Astananyŋ Qylmystyq ıster jönındegı audanaralyq soty Qylmystyq kodekstıŋ 63-babyna säikes eks-prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ nemere ınısı, Ūlttyq qauıpsızdık komitetı (ŪQK) töraǧasynyŋ būrynǧy bırınşı orynbasary Samat Äbışke qatysty şartty jaza taǧaiyndau sebebın tüsındırdı. Alaida oǧan şartty jaza taǧaiyndaluy taǧylǧan aiypqa qaişy keledı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly QazTAG-qa sıltep.
Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksınıŋ 63-babynyŋ 6-bölıgınde: «Qylmystardyŋ qaitalanuy, qylmystardyŋ qauipti qaitalanuy kezınde, adamdy asa auyr qylmys, sybailas jemqorlyq qylmys, terroristık qylmys, ekstremistık qylmys, azaptaular, qylmystyq top qūramynda jasalǧan qylmys, kämeletke tolmaǧandardyŋ jynystyq tiıspeuşılıgıne qarsy qylmys üşın sottaǧan kezde adamdarǧa şartty türde sottau qoldanylmaidy», - delıngen.
Al Samat Äbışke taǧylǧan aiyptar onyŋ osy baptarǧa säikes auyr qylmysqa jäne jemqorlyq qylmysqa barǧanyn körsetedı.
Oǧan Qylmystyq kodekstıŋ 362-baby 4-bölıgınde körsetılgendei "bilıktı asyra paidalanǧany üşın" aiyp taǧylǧan. Osy bap boiynşa jazanyŋ türı - mülkı tärkılenıp, bes jyldan on jylǧa deiıngı merzımge bas bostandyǧynan aiyruǧa jazalanady. Onda şartty jaza türı qarastyrylmaǧan.
Osyǧan orai Astana qalasynyŋ qylmystyq ıster jönındegı audanaralyq soty bilıktı asyra paidalandy dep aiyptalǧan Samatqa qatysty qylmystyq ıstı «qūpiia» belgısımen sot otyrystaryn jabyq formatta ötken.
Sot barysynda prokuror Samat Äbıştı belgılı bır lauazymdardy atqaru qūqyǧynan 10 jylǧa aiyryp, 8 jylǧa şartty türde bas bostandyǧynan aiyru jazasyn taǧaiyndaudy sūrady. Qylmystyq kodekstıŋ 63-babynyŋ negızınde jazany probasiialyq baqylau belgılei otyryp, sol merzımge şartty türde dep sanaudy aiqyndady. Sottaluşy kınäsın tolyq moiyndap, “şyn jürekten” ökıngen körınedı.
Astana qalasynyŋ qylmystyq ıster jönındegı audanaralyq sotynyŋ mälımetınşe, sot sottaluşynyŋ jas balalarynyŋ boluyn jäne onyŋ "şyn jürekten ökınuın" jazany jeŋıldetetın män-jailar dep tanyǧan.
Äleumettık jelıde de Samat Äbışke taǧylǧan aiyp pen jaza köptıŋ talqysyna tüsude. Jelı qoldanuşylary: “Otanyna opasyzdyq jasaǧanǧa şartty türde 8 jyl az” dese, bırı “ömır boiyna jazasyn alu kerek” dep jazyp jatty. Pıkır bıldıruşılerdıŋ bırazy “Būl - Eskı Qazaqstannyŋ körınısı” deidı.
Eske salaiyq, 2022 jyldyŋ qyrküiegınde aǧasy Qairat Satybaldynyŋ soty bastalarda Samat Äbıştıŋ “amal jasap jatyrmyn" degen videosy kezdeisoq tarap ketken bolatyn.Nazarbaevtyŋ nemere ınısı Samat Äbış Qaŋtar oqiǧasynan keiın köp ūzamai Ūlttyq qauıpsızdık komitetı töraǧasynyŋ bırınşı orynbasary qyzmetınen aiyryldy.
2023 jyldyŋ 19 qyrküiegınde Samat Äbıştıŋ üstınen «Qaŋtar oqiǧasy» kezınde bilıgın jäne qyzmettık ökılettıgın asyra paidalanǧany üşın qylmystyq ıs qozǧalǧany belgılı boldy.
2024 jyldyŋ 15 qaŋtarynda Äbıştıŋ ısı sotqa jıberılgenı anyqtalyp, 28 aqpanda Bas prokurordyŋ orynbasary Äset Şyndaliev būl ıs sotta ekenın mälımdedı.
Keiın Samat Äbış Qaŋtar oqiǧasy boiynşa kınälı dep tanylyp, şartty türde sottalǧany anyqtaldy. Sonymen qatar, prokurordyŋ ony şartty türde jazalaudy sūraǧany, sot būl ıs boiynşa auyrlatatyn män-jailardy belgılemegenı belgılı boldy. Işkı ıster ministrlıgınıŋ mälımetınşe, qazır Äbış probasiialyq baqylauda.
Al Samat Äbıştıŋ tıkelei basşysy bolǧan, ŪQK-nyŋ būrynǧy töraǧasy Kärım Mäsımovke Qylmystyq kodekstıŋ 175-babynyŋ 1-bölıgı boiynşa "memleketke satqyndyq jasady" degen aiyp taǧylyp, ol 18 jylǧa sottalǧan edı. Qaŋtar oqiǧasynda kem degende 238 adam qaza tapqan.
