Qazaqstan fýtbol quramasyna bas bapker bop taǵaıyndalǵannan keıin reseılik BAQ-qa bergen birinshi suhbatynda Stanıslav Cherchesov «nege bul komandany tańdadyńyz?» degen suraqqa:
– Bóten tildik ortada jumys istegim kelmedi. Keıingi eki jylda Vengrııada jumys istedim, onda fýtbolshylarmen negizinen aǵylshynsha, nemisshe tildesýge týra keldi. Endi Reseıde, óz tildik ortamda jumys istesem dep kelgen edim. Al Qazaqstan – orystildi el ǵoı, bárimiz KSRO-dan shyqtyq, bul turǵyda [Reseı men Qazaqstannyń] esh aıyrmasy joq, – dep jaýap bergen edi.
S.Cherchesov Astanada alǵashqy baspasóz máslıhatyn ótkizipti. Jıyn barysynda jýrnalıst Nursultan Qurmannyń qaıta-qaıta qazaqsha suraq qoıǵany reseılik mamanǵa unamaı qalypty. Onyń bastapqyda qazaqsha qoıǵan suraǵyn QFF prezıdenti Ádilet Barmenqulov orysshaǵa aýdaryp bergen. Al jýrnalıst ekinshi ret qazaqsha saýal tastaǵanda Stanıslav Cherchesov jatyp kep renjipti.
– Nege suraqty oryssha qoımaısyz? Men qazir sizge óz ana tilim – osetın tilinde jaýap bersem ne bolady? Ony eshkim túsinbeıdi ǵoı. Birinshi qazaqsha saýalyńyzdy federaııa prezıdenti aýdaryp berdi, endi ol kisini qaıta-qaıta áýreleımin be? Ótinish jasaý birinshi ret tegin bolady, al keıinnen ondaı júrmeıdi, – depti reseılik bapker.
Bul ne masqara?
Sonda ol Qazaqstan degen táýelsiz eldiń memlekettik tilin Reseıdiń túkpirgi bir ólkesindegi osetın tilimen salystyryp tur ma? Munysy – naǵyz basyný emes pe?
Bapker tappaǵandaı osyndaı shovınıst mamanǵa jylyna 1 mıllıon dollardan astam jalaqy kesip, kelisimshart jasasqan Qazaqstan fýtbol federaııasy (QFF) ózderiniń naǵyz orysqul ekenin dáleldep otyr. Jaraıdy, Cherchesov Qazaqstandy Reseıdiń bir gýbernııasy dep oılaǵan eken, al bul eldiń Reseı emes, Qazaqstan ekenin, jýrnalısterdiń qazaq tilinde de suraq qoıýy múmkin ekenin, oǵan quqyǵy bar ekenin QFF prezıdenti Á.Barmenqulov nege eskermegen, nege eskertpegen? Nege aýdarmashy ertpegen? Álde ol da «Qazaqstan – orystildi el ǵoı» dep esepteı me?
Keshe ǵana biz sekildi «KSRO-dan shyqqan» Grýzııa eliniń fýtbol quramasy Eýropa chempıonatynyń fınaldyq týrnırinde azýy alty qarys Portýgalııany utyp, 1/8 fınalǵa joldama aldy. Keremet tabys! Osy tabysqa grýzın fýtbolshylary tek jasyl alańdaǵy sheberligi arqyly ǵana jetip otyr ma? Joq. Sol sheberlikke qosa ulttyq rýhtyń, ulttyq namystyń, otanshyldyqtyń (patrıotızmniń) alapat kúshi arqyly jetip otyr. Grýzııany jattyqtyratyn franýz mamany Vıllı Sanoldiń aılyǵy Cherchesovtan 6 ese (!) az! Jaraıdy, ol da grýzın tilin bile qoımas. Grýzın fýtbolshylarynyń kópten shetelde oınaıtyndary bolmasa, franýz-aǵylshyn tilderine bári birdeı jetik emes shyǵar. Biraq onda aýdarmashy bar ǵoı! Júz paıyz grýzın jigitterinen quralǵan shyn mánindegi ulttyq quramada bári de grýzınshe sóıleıdi, jasyl alańda grýzınshe aıqaılasady, eregesip qalsa grýzınshe boqtasady!
Al bizde qalaı? Birneshe qazaq fýtbolshysy oınap júrgenimen, Qazaqstan ulttyq quramasyndaǵy negizgi tildiń orys tili ekeni bárimizge de aıan. Cherchesovke osyndaı orystildi orta qajet bolyp tur. Jaraıdy, Samorodov, Marochkın, Vorogovskııler basym ortada dál qazir qazaq tiliniń ústem bolýyn talap etý qıyn da shyǵar. Biraq tym bolmasa BAQ ókilderimen kezdesýge, baspasóz máslıhatyna aýdarmashy shaqyrýǵa bolady ǵoı! Nege qazaq jýrnalısteri tek Cherchesovke túsinikti tilde ǵana suraq qoıýy kerek? Qazaq jýrnalısteriniń árqaısysynyń artynda qazaq tilinde aqparat, málimet, beınekórinis kútip myńdaǵan qazaqtildi kórermen, tyńdarman, oqyrman tur emes pe?! Qala berdi, qazaq deıtin halyq tur emes pe?! Nege olardyń quqyǵy taptalýǵa tıis?
Sáken Sybanbaı
