Zańsyz aktıvterdi qaıtarý týraly zań qabyldanǵaly bir jarym jyldan asty. Onyń qaıtarymy týrasynda depýtattar ne deıdi? Syrtqa jasyrylǵan qarjyny elge qaıtý jumystary nege baıaý júrip jatyr?
2023 jyldyń 12 shildesinde Prezıdent «Zańsyz ıemdenilgen aktıvterdi memleketke qaıtarý týraly» zańǵa qol qoıǵan keıin aldy 10 kún, sońy eki aı ótip zań kúshine engen bolatyn. Jalpy quny 220 trıllıon shamasyndaǵy kúdikti kapıtaldyń zań kúshine engennen beri qaıtarylǵany nebári 1 trıllıon teńge.
«SALYSTYRÝǴA KELMEITIN» SÝMMALAR
Al shyn máninde shetelde 220 trıllıon teńgege jýyq qarjy ketken. Bul týraly bir aı buryn eks-premer Álıhan Smaıylov málimdegen
">bolatyn.
Májilis depýtaty Ermurat Bapı shetelden qaıtarylǵan 1 trıllıon teńge jetkilikti emes degen pikirde. Zań qabyldanatyn kezde kapıtalyn qaıtarǵan adamnyń aty-jónin jasyryp qalatyn bap engizildi. Kapıtaldy qaıtarý jumystarynda kemshilik bolsa, zańdy qaıta qarap, qatań jaza engizile me?
- Bul bir trıllıon teńge degenimiz – shetke urlanyp, jyrlanyp, talan-tarajǵa túsken qarjynyń júzden bir paıyzy bolýy múmkin. Burynǵy premer-mınıstr Álıhan Smaıylov 220 trıllıon teńgeniń kólemindegi qarjyǵy tekseris júrip jatqanyn aıtty. Ol óziniń ádettegi saqtyǵymen únemdep, kemitip aıtty. Tipti budan da kóp bolýy múmkin. Sondyqtan 220 trıllıonnyń janynda 1 trıllıon degen salystyrýǵa da kelmeıdi, - deıdi depýtat.
«TÚBINDE ZAŃǴA ÓZGERISTER ENGIZILEDI»
Depýtat Ermurat Bapı kúdikti kapıtal ıeleriniń aty-jónin jarııalaý-jarııalamaý týraly pikirin bylaı bildirdi.
- Aty-jónin ashyq jarııalaýǵa kelsek, ony jeke adamdarǵa qatysty moraldik-etıkalyq másele oılaımyn. Ekinshiden, urlanǵan aktıvterdi óz betimen qaıtaryp jatqan azamattar bar. Mysaly, óz erkimen qaıtarǵandardyń ishinde halyqtyń qarajatyn talan-tarajǵa salyp, urlaýǵa qatysqanyn jarııalap, qarabet bolǵysy kelmeıtin azamattar bar shyǵar. «Odanda óz betimmen qaryzymdy qaıtaryp bereıin» dep halyqtyń aldynda qarabet bolǵysy kelmeıtin oı bolýy múmkin. Osy turǵydan kelgende zańnyń talabyn túsinýge bolady. Biraq qazir qalaı bolǵannyń ózinde ýákiletti organ men aktıvterdi qaıtarý jónindegi komıtet Bas prokýratýramen birigip, zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizý úshin Parlamentke keledi degen oıym bar, – deıdi ol.
«BIRAZ ÝAQYT KETEDI»
Májilis depýtaty Jıgýlı Daırabaev áriptesi Ermurat Bapı sekildi ózi qabyldaǵan zańnyń kemshiligin aıtqysy kelmedi. «Kapıtalyn qaıtarǵan adamnyń aty-jónin jarııalamaý qanshalyqty oryndy?» degen jýrnalıstiń suraǵyna «Oı, Serikbaı, sender «kaverznyı» suraq qoıasyńdar. Máselen bizdiń zańda qazir qalaı qabyldandy, oǵan endi ózim daýys berip alyp «mynadaı edi» dep qalaı aıtamyn? Eger óziniń adamgershiligi men ádildigimen óziniń sanasynda oı týyp, qaıtaratyn bolsa, ony sonsha tepeshtep, óltirip tastaý maqsat emes shyǵar» dep jaýap berdi.
Májilis depýtaty mıllıardtaǵan qarjynyń syrtqa ketip qalǵanyn, onyń bári qaıtpaı ár Qazaqstan azamatynyń kóńili kónshimeıtinin, eskertti.
- Sol sebepti bul naýqandyq jumys emes, Úkimet basyndaǵy bılik ustap otyrǵan azamattardyń basty baǵyty bolýy kerek. Prezıdenttiń aktıvterdi qaıtarý týraly jarlyǵy oryndalýy kerek. Qazir memleket basshysynyń tapsyrmasy aqyryndap bolsa da, oryndalyp jatyr. Biraq ta onyń bári búgin aıtty eken dep, bir kúnde oryndala salmaıdy ǵoı. «Mynanyń bálenshe aqshasy bar eken. Ony jyldam qaıtaraıyq» deı salý aıtqanǵa ońaı. Álemdik qaýymdastyqpen aralasyp, zańdy túrde jumys isteý kerek. Buǵan endi biraz ýaqyt ketedi, - dedi ol.
JIGÝLI BILETIN JARIIaLYLYQ
Qos depýtatqa «Aýylda sıyr urlaǵan sottalady. Mıllıardtap qarjy urlaǵan adamnyń jaýapkershilikke tartylmaýy qanshalyqty oryndy? Bul elde zańdy syılamaıtyn jaǵdaı týǵyzbaı ma?» dep suraq qoıdyq.
Jıgýlı Daırabaev Bas prokýratýranyń janynda arnaıy komıssııa qurylyp, jumys istep jatqanyn eskertti. «Onyń ishinde bizdiń biraz áriptesterimiz bar. Sondyqtan bul máselede jasyryn áńgime bolmaıdy, jarııalylyq bolady. Ýaıymdamańyz» dep aıtty.
Al Ermurat Bapı syrtqa ketken kapıtal kádimgi zańdastyrylyp, qaýly nemese kelisim-sharttarmen syrtqa shyǵarylǵanyn aıtty.
- Mysaly «Qazaqmys» kompanııasyn aýkıon arqyly, jekeshelendirý zańynyń aıasynda bireýler ıemdenip aldy. Ol endi halyqtyq múdde ǵoı. Onyń baǵasy 100 mıllıon AQSh dollary bolatyn bolsa, ony 100 mıllıon teńgege satyp alǵan jaǵdaılar bar. Osy turǵydan kelgende jekeshelenip ketken dúnıelerdi qaıta qaraýymyz kerek degen talap osydan týady, – dedi ol.
Serik Joldasbaı
«Adyrna» ulttyq portaly
Басқалармен бөлісе отырыңыз
