Ört söndıruşılerdıŋ, qūtqaruşylar men sinoptikterdıŋ qyzmetın qosa alǧanda, tötenşe jaǧdailardyŋ aldyn alu jäne olardy joiu jönındegı memlekettık organdardyŋ qyzmetın aqparattyq qamtamasyz etu jäne tüsındıru halyq pen aumaqtardyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etudıŋ tiımdı jüiesınıŋ negızgı elementı bolyp tabylady.
Kez kelgen tötenşe jaǧdai oryn alǧan sätte ne aldyn ala eskertu jüiesın beru däl osy TJM qūzyrynda. Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı (TJM) - Qazaqstanda tötenşe jaǧdailardyŋ aldyn alu jäne joiu jönındegı qyzmettı üilestırumen ainalysatyn TJM bar.
Gidrometeorologiia boiynşa Memlekettık qyzmet - meteorologiialyq aqparat pen boljamdardy ūsynuǧa jauapty.
Ört söndıru qyzmetı - eldıŋ ärtürlı aimaqtarynda örttıŋ aldyn alu jäne söndırumen ainalysatyn ört söndıru qyzmetı jūmys ısteidı.
Qūtqaru qyzmetı - qūtqaruşylar ızdeu men qūtqarudy qosa alǧanda, tötenşe jaǧdailardyŋ saldaryn joiuǧa qatysady.
Monitoring jüielerı - örtter, su tasqyny jäne basqa da tabiǧi apattar siiaqty tötenşe jaǧdailardy baqylau üşın zamanaui tehnologiialar men monitoring jüielerın paidalanu.
Qazaqstanda, basqa elderdegıdei, ört söndıruşılerdıŋ, qūtqaruşylar men sinoptikterdıŋ qyzmetı halyqtyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu jäne tötenşe jaǧdailardyŋ aldyn alu üşın ūiymdastyrylǧan.
Qazaqstanda ört söndıruşılerdıŋ qyzmetı TJM (Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı) basşylyǧymen jüzege asyrylady. Ört söndıruşıler ärtürlı nysandarda, sonyŋ ışınde tūrǧyn üilerde, käsıporyndarda, ormandarda ört söndırumen ainalysady. Obektılerdıŋ örtke qarsy standarttarǧa säikestıgın tekseru jäne halyqty qauıpsızdık şaralaryna oqytu arqyly profilaktikalyq jūmysty jüzege asyrady.
Qazaqstanda qūtqaru operasiialary TJM bölıgı retınde ūiymdastyrylǧan jäne tabiǧi apattar men tötenşe jaǧdailar jaǧdaiynda jürgızıledı. Qūtqaruşylar jer sılkınısı, su tasqyny, qūlau jäne basqa da tötenşe jaǧdailar kezınde ızdeu-qūtqaru jūmystaryna qatysady. Qūtqaruşylar zardap şekkenderge alǧaşqy medisinalyq kömek jäne evakuasiia körsetedı.
Qazaqstandaǧy sinoptikalyq qyzmet aua raiy boljamdary men meteorologiialyq aqparatty ūsynady. Sinoptikter atmosferalyq qūbylystardy baqylaidy jäne dauyl, qūrǧaqşylyq, qalyptan tys temperatura jäne basqalar siiaqty yqtimal tabiǧi apattar turaly eskertedı. Aua-raiy jaǧdailary turaly halyqty aqparattyq eskertudı jäne qauıpsız jürıs-tūrys üşın ūsynymdardy qamtamasyz etedı.
Joǧaryda atalǧan qyzmetter Qazaqstandaǧy Tötenşe jaǧdailardy tiımdı basqaru jäne den qoiu üşın bır-bırımen jäne basqa da tötenşe jaǧdailar organdarymen tyǧyz özara ıs-qimyl jasaitynyn atap ötu maŋyzdy. Olar sondai-aq tötenşe jaǧdailar kezındegı qauıpsızdık şaralary men ıs-äreketterı turaly habardarlyqty arttyruǧa baǧyttalǧan halyqqa arnalǧan bılım beru ıs-şaralaryn belsendı türde ötkızedı.
