2019 jyldyŋ 19 nauryzy künı sol kezdegı prezident Nūrsūltan Nazarbaev ökılettıgın senat töraǧasy Qasym-Jomart Toqaevqa tapsyratynyn mälımdedı. Eldı 30 jylǧa juyq aşsa alaqanynda, jūmsa jūdyryǧynda ūstaǧan basşynyŋ bilıkten ketetının köpşılık kütken joq. Eks-prezident bilıkten ketkennen keiıngı soŋǧy 5 jylda elde ne özgerdı?
ASTANA – NŪR-SŪLTAN – ASTANA
2019 jyly nauryzdyŋ 20-sy künı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ ūlyqtau räsımı ötıp, ol memleket basşysy retınde qyzmetıne kırıstı. Atalǧan jiynda su jaŋa prezidenttıŋ eŋ bırınşı qabyldaǧan şeşımı Astanany tūŋǧyş prezidenttıŋ qūrmetıne orai «Nūr-Sūltan» dep özgertıp, oblys ortalyqtaryndaǧy basty köşelerdıŋ atyn Nazarbaevqa tartu ettı. Arada bırneşe kün ötkende iaǧni 23 nauryzda prezident Astana qalasynyŋ atyn "Nūr-Sūltan" dep özgertu turaly jarlyqqa qol qoidy. Būl bastamaǧa azamattar narazy bolyp, özınıŋ qarsylyǧyn bıldırdı. Bıraq bilık oǧan qūlaq aspai, öz degenın jasady. Osyǧan narazylyqtyŋ belgısı bolar köpşılık qauym elordany resmi atyn aitpai, būrynǧydai Astana dep jürdı.KORONAVİRUS ASQYNǦANDA – NAZARBAEV ÜŞIN OT ŞAŞU
2020 jyldyŋ 3 säuır künı iaǧni eks-prezidenttıŋ 80 jyldyǧyna orai elordadaǧy Ūlttyq qorǧanys universitetıne Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ monumentı aşyldy. Koronavirus infeksiiasy asqynyp tūrǧan şaq bolǧandyqtan būl jiynǧa prezident Qasym-Jomart Toqaev onlain rejimde qatysyp, söz söiledı. Memleket basşysy Qazaqstannyŋ Qaruly küşterı tūŋǧyş prezidenttıŋ jarlyǧymen qūrylǧandyqtan, monumenttıŋ Ūlttyq qorǧanys universitetınde ornatyluynyŋ simvoldyq mänı zor ekenın aitty. "Tūraqtylyq pen tatulyq, bereke men bırlık – Elbasynyŋ sarabdal saiasatynyŋ nätijesı. Kez kelgen memlekettıŋ tarihynda öşpes ız qaldyrǧan bıregei tūlǧalar bar. Olardyŋ sıŋırgen eŋbegın baǧalai bılu jäne jan-jaqty därıpteu – öskeleŋ ūrpaqtyŋ paryzy", – dedı Toqaev. Al sol jyly koronavirus ındetınen jüzdegen adam qaitys bolyp jatqanda Astana qalasy äkımdıgı 6 şılde, Nazarbaev 80 jasqa tolǧan künı ot şaşu ūiymdastyrdy. Būl äleumettık jelıde qatty synaldy.BIR JYLDAN KEIIN TAǦY BIR ESKERTKIŞI AŞYLDY
2021 jyldyŋ 3 şıldesı künı eks-prezidentke arnalǧan kezektı eskertkış aşyldy. Eskertkış elordanyŋ Älihan Bökeihan men Kerei, Jänıbek handar köşelerınıŋ qiylysyndaǧy saiabaqta ornalasqan. Eskertkıştı özı baryp aşqan Prezident jyl saiyn Elorda künı qarsaŋynda qalanyŋ ruhani kelbetın körkeite tüsetın jaŋa keşender aşylatynyn atap öttı. Mysaly, Prezident oǧan deiın Elbasy kıtaphanasy muzeiınıŋ boi kötergenın jäne onyŋ aldynan aşylǧan saiabaq qala tūrǧyndary üşın jaily demalys ornyna ainalǧanyn aitty.ASSAMBLEIаDAN KETSE DE, «NŪR OTANDY» QİMADY
