"Kettık!" Gagarin tırı bolǧanda, bügın 90-ǧa tolar edı

Bügın, iaǧni 9 nauryzda tūŋǧyş ǧaryşker Iýrii Gagarinnıŋ tuǧanyna 90 jyl toldy, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.  Iýrii Gagarin 1934 jyly KSRO-nyŋ Batys oblysyndaǧy (qazırgı Smolensk oblysy) Kluşino selosynda düniege kelgen. Ol ǧaryşqa ūşqan alǧaşqy adam retınde tarihta qaldy. 1959 jyly 5 qaŋtarda KOKP Ortalyq Komitetı men KSRO Ministrler Keŋesınıŋ qaulysymen «Vostok-1» ǧaryş kemesımen ǧaryşqa alǧaşqy ūşuǧa ǧaryşkerlerdı ırıkteudı bastau turaly şeşım qabyldandy. KSRO Äskeri-äue küşterı 20 kandidatty taŋdap, ūsynuy kerek bolatyn. Irıkteu turaly bılıp, sol jyldyŋ 9 jeltoqsanynda Gagarin ǧaryşkerlıkke ümıtkerler tobyna qosyludy sūrap baiandama jazdy. Bır aptadan keiın Gagarin Mäskeuge Ortalyq ǧylymi aviasiialyq gospitalde tekseruden ötuge şaqyryldy. Medisinalyq komissiia ony ǧaryşqa ūşuǧa jaramdy dep tanydy - Iýrii denı sau, fizikalyq damyǧan, özıne senımdı jäne qajettı psihologiialyq qasietterge ie boldy. Bortynda Iýrii Gagarin bar «Vostok-1» ǧaryş kemesı 1961 jyly 12 säuırde Mäskeu uaqytymen taŋǧy saǧat 09:07-de ūşyryldy. Zymyrannyŋ köterıluınıŋ basynda Gagarin «Kettık!» dep, sol sättı tarihta mäŋgıge qaldyrdy. Jalpy ūşu 108 minutqa (basqa derekter boiynşa 106 minutqa) sozyldy, osy uaqyt ışınde «Vostok-1» Jerdı bır ret tolyq ainalyp ötıp, josparlanǧandai KSRO aumaǧyna qondy. 1968 jyly 27 nauryzda Iýrii Gagarin MiG-15 UTI ūşaǧynda oqu-jattyǧu ūşuyn oryndau kezınde ūşaq apatynan qaitys boldy. Būrynnan tanys maşinaǧa jäne qarsy oryndyqtaǧy täjıribelı nūsqauşy Vladimir Serioginnıŋ basşylyǧyna qaramastan reis Vladimir oblysy, Kirjach audany, Novoselovo auyly maŋynda apatqa ūşyrady.