Atap aitar bolsaq, şūǧyl habarlamalardy joldau üşın sinoptikter ne qūtqaruşylar aldyn ala tekseru, baqylau arqyly töner qauıptı ne aua raiyn anyqtaidy. Qūzyrly jauaptylar memlekettık organdar halyqty eskertu jüielerı, SMS-habarlamalar, radio, teledidar jäne äleumettık media siiaqty şūǧyl habarlamalar beru üşın ärtürlı arnalardy qoldana alady.
Apatty habarlau ne apatqa deiıngı daiyndyq jūmystary press-relizder men brifingter arqyly jariialanyp otyrady. Iаǧni resmi press-relizder men BAQ brifingterı arqyly tūraqty jaŋartular aqparatty keŋ auditoriiaǧa jetkızuge kömektesedı.
Qazaqstanda ärtürlı tabiǧi jäne tehnogendık apattar oryn aluda. Atap aitar bolsaq, 2022 jyl bastalǧannan berı tötenşe jaǧdai oryn alǧan bolatyn. Iаǧni, «Qandy qaŋtar» dep köptıŋ esınde qalǧan oqiǧa jūrtty selk ettı. Sol tūsta qarapaiym halyqtyŋ tynyştyǧyn saqtau maqsatynda barlyq qūzyrly organ qyzmette boldy. Sebebı aq halattylar auruhanada nauqas bolǧandarǧa kömek körsettı. «Qandy qaŋtarda» bırqatar ört oşaqtary paida bolyp, ört söndıruşıler de aiaqtan tık tūryp, qyzmetke kırısken. Al qūtqaruşylar «dabyl qaqqan» tūrǧyndarǧa kömek qolyn sozdy.
Odan keiın «tabiǧi apat» syndy syltaumen Abai oblysynda da ört - naizaǧaidyŋ ekı razriady nätijesınde şyqqan. "Semei ormany" memlekettık orman tabiǧi rezervatynda bastalǧan ört ülken tabiǧi apattyŋ sebı boldy. Naizaǧaidan paida bolǧan ört 8 mausymda saǧat 12:03-te Batpaev ormanşylyǧynyŋ 66-şy kvartalynda bastalǧan bolatyn. Öte ülken auqymdy şarpyǧan qyzyl jalyn tek 5 künnen soŋ, 13 şılde künı 13:00 de tolyǧymen söndırıldı. Osy tūsta TJM qyzmetkerlerı, ört söndıruşıler otbasyn körmesten, künı-tünı, üzdıksız örttı söndırumen ainalysqan.
Odan soŋ Qaraǧandy oblysyndaǧy Kostenko şahtasynda ülken apat boldy. Kostenkoda ötken jyly 28 qazanǧa qaraǧan tünı jarylys bolyp, 46 kenşınıŋ ömırın jalmaǧan. Qūtqaruşylar 6 qaraşa künı saǧat 20:00-de Kostenko atyndaǧy şahta apatynan qaitys bolǧan 46-şy kenşınıŋ denesı tabylyp, jer betıne şyǧaryldy.
Apat bolǧan jerde ızdestıru jūmystaryna arnaiy "Käsıbi äskeri avariialyq-qūtqaru qyzmetterınıŋ respublikalyq ortalyq ştaby" JŞS Qaraǧandy filialynyŋ tau-ken qūtqaruşylary jūmyldyrylǧan. Täulık boiy ızdeu jūmystarynda qūtqaruşylar qajyrly eŋbek tanytty.
Elımızdıŋ aumaǧynda aiazdy borandar bolyp, tūrǧyndarǧa qiyn jaǧdai tudyrady. Osy tūsta sinoptikterdıŋ atqarar mındetı auyr. Odan bölek, jaz bolǧanda aptap ystyq ta el aumaǧynan tys qalmaidy. Qazaqstan da mezgıl-mezgıl qūrǧaqşylyqqa tap bolyp, şaruaşylyqqa da ziianyn tigızıp jatady. Qarapaiym halyqqa sinoptikterdıŋ berer aqparaty auadai qajet ekenın eskeru qajet.
Ūqsas jaŋalyqtar
