2023 jyldyŋ basynan Soltüstık jäne Oŋtüstık jarty şarlardaǧy kem degende 53 el men aumaqta marjan rifterınıŋ jappai tüssızdenuı tırkeldı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly. Būl turaly Ūlttyq mūhittyq jäne atmosferalyq äkımdık (NOAA) jäne Halyqaralyq korall rifterı bastamasynyŋ (ICRI) zertteuşılerı öz mälımdemesınde aitty.
Marjan rifterırıŋ tüssızdenuı iaǧni, aǧaryp ketuı temperaturanyŋ, jaryqtyŋ nemese qorektık zattardyŋ özgeruıne bailanysty bolatyn qūbylys. Marjandar ügıtıluge ūşyrap, olardyŋ ūlpalarynda ömır süretın baldyrlar joiylǧanda da atalmyş jaǧdai oryn alady. Būl marjandardyŋ tolyǧymen aǧaryp ketuıne äkep soǧady.
Būǧan Floridadaǧy rifter, Karib teŋızı, Kosta-Rika men Panama maŋyndaǧy şyǧys tropikalyq Tynyq mūhity, Avstraliiadaǧy Ülken tosqauyl rifı, Oŋtüstık Tynyq mūhitynyŋ bölıkterı, Parsy şyǧanaǧy jäne Aden şyǧanaǧy kıredı, deidı zertteuşıler.
Būl soŋǧy 10 jyldaǧy planetadaǧy ekınşı marjan rifterınıŋ tüssızdenuı. Soŋǧysy 2017 jyldyŋ mamyrynda aiaqtalady. Associated Press agenttıgınıŋ habarlauynşa, būǧan üş jyl boiy älemdık mūhittardyŋ jylynuyna äkeletın El-Nino klimattyq modelı sebep bolǧan.
Ūqsas jaŋalyqtar
