Jyl aiaqtalar tūsta ärqaisymyz «Ötken jylǧa ökpe joq, keler jyldan ümıt köp» dep jatamyz. Al şyn mänısınde ötken jylǧa ökpemız bar ma? Bır jylda ekı ret qaraly kün jariialanǧanyn eskersek «Ötıp bara jatqan jyl tamaşa boldy» dei almaimyz.
ORMAN ÖRTI KÖZIMIZDI AŞTY MA?
Abai oblysynda 8 mausym künı orman örtı bastalyp, düiım jūrtty dürlıktırdı. Ökınışke qarai tıl jaumen küresken 14 azamat azamat ört ortasynda qalyp qoiyp, qaza boldy. Memleket basşysy auyr jaǧdaiǧa bailanysty 12 mausym künın Aza tūtu künı dep jariialady.
Semeidegı orman örtı Tötenşe jaǧdai qyzmetınıŋ qajettı kerek-jaraqpen dūrys qamtylmaǧanyn körsettı. Adyrna.kz ūlttyq portaly «Jetıspeitın temır, jetpeitın teŋge. Tötenşelıkter qaitıp körer?» , «Üş megapolis – bäibışeden, 17 oblys toqaldan tuǧan ba? Alaböten jabdyqtau» jäne «Tūralaǧan tehnika, oŋalmaǧan olqylyq. Mäselenıŋ örşuın kütemız be?» degen taqyrypta üş bırdei maqala jazdy. Mysaly, Qyzylorda oblysy Tötenşe jaǧdailar departamentı ört söndıruge qajettı – 123 , al Qostanai oblysy – 53 TJD kölıgı jetıspeitının mälımdedı.
Eger ört söndıruge qajettı tehnika jetkılıktı bolmasa, örttı der kezınde söndıru äste mümkın emes.
Eger Tötenşe jaǧdailar departamentı qajettı kerek jaraqpen 100 paiyz qamtylsa, 14 adam ai aman, jūrt tynyşta qaza tappas pa edı, kım bılsın? Bızdıŋ bır bıletınımız, jan jaǧyn jaipaǧan orman örtın qolmen emes, äuedegı tıkūşaqpen öşırsek, äldeqaida tiımdı bolar edı.
MİTTAL BŪǦYP QALDY, LAVRENTEV KELIP ALDY
Abai oblysyndaǧy orman örtınen keiın Qaraǧandy oblysynda qaiǧyly jaǧdai boldy. Ökınışke qarai «ArselorMittal Temırtau» AQ-na qarasty Kostenko atyndaǧy şahtada apat bolyp, sonyŋ saldarynan 46 şahter qaza tapty. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev 29 qazan künın jalpyūlttyq aza tūtu künı dep jariialauǧa mäjbür boldy.
Ükımettıŋ osy apattan keiın äreketı Ündıstan käsıpkerı Lakşmi Mittaldyŋ menşıgındegı kompaniiany alyp, ony Andrei Lavrentevtyŋ menşıgıne ötkızgendei äser qaldyrdy. Ükımet Lavrentevty otandyq käsıpker ekenın jäne şahtany damytu üşın qyruar qardy salady sendırdı. Alaida qoǧamda qozǧalǧan «Lavrentev kompaniiany qandai qarjyǧa satyp aldy?» degen sūraqqa jauap aitylmady.
Jalpy orman örtı men şahtadaǧy apat tahnikalyq qauıpsızdıktı saqtauǧa tiıstı qarjy bölmegennen bolǧan sekıldı. Mümkın qarjy bölınıp, bıraq ol jemqorlardyŋ jemsauynda kettı me eken? Būl bızdıŋ elde älı de bolsa ädılettı memleket qūrylmaǧanyn körsetedı.
SAILAU SAQAL SİPAǦANŞA...
Ädılettı memleket demekşı, biyl elde senat, mäjılıs pen mäslihat jäne audan äkımderınıŋ sailauy öttı. Mäjılıs pen mäslihat sailauy qyzu ötkenı men senat jäne audan äkımı sailauy nazardan tys qaldy. Mysaly, qaŋtardyŋ 14 künı 17 oblys pen üş megapolisten 20 senatordy mäslihat deputattary sailady. Būl sailaudyŋ qalai ötetını äu bastan belgılı. Sondyqtan da ol asa bır tartysty öttı dei almaimyz.
Esesıne nauryzdyŋ 19-y künı ötken Mäjılıs pen mäslihat sailauy senatpen salystyrǧanda tartysty öttı. Būl saiasi nauqannyŋ qyzyqty ötuıne majoritarly sailau jüiesı boiynşa synǧa tüsken kandidattar üles qosty. Tıptı bırneşe azamattar bırıgıp, Täuelsız kandidattar blogyn qūryp, Ükımettı üreilendırgendei boldy.
Bıraq Astanadan Uälihan Qaisarov pen Arman Şoraev, Almatydan Mūhtar Taijan men Sanjar Boqaev sekıldı azamattar sailauda jeŋıske jete almai, saiasi dodany ädıletsız ötkenın mälımdedı. Sondai-aq keibır kandidattardy är türlı sebeppen sailaudan şettetıp, kandidat bolu mümkındıgınen aiyrdy.
Qazannyŋ 5-ı künı elımızde tūŋǧyş ret 42 audan men 3 oblystyq maŋyzy bar qalada äkım sailauy öttı. Būl sailau mäjılıs pen mäslihat sailauy sekıldı jūrttyŋ nazaryn audarta almady. Ökınışke qarai, bır sydyrǧy ötken sailau köpşılıktıŋ delebesın qozdyrmady. Onyŋ üstıne audan äkımı sailauyna kandidat bolǧan bırneşe adam saiasi dodaǧa jıberılmedı. Naqtyraq aitsaq Ūlytau, Maŋǧystau, Türkıstan jäne Türkısatan oblysynan şyqqan azamattar sailauǧa jıberılmedı.
AIаQDOP ŞEBERLERI ALAŞTY QUANTTY
Biyl futboldan Qazaqstan ūlttyq qūramasy sensasiia jasady. Öz alaŋynda Daniiadan 2:0 esebınde ūtylyp jatyp, 3:2 esebımen jeŋıske jettı. Aiyp dobynan Baqtier Zainutdinov esep aşsa, Ashat Taǧybergennıŋ alystan şırene tepken doby men Abat Aiymbetovtyŋ baspen ūrǧan doby golǧa ainaldy. Ökınışke qarai ūlttyq qūrama jıgıtterı Sloveniiaǧa qarsy şeşuşı oiynda 2:1 esebımen ese jıberıp, Euro 2024 dodasyna baru mümkındıgınen aiyryldy.
Bıraq qazaq futbolşylary keler jyldyŋ nauryz aiynda Germaniiaǧa barar bır mümkındıgı bar. Eger jıgıtter Grekiiany ūtsa, Gruziia men Liuksemburg oiynynyŋ jeŋımpazymen kezdesemız. Būl synda da jolymyz bolsa, Euro 2024 joldama aluymyz äbden mümkın.
Serık Joldasbai,
«Adyrna» ūlttyq portaly
