Buryn men turǵan aýyl sýy syrtqa shyǵyp jatatyn sor bolǵan eken. (Jambyl obysy, Jýaly aýdany). “Qazaqtar “Jańatalap” dep atalatyn kórshi aýylda turǵan. Sebebi, bizdiń aýylda adam balasyna turý múmkin emes edi” dep edi marqum anashym.
Sosyn sor basqan aýylǵa jer aýdarylǵan nemister kóship kelipti. Aýyl ataýyn Keńes úkimeti “Oktıabr” dep qoıyp beredi. “Sol nemister az jylda aýyldy gúl-gúl jaınatty” dep edi anam.
Sonda eń birinshi olardyń jasaǵany - tereń aryqtar, kanaldar edi. Ol kanaldar ár jerlerde sý jınalatyn kólshiktermen túıindelip otyrady. Shóbi shúıgin, tabıǵaty tamasha. Osy kúnderi sý basyp jatqan aýyldarǵa qarap, nemisterdiń sol kezdegi tehnologııalyq jáne bilim jetistigine áli kúnge jete almaı keledi ekenbiz ǵoı.
Tipti aýyl ishinde de sý jınalatyn saılar, tereń aryqtar, kólshikter boldy. Al aýyldyń shetinde tereń kanal bolatyn. Ol kanal aýylǵa syrttan keletin sýdy bógep turady eken. Bala kezimde bul kanaldardyń qyzmetin múlde túsinbegen de ekenbiz.
Álgi nemisterdiń artynsha jaıly, jaıqalǵan aýylǵa orystar lek-legimen kóship kele bastaıdy. 1990 jyldary bizdiń úı alǵashqy qazaq otbasylardyń biri bolyp aýylǵa qonystanǵan eken. Áke-sheshemnen bólek eki-úsh Qaraqalpaqstannan kelgen qazaq otbasy ǵana bolyp edi.
Sol tereń kanaldardyń arqasynda esh jaqtan sý kútpesten egistikterdi jergilikti halyq sýara beretin. Balalyq shaǵymda sý tasqyny bolǵany jaıly múlde estimedim. Áıtpese, qysta qary qalyń túsedi. Keı jyldary tipti úılerdi de qalyń qar basyp qalyp jut bolǵan edi (2004-2005 jyldary).
Taýǵa jaqyndaý aýyl bolǵan sebepti jaýyn-shashyn da jıi-jıi jaýatyn.
Sodan-aq álgi kanaldar men kólshikterdiń keremetin sezine berińiz.
Qurmetti bılik ókilderi, qurmetti kásipkerler! Álgindeı kanaldar men jasandy kólshikterdi tek egistik alqaptaryna ǵana emes, barlyq jaıylymdy jerlerge salý kerek. Izraıl eli alaqandaı sýsyz, jaısyz qum dalasyn egistikterge aınaldyryp, kókónis eksportynda kóshbasshy bolyp otyrǵan joq pa?
Kóktem kezindegi sýdy soratyn kanaldar men saqtaıtyn kólshikter daıyndaýǵa jedel kirisýimiz kerek. Kólshikterdi emin-erkin balyq sharýashylyǵyna da qoldana alar edik. Sonda jazdaǵy qurǵaqshylyqta qınalmaımyz. Bolashaqta búkil álem sý tapshylyǵynan zardap shekkeli otyr. Ol tabıǵı apattyń basy bastalyp ta ketti.
Endeshe, bizdiki ne turys? Ne jatys?
Kásipkerler bılikpen birlese otyryp bul sý máselesin jedel qolǵa alý kerek.
Meshit salǵysh kásipkerler osyndaı ıglilikti iske jumylsa, qudaıdyń aldynda saýapty, qarapaıym halyqtyń aldynda da óte abroıly is bolar edi.
