Ǵalymdar eń kúshti gamma-sáýlelenýdi (GRB) tapty. Osy jolǵy zertteýlerdiń nátıjesi gamma sáýlelenýlerdiń paıda bolýy jaıyndaǵy kózqarastar men ıdeıalardy ózgertip jiberdi. Bul týraly Science jýrnalynda habarlady.
GRB 190829a sáýlelenýi Erıdan shoqjuldyzdar toptarynda Fermi jáne Swift ǵaryshtyq observatorııalarynyń kómegimen tirkeldi. Mamandardyń aıtýynsha GRB sáýlelený proesi shamamen 20 mıllıard jaryq jyly qashyqtyqta turatyny anyqtalǵan,
Astronomdar GRB sáýlelený proesin Namıbııadaǵy H. E. S. S. anyqtaýda teleskoptar keshenin de paıdalanǵan. Bul observatorııa joǵary energııaly fotondar arqyly Jerdiń atmosferasyna túsken bólshekterdiń jabyndylaryna deıin tirkeıdi.
Baqylaýlar men zertteýler sonymen qatar rentgen men gamma sáýlelenýiniń uqsastyǵyn tapty. Teorııalar sáýlelenýdiń eki komponentin de jekelengen ǵaryshtyq mehanızmder jasaıdy dep boljaıdy. Sondyqtan gamma-sáýlelený proesteri elektrondardyń fotondarmen soqtyǵysýynan paıda bolady ári olardyń energııasyn arttyrady degen sheshimge keldi.
Biraq GRB 190829a sáýlelenýinen keıingi baqylaýlar rentgen jáne gamma sáýleleri sınhrondy túrde joǵalyp ketkenin de anyqtady. Rentgen jáne gamma-sáýleleri ǵaryshta ǵylymǵa belgisiz proesterdiń nátıjesinde paıda bolǵan dep jatyr.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ulttyq portaly