2021 jyldyŋ 28 säuırı künı eks-prezident Nūrsūltan Nazarbaev Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ töraǧalyǧynan ketıp, onyŋ ornyn Qasym-Jomart Toqaev basty. «Assambleianyŋ barlyq müşesıne menı osy uaqytqa deiın qoldaǧany üşın alǧys aitamyn. Būl men üşın maŋyzdy boldy. Maǧan QHA-ny ömır boiy basqaru qūqyǧy berılgenı belgılı. Men ärdaiym sızdermen bırgemın jäne odan bas tartpaimyn. Būl rette elımızdıŋ Prezidentıne bırqatar ökılettık berılgen. Iаǧni, barlyq mäselenı bır adam şeşuı tiıs. Men QHA-ny basqaru qūqyǧyn Qasym-Jomart Kemelūly Toqaevqa beruge şeşım qabyldadym», - degen Nūrsūltan Nazarbaev. Eks-prezident qūzyretı asa yqpaldy emes QHA basşylyǧynan ketkenımen Qauıpsızdık keŋesı men «Nūr Otan» partiiasynyŋ töraǧasy qyzmetın saqtap qaldy. Osy jyldyŋ 23 qaraşa künı "Nūr Otan" partiiasynyŋ saiasi keŋesı otyrysynda Nūrsūltan Nazarbaev partiia töraǧalyǧyn Qasym-Jomart Toqaevqa tapsyratynyn aitty. Äitse de ol bilık partiiasyn qai uaqytta prezidenttıŋ qolyna ūstatatynyn naqty aitpady.GAZ BAǦASYNAN ŞYQQAN NARAZYLYQ
2021 jyly Täuelsızdık künıne bailanysty ötken saltanatty jiynda Qasym-Jomart Toqaev eks-prezidentke qūrmet körsetıp, onyŋ Täuelsızdıkke sıŋırgen eŋbegın airyqşa baǧalady. Äitse de qos tūlǧanyŋ arasyndaǧy salqyndyq bary jyl soŋyndaǧy Sankt-Peterburg saparynda baiqalyp qaldy. Jeltoqsannyŋ 28 künı Qasym-Jomart Toqaev pen Nūrsūltan Nazarbaev TMD-ǧa müşe memleketter basşylarynyŋ dästürlı beiresmi kezdesuıne qatysu üşın Sankt-Peterburgke jūmys saparymen barady. Osy saparda elımızdıŋ bırınşı prezidentınıŋ qazırgı prezidentke salqyn qaraǧany turaly video äleumettık jelıde keŋınen tarady. Sarapşylar qos tūlǧanyŋ arasyndaǧy qaişylyq Sankt-Peterburgte şaryqtau şegıne jetkenın aitady. Osy sapardan keiın arada 4-5 kün ötkende Maŋǧystau oblysynda gazdyŋ baǧasy şaryqtap, halyq narazylyqqa şyqty. Batystan bastalǧan narazylyqtyŋ oty tūtas eldı şarpyp, Qaŋtar oqiǧasyna ūlasty. Būl kezde Reseiden kelgen Nazarbaev Almaty taŋyndaǧy rezidensiiasynyŋ bırınde tynyǧyp jatqan. Al jarty aida ekı ret ösken gaz baǧasyn arzandatudy sūraǧan halyqtyŋ narazylyǧy saiasi talapqa ainalyp, Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Taldyqorǧan qalasyndaǧy eskertkışın qūlatumen aiaqtaldy. Ökınışke qarai Qaŋtar oqiǧasy kezınde 238 adam qaza tauyp, jüzdegen adam auyr jaraqat aldy. Būl Täuelsız Qazaq elı tarihynda būryn soŋdy bolmaǧan tragediia bolatyn. Qaŋtar dürbeleŋı kezınde Qasym-Jomart Toqaev Qauıpsızdık keŋesınıŋ töraǧalyǧyn bır demde qolǧa alyp, keiın «Nūr Otan» partiiasynyŋ basşylyǧyna keldı. Osylaişa bilık Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qolynan Toqaevqa tolyqqandy öttı.NAZARBAEVTYŊ DEPUTATTARY OǦAN QARSY DAUYS BERDI
Qaŋtar oqiǧasynan keiın eks-prezidenttıŋ esımı az aitylyp, ony jyldar boiy maqtap kelgen azamattar synai bastady. Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ nemere ınısı Qairat Satybaldy men onyŋ äielı sottalyp, otbasyna qatysty tūlǧalarǧa tyqyr taiandy. Eŋ bastysy elde Nazarbaevtyŋ jeke basyna tabynu toqtap, kerısınşe odan arylu jūmystaryn bastalyp kettı. Mäselen 2022 jyldyŋ 17 qyrküiek künı Nūr-Sūltan qalasy qaitadan Astanaǧa auysty. Memleket basşysy «Qazaqstan Respublikasynyŋ elordasy – Nūr-Sūltan qalasynyŋ atauyn Qazaqstan Respublikasynyŋ elordasy – Astana qalasy dep özgertu turaly» Jarlyqqa qol qoidy. Äu basta elordanyŋ Nūr-Sūltan atanuyn qoldap, dauys bergen Mäjılıs deputatary 3 jyl 6 aidan keiın Astana atuyn jaqtap şyqty. Mıne, osy deputattar 2023 jyldyŋ 11 qaŋtar künı «Qazaqstan Respublikasynyŋ Tūŋǧyş Prezidentı – Elbasy turaly» zaŋ küşın joidy.ǦAIYP BOLǦAN ESKERTKIŞTER
