Irannyń rýhanı kósemi aıatolla Álı Hameneı apatqa ushyraǵan prezıdent pen ózge de sheneýnikterdiń aman ekenine úmit bildirdi, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Iran prezıdenti Ibragım Raısı men eldiń syrtqy ister mınıstri Hoseın Amır Abdollahıan mingen tikushaq jeksenbi kúni tústen keıin eldiń soltústik-batysynda apatqa ushyrady. Raısı jeksenbi kúni Ázerbaıjan prezıdenti Ilham Álıevpen birge Aras ózenindegi sý elektr stanııalarynyń ashylý saltanatyna qatysqan. Keıinnen prezıdenttiń tikushaǵy apatqa ushyrady. Apat aımaǵy mańynda izdestirý, qutqarý sharalary qolǵa alynǵan. Alaıda nóser men tumandy aýa raıy jáne táýliktiń túnge ulasýy bul jumystardy kúrdelendirip jibergen. Qutqarýshylar tipti oqıǵa ornyna ázirge jetpegen sııaqty. Sondyqtan prezıdenttiń jaǵdaıy týraly rastalmaǵan ártúrli alyp-qashpa málimetter taraýda.
Iran apatqa ushyraǵan tikushaqty izdestirýge Eýropa odaǵynan kómek surap otyr. Túrkııanyń izdestirý jumysyna qajetti quraldar jibergeni aıtylady. Saýd Arabııasy, Qatar jáne Reseı kómek kórsetýge daıar ekendikterin málimdegen.
SEMINARIST SAIaSATKER
Iran ıslam respýblıkasynyń fýnkıoneri Ibragım Raısı 1960 jyly 14 jeltoqsanda Irannyń Meshhed qalasynda dúnıege kelgen.
1975 jyly shıittik ıslamnyń negizgi ıntellektýaldyq ortalyǵy Qum qalasyndaǵy semınarııaǵa túsip, belgili ıslam ǵulamalarynan dáris alady. Semınarııa kýrsyn bitirgennen keıin ol jeke quqyq magıstri dárejesin bitirdi, sodan keıin Shahıd Motaharı ýnıversıtetinde quqyqtaný jáne quqyq ǵylymdarynyń doktory dárejesin aldy.
Eńbek jolyn 1980 jyly Karadj qalasynyń sot keńsesinde jumys istep, bastaǵan. Raısı birneshe ýaqyttan keıin Karadj qalasynyń prokýrory bolyp taǵaıyndaldy. Al 1982 jyldyń jazynda ol Hamadan qalasynyń prokýrory bolyp bekitilip, eki qalada jumys istep, birneshe aı boıy eki qyzmetti qatar atqardy. Iran prezıdenti 1982-1984 jyldary Hamadan oblysynyń prokýrory qyzmetin atqarǵan.
1985 jyly Raısı Tegeran prokýrorynyń orynbasary bolyp taǵaıyndaldy. 1989-1994 jyldary Tegeran prokýrory boldy. 1994-2004 jyldary Irannyń Bas ınspekııasynyń basshysy boldy. 2004-2014 jyldary Irannyń sot júıesiniń birinshi orynbasary qyzmetin atqarǵan. 2014-2016 jyldary Irannyń bas prokýrory boldy. Al 2016-2019 jyldary Raısı Irandaǵy ondaǵan uıymdar men myńdaǵan qyzmetkerlerdi qamtıtyn birneshe qaıyrymdylyq qorlarynan turatyn eń iri Astan Qods Razavi holdıngin basqardy.
Onyń zań oryndaryn basqarǵan kezde elde repressııa kúsheıip, qýǵyn-súrgin beleń aldy. Iran qoǵamynda qazirgi júıeni synaýshylar ony qandyqol saıasatker retinde tanıdy.
SANKIIaǴA JOL
Raısı 2017 jyly mamyrda Irandaǵy prezıdenttik saılaýǵa qatysty. Biraq alǵashqy saılaýynda ekinshi merzimge qaıta saılanǵan Hasan Roýhanıden jeńilip qaldy. Raısı 38 paıyzdaı daýys jınap, Roýhanı 57 paıyz daýys aldy.
Eks-kandıdat 2019 jyly Irannyń sot bıliginiń basshysy bolyp taǵaıyndaldy. Ol óz laýazymynda eldegi sybaılas jemqorlyqqa qarsy aýqymdy naýqanymen tanymal. Sonymen qatar, Raısı áıelderdiń quqyǵyn turmystyq zorlyq-zombylyqtan qorǵaıtyn zańnamany ázirleýge bastamashy boldy.
2021 jyldyń mamyr aıynda Ibragım Raısı Irandaǵy prezıdenttik saılaýda táýelsiz kandıdat retinde óziniń kandıdatýrasyn jarııalady. Ol óziniń saılaýaldy joldaýynda prezıdent retinde sybaılas jemqorlyq pen kedeıshilikpen kúresetinin jáne Iran azamattarynyń quqyqtaryn qorǵaıtynyn aıtty.
Raısı oppozıııaǵa, dıssıdentterge jáne dıssıdentterge qarsy kúresimen tanymal jáne syrtqy saıasatta ol Batysqa qarsy qatań baǵytty jaqtaıdy. 2020 jyldyń aqpanynda Raısı AQSh operaııasy kezinde ırandyq general Kasem Súleımanı qaıtys bolǵannan keıin Taıaý Shyǵysty Amerıka yqpalynan «tazartýǵa» ýáde berdi.
Ibragım Raısı - eldegi qýǵyn-súrgin jáne adamdar bostandyǵyna qarsy áreketi úshin batys sankııasyna ushyraǵan saıasatker. 2019 jyly aldymen Amerıka, keıinnen Eýropa odaǵy ony adam quqyǵyna qarsy áreketi úshin sankııaǵa alǵan.
2021 jyly 18 maýsymda Ibragım Raısı 17,9 mıllıon daýys jınap, Irandaǵy prezıdenttik saılaýda jeńiske jetti. Búginde ol prezıdent qyzmetin 3 jyldan beri atqaryp keledi.
Raısıdiń eki qyzy bar. Onyń jubaıy Jámıla Alamolhoda Tegerandaǵy Shahıd Beheshtı ýnıversıtetiniń doenti, sonymen qatar Mádenı revolıýııanyń Joǵarǵy Keńesiniń pedagogıka jónindegi komıssııasyn basqarady. Jámılanyń ákesi, ıaǵnı Raısıdiń qaıyn atasy - eldiń qazirgi júıesin qoldaıtyn yqpaldy dinı tulǵa.
