Aqparattyq zaman saǧat saiyn jaŋa dünielermen tolysuda. Örkeniet ūdaiy damu üstınde. Tehnologiialar, jaŋa qoldanystar ǧalamdy jaulauda. Soŋǧy bes jylda ǧalam qandai özgerıske endı? «Adyrna» materialynda şolu jasap körelık.
Soŋǧy bırneşe jylda ǧylymnyŋ qarqyndy damuy, innovasiialyq tehnologiialardyŋ jasaluyna äkeldı. Körnektı jetıstıkterdıŋ bırı kvanttyq bit (kubit) negızınde aqparatty öŋdeuge qabılettı kvanttyq kompiuterlerdıŋ damuy boldy. Būl jaŋalyq būryn klassikalyq kompiuterler üşın mümkın bolmaǧan kürdelı esepterdı şeşudıŋ jaŋa perspektivalaryn aşady.
Ǧylym älemındegı taǧy bır maŋyzdy oqiǧa jasandy intellekt (AI) salasyndaǧy revoliusiia boldy. Maşinalyq oqytu jäne tereŋdetu kürdelı derekterdı taldauǧa, ülgılerdı tanuǧa jäne adamdarǧa jaqynyraq şeşım qabyldauǧa qabılettı intellektualdy jüielerdı qūruǧa äkeletın küştı jäne tiımdırek boldy.
Medisina salasynda innovasiialyq tehnologiialarǧa aitarlyqtai qadamdar jasaldy. CRISPR-Cas9 siiaqty gendı öŋdeudegı jetıstıkter genetikalyq aurulardy emdeuge jäne ömır süru sapasyn jaqsartuǧa mümkındık beredı. Būl ǧylymnyŋ ömırdıŋ ärtürlı aspektılerıne qalai äser etetını turaly şaǧyn şolu ǧana.
Degenmen, aitarlyqtai jetıstıkterge qaramastan, ǧylymnyŋ damuy etikalyq mäselelerdı de talap etetının atap ötken jön. Jaŋa tehnologiialardyŋ qoǧamǧa jäne qorşaǧan ortaǧa yqtimal äserın eskere otyryp, saqtyqpen qarau maŋyzdy.
Al bılım beru salasynda oqytu üderısı men bılımnıŋ qoljetımdılıgın arttyruǧa baǧyttalǧan jaŋa tehnologiialar belsendı türde engızılude. Soŋǧy jyldardaǧy negızgı tendensiialarǧa mynalardy jatqyzuǧa bolady:
- Qaşyqtyqtan oqytu jäne onlain platformalar: COVID-19 pandemiiasy siiaqty jahandyq oqiǧalardyŋ äserınen onlain oqytu platformalaryn paidalanu keŋınen tarady. Būǧan vebinarlar, kurstar jäne tıptı onlain mektepter kıredı, būl studentterge būryn soŋdy bolmaǧan jaŋaşa formatta oquǧa jol aşty.
- Bılım berudegı jasandy intellekt: Bılım beru prosesın jekelendıru üşın jasandy intellekttı paidalanu. Jüieler studentterdıŋ jeke qajettılıkterıne beiımdele alady, jeke materialdar men tapsyrmalar ūsynady.
- Virtualdy jäne tolyqtyrylǧan şyndyq: İnteraktivtı bılım beru ortasyn qūru üşın virtualdy jäne tolyqtyrylǧan şyndyqty paidalanu. Būǧan virtualdy ekskursiialar jäne basqa da innovasiialyq oqytu ädısterı kıruı mümkın.
- Bılım berudegı blokchein: Aşyqtyqty jäne jetıstıkterdı rastaudy qamtamasyz etu üşın blokchein tehnologiiasyn engızu. Būl bılıktılıktı tekseru jäne sifrlyq diplomdardy jasau kezınde paidaly boluy mümkın.
- Mobildık qosymşalar men bılım beru oiyndary: Oqytudy, äsırese kışı jastaǧy oquşylar üşın qyzyqty ärı tartymdy etetın oqu baǧdarlamalary men oiyndarynyŋ paida boluy.
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
