Jambyl oblysynyŋ ortalyǧy Taraz qalasynyŋ äuejaiy «Äulieata» dep, nege öz atymen atalmaidy? Būl mäselenı mäslihat pen mäjılıstıŋ būrynǧy deputaty, ardager jurnalist Meirambek Tölepbergen köterdı. «Aidalada aq otau, auzy mūrny joq otau» demekşı, äp-ädemı ataudan jergılıktı bilık nege jerındı?
QAǦAZDA BAR, QOLDANYSTA JOQ ATAU
Meirambek Tölepbergen äleumettık jelıde özı kötergen mäselenıŋ şeşımın tabu asa qiyn emes ekenın aitady. Äitse de ol qarapaiym mäselenıŋ bırneşe jyldan berı şeşılmei kele jatqanyna taŋǧaldy.
«2013 jyldary resmi qaǧazdarǧa «Äulieata» halyqaralyq äuejaiy» dep jazylyp tūratyn. Bıraq eş uaqytta äuejaiǧa «Äulieata» degen jazu jazylmaǧan edı. 2010 jyldary atalǧan äuejaidyŋ äbden eskırıp, tozǧany turaly eldıŋ arasynda jiı aityla bastady. Sol sebeptı 2015 jyly Qazaq handyǧynyŋ 550 jyldyǧyna orai äuejaida kürdelı jöndeu jūystary jürgızıldı. Mereitoidyŋ aldynda bır qonaqty kütuge äuejaiǧa barǧanda biudjettık mekeme qyzmetkerlerı äuejaidyŋ äinegın juyp jatyr eken. Sol jerde tünımen ūiyqtamaǧan oblys äkımınıŋ bırınşı orynbasaryn kezdestırıp, «Ne bolyp jatyr? Maŋdaişasyna «Äulieata» dep jazbaisyzdar ma?» dep edım, «Ülgere almai jatyrmyz» dep jauap berdı. Tek qana «Taraz» dep jazyp qoiypty. Keiın oblystyq mäslihattyŋ deputaty bolyp jürgende būl mäselenı qozǧadym. Bıraq äkımdık qyzmetkerlerı tarapynan naqty jauap bolmady. Sodan būl mäsele ūmytyla bastady. Şyny kerek men jekemenşıkke ötıp ketkennen keiın äuejaidyŋ atyn «Taraz» dep özgertıp jıbergen eken dep oiladym. Osydan ekı-üş künı būryn Kökşetau men Tarazdaǧy halyqaralyq äuejailardyŋ basşylary auysty. Atalǧan aqparat BAQ-da «Halyqaralyq Äulieata» äuejaiynyŋ direktory taǧaiyndaldy» dep berılıptı. İnternettı aqtaryp körsem, äuejaiǧa qatysty qūjat şyǧa keldı», – deidı ol.
Meirambek Tölepbergen äleumettık jelıdegı jazbasyn köpşılık halyq qoldap jatqanyn jetkızdı. Sondai-aq ol oblystyq tılderdı damytu basqarmasynyŋ basşysy habarlasqanyn eskerttı.
«Bügın oblystyq tılderdı damytu basqarmasynyŋ basşysy Rahiia Seiıtbekqyzy «Sızdıŋ kötergen mäselesıŋızdı nazarǧa aldyq. Bügın kompaniia basşylarymen söilesemız» dep aitty. Būl – ärine, quanyşty jaŋalyq. Bızge Äulieata degen ataudy joǧaltpau kerek. Sondyqtan da men Äulieata degen atau üşın küresıp jürmın. Bır kezde Tarazda «Äulieata» degen universiet bolyp, keiın ol jabylyp qaldy. Qazırgı taŋda atalǧan atauda kökparşylar kluby bar jäne bır avtoparktyŋ resmi atauy bolyp otyr. Aldaǧy uaqytta Taraz qalasynan salynatyn şaǧyn audanǧa «Äulieata» degen at berıledı dep jür. Bıraq onyŋ qaşan paidalanuǧa berıletının bılmeimın. Mysaly, Qyzylorda äuejaiy «Qorqyt ata», Atyrau men Oral äuejaiy Hiuaz Dospanova men Mänşük Mämetovanyŋ atymen atalady. Al bızdıŋ özınıŋ tarihi atauy bar äuejaidy «Äulieata» dep jazbaudy salǧyrttyq jäne tarihi atauǧa qiianat dep bılemın. Qazırgı qoǧamnyŋ özıne tän dert nemqūrailylyq, salǧyrttyq bolyp otyr», – dedı eks-deputat.
OBLYSTY ÄULİEATA DEP ATAU DŪRYS PA?
Meirambek Tölepbergennıŋ jazbasyna Mūrathan Estaev degen azamat «Eger mümkındık bolsa Jambyl oblysy atauyn Äulie Ata oblysy (Kezınde Äulieata uezdı atalǧan) degen tarihi atauy berılse, tıptı oryndy bolar edı!» dep pıkır qaldyrypty. Alaida eks-deputat būl ūsynysty qoldap otyrǧan joq.
«Är adamnyŋ pıkırın qūrmetteimın. Bıraq öz basym Jambyl oblysyn Äulieata dep atauǧa kelıspeimın. Jambyl degen atau bır ǧasyr jasaǧan Jäkeŋnıŋ ruhy ǧana emes, ol Moiynqūm audanyndaǧy erekşe taudyŋ aty. Sondyqtan da men Jambyl atauy ruhani qūndylyq bolyp qalady dep oilaimyn. Iаǧni oblystyŋ atauyn Äulieata dep ataiyq degen ūsynys negızsız dep sanaimyn. Bız ruhani qūndylyq degenge erekşe qarauymyz kerek. Ärine būl mäselege bailanysty är azamat öz pıkırın aitar, oǧan eşkımdı aiyptauǧa bolmaityn şyǧar. Bıraq oǧan men kelıspeimın. Jambyl, Jambyl bolyp qaluy kerek. Jambyl tek qana jyrymen ǧana emes, özınıŋ ūzaq jasaǧan danalyǧymen el jüregınde qaldy», – dedı ol.
Jalpy qoǧamda Jambyl şyǧarmaşylyǧyna qatysty är türlı közqaras bar. Mysaly 1932 jylǧy aşarşylyq pen 1937-1938 jylǧy qyrǧynnan keiın aqynnyŋ Stalin men Ejovty maqtap öleŋ şyǧaruyn keibır adamdar synap jatady.
«Būǧan bır adamnyŋ ömırımen emes, tūtas däuırdıŋ jaǧdaiymen qarau kerek. Ötken däuırde ömır sürgen qanşama ataqty adamdar – ǧalym, aqyn-jazuşylar bar. Bız solardan är tūlǧany ırıktep alamyz. Mysaly, tek qana Jambyl emes, basqa da tūlǧalar öleŋ arnaǧan. Bıraq Jäkeŋnıŋ äreketın tereŋ tüsınıstıkpen qabyldaimyn. Iаǧni, Jäkeŋnıŋ aty ūlttyq, ruhani qūndylyq retınde qalady dep oilaimyn», – dedı ol.
Serık Joldasbai
«Adyrna» ūlttyq portaly
