Astanada Mäjılıs töraǧasy Erlan Qoşanovtyŋ jetekşılıgımen Parlament palatalarynyŋ bırlesken otyrysy öttı, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
Bırlesken otyrysqa Senat töraǧasy Mäulen Äşımbaev, Mäjılıs töraǧasy Erlan Qoşanov, Ükımet basşysy Älihan Smaiylov, Joǧary auditorlyq palatanyŋ töraǧasy Natalia Godunova, Ükımet müşelerı qatysty.
Jiynda Konstitusiialyq sot töraǧasy Elvira Azimova Konstitusiianyŋ 53-babyna säikes Parlament Palatalarynyŋ bırlesken otyrysynda bes ai ışındegı Qazaqstan Respublikasyndaǧy konstitusiialyq zaŋdylyqtyŋ jai-küiı turaly joldauyn jariialady.
Azimova öz sözınde azamattar öz ötınışterınde zaŋdardyŋ jekelegen erejelerınıŋ konstitusiialylyǧy jaily problemalardy ädıl türde kötergenın atap öttı.
Joldauǧa qaraǧanda, bes ai ışınde üş myŋnan astam azamat konstitusiialyq qūqyqtaryn qorǧauǧa jügıngen. Būl sifrlar azamattardyŋ jaŋa organǧa degen jai ǧana qyzyǧuşylyǧynyŋ dälelı bolyp tabylmaidy, ötınış beruşılerdıŋ ärqaisysynyŋ öz qūqyqtaryn qorǧau nietın rastaidy. Būl rette zaŋnamada Konstitusiialyq Sotqa jügıngenge deiın qūqyqtyq qorǧaudyŋ barlyq basqa qūraldaryn qoldanu turaly talap joq. Azamattar Konstitusiialyq Sotqa jügıne otyryp, ädıldık pen zaŋdylyqty ornatuǧa järdemdesude.
Töraǧa kelıp tüsken ötınışterdıŋ şamamen jartysy (41%) sot şeşımderımen kelıspeuge qatysty ekenın atap körsetedı. Būl rette Konstitusiialyq Sottyŋ sot şeşımderıne baǧa beruge qūqyǧy joq ekenıne nazar audaryldy. Ötınışterdıŋ törtten bırınde ǧana (26%) azamattar zaŋdar men basqa da normativtık qūqyqtyq aktılerdıŋ konstitusiialylyǧyn tekserudı sūrady.
Elvira Azimova habarlaǧandai, «konstitusiialyq ıs jürgızu qorytyndysy boiynşa, ökınışke qarai, jekelegen normativtık qūqyqtyq aktılerde eleulı olqylyqtardyŋ bar ekenı anyqtaldy. Qabyldanǧan 18 normativtık qaulynyŋ 5-ınde normalar konstitusiialyq emes dep tanyldy, basqa 5 jaǧdaida Konstitusiialyq Sot bırkelkı tüsındıru maqsatynda tiıstı normalarǧa tüsındırme berdı. Qazırgı uaqytta Ükımet pen müddelı organdarǧa qajettı şaralar qabyldau ūsynyldy».
Joldauda zaŋnamanyŋ problemalyq salalary körsetıldı: konstitusiialyq ıs jürgızulerdıŋ taldauy men nätijelerı zaŋnamada qylmystyq-qūqyqtyq, tūrǧyn üi jäne eŋbek qatynastary, memlekettık qyzmet, äleumettık qorǧau, sot aktılerın oryndamau, jazalardy oryndau, jeke tūlǧalardyŋ bankrottyǧy, aqparatqa qol jetkızu jäne t.b. salalarda eleulı olqylyqtardyŋ bar ekendıgın aiǧaqtaidy.
Qazırgı zamanǧy syn-qaterler men qūqyq qoldanu praktikasy özektılık pen qajettılık tūrǧysynan zaŋnama monitoringıne neǧūrlym tereŋ syni közqaras qajettıgın körsetedı.
«Zaŋ būzudyŋ nemese özge de keleŋsız saldardyŋ aldyn alu üşın jergılıktı jerlerde zaŋdar äleuetın paidalanu maŋyzdy. Zaŋ qūqyq qoldanuda jazalau qūraly ǧana emes, eskertu qūraly retınde qyzmet etuge tiıs. Zaŋnamanyŋ preventivtı rölı qoǧamda jauapty qarauǧa tärbieleuge jäne azamattardyŋ bilıkke senımın arttyruǧa mümkındık beredı», – dep Elvira Azimova deputattardyŋ nazaryn audardy.
Konstitusiialyq baqylau tūtastai alǧanda qazırgı zamanǧy syn-qaterler jaǧdaiynda Konstitusiiany ıs jüzınde ıske asyruǧa baǧyttalǧan. Salaaralyq zaŋnamany qoldanu kezınde vedomstvolyq täsılder basymdyǧyn saqtauǧa jol berılmeidı, öitkenı būl zaŋ men sot aldynda jūrttyŋ bärı teŋ degendı būzuǧa alyp keledı. Memlekettık qūrylystyŋ adamǧa baǧdarlanuyn saqtau qajet.
«Azamattyŋ konstitusiialyq jügınu instituty qoǧamnyŋ, memlekettık apparattyŋ jäne azamattyŋ konstitusiialyq qūqyqtyq sana men qūqyqtyq mädeniet deŋgeiın arttyrudy talap etedı. Konstitusiia üstemdıgı barşaǧa qadır-qasiettı, erkındık pen ädıldıktı zaŋnamalyq jäne praktikalyq qamtamasyz etuge baǧyttaluǧa tiıs. Ata-babalarymyz aityp ketkendei, «ädıl zaŋ – aspan tıregı», - dep Konstitusiialyq Sottyŋ Töraǧasy öz sözın qorytyndylady.
Otyrysta bırneşe zaŋ jobasy talqylanady.
Bügın Konstitusiialyq Sottyŋ «Qazaqstan Respublikasyndaǧy konstitusiialyq zaŋdylyqtyŋ jai-küiı turaly» joldauy, sondai-aq Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ jäne Joǧary auditorlyq palatasynyŋ 2022 jylǧy respublikalyq biudjettıŋ atqaryluy turaly esepterı qaraldy.
Būǧan qosa parlament palatalarynyŋ 2023 jylǧy 20 mausymdaǧy bırlesken otyrysynyŋ kün tärtıbınde mynandai mäseleler ūsynylǧan:
- Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ jäne Qazaqstan Respublikasynyŋ joǧary auditorlyq palatasynyŋ 2022 jylǧy respublikalyq biudjettıŋ atqaryluy turaly esepterın bekıtu turaly;
- Qazaqstan Respublikasynyŋ ornyqty damuy salasyndaǧy ūlttyq maqsattar men mındetterdı ıske asyru monitoringı jönındegı parlamenttık komissiia turaly;
- "Prokuratura turaly" Qazaqstan Respublikasynyŋ Konstitusiialyq zaŋyna özgerıster men tolyqtyrular engızu turaly" Qazaqstan Respublikasy Konstitusiialyq Zaŋynyŋ jobasy turaly (bırınşı oqylym).
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
