Bügın – Şäkärım Qūdaiberdıūlynyŋ tuǧanyna 165 jyl

9679
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2023/07/oo.png
Bügın – aqyn, oişyl, kompozitor, audarmaşy Şäkärım Qūdaiberdıūlynyŋ (1858-1931) tuǧan künı. Ǧūlamanyŋ tuǧanyna 165 jyl tolyp otyr, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.  Ūly Abaidyŋ dästürın jalǧastyryp, örkenietımız ben ūlttyq sanamyzdyŋ ılgerleuıne ūşan-teŋız üles qosqan ırı aqyn, ǧūlama oişyl, tarihşy, audarmaşy, sazger Şäkärım Qūdaiberdıūly būrynǧy Semei oblysy, Abai audany, Şyŋǧys tauynyŋ bökterınde 1858 jyly düniege kelgen. Äkesı - Abaidyŋ aǧasy - Qūdaiberdı. Äkesı dünieden ozǧannan keiın  Şäkärım Qūdaiberdıūly Abaidyŋ tärbiesınde bolady. Jetı jasynda-aq öleŋge airyqşa talabymen közge tüsedı. Öz betımen arab, parsy, türık, orys tılderın igerıp, şyǧys, orys klassikterınıŋ şyǧarmalarynan när alady. Abaidyŋ ösietıne qūlaq asyp, 1905-1906 jyldary qajylyq saparmen Arab, Türık, Europa elderın aralaidy. Älem kıtaphanalaryndaǧy marjandarmen tanysady. Dın men filosofiia, ǧylym salalaryn igeredı. 1908 jyldan bastap elden şet ketıp, taza şyǧarmaşylyq jūmyspen şūǧyldanady. "Türık, qyrǧyz, qazaq häm handar şejıresı", "Mūsylmandyq şarty" kıtaby 1911 jyly Orynborda, "Qazaq ainasy" öleŋder jinaǧy, "Qalqaman-Mamyr", "Eŋlık-Kebek" poemalary 1912 jyly Semeide basylyp şyǧady. Orystyŋ ūly jazuşysy L.N. Tolstoimen hat alysyp, özın onyŋ şäkırtı sanaidy. 1931 jyly bandylarmen bailanysty degen jalǧan aiyptaumen keŋes qaruly top müşelerınıŋ qolynan atyp öltırıledı. 1988 jyly aqyn aty aqtaldy. Ş. Qūdaiberdıūlynyŋ ädebi mūrasy asa bai. Ol poeziia, proza, audarma, tarih, traktat salasynda jūmys ıstep, Abai dästürınde demokrattyq-halyqtyq, gumanistık-halyqtyq baǧyt ūstady. Bügın aqynnyŋ tuǧan jerı Abai oblysynyŋ Abai audanynda Şäkärım Qūdaiberdıūlynyŋ tuǧanyna 165 jyl toluyna orai "Şäkärım ruhyna taǧzym" atty ıs-şara ötkızılu josparlanǧan. Jiyn barysynda "Şäkärım baba ösietı" atty oblystyq jazba aqyndarynyŋ müşäirasy, "Şäkärım mūrasy - ūlt qazynasy" atty kezdesu keşı men bırqatar merekelık konsertter ötedı. Al erteŋge "Şäkärım jürgen ızbenen" atty ekspedisiia ūiymdastyrylǧan.

"Adyrna" ūlttyq portaly

 
Pıkırler