Búgin – Túrki jazýy kúni. Bul ataýly data Parlament sheshimimen jáne Úkimet qaýlysymen 2014 jyly bekitildi, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi.
2001 jyly 18 mamyrda ejelgi túrki sózderi jazylǵan Kúltegin kók tasynyń kóshirmesi Mońǵolııa dalasynan Astanaǵa ákelingen bolatyn.
Tórtkúl dúnıege ózderin tanytyp, «Máńgilik el» bolýdy kóksegen babalardyń tereń de taǵylymdy tarıhyn tasqa qashap jazýy - túrki halyqtarynyń ólmes órkenıet qalyptastyrǵanynyń kórinisi. Kóne túrik jazýynyń eskertkishteri Ortalyq Azııa aýmaǵynda kóp tabylǵan. Olardyń ishindegi eń belgilisi — Soltústik Mońǵolııa jerindegi Orhon, Selenga, Toly ózenderiniń boıynan tabylǵan tastaǵy jazýlar. Rýna jazýlary túrikterdiń ataqty bıleýshileri Bilge qaǵan, Kúltegin, Tonykóktiń qurmetine arnalǵan.
Ertedegi túrik jazýyn tuńǵysh ret HVIII ǵasyrdyń 20-jyldarynda I Petrge qyzmet etken nemis ǵalymy D.Messershmıdt pen oǵan erip júrgen shvedtiń tutqyn ofıeri I.Stralenberg Enıseı ańǵarynda ashty. Olar Skandınvııanyń rýnalyq jazýymen uqsastyǵyna qarap, ony «rýnalyq» jazý dep atady. Ataý onsha dál bolmaǵanymen, qolaıly bolyp shyqty jáne ǵylymda osy ataý ornyǵyp qaldy.
1889 jyly N.M.Iadrınev Soltústik Mońǵolııada, Orhon ózeniniń ańǵarynan rýna jazýlary bar orasan zor qulyptastardy tapty. Al mátindi oqýdyń kiltin alǵash tapqan dat ǵalymy V.Tomsen, al jazbalardy alǵash ret oqyǵan orys túrkology V.Radlov boldy.