Narazy halyq Taldyqorǧandaǧy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ eskertkışı qūlatqan soŋ elde eks-prezidenttıŋ ekı eskertkışı közden tasa boldy. Biyl 12 qaŋtar künı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Ūlttyq qorǧanys universitetındegı monumentı alynyp tastaldy. Eks-prezidenttıŋ qoimada şaŋ basyp jatqany eskertkışı äleumettık jelıde keŋ tarap kettı. Būl eskertkıştı Qasym-Jomart Toqaev eks-prezidenttıŋ 80 jyldyǧyna orai aşyp, özı söz söilegen bolatyn. Memleket basşysy «simvoldyq mänı zor» dep baǧalaǧan eskertkıştıŋ arada 4 jyl ötpei tūǧyrdan taiauy qyzyq boldy. Osy eskertkışten keiın arada 19 kün ötkende, iaǧni aqpannyŋ 1 künı Nūrsūltan Nazarbaev Astanadaǧy Ūlttyq muzeige qoiylǧan eskertkışı közden tasa boldy. Muzeidıŋ baspasöz hatşysy eskertkış alynǧanyn jäne onyŋ qazır qoimada tūrǧanyn mälımdedı. Osy aralyqta Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ portretı Almaty metrosyndaǧy "Almaly" stansiiasynyŋ qabyrǧasynan alynyp tastaldy. Bır sözben aitqanda elımızde 30 jyl boiy därıptelgen tūlǧaǧa qatysty tosyn jaŋalyq jiı bolyp jatyr. Bastysy Nazarbaev kezınde qoldy bolǧan aktivterdı qaitaru qolǧa alyndy. Bıraq soǧan qaramastan eks-prezidentke qatysty dünieler älı de öte köp. Astandaǧy halyqaralyq äuejaidan bastap, universitet pen mektep jäne saiabaq sekıldı är türlı nysandar Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ atynda. Būl az deseŋız Astana, Almaty, Türkıstan qalasynda eks-prezidenttıŋ eŋselı eskerkışı men oblys ortalyqtarynda Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ atyndaǧy qanşama daŋǧyldar bar?!«QAMYQPAITYN» NAZARBAEV IZIM-ǦAIYM KÖRINBEI KETTI
Ötken jyldyŋ jeltoqsan aiynda Nūrsūltan Naazarbaev öte belsendı boldy. Mäselen, ol prezident künı qarsaŋynda «Menıŋ ömırım. Bodandyqtan – bostandyqqa» atty memuaryn jazyp, köpşılıkke ūsyndy. Atalǧan eŋbekte eks-prezident Äsel İsabaevadan Tauman jäne Baiken degen ekı ūly bar ekenın resmi türde mälımdeidı. Sondai-aq Nūrsūltan Nazarbaev Täuelsızdık künı qarsaŋynda Mäskeuge attanyp, Resei prezidentı Vladimir Putinmen kezdestı. Putinnıŋ baspasöz hatşysy Dmitrii Peskov 20 jeltoqsan künı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Resei basşysymen kezdeskenın mälımdedı. Bır qyzyǧy eks-prezident Qazaqstan halqyn Täuelsızdık künımen qūttyqtamady. Sodan bır ai būryn iaǧni 18 qaraşa künı Nūrsūltan Nazarbaev tuǧan bauyry Bolat Äbışūlynyŋ qazasyna bailanysty Astanada as berdı. Atalǧan asta ol «Men eşteŋeden qamyqpaimyn, eşteŋeden jalyqpaimyn. Eşqandai söz maǧan timeidı. Sebebı būl mäsele bızdıŋ ūrpaqtyŋ emes, tarihtyŋ mäselesı. Tarih özınıŋ aitatynyn aitady. Sondyqtan onyŋ bärıne baisaldy türde qaraimyn» degennen berı köp közıne şalynbady.Nazerke Sandybekqyzy
Ūqsas jaŋalyqtar
