basşylaryna da bäs tıguge tyiym salyndy. Şekteuge 280 myŋ adam ılıkken. Talapty būzsa, eşqandai eskertusız jūmystan şyǧaralady. Zaŋ jobasyna būl normanyŋ enuı tegın emes. Sebebı, būǧan deiın memlekettık qyzmetkerlerdıŋ 507 mln teŋgesın qūmar oiynǧa jūmsaǧany belgılı bolǧan. Bas-aiaǧy 305 adam. Onlain-kazino ūiymdastyruşylar da qylmystyq jauapqa tartylady. Olar 7 jarym mln teŋge aiyppūl tölep, nemese 2 jylǧa deiın bas bostandyǧynan aiyryluy mümkın. Būdan bölek, bukmekerlık keŋseler men onlain-kazinolardy Būqaralyq aqparat qūraldary, kino, video arqyly jarnamalauǧa ışınara tyiym salynady. Al qūmar oiynyn nasihattaǧan blogerler men qoǧam belsendırı kemı 200 myŋ teŋge aiyppūl töleidı, - dedı zaŋger.
Praktik-psiholog, geştalt-terapevt Ūlmeken Sändıbekqyzynyŋ aituynşa, ludomaniiaǧa şaldyqqan adam üşın zaŋmen tyiymnan bölek, onymen tolyqqandy jūmys ısteu qajet.
- Ludomaniia – dert. Ony tyiu üşın tolyqqandy jūmys jürgızılu kerek. Zaŋ tolyǧymen joiady dep aitu qiyn. Bıraq aldyn aluǧa orasan kömegı bolmaq. Sebebı, ärbır adam öz äreketınıŋ alyp keler saldaryn eskerer bolsa, qorqynyş sezımın ūialatu arqyly özın būl dertten şekteuıne yqpal ete alady. Ludomaniia- “essızdıkke jetkenşe oinau” - degen maǧynany beredı. Azarttyq –täueldılıktıŋ būzylysy. Azarttyq täueldılık sätınde adam öz sezımderın jäne özın baqylai almau sebebınen qarjylyq jäne äleumettık qiyndyqtarǧa tap bolady. Ludomandar ädette özınıŋ ışkı qajettılıkterın oiyn arqyly jabudy közdeidı. Oiyn barysynda bır sättık eiforiiany bastan ötkızedı. Aqşany ūtylyp qalǧanda depressiia, mazasyzdyq, qauqarsyzdyq, kınä sezımın keşedı. Sol kınä sezımın jeŋıldetu maqsatynda ūtylǧan aqşany qaitaramyn degen aldamşy oimen qaita-qaita oinap, şyrmauyqtan şyǧa almai jatady. Bastapqyda tez baiyp ketudı közdese, ärı qarai sol serpılıs, emosiiany qaita bastan ötkızu üşın oinaidy, - deidı psiholog maman.
Sondai-aq, psiholog ludomaniia dertıne şaldyqqan adamnan bölek, onyŋ tolyq otbasyna da toptyq terapiia jasalu qajet ekenın aitady.
- Ludomaniiany emdeu ūzaq uaqytty jäne adamnyŋ sanaly türde daiyndyǧyn talap etedı. Ludomaniia täueldılıktıŋ türı bolǧandyqtan, tek ludomandy ǧana emes, onyŋ tolyq otbasyna jeke jäne toptyq terapiia jürgızılgen dūrys. Öitkenı būl dert – otbasylyq dert. Ludomanǧa alǧaş qol sozyp, kömek berıp, aiauşylyq tanytatyn da jaqyndary. Sonymen qatar, salauatty ömır saltyn ūstanu, tūrǧylyqty ornyn auystyru, qyzyǧuşylyqtaryn köbeitu, ruhani bailyqty, kıtap terapiiasy, adami qūndylyqty damytudy basty nazarǧa alǧan jön. Qazırgı taŋda ludomaniiany emdeude, ludomandardy qoldau maqsatynda köp kömek beretın oŋaltu ortalyqtary jäne qūmar oiynşylardyŋ anonimdı klubtary bar. Ünemı özın baqylauda ūstap, öz energiiasyn paidaly arnaǧa baǧyttauǧa daǧdylansa dertten aiyǧady. Qazırgı taŋda ludomaniiany jeŋıp, basqa jandarǧa jol körsetıp jürgen tūlǧalar da barşylyq. Eŋ bastysy uaqytynda dabyl qaǧyp, uaqytyly kömek qolyn sozu qajet, - deidı Ūlmeken Sändıkbekqyzy.